Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Elblągu V Wydział Gospodarczy w składzie następującym:

Przewodniczący- SSR Marlena Brzozowska

Protokolant- stażysta J. T.

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2015 roku w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko M. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego M. W. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 5 619,82 zł (pięć tysięcy sześćset dziewiętnaście złotych osiemdziesiąt dwa grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15.04.2015 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 331,51 zł (tysiąc trzysta trzydzieści jeden złotych pięćdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu

IV.  wyrokowi w punkcie I co do kwoty 4 936,89 zł nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna w W. w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozwem złożonym dnia 15.04.2015r. domagał się zasądzenia od pozwanego M. W. kwoty 26.792,83 zł z odsetkami ustawowymi od poszczególnych należności wynikających z niezapłaconych faktur, skapitalizowanych odsetek za opóźnienie oraz kar umownych z tytułu niewykonania zobowiązania niepieniężnego, nadto domagał się zasądzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż zawarł z pozwanym szereg pozwany umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych na czas oznaczony w ramach oferty promocyjnej udzielając pozwanemu ulgi w cenach telefonów lub w stawkach za usługi. Pozwany zapoznał się z warunkami oferty, zaakceptował zarówno regulamin, jak i warunki promocyjnej oferty oraz cennik usług. W związku z zawarciem umów na warunkach promocyjnych pozwany przyjął na siebie zobowiązanie o charakterze niepieniężnym utrzymywania kart SIM w stanie aktywności przez cały okres, na jaki umowy zostały zawarte, a na wypadek niewykonania zobowiązań przez abonenta przewidziano możliwość rozwiązania umów przed upływem okresu obowiązywania. Umowy zostały rozwiązane przez powoda z przyczyn leżących po stronie pozwanego, jednocześnie powód naliczył kary umowne za czas będący różnica między przyjętym przez pozwanego okresem zobowiązania niepieniężnego a faktycznie spełnionym zobowiązaniem.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 20.04.2014r. wydał nakaz zapłaty, od którego pozowany wniósł sprzeciw kwestionując w całości zasadność roszczenia powoda z uwagi na upływ 3-letniego termin u przedawnienia. Ponadto podniósł, że żądane kwoty nie są rozliczeniem ulgi określonej w art. 57 ust. 6 ustawy z 16 lipca 2004r. Prawo telekomunikacyjne, , lecz jak wskazuje powód skoro powód jest to kara umowna, do której zastosowanie mają przepisy art.482 k.c. Pozwany odnosząc się do tak sformułowanego żądania podniósł, że w związku z tym że kary zastrzeżone zostały na wypadek odstąpienia od umowy wobec niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym zatem zastrzeżenie kary umownych jest nieważne. Podniósł także że kary są rażąco wygórowane oraz wskazał, że powód nie rozwiązał wszystkich umów, a powołuje się na zakończenie współpracy i nalicza kary umowne. Na koniec pozwany podał, że dążył do ugodowego zakończenia sporu na etapie przedsądowym, przedstawił powodowi propozycję zapłaty kwoty 4.936,89 zł tj. zapłaty należności z pominięciem kar umownych i ta propozycje w dalszym ciągu podtrzymuje.

Postanowieniem z dnia 28.05.2015r. Sąd Rejonowy Lublin –Zachód w Lublinie przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Elblągu.

Powód uzupełnił pozew podtrzymując swoje żądanie w całości. Wskazał, ze pismem z dnia 27.05.2014r. wypowiedział warunki umowy ze skutkiem natychmiastowym i naliczył kare umowna oraz poinformował pozwanego o możliwości anulowania wypowiedzenia poprzez zapłatę należności wynikających z faktur i odsetek w łącznej wysokości 4.975,36 zł w terminie do 15.07.2014r., z której to możliwości pozwany nie skorzystał, dla tego karta SIM została zdezaktywowana, umowa została definitywnie rozwiązana, a na pozwanym ciążył obowiązek zapłaty kary umownej, której sposób naliczenia powód przedstawił. Odnosząc się to zastrzeżeń pozwanego dotyczących kary umownej powód wyjaśnił, że kara umowna nie została zastrzeżona ściśle za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku zapłaty faktur, lecz za niewykonanie zobowiązania polegającego na nierozwiązaniu umowy przez czas oznaczony w umowie. Obowiązek zapłaty kary przewidziany został na wypadek nie utrzymania aktywnej karty SIM przez okres konkretnej liczby pełnych cykli rozliczeniowych (miesięcznych). Pozwany skorzystał z oferty promocyjnej, z której warunkami miał okazje się zapoznać, według której cena usług promocyjnych oraz cena sprzedawanego aparatu telefonicznego była znacznie niższa od cen obowiązujących w przypadku usług standardowych. Kalkulacja warunków promocyjnych przeprowadzana jest przy założeniu, że umowa obowiązywać będzie określony czas. Zastrzeżona kara umowa stanowi zryczałtowane odszkodowanie w przypadku rozwiązania umowy przed upływem okresu na jaki została zawarta, co pozwala na odzyskanie kosztów promocyjnej sprzedaży aparatów. Z ostrożności, powód podniósł, że w istocie kwestionowane postanowienie umowy zobowiązują abonenta do zapłaty nie kary umownej, lecz ceny za aparat telefoniczny, która to cena wstępnie uiszczana jest symbolicznie, a następnie jest uzupełniana w comiesięcznych opłatach za usługi telefoniczne, a w przypadku dezaktywacji kart SIM klient zapłaci jednorazowo cenę za aparat. Z tej przyczyny, zdaniem powoda postanowienia o karze umownej nie są nieważne.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powód (...) Spółka Akcyjna W. w okresie od 12 października 2009r. do 5.02.2014r. zawarł z pozwanym szereg umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych /niesporne/

W dniu 12.10.2009r. zawarta został umowa nr (...), na czas oznaczony do 12.10.2011r., dotycząca numer (...), w ramach umowy abonentowi przekazany został standardowy aparat telefoniczny (dowód: umowa k.70).

Umowa była aneksowana dnia 4.12.2013r. , powód zobowiązał się m.in. świadczyć usługi telefonii mobilnej, usługę transmisji danych, przyłączenia do sieci operatora, transmisji danych w ramach mobilnego Internetu, usługę międzynarodowych połączeń głosowych. Umowa zawarta została na czas oznaczony do 4.12.2015r. Integralna części umowy był również Regulamin Świadczenia Usług telekomunikacyjnych na rzecz Abonentów T-M., Warunki Oferty Promocyjnej „Specjalna wymiana telefonu na raty – pro firma” oraz Cennik numery premium dla abonentów i Cennik taryfy pro firma. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 727,69zł, ze zniżką w wysokości 150 zł netto. Cena urządzenia została rozłożona na 19 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 63,49 zł, kolejne po 36,90 zł. Operator udzielił abonentowi ulgi zgodnie z warunkami oferty. Zastrzeżono w umowie, że jednostronne rozwiązanie umowy przed upływem czasu oznaczonego, na który została zawarta dokonane przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta, oznaczać będzie naruszenie przez abonenta zobowiązania niepieniężnego do utrzymania karty SIM. Operator mógł rozwiązać umowę w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym po uprzednim wezwaniu abonenta, w przypadku naruszenia przez abonenta postanowień umowy lub innych łączących strony umów, w szczególności w zakresie obowiązku ponoszenia opłat. W momencie rozwiązania umowy operator zaprzestawać miał świadczenia usług i uniemożliwić abonentowi korzystanie z karty SIM. Rozwiązanie umowy przed upływem okresu na jaki została zawarta uprawniało operatora do naliczenia kary umownej, której maksymalna wysokość wynosi 3.000zł. Przy czym kara nie może przekroczy wartości przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. W warunkach oferty promocyjnej zawarto m.in. zapis, że abonent przejmuje na siebie zobowiązanie pieniężne do uiszczania opłaty abonamentowej oraz za inne usługi świadczone przez operatora oraz zobowiązanie niepieniężne do utrzymania aktywnej karty SIM, co najmniej do końca obowiązywania umowy. W przypadku naruszenia zobowiązania abonent będzie zobowiązany do naprawienia szkody wynikającej z przyznanej ulgi, zgodnie z warunkami oferty. Kara umowna nie może przekroczyć kwoty określonej w tabeli oraz przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość tej ulgi za czas od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

(dowód: umowa k. 71-74, warunki oferty promocyjnej k. 75-79, regulamin k.80-83)

W dniu 16 października 2009r. strony zawarły kolejną umowę, nr (...), na czas oznaczony do 16.10.2011r., dotyczącą numer (...), w ramach umowy abonentowi przekazany został standardowy aparat telefoniczny (dowód: umowa k.84).

Umowa została aneksowana dnia 20.03.2013r. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie A. iPhon 5 16GB o wartości 1.940,99zł. Cena urządzenia została rozłożona na 13 miesięcznych rat, pierwsza płatna przy zawarciu umowy w wysokości 620,99 zł, kolejne po 160,00 zł . W związku z zawarciem umowy operator udzielił ulgi zgodnie z warunkami oferty promocyjnej HR1 Raty, w taryfie Rodzina 330. Umowa zawarta została na czas oznaczony do 16.10.2015r. Integralna części umowy był również Regulamin Świadczenia Usług telekomunikacyjnych, Warunki Oferty Promocyjnej „Wymiana telefonu na raty” i Cennik usług. W warunkach oferty promocyjnej zawarto m.in. zapis, że abonent przejmuje na siebie zobowiązanie pieniężne do uiszczania opłaty abonamentowej oraz za inne usługi świadczone przez operatora oraz zobowiązanie niepieniężne do utrzymania aktywnej karty SIM, co najmniej do końca obowiązywania umowy. Jednostronne rozwiązanie umowy przed upływem czasu oznaczonego, na który została zawarta dokonane przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta, oznaczać będzie naruszenie przez abonenta zobowiązania niepieniężnego do utrzymania karty SIM. Operator mógł rozwiązać umowę w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym po uprzednim wezwaniu abonenta, w przypadku naruszenia przez abonenta postanowień umowy lub innych łączących strony umów, w szczególności w zakresie obowiązku ponoszenia opłat. W momencie rozwiązania umowy operator zaprzestawać miał świadczenia usług i uniemożliwić abonentowi korzystanie z karty SIM. W przypadku naruszenia zobowiązania abonent będzie zobowiązany do naprawienia szkody wynikającej z przyznanej ulgi, zgodnie z warunkami oferty. Kara umowna nie może przekroczyć kwoty określonej w umowie oraz przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość tej ulgi za czas od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Kara umowna nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Maksymalna wysokość kary umownej określona została w umowie oraz warunkach oferty promocyjnej na kwotę 3.500zł.

(dowód: aneks k. 85 , warunki oferty promocyjnej k. 86-91, regulamin k.92-94)

Kolejną umowę nr (...) ( załącznik umowa nr (...)) strony zawarły 15.04.2010r., dotyczyła numeru (...) (w ramach zmiany przypisania numeru na świadczenie usług konwergentnych), umowa zawarta została na czas określony do 15.04.2013r., abonentowi przekazany został standardowy telefon. W regulaminie zawarto m.in. zapis, że operator może rozwiązać umowę w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym po uprzednim wezwaniu abonenta, w przypadku naruszenia przez abonenta postanowień umowy lub innych łączących strony umów, w szczególności w zakresie obowiązku ponoszenia opłat. W przypadku rozwiązania umowy operatorowi przysługuje roszczenie o w wysokości określonej w umowie lub w warunkach oferty promocyjnej.

(dowód: umowa k.95,96, regulamin k.97)

Kolejną umowę nr (...) strony zawarły 1.04.2011r., dotyczyła numeru (...), zawarta została na czas określony do 1.10.2013r., abonentowi przekazany został standardowy telefon oraz przyznana została ulga zgodnie z warunkami oferty . Zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu w wysokości 1.500zł. (dowód: umowa k. 98)

Aneks do tej umowy zawarto dnia 20.03.2013r. Przekazano abonentowi wówczas urządzenie – laptop Samsung o wartości 1.756,00zł. Cena urządzenia została rozłożona na 28 miesięcznych rat, pierwsza płatna przy zawarciu umowy w wysokości 1,00 zł, kolejne po 55,00 zł. Zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu w wysokości 1.400zł. Umowa zawarta została na czas określony do 1.10.2016r. W Warunkach Oferty Promocyjnej „Wymiana blueconnect z laptopem na raty dla klientów prywatnych” zawarto m.in. zapis, że abonent przejmuje na siebie zobowiązanie pieniężne do uiszczania opłaty abonamentowej oraz za inne usługi świadczone przez operatora oraz zobowiązanie niepieniężne do utrzymania aktywnej karty SIM, co najmniej do końca obowiązywania umowy. W przypadku naruszenia tego zobowiązania abonent obowiązany będzie do naprawienia szkody poprzez zapłatę kary umownej, której maksymalną wysokość określa umowa, jej wysokość w związku z przyznaną ulgą nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę akry umownej powstanie w przypadku naruszenia zobowiązania niepieniężnego tj. rozwiązania umowy przez abonenta lub z winy abonenta przed upływem oznaczonego okresu obowiązywania, utracenia karty SIM, lub niewykonywania innych obowiązków.

(dowód: aneks do umowy k.99, warunki oferty k. 100-101)

Następne umowy to umowa nr (...) z dnia 21.03.2012r., dotycząca numeru (...), zawarta na czas określony do 21.03.2014r., przyznana została ulga zgodnie z warunkami oferty i zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu w wysokości 2.700zł oraz umowa nr (...) z dnia 22.03.2012r., dotycząca numeru (...), zawarta na czas określony do 22.09.2014r., przyznana została ulga zgodnie z warunkami oferty i zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu w wysokości 3.500zł. (dowód: umowy k. 102 i 103)

Kolejną umową była umowa nr (...) z dnia 26.03.2012r., zawarta na czas określony do 26.03.2014r., dotycząca numeru (...), przyznana została abonentowi ulga zgodnie z warunkami oferty i zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu z winy abonenta wobec naruszenia zobowiązania niepieniężnego w maksymalnej wysokości 1.500zł . (dowód: umowa k. 104)

Aneks do tej umowy zawarto dnia 3.12.2013r. , umowa zawarta została na czas oznaczony do 26.03.2017r. Zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy w wysokości 1.200 zł. Integralna części umowy był Regulamin Świadczenia Usług telekomunikacyjnych, Warunki Oferty Promocyjnej oraz Cennik usług. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 1.756,00zł, cena urządzenia została rozłożona na 28 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 1,00 zł, kolejne po 65,00 zł . W związku z zawarciem umowy operator udzielił ulgi zgodnie z warunkami oferty. Zastrzeżono w umowie, że jednostronne rozwiązanie umowy przed upływem czasu oznaczonego, na który została zawarta dokonane przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta, oznaczać będzie naruszenie przez abonenta zobowiązania niepieniężnego do utrzymania karty SIM. Operator mógł rozwiązać umowę w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym po uprzednim wezwaniu abonenta, w przypadku naruszenia przez abonenta postanowień umowy lub innych łączących strony umów, w szczególności w zakresie obowiązku ponoszenia opłat. W momencie rozwiązania umowy operator zaprzestawać miał świadczenia usług i uniemożliwić abonentowi korzystanie z karty SIM. Rozwiązanie umowy przed upływem okresu na jaki została zawarta uprawniało operatora do naliczenia kary umownej, której maksymalna wysokość wynosi 1.200zł. Przy czym kara nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. W warunkach oferty promocyjnej zawarto m.in. zapis, że abonent przejmuje na siebie zobowiązanie pieniężne do uiszczania opłaty abonamentowej oraz za inne usługi świadczone przez operatora oraz zobowiązanie niepieniężne do utrzymania aktywnej karty SIM, co najmniej do końca obowiązywania umowy. W przypadku naruszenia zobowiązania abonent będzie zobowiązany do naprawienia szkody wynikającej z przyznanej ulgi, zgodnie z warunkami oferty. Kara umowna nie może przekroczyć kwoty określonej w tabeli oraz przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość tej ulgi za czas od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

(dowód: aneks do umowy k. 105-108, warunki oferty promocyjnej k. 109-110)

Kolejną umową była umowa nr (...) z dnia 27.08.2012r., zawarta na czas określony do 27.08.2016r., dotyczyła numeru (...), przyznana została abonentowi ulga zgodnie z warunkami oferty i również zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu z winy abonenta wobec naruszenia zobowiązania niepieniężnego w maksymalnej wysokości 600zł. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 946,01zł, cena urządzenia została rozłożona na 28 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 1,01 zł, kolejne po 35,00 zł.

(dowód: umowa k. 111, warunki oferty promocyjnej k.112-113)

Kolejną umową była umowa nr (...) z dnia 14.03.2013r., zawarta na czas określony do 14.03.2015r., dotyczyła numeru (...), przyznana została abonentowi ulga zgodnie z warunkami oferty i również zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu z winy abonenta wobec naruszenia zobowiązania niepieniężnego w maksymalnej wysokości 1.300zł. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 1.667,79zł, cena urządzenia została rozłożona na 37 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 0,99zł, kolejne 24 raty po 20,00 zł, oraz kolejne 12 raty po 98,90 zł.

(dowód: umowa k. 114, warunki oferty promocyjnej k.115-117)

Kolejną umową była umowa nr (...) z dnia 15.03.2013r., zawarta na czas określony do 15.03.2015r., dotyczyła numeru (...), przyznana została abonentowi ulga zgodnie z warunkami oferty i również zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu z winy abonenta wobec naruszenia zobowiązania niepieniężnego w maksymalnej wysokości 1.918,21zł. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 2.879,20zł, cena urządzenia została rozłożona na 19 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 1,00zł, kolejne raty po 159,90 zł.

(dowód: umowa k. 118, warunki oferty promocyjnej k.119-120)

Ostatnią zawarta przez strony umową o świadczenie usług telekomunikacyjnych była umową nr (...) z dnia 5.02.2014r., zawarta na czas określony do 5.02.2016r., dotyczyła numeru (...), przyznana została abonentowi ulga zgodnie z warunkami oferty i również zastrzeżono karę umowną z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przed upływem terminu z winy abonenta wobec naruszenia zobowiązania niepieniężnego w maksymalnej wysokości 2.800,00zł. W ramach umowy pozwany nabył urządzenie o wartości 721,00 zł, cena urządzenia została rozłożona na 19 miesięcznych rat, pierwsza rata płatna przy zawarciu umowy w wysokości 1,00zł, kolejne raty po 40,00 zł. Operator udzielił ulgi zgodnie z warunkami oferty. Zastrzeżono w umowie, że jednostronne rozwiązanie umowy przed upływem czasu oznaczonego, na który została zawarta dokonane przez abonenta lub przez operatora z winy abonenta, oznaczać będzie naruszenie przez abonenta zobowiązania niepieniężnego do utrzymania karty SIM. Operator mógł rozwiązać umowę w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym po uprzednim wezwaniu abonenta, w przypadku naruszenia przez abonenta postanowień umowy lub innych łączących strony umów, w szczególności w zakresie obowiązku ponoszenia opłat. W momencie rozwiązania umowy operator zaprzestawać miał świadczenia usług i uniemożliwić abonentowi korzystanie z karty SIM. Rozwiązanie umowy przed upływem okresu na jaki została zawarta uprawniało operatora do naliczenia kary umownej, której maksymalna wysokość wynosi 2.800zł. Kara nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. W warunkach oferty promocyjnej zawarto m.in. zapis, że abonent przejmuje na siebie zobowiązanie pieniężne do uiszczania opłaty abonamentowej oraz za inne usługi świadczone przez operatora oraz zobowiązanie niepieniężne do utrzymania aktywnej karty SIM, co najmniej do końca obowiązywania umowy. W przypadku naruszenia zobowiązania abonent będzie zobowiązany do naprawienia szkody wynikającej z przyznanej ulgi, zgodnie z warunkami oferty. Kara umowna nie może przekroczyć kwoty określonej w tabeli oraz przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość tej ulgi za czas od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

(dowód: umowa k. 121-124, warunki oferty promocyjnej k.125-130)

Pozwany za miesiąc grudzień 2013r. nie uiścił w pełnej wysokości należności za usługi telekomunikacyjne oraz zaniechał uiszczania dalszych opłat, w wyniku czego w okresie od końca grudnia 2013r. do 1 maja 2014r. powstała zaległość w łącznej wysokości 4.936,89 zł.

(niesporne, nadto dowód: faktura nr (...) wraz z rozliczeniem k. 137v-142, faktura nr (...) wraz z rozliczeniem k. 143-147, faktura nr (...) wraz z rozliczeniem k. 148v-143, faktura nr (...) wraz z rozliczeniem k. 154-158, faktura nr (...) wraz z rozliczeniem k.159v-164)

W związku z zaległością powód pismem z dnia 27.05.2014r. wypowiedział umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych ze skutkiem rozwiązującym na dzień 20.07.2014r. wzywając pozwanego do zapłaty kwoty 24.443,78 zł obejmującą zaległą należność w wysokości 4.936,89 zł, kary umowne w łącznej wysokości 19.466,42 zł oraz odsetki za opóźnienie w wysokości 38,47 zł. Powód jednocześnie poinformował pozwanego, że jest zainteresowany kontynowaniem umowy, co może nastąpić po uregulowaniu przez pozwanego w terminie do 15.07.2014r. zaległości w kwocie 4.975,36 zł, wówczas powód przywróci świadczenie usług a wypowiedzenie stanie się bezskuteczne. (dowód: wypowiedzenie k.134, zestawienie k.134v, pismo k. 132v)

Pozwany pismem z dnia 16.01.2015r. odmówił zapłaty kar umownych wskazując, że są rażąco wygórowane, proponując zawarcie ugody i zapłatę kwoty 4.936,89 zł. Powód nie przystał na propozycję pozwanego informując, że na zaległość składają się również raty za zakupiony sprzęt oraz comiesięczne należności z faktur vat. Pozwany pomimo deklaracji zapłaty kwoty 4.936,89 zł nie uregulował tej zaległości. (niesporne)

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o dowody w postaci dokumentów przedstawionych przez powoda (umowy o świadczenie usług, aneksy, regulaminy, warunki ofert, rozliczenia, faktury, wydruki z poczty elektronicznej). Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności obowiązkiem powoda było przedstawianie twierdzeń i wskazywanie dowodów na ich poparcie (art. 232 k.p.c.), ale również dołożenie należytej staranności, by przeprowadzenie dowodów całkowicie od nich zależnych było w ogóle możliwe. Wszelkie zaniechania w zakresie inicjatywy dowodowej ocenione być muszą jako zawinione przez stronę./zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 13.10.2009r., sygn. akt V ACa 377/09/. Zgodnie z przepisem art.227 k.p.c. przedmiotem dowodu są jedynie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Nie wymagają jednak dowodu fakty przyznane przez stronę przeciwną oraz te o których druga strona się nie wypowie, jeżeli biorąc pod uwagę wynik całej rozprawy fakty te mogą być uznane przez sąd za przyznane (art.229 i 230 k.p.c.). Zasadniczo okoliczności faktyczne nie były sporne.

Sąd zważył, co następuje

Powód dochodzi należności związanych z zawartymi z pozwanym umowami o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych uregulowana jest w art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz. U. z 2014r. poz. 243). Umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych należy zakwalifikować do grupy umów o świadczenie usług, do których - z mocy art. 750 k.c. - mają odpowiednio zastosowanie przepisy o zleceniu (tak wyr. Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1999r., III CKN 450/98, OSNC 2000/5/97). Prawo telekomunikacyjne w sposób szczególny reguluje odpowiedzialność operatora za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług telekomunikacyjnych z jednoczesnym odniesieniem się do przepisów k.c. (art. 104 ust. l Prawa telekomunikacyjnego). Wierzyciel, zgodnie z art. 353 § l k.c. może żądać od dłużnika świadczenia, które zobowiązany był spełnić, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić.

Pozwany na etapie elektronicznego postępowania upominawczego nie zakwestionował faktu zawarcia przez strony umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, nie kwestionował także, że zaprzestał regulować bieżące zobowiązania z tego tytułu, i w związku z tym w okresie trwania umowy powstało zadłużenie w wysokości 4.936,89 zł. Niemniej powód, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 6 k.c. wykazał wysokość tego zadłużenia przedkładając dowody świadczące o zawarciu umów, o wystawieniu na ich podstawie faktur wraz ze szczegółowym rozliczeniem, co do każdej z nich. Tego zadłużenia pozwany nie negował, natomiast odmawiał zapłaty naliczonych przez powoda kar umownych powołując się na ich rażące zawyżenie, a następnie już w sprzeciwie powołując się na nieważność zapisów umów dotyczących kar umownych, a nadto podniósł zarzut przedawnienie roszczenia. Zarzut ten jest chybiony skoro, powód dochodził należności za usługi telekomunikacyjne po wejściu w życie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. prawo telekomunikacyjne, to w odniesieniu do roszczeń powoda zastosowanie ma 3-letni termin przedawnienia roszczeń wskazany w art. 118 k.c. (patrz: uchwała SN z 7.05.2009 r., III CzP 20/09). Należności określone, co do wysokości w każdej z poszczególnych faktur wymagalne były w okresie od 31.12.2013r. (najwcześniej wymagalna faktura nr (...) k. 137v) do 1.05.2014r. (ostatnia faktura nr (...) k. 159v). Powód wystąpił na drogę sądową dnia 15.04.2015r., zatem przysługujące mu roszczenie nie było przedawnione.

Powód poza zadłużeniem powstałym w trakcie trwania umowy w wysokości 4.936,89 zł. oraz odsetkami za opóźnienie domagał się zapłaty kwot z tytułu kar umownych powołując się na zapisy umów oraz regulaminów i ofert promocyjnych. Operator telekomunikacyjny wystawił ponadto notę obciążeniową w związku z niedotrzymaniem warunków umowy zawartej na czas określony. Zastrzeżenie „kar umownych” miało rekompensować operatorowi utratę zysków, jakich spodziewał się w razie korzystania przez pozwanego z jego usług przez cały okres, na jaki umowy zawarto. Należność ta ma charakter kary umownej tj. zryczałtowanego odszkodowania za szkodę wynikłą z nienależytego wykonania umowy przez pozwanego. Takim określeniem posługuje się zarówno powód w pozwie i dalszych pismach procesowych, jak i oznaczeniem „kara umowna” wprost posłużono się w treści każdej z umów oraz w regulaminach świadczenia usług telekomunikacyjnych i warunkach promocji.

Obowiązek zapłaty kary umownej może być powiązany wyłącznie z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego, co wynika z brzmienia art. 483 § 1 k.c. Stosownie do treści tego przepisu, można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna), przy czym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne chyba, że strony inaczej postanowiły. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 grudnia 2000 r. (sygn. akt V CKN 171/00, LEX nr 52662), przy zastosowaniu art. 483 § 1 k.c. bierze się pod uwagę charakter prawny tych zobowiązań (pieniężne, niepieniężne), które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe). Zgodnie z ugruntowanym poglądem orzecznictwa, wierzyciel dla realizacji przysługującego mu roszczenia o zapłatę kary umownej musi wykazać istnienie i treść zobowiązania łączącego go z dłużnikiem, a także fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (por. wyrok SN z dnia 27 czerwca 2000 r., I CKN 791/98, LEX nr 50891; wyrok SN z dnia 7 lipca 2005 r., V CK 869/04, LEX nr 150649; wyrok SN z dnia 9 lutego 2005 r., II CK 420/04, LEX nr 301769). W świetle przedstawionych przez powoda dowodów nie budzi wątpliwości okoliczność, że łączące strony umowy zostały rozwiązane przed upływem okresu ich obowiązywania z przyczyn leżących po stronie pozwanego, który zaprzestał regulowania należności i zalegał z płatnościami za ponad cztery okresu rozliczeniowe. Niewywiązywanie się przez pozwanego z obowiązku zapłaty za opłaty abonamentowe oraz inne opłaty za świadczone usługi uprawniało powoda do rozwiązania umów, co uczynił pismem z dnia 27.05.2014r. Podstawowym obowiązkiem pozwanego (z którego naruszenia powód wywodzi obowiązek zapłaty kary umownej) był obowiązek zapłaty za usługi telekomunikacyjne. Nie ulega wątpliwości, że obowiązek ten ma charakter pieniężny. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z tej przyczyny, w istocie stanowi sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia pieniężnego. W takiej sytuacji zastrzeżenie kary umownej za naruszenie jedynie obowiązku zapłaty byłoby sprzeczne z art. 483 § 1 k.c. i nieważne (art. 58§1 k.c.), a żądanie zapłaty kary umownej nie uzasadnione.

Nie można jednak wykluczyć uprawnienia operatora do zastrzeżenia w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych obowiązku zapłaty kary umownej na wypadek niewykonania przez abonenta innych obowiązków lub świadczeń, poza świadczeniami pieniężnymi. Takim obowiązkiem abonenta obwarowanym obowiązkiem kary umownej może być utrzymanie karty SIM przez zakładany czas trwania umowy w sytuacji, gdy operator w całym oznaczonym w umowie okresie jej obowiązywania rozlicza udzielone abonentowi ulgi. Skrócenie okresu obowiązywania umowy pozbawia bowiem operatora możliwości „odzyskania” tej części upustu, jaki przypadałby po rozwiązaniu umowy. Jednak w tych konkretnych umowach, które łączyły strony powód każdorazowo połączył udzieloną ulgę z karą umowną. W treści umów, regulaminów czy warunków oferty przewidziano, że rozwiązanie umowy przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta uprawnia operatora do naliczenia kary umownej. Kara nie została określona konkretną niezmienną kwotą, lecz każdorazowo wskazano maksymalną wysokość kary zaznaczając, że kara nie może przekroczyć wartości przyznanej ulgi pomniejszonej o proporcjonalną wartość ulgi od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Powód, zatem odwołał się tu do regulacji zawartej w art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego, że zgodnie, z którym w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Wskazana regulacja prawna wyznacza granice dopuszczalnych roszczeń dostawcy usługi związanych z rozwiązaniem umowy przewidującej ulgę dla abonenta przyznawaną w związku z zawarciem umowy. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu (S. P., Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, wyd. 3, C. H. B., 2013) przywołany przepis akcentuje związek pomiędzy zawarciem umowy a przyznaniem ulgi, ale nie przesądza jakie towary lub usługi powinny być przedmiotem ulgi. Ustawodawca pozostawił tę kwestię uznaniu stron, które korzystają w tym zakresie ze swobody kontraktowej. Ulga taka powinna być jednak określona w związku z zawarciem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, co powoduje, że świadczenie lub towar uzyskiwane na ulgowych warunkach należy określić w takiej umowie. Przepis ten ogranicza wysokość roszczeń, których może dochodzić operator telekomunikacyjny, nie przewiduje natomiast możliwości ich ryczałtowego określenia. Operator musi wyraźnie wskazać różnicę między standardową a obniżoną ceną określonego świadczenia, która stanowi ulgę (tak S. Piątek w Prawo Telekomunikacyjne. Komentarz, wyd. CH Beck 2013). Taka ulga została przez powoda określona jedynie w odniesieniu do umowy nr (...), aneksowanej dnia 4.12.2013r. (k. 71-74), w której zaznaczono, że pozwany zakupił urządzenie o wartości 727,69 zł, ze zniżką w wysokości 150 zł netto. Zapisy pozostałych ofert promocyjnych nie pozwalają w sposób jasny i czytelny na określenie wysokości przyznanej pozwanemu ulgi. Każda z ofert zawiera szereg opcji możliwych do wyboru, szereg konfiguracji, wybór każdego z rozwiązań wiąże się z uzyskaniem innej oferty.

Cytowany przepis art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego, nie zawiera upoważnienia dla operatorów telekomunikacyjnych do zastrzegania kar umownych w sytuacjach nieprzewidzianych w art. 483 § 1 k.c. , a należy pamiętać, że art. 483 § 1 k.c. stanowi wyjątek od zasady, że wysokość szkody powinna być udowodniona, zaś przepisy o charakterze wyjątkowym nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający. Postanowienia dotyczące tych opłat specjalnych, zawarte w umowach, regulaminach, i warunkach ofert nazwane są karami umownymi, przewidują obowiązek zapłaty przez abonenta określonej sumy pieniężnej w celu naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Wprowadzenie takich postanowień do umowy stron nie mogło zostać jednak uznane za skuteczne. Połączenie kary umownej z opłatą wyrównawczą w wysokości wartości przyznanej ulgi nie zwalnia powoda z obowiązku określenia kary umownej zgodnie z wymogami art. 483 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że wysokość kary umownej musi być określona w treści umowy, przy czym kara ta powinna być wyrażona kwotowo w chwili jej zastrzegania. Nie oznacza to konieczności podania konkretnej sumy pieniężnej stanowiącej karę umowną. Strony mogą określić wysokość kary pośrednio, poprzez wskazanie podstaw jej określenia. Karę oznaczyć można w jakimś ułamku lub procencie w odniesieniu do wartości świadczenia głównego. Określenie kary może też nastąpić przez wskazanie kryteriów, którymi posługując się, możliwym będzie wskazanie sumy, jaką dłużnik zobowiązany będzie zapłacić wierzycielowi. Wskazać należy, że w wyroku z dnia 06.02.2008r. Sąd Najwyższy wskazał, że kara umowna występuje wyłącznie pod postacią określonej sumy, co niekoniecznie musi oznaczać, że zastrzegając ją należy ustalić jednocześnie jej wysokość. Określenie kary może nastąpić przez wskazanie kryteriów, którymi posługując się, możliwym będzie wskazanie sumy, jaką dłużnik zobowiązany będzie zapłacić wierzycielowi (II CSK 428/07, LEX nr 621799). Takich wymogów nie spełniają jednak zapisy umów zawartych pomiędzy stornami. W niniejszym przypadku mamy bowiem do czynienia z sytuacją, w której kara umowna wprawdzie jest określona, ale nie jako konkretna ostateczna suma, lecz jako górna wysokość możliwej do naliczenia wartości. W treści umowy natomiast nie odwołano się do jakichkolwiek kryteriów, mierników czy sposobu obliczenia wysokości kary umownej. Nie został przedstawiony w umowie mechanizm liczenia kary, na podstawie którego można by ustalić w sposób precyzyjny i jednoznacznym wysokość kary umownej w chwili jej zastrzeżenia. Powód wprawdzie w piśmie z dnia 6.11.2014r. szczegółowo wylicza każdą z kar, ale ten sposób wyliczenia nie wynika z zapisów umowy.

Odpowiednie postanowienia umowy, regulaminu i cennika odnoszące się do obowiązku zapłaty przez abonenta kary umownej są zatem nieskuteczne, gdyż są sprzeczne z ustawą (art. 483 § 1 k.c. , art. 58 § 1 i § 3 k.c. ), dlatego żądanie zasądzenia od pozwanej kary umownej podlegać musiało oddaleniu (pkt II wyroku). Nie pozbawia to powoda żądania zwrotu przez pozwanego dotychczas nierozliczonej ceny zakupu sprzętu w odniesieniu do każdej z umów. To żądanie nie było jednak przedmiotem pozwu, powód domagał się konkretnie zasądzenia kwot z tytułu kar umownych, a kwestię rozliczenia w ramach kar wartości przekazanego sprzętu przedstawił jedynie jako argumentację przemawiającą za uwzględnieniem żądania. Orzekanie w przedmiocie ceny sprzedaży byłoby orzekaniem ponad żądanie, co jest niedopuszczalne w świetle art.321§1 k.p.c. Żądanie zapłaty ceny musiałoby być ponadto uzasadnione przez powoda zarówno co do wysokości żądania. Tymczasem z poszczególnych wyliczeń dotyczących poszczególnych umów nie wynika, jaki składnik sumy upustów stanowi cena urządzeń i w jakiej wysokości cena ta nie została dotychczas rozliczona.

Z uwagi na to, że pozwany w dalszym ciągu nie uregulował zadłużenia za świadczone w okresie trwania umowy usługi wysokości 4.936,89 zł wraz z odsetkami za opóźnienie na mocy art. 734§1 k.c. w zw. z art.750 k.c., art. 481§1 i 2 k.c., art.482§1 k.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku. Powyższa kwota obejmuje poza zaległością za usługi w wysokości 4.936,89 zł także odsetki za opóźnienie w płatności należności wynikających z poszczególnych faktur w łącznej kwocie 645,46 zł, w tym odsetki za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w wysokości 181,07zł, odsetki za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w wysokości 126,88zł, odsetki za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w wysokości 124,85 zł, odsetki za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w wysokości 104,41zł, odsetki za opóźnienie w płatności faktury nr (...) w wysokości 108,25 zł oraz odsetki na opóźnienie w płatności należności wynikających z wcześniejszych faktur w wysokości 38,47 zł.

O kosztach procesu sąd orzekł odpowiednio do treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art.100 k.p.c. uwzględniając zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów. Stosunek kwoty żądanej przez powoda do zasądzonej wynosi 21 % i w takim stosunku powód wygrał proces. Tym samym pozwany wygrała proces w stosunku 79%. W analogicznych proporcjach przysługiwał stronom zwrot kosztów procesu (art. 98 § 1, § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c.). W przypadku powoda na koszty procesu składało się: wynagrodzenie adwokata 2.400,00 zł, zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – Dz.U. 2013.490 j.t.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17,00 zł, opłata sądowa 335 zł, łącznie 2.752zł, stosunek 21% z tej sumy to 577,92 zł. Na koszty procesu pozwanego w wysokości 2.417 zł składało się: wynagrodzenie radcy prawnego 2.400,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, z czego 79 % to 1.909,43 zł. Po skompensowaniu należnych stronom kosztów procesu, w pkt III wyroku zasądzono na rzecz pozwanego kwotę 1.331,51 zł. Pozwany kwestionował roszczenie powoda jedynie co do kary umownej, dlatego na podstawie art. 333§1 pkt 3 k.p.c. w części, w jakiej pozwany uznał roszczenie powoda wyrokowi nadano rygor natychmiastowej wykonalności.