Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2013 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Celina Czerwińska

Sędziowie: SO Agnieszka Wojciechowska-Langda (spr.)

SO Jacek Matusik

Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Robert Wójcik

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 r.

sprawy E. K.

oskarżonego o przestępstwa z art. 209§1kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

z dnia 14 listopada 2012 r. sygn. akt II K 451/12

1. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

- uchyla rozstrzygnięcia co do orzeczonej kary łącznej oraz poszczególnych kar wymierzonych za przypisane oskarżonemu przestępstwa;

- przyjmuje, że oskarżony przypisanych mu czynów z art. 209 § 1 kk dopuścił się w warunkach określonego w art. 91 § 1 kk ciągu przestępstw i na podstawie art. 209 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierza mu jedną karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3. koszty sądowe w postępowaniu odwoławczym przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt: VI Ka 189/13

UZASADNIENIE

E. K. został oskarżony o to, że:

I. w okresie od dnia 11 grudnia 2010 roku do dnia 11 kwietnia 2011 roku w miejscowości D. gm. K., powiat (...), woj. (...), uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy orzeczenia sądowego, obowiązku łożenia alimentów na rzecz J. i L. K., przez co naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o przestępstwo określone w art. 209 § 1 k.k.

II. w okresie od dnia 11 sierpnia 2011 roku do 07 marca 2012 roku w miejscowości D. gm. K. powiat (...), województwo (...), uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy orzeczenia sądowego, obowiązku łożenia alimentów na rzecz J. i L. K., przez co naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o przestępstwo określone w art. 209 § 1 k.k.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w Wołominie wyrokiem z dnia 14 listopada 2012 roku w sprawie sygn. akt: II K 451/12 oskarżonego E. K. uznał za winnego popełnienia zarzuconych mu w akcie oskarżenia czynów i za to za każdy z tych czynów na mocy art. 209 § 1 k.k. skazał go na kary po 8 miesięcy pozbawienia wolności; na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu jedną łączną karę 10 miesięcy pozbawienia wolności; zwolnił oskarżonego od opłaty sądowej, a koszty postępowania przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 14 listopada 2012 roku w sprawie sygn. akt: II K 451/12 wniósł prokurator zaskarżając powyżej wskazany wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego.

Prokurator wyrokowi temu zarzucił obrazę przepisu prawa materialnego w postaci art. 91 § 1 k.k., polegającą na niezastosowaniu powyższego przepisu przy kwalifikacji prawnej czynów i wymiarze kary, co skutkowało wymierzeniem kar jednostkowych oraz kary łącznej na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i § 2 k.k. w sytuacji, gdy oskarżony popełnił w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu dwa przestępstwa z art. 209 § 1 k.k., zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw. Podnosząc powyżej wskazany zarzut prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że czyny z punktu I i II zaskarżonego wyroku zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw i wymierzenie na podstawie art. 91 § 1 k.k. jednej kary za dwa przypisane oskarżonemu przestępstwa z art. 209 § 1 k.k. w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest zasadna, toteż wniosek w niej zawarty o zmianę zaskarżonego wyroku zasługiwał na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie podnieść trzeba, że sąd rejonowy przeprowadził w sprawie niniejszej prawidłowe postępowanie dowodowe dążąc do wyjaśnienia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, zebrane dowody poddał analizie zgodnej z regułami art. 7 k.p.k. i na tej podstawie wyprowadził zasadny wniosek co do winy oskarżonego E. K. w zakresie zarzucanych mu czynów. Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji co do zdarzeń objętych aktem oskarżenia znajdują pełne oparcie w ujawnionym w toku przewodu sądowego materiale dowodowym i nie są przez prokuratora kwestionowane. W świetle tychże ustaleń sąd okręgowy nie może jednak zaakceptować kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu.

W realiach przedmiotowej sprawy uszło uwadze Sądu I instancji, iż w niniejszej sprawie istniały przesłanki do zastosowania instytucji ciągu przestępstw odnośnie czynów z art. 209 §1 k.k.

Aczkolwiek przestępstwo określone w art. 209 § 1 k.k. ma charakter trwały, bowiem sprawca swym zachowaniem wywołuje bezprawny stan i utrzymuje go przez dłuższy czas, to nie oznacza to możliwości włączania do okresu przestępnej nie alimentacji tych odcinków czasowych, w których sprawca nie miał obiektywnej możności wywiązywania się z ciążących na nim obowiązków (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sygn. akt: IV KK 321/11, LEX nr 1044059). Jednocześnie tytułem przypomnienia należy wskazać, iż przesłankami od których zależy uznanie wielości czynów za ciąg przestępstw, w świetle art. 91 § 1 są: po pierwsze powtarzalne zamachy (dwa lub więcej) na to samo dobro prawne, przy czym kolejne czyny muszą wypełniać znamiona tego samego typu czynu zabronionego, a zarazem stanowić realizację każdorazowo podjętego zamiaru przestępnego; po drugie podobny sposób popełnienia kolejnych czynów; po trzecie krótkie odstępy czasu pomiędzy poszczególnymi czynami; po czwarte zaś popełnienie czynów zanim zapadł pierwszy, chociażby nieprawomocny wyrok, co do któregokolwiek z nich. Istota ciągu przestępstw sprowadza się do wymierzenia jednej kary za szereg przestępstw identycznie kwalifikowanych prawnie, popełnionych w krótkich odstępach czasu oraz w podobny sposób.

Zachowanie oskarżonego w okresie w okresie od dnia 11 grudnia 2010 roku do dnia 11 kwietnia 2011 roku oraz w okresie od dnia 11 sierpnia 2011 roku do dnia 7 marca 2012 roku tj. z punktu I oraz z punktu II zaskarżonego wyroku wyczerpało wszystkie powyżej wskazane przesłanki, a skoro ciąg przestępstw jest instytucją prawa karnego materialnego, to jej stosowanie było obowiązkiem sądu, dlatego też w niniejszej sprawie doszło do obrazy art. 91 § 1 k.k. Trzeba mieć na uwadze również to, iż niezastosowanie w wyroku art. 91 § 1 k.k. przy spełnieniu wymienionych w tym przepisie przesłanek powoduje, że taki wyrok dotknięty jest rażącą niesprawiedliwością, o jakiej jest mowa w art. 440 k.p.k., co zmusza sąd odwoławczy do orzekania niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych w środku odwoławczym zarzutów (vide: wyrok Sadu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 marca 2013 roku w sprawie sygn. akt: II Aka 38/13, LEX nr 1313218). Słusznie zatem podnosi skarżący, iż Sąd w niniejszej sprawie powinien przyjąć konstrukcję czynu ciągłego.

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok zmienił w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcia co do orzeczonej kary łącznej oraz poszczególnych kar wymierzonych za przypisane oskarżonemu przestępstwa i przyjął, że oskarżony przypisanych mu czynów z art. 209 § 1 k.k. dopuścił się w warunkach określonego w art. 91 § 1 k.k. ciągu przestępstw i za to na podstawie art. 209 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu jedną karę 10 miesięcy pozbawienia wolności. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, a koszty sądowe w postępowaniu odwoławczym przejął na rachunek Skarbu Państwa.