Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 238/09

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Włodzimierz Gawrylczyk (spr.)

Sędziowie:

SA Irma Kul

SA Marek Machnij

Protokolant:

st. sekretarz sądowy Karolina Najda

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2009 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa A.

przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 19 listopada 2008 r. sygn. akt I C 641/08

oddala apelację.

Na oryginale właściwe podpisy.

I ACa 238/09

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z 19 listopada 2008 r. oddalił powództwo A. przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w (...) o zapłatę kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że powód domagał się zasądzenia tej kwoty, gdyż miał utrudniony dostęp do zajęć kulturalno-oświatowych, sanitariatów i brak mu było większego ruchu. Pozwany wnosił o oddalenie powództwa. Przyznał, że powód przebywał okresowo w celach, w których powierzchnia przypadająca na jednego osadzonego była mniejsza niż 3 m 2, ale przebywał też w celach mieszkalnych, gdzie przeludnienie nie występowało. Twierdził, że cele mieszkalne, w których powód był osadzony, były wyposażone m.in. w oddzielne łóżka dla każdego, stoły więzienne, taborety, wieszak, półkę na przybory i sprzęt do utrzymywania higieny i czystości, we wszystkich celach, w których powód przebywał toalety były odgrodzone ścianką działową o pełnej wysokości, powód miał dostęp do bieżącej wody, miał możność co najmniej jednej ciepłej kąpieli w tygodniu, co najmniej godzinnego spaceru i możliwość korzystania z zajęć kulturalno-oświatowych. Powód w późniejszym piśmie procesowym oświadczył, że podstawą jego roszczenia jest umieszczenie go przeludnionej celi. Powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie Sk 25/07.

Sąd Okręgowy ustalił, że powód okresowo przebywał w celi, w której na jednego osadzonego przypadało mniej niż 3 m ( 2) powierzchni. Najdłuższe okresy takiego pobytu to od (...). do (...)., kiedy w jednoosobowej celi o pow. 5,52 m ( 2) przebywały dwie osoby i w okresie od (...) do (...) kiedy w pięcioosobowej celi o pow. 15,99 m ( 2) przebywało 6 osób, w sześcioosobowej celi o pow. 18,17 m ( 2) przebywało 7 osób i w czteroosobowej celi o pow. 12 m ( 2 )przebywało 6 osób. Pozwany zapewnił wyposażenie cel w sprzęt kwaterunkowy i warunki do utrzymania higieny osobistej i czystości oraz prawo do co najmniej godzinnego spaceru i do zajęć kulturalno-oświatowych. Pozwany – rozmieszczając osadzonych w celach z przekroczeniem 3 m ( 2) powierzchni na osobę – postępował zgodnie z art. 248 k.k.w., informował też o tej sytuacji właściwy sąd penitencjarny.

Sąd Okręgowy uznał, że trafne były zarzuty powoda co do okresowego przebywania w celach, w których na jednego osadzonego przypadało mniej niż 3 m 2 powierzchni, bezpodstawne zaś były zarzuty, że miał utrudniony dostęp do sanitariatów, zajęć kulturalno-oświatowych i większego ruchu. Okresowe przebywanie w celach o mniejszej powierzchni przypadającej na jednego osadzonego nie stanowi dostatecznej podstawy do zasądzenia zadośćuczynienia za krzywdę. W myśl art. 248 § 1 k.k.w. w szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor aresztu śledczego może umieścić osadzonych na czas określony w warunkach, w których powierzchnia w celi na jedną osobę wynosi mniej niż 3 m 2. Sąd stwierdził, że powód nie wykazał, by z tej przyczyny poniósł szkodę, a zarzuty powoda uznał za ogólnikowe. Dlatego Sąd oddalił powództwo na podstawie art. 24 i 25 § 1 k.c.

Powód złożył apelację. Zaskarżył wyrok w całości. Zarzucił nierzetelne przeprowadzenie procesu. Domagał się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa. Ponownie powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego oraz na wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2007 r. sygn. V CSK 431/00.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Nie ma podstaw do uwzględnienia apelacji. Zarzut nierzetelnego przeprowadzenia procesu jest ogólnikowy, nie wskazuje okoliczności, z których miałaby wynikać jego trafność, a ponadto takie okoliczności nie występują.

Przekroczenie minimalnej normy powierzchni celi przypadającej na jednego osadzonego nie było nadmierne, długotrwałe ani stałe. Dyrektor Aresztu Śledczego w (...) informował na piśmie Sąd Okręgowy – Wydział Penitencjarny o przekroczeniu norm zaludnienia w celach, co wynika ze złożonych do akt odpisów tych pism (k. 30 i 31), nie było też kwestionowane. Ustalone fakty pozwalają uznać, że w odniesieniu do powoda zaistniała sytuacja wyjątkowa, o której jest mowa w art. 248 § 1 k.k.w., pozwalająca na umieszczenie go czasowo w celach, w których powierzchnia na jednego osadzonego była nieco mniejsza od 3 m ( 2).

Istnieje problem przeludnienia w celach więziennych. Niesporne jest, że zasadą jest, iż każdy osadzony powinien mieć do swojej dyspozycji co najmniej 3 m 2 powierzchni, niemniej zapewnienie jej nie zawsze jeszcze jest możliwe z uwagi na niedobór powierzchni mieszkalnej w zakładach karnych i aresztach śledczych i brak dostatecznych środków finansowych w budżecie państwa na ten cel. Budżet państwa nie pozwala na zapewnienie każdemu osadzonemu minimalnej powierzchni w krótkim czasie od przyjęcia minimalnej normy powierzchni na poziomie 3 m 2.

Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 26 maja 2008 r. w sprawie SK 25/07 orzekł, że art. 248 § 1 k.k.w. jest niezgodny z art. 40, art. 41 ust. 4 i art. 2 Konstytucji, niemniej orzekł również, że przepis ten traci moc z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten nie utracił jeszcze mocy obowiązującej, może więc w drodze wyjątku stanowić podstawę do umieszczenia skazanych i tymczasowo aresztowanych w celach, w których powierzchnia na jednego osadzonego okresowo jest mniejsza od 3m 2. Taka wyjątkowa sytuacja zachodzi w stosunku do powoda. Trafnie więc Sąd Okręgowy oddalił powództwo na podstawie art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c.

Powołany w apelacji wyrok Sądu Najwyższego sygn. akt VI CSK 431/00 odnosi się do innej indywidualnej sprawy i nie może być automatycznie wzorcem dla rozstrzygnięcia wszystkich spraw, w których podstawą roszczenia jest przeludnienie w celach. Każda sprawa jest inna, mimo podobieństw co do przeludnienia występują w każdej sprawie różne inne okoliczności, które także trzeba brać pod uwagę. W szczególności powód nie wykazał, aby okoliczności faktyczne w jego sprawie były choćby zbliżone w zasadniczych kwestiach do opisanych w tamtym wyroku. Tak więc ogólnikowe powołanie się na ten wyrok nie może automatycznie stanowić podstawy do uwzględnienia apelacji.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13