Pełny tekst orzeczenia

ODPIS

Sygn. akt VIII U 443/15

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2016r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie : Przewodniczący SSR del. do SO Maciej Nawrocki

Protokolant st. sekr. sąd. Violetta Matula

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2016r. w Poznaniu

odwołania L. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

z dnia 11 grudnia 2014r., znak:(...)

w sprawie L. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o emeryturę

Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu prawo do emerytury przy wieku obniżonym z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 01 listopada 2014 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 grudnia 2014 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), po rozpoznaniu wniosku złożonego w dniu 12 listopada 2014 r., odmówił L. L. prawa do emerytury.

Uzasadniając organ rentowy wskazał, iż na podstawie przedłożonych dokumentów wnioskodawca udowodnił ponad 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz 3 lata, 6 miesięcy i 18 dni okresów pracy w szczególnych warunkach przypadających w okresach: od 1 czerwca 1990 r. do 31 października 1990 r., od 1 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r., od 1 czerwca 1991 r. do 14 października 1993 r. i od 28 października 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. W powyższych okresach pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz. Natomiast organ rentowy nie uwzględnił jako okresów pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia w (...) od 22 września 1973 r. do 27 grudnia 1974 r. i od 16 sierpnia 1976 r. do 31 maja 1990 r., gdyż na podstawie dokumentacji zastępczej nie można określić czy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w szczególnych warunkach oraz w jakim okresie na jakim stanowisku pracy był zatrudniony – w dokumentach pojawia się stanowisko monter i monter konstrukcji stalowych. Zakład nie uwzględnił również okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. od 1 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1997 r., gdyż pracodawca nie stwierdził okresu pracy w szczególnych warunkach. Wobec powyższego organ rentowy stwierdził, iż ubezpieczony nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. /vide decyzja w aktach ZUS/

W dniu 9 stycznia 2014 r., w formie i terminie przewidzianym prawem, L. L. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie i wydanie decyzji przyznającej mu prawo do emerytury.

Uzasadniając podniósł, iż organ rentowy nie przeprowadził w sposób należyty postępowania dowodowego, albowiem nie przesłuchał świadków, byłych pracowników (...), z którymi odwołujący pracował jako spawacz. Zaznaczył również, iż w trakcie zatrudnienia korzystał z „przywilejów” pracownika pracującego w szczególnych warunkach, tj. z dostępu do posiłków i napojów profilaktycznych i regenerujących. Pracodawca wystawiając odwołującemu świadectwo był „nieprecyzyjny” nie opisując dokładnie i w jakich okresach pracował na danym stanowisku. Zdaniem L. L. nie może on ponosić negatywnych konsekwencji działania byłych pracodawców. Fakt, ze w dokumentach brak jest pewnych informacji nie oznacza, że nie pracował jako spawacz. /vide odwołanie k. 2-3 akt/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przytoczył argumentację prawna i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołania. /vide odpowiedź na odwołanie k. 4 akt/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

L. L. urodził się dnia (...) Nie jest członkiem OFE. Legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym na dzień 31 grudnia 1998 r. 25 lat + 10 m-cy + 1 dzień okresów składkowych i 0 lat + 0 m-cy + 19 dni okresów składkowych.

bezsporne

Dnia 12 listopada 2014 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym i to z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku odwołujący załączył m.in. dokumenty dotyczące zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), w tym:

świadectwo pracy, w którym wskazano, iż był zatrudniony od 22 września 1973 r. do 31 października 1990 r. w pełnym wymiarze casu pracy na stanowisku montera, a ostatnio jako spawacz,

świadectwo pracy, z którego wynika, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r. na stanowisku spawacza,

świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1993 r., w którym wskazano, iż był zatrudniony od 1 czerwca 1991 r. do 31 grudnia 1993 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz.

Odwołujący przedłożył również świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1997 r. wystawione przez (...) Sp. z o.o., w którym wskazano, iż był zatrudniony od 1 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1997 r. w pełnym wymiarze casu pracy na stanowisku spawacza, a po uzyskaniu uprawnień maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych 26 lutego 1996 r. jako brygadzista.

W oparciu o przedłożone dokumenty, organ rentowy decyzją z dnia 11 grudnia 2014 r. odmówił odwołującemu przyznania prawa do emerytury, ze względu na brak wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

dowód: dokumenty w aktach emerytalnych odwołującego

Odwołujący w okresie od 22 września 1973 r. do 31 października 1990 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) (później (...) – (...) Sp. z o.o.). Odwołujący początkowo został przyjęty na stanowisko pomocnika montera – robotnika budowlanego. W okresie od 28 grudnia 1974 r. do 20 lipca 1976 r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z dniem 1 sierpnia 1977 r. L. L. został przeniesiony na stanowisko montera konstrukcji metalowych. Odwołujący odbył kursy spawania gazowego w grudniu 1984 r. (podstawowy) i w lutym / marcu 1988 r. (specjalistyczny). Natomiast w okresie do 27 lipca 1987 r. do 31 grudnia 1987 r. odwołujący pracował na budowie eksportowej w NRD we F.. W umowie z dnia 24 lipca 1987 r. wskazano stanowisko montera, ale na miejscu odwołujący zajmował się wyłącznie spawaniem.

Będąc zatrudnionym w (...) odwołujący przygotowywał konstrukcje, co polegało na ich spawaniu, a dopiero później jeździł na montaż na budowy bo czasem brakowało spawaczy. Spawanie i montowanie konstrukcji odbywało się na stołach specjalnych. Montowanie polegało na składaniu, wiązaniu elementów do spawania. Odwołujący spawał i docinał palnikiem acetylenowym elementy do spawania. Do dyspozycji miał wózek z gazami i spawarkę. W hali w L. były 3 stanowiska, 3 brygady. Nieraz bywało, że E. W. pracował w jednej brygadzie z odwołującym. Brygady składały się z 6-10 osób. L. L. zajmował się również heftowaniem czyli przyspawaniem drobnych elementów, za pomocą których łączone były następnie większe elementy. Przyspawanie drobnych elementów określano słowem „heftowanie”, a słowa „spawanie” używano na określenie spawania dłuższych elementów. H. to była praca przy pomocy spawarki. Odwołujący pracował tylko spawarką i palnikiem acetylenowym jeśli trzeba było przyciąć jakiś element. Jako spawacz odwołujący otrzymywał litr mleka, zaś monterzy 0,5 litra mleka.

dowód: dokumenty w aktach osobowych odwołującego (k. 21); akta osobowe świadków S. D. i E. W. (k. 21); zeznania świadków S. D. (k. 45v-46), E. W. (k. 69-70); zeznania odwołującego (k. 70)

W Przedsiębiorstwie (...) byli także zatrudnieni świadkowie S. D. i E. W..

E. W. był zatrudniony od 23 października 1972 r. do 30 kwietnia 1991 r. i od 1 kwietnia 1994 r. do 31 października 2005 r. Dnia 31 października 2005 r. pracodawca wystawił E. W. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazał, iż w okresach od 22 października 1977 r. do 30 kwietnia 1991 r. i od 1 kwietnia 1994 r. do 31 października 2005 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu gazowym oraz elektrycznym na stanowisku spawacz elektryczny i gazowy wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty. W oparciu o powyższe świadectwo organ rentowy decyzją z dnia 22 maja 2012 r. przyznał świadkowi wcześniejszą emeryturę i to z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Natomiast S. D. był zatrudniony od 4 maja 1973 r. do 31 października 1990 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r. i od 25 kwietnia 1994 r. do 30 listopada 2005 r. Dnia 30 listopada 2005 r. (...) wystawił świadkowi świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazał, iż w okresach od 4 maja 1973 r. do 31 października 1990 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r., od 25 kwietnia 1994 r. do 30 listopada 2005 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu gazowym oraz elektrycznym na stanowisku spawacz elektryczny i gazowy wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r. Decyzją z dnia 25 kwietnia 2012 r. Zakład przyznał S. D. emeryturę przy obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach od dnia 13 listopada 2011 r.

dowód: akta osobowe świadków S. D. i E. W. (k. 21); akta emerytalne świadków (k. 50)

Natomiast w okresie od 1 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1997 r. odwołujący był zatrudniony w (...) Sp. z o.o., gdzie pracował jako spawacz.

Dowód: dokumenty w aktach emerytalnych odwołującego (k. 21); zeznania odwołującego (k. 70)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, zeznań świadków oraz zeznań odwołującego.

Sąd uznał za wiarygodne w całości dokumenty zabrane w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy albowiem zostały one sporządzone przez kompetentne organy, w zakresie przyznanych im upoważnień i w przepisanej formie. W szczególności Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty dotyczące zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) znajdujące się w aktach sprawy oraz w (...) Sp. z o.o. znajdujące się w aktach emerytalnych odwołującego. Autentyczność i wiarygodność dokumentów nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu zatem na dokumentach tych oparto ustalenia faktyczne

Sąd uznał za spójne i konsekwentne zeznania świadków S. D. i E. W.. Świadkowie potwierdził fakt pracy odwołującego jako spawacza, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie 1 sierpnia 1977 r. do 31 października 1990 r., z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...). Świadkowie potwierdzili, iż odwołujący pracował jako spawacz, pomimo, że w angażach miał wpisane jako stanowisko pracy monter konstrukcji stalowych, monter lub monter-spawacz. Ponadto zapamiętali go jak wykonywał prace związane ze spawaniem. E. W. wskazał również, iż zdarzało się, ze pracował w jednej brygadzie z odwołującym. Natomiast S. D. widział odwołującego przy pracy – przy spawaniu. Świadkowie wskazali także, iż odwołujący w tym czasie nie miał dłuższych przerw w pracy oraz obowiązki spawacza wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania odwołującego, które tworzyły zwartą i logiczną całość oraz korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, w tym z dokumentami oraz zeznaniami przesłuchanych świadków. Przekonywująco i rzeczowo odwołujący wyjaśnił na czym polegała jego praca jako spawacza.

Sąd zważył, co następuje:

Kwestią sporną było to, czy odwołujący może domagać się przyznania emerytury i z to z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej, emerytura przy obniżonym wieku przysługuje ubezpieczonym, którzy łącznie spełnią poniższe wymogi:

mężczyzna osiągnie wiek lat 60,

w dniu wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1.01.1999 r. posiada:

a)  okres składkowy i nieskładkowy w ilości co najmniej 25 lat,

b)  z czego co najmniej przez 15 lat wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze

nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a jeżeli przystąpił – złoży wniosek o przekazanie zgromadzonych środków na rachunku za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Bezsporne w niniejszej sprawie było to, iż:

1.  odwołujący dnia 27 maja 2014 r. ukończył 60 lat,

2.  na dzień 1.01.1999 posiada 25 lat, 10 m-cy, 20 dni lat stażu ubezpieczeniowego,

3.  nie przystąpił do OFE.

Sporne natomiast w sprawie było to, czy odwołujący legitymuje się 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych – organ rentowy nie uznał bowiem okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 22 września 1973 r. do 31 października 1990 r. i w (...) Sp. z o.o. od 1 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1997 r. Natomiast poza sporem pozostawało to, iż odwołujący udowodnił 3 lata, 6 miesięcy i 18 dni pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia od 1 czerwca 1990 r. do 31 października 1990 r., od 1 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r., od 1 czerwca 1991 r. do 14 października 1993 r. i od 28 października 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. w Przedsiębiorstwie (...).

Zatrudnienie w szczególnych warunkach czy w szczególnym charakterze interpretuje się tak, jak to było wymagane w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w obniżonym wieku. Przepisami dotychczasowymi w rozumieniu art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalno-rentowej jest rozporządzenie z dnia 07.02.1983 r. wraz z załącznikiem.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r. okresami pracy, uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu, są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r. – rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r., okresy pracy w szczególnych warunkach, na podstawie posiadanej dokumentacji, stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy. Jednakże, judykatura pozwala na dowodzenie w inny, niż wskazany w § 2 ust. 2 rozporządzenia, że praca była wykonywana w szczególnych warunkach. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r. III UZP 5/85, LEX nr 14635 w postępowaniu przed okręgowymi zakładami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia z zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków nie jest dopuszczalne w postępowaniu przed organem rentowym (teza powołanej uchwały SN). Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 27 maja 1985 r., Sąd jest uprawniony do przeprowadzenia dowodu ze świadków na okoliczność takiego zatrudnienia – jeżeli okaże się, że jest to konieczne dla wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Dowód z zeznań świadków podlega ocenie Sądu na tle okoliczności sprawy i treści zebranego materiału dowodowego. Nie można bowiem – podkreśla SN – przypisać ustawodawcy zamiaru, ażeby tak istotne kwestie, mające wpływ na ustalenie prawa do świadczeń emerytalno – rentowych, powierzył tyko zakładom pracy, skoro jest notoryjnie znane, że zakłady pracy często nie posiadają dokumentacji z uwagi na upływ czasu, reorganizację lub zniszczenie z innych przyczyn.

Prowadziłoby to w wielu przypadkach do przyznania pracownikom, którzy byli zatrudnieni w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, zaniżonych świadczeń, a nawet pozbawienia świadczeń. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84, LEX nr 14630 oraz w uchwale z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, LEX nr 14625: „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy.”

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07; z 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07; z 4 października 2007 r., I UK 111/07; z 19 września 2007 r., III UK 38/07; z 14 września 2007 r., III UK 27/07).

Na podstawie zgromadzonych dokumentów, w szczególności akt osobowych odwołującego oraz na podstawie zeznań świadków i odwołującego Sąd ustalił, że odwołujący pracując na stanowisku spawacza w okresie – nieprzerwanie – co najmniej od 1 sierpnia 1977 r. do 31 października 1990 r. i od 1 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1997 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych określoną w Dziale XIV Prace różne, pod poz. 12 prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym, wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r.

Natomiast niemożliwe okazało się uwzględnienie odwołującemu do pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 22 września 1973 r. do dnia 31 lipca 1977 r., albowiem z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wynika, iż odwołującemu początkowo powierzono stanowisko montera – robotnika budowlanego, a dopiero od sierpnia 1977 r. powierzono mu nowe obowiązki montera konstrukcji stalowych. Dlatego też należało uznać, iż dowiedziono, że odwołujący zajmował się spawaniem dopiero od dnia 1 sierpnia 1977 r., pomimo, że nie posiadał jeszcze uprawnień spawalniczych. Z zeznań odwołującego i świadków wynika, iż spawaniem zajmowali się także pracownicy nie posiadający takich uprawnień jeżeli potrafili spawać i robili to dobrze. Z kolei okres od czerwca do października 1990 r. został już wcześniej uwzględniony przez organ rentowy do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Powyższe oznacza zatem to, iż odwołujący spełnił trzeci z warunków przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, czyli 15 lat pracy w warunkach szczególnych, uwzględniając okresy:

od 1 sierpnia 1977 r. do 31 maja 1990 r. (12 lat + 10 m-cy + 0 dni),

od 1 czerwca 1990 r. do 31 października 1990 r. (0 lat + 5 m- cy + 0 dni) – bezsporne,

od 1 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. (0 lat + 2 m-ce + 0 dni) – bezsporne,

od 1 stycznia 1991 r. do 31 maja 1991 r. (0 lat + 5 m- cy + 0 dni) – bezsporne,

od 1 czerwca 1991 r. do 14 października 1993 r. (2 lata + 4 m-ce + 13 dni) – bezsporne,

od 28 października 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. (0 lat + 2 m-ce + 3 dni) – bezsporne,

od 1 stycznia 1994 r. do 31 października 1997 r. (3 lata + 5 m-cy + 29 dni)

łącznie – 19 lat, 10 m- cy , 15 dni.

Przy ustaleniu, że odwołujący wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych orzeczono jak wyroku na podstawie w/w przepisów i art. 477 14 § 2 k.p.c. i przyznano mu prawo do wcześniejszej emerytury od 1 listopada 2014 r., tj. od miesiąca, w którym został złożony wniosek.

/-/ Maciej Nawrocki