Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2015 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w S., (...) Company SE z siedzibą w R.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. na rzecz powódki I. K. kwotę 10.338,59 zł (dziesięć tysięcy trzysta trzydzieści osiem złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od kwoty 10.286,30 zł od dnia 05.03.2014 r. i od kwoty 52,29 zł od dnia 03.02.2014 r. do dnia zapłaty;

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  Nie obciąża powódki kosztami procesu;

IV.  Nakazuje pobrać od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) kwotę 517,00 zł tytułem opłaty sądowej oraz kwotę 81,82 zł z tytułu wydatków.

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt I C 240/14

UZASADNIENIE

Powódka I. K. wniosła o zasądzenie na jej rzecz renty kompensacyjnej na zwiększone potrzeby za okres od dnia 20 sierpnia 2013 r. do dnia 31 stycznia 2014 r. w kwocie 2677 zł oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 42.286, 30 zł. Nadto domagała się zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 2 sierpnia 2013 r. w G. przy ul. (...) kierujący samochodem osobowym marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w czasie manewru cofania uderzył ją tyłem pojazdu, wskutek czego hospitalizowana była w miejscowym szpitalu oraz przeszła leczenie operacyjne. Powódka wskazała, że w związku z wypadkiem ponosiła wyższe koszty związane z codziennym utrzymaniem – wypożyczyła wózek inwalidzki, wynajęła osoby do sprzątania mieszkania i robienia zakupów, przyjmowała leki przeciwzakrzepowe i przeciwbólowe oraz ponosiła wydatki związane z dojazdem na rehabilitację pourazową. Nadto powódka wskazała, że do chwili obecnej odczuwa ból kostki oraz cierpi na lęki komunikacyjne i ma problemy z zasypianiem. Jak twierdziła przyznane jej zadośćuczynienie w kwocie 7.713,10 zł jest nieadekwatne do rozmiaru poniesionej przez nią krzywdy.

Pozwana (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, że nie posiada legitymacji biernej w niniejszym postępowaniu, gdyż nie prowadzi działalności ubezpieczeniowej, a jest jedynie zleceniobiorcą ubezpieczyciela (...) Company SE z siedzibą w R. w zakresie czynności związanych z likwidacją szkody.

Pozwana (...) Company SE z siedzibą w R. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając podniosła, iż roszczenie powódki o zasądzenie kwoty 2.677 zł tytułem renty kompensacyjnej jest nieuzasadnione, bowiem renta jest ze swej istoty świadczeniem okresowym, a jej skapitalizowanie może dotyczyć wyłącznie okresu przyszłego. Nadto zgodnie z twierdzeniami pozwanej żądanie zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 42.286, 30 zł jest zawyżone, bowiem zmierza do wzbogacenia się powódki oraz nie uwzględnia jej przyczynienia się do szkody – poprzez przechodzenie przez ulicę poza przejściem dla pieszych. Pozwana wskazała, że w związku z powyższym uzasadnione jest zmniejszenie wszelkich świadczeń przyznawanych powódce o co najmniej 50 %.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 2 sierpnia 2013 r. kierujący pojazdem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) T. M. potrącił pieszą I. K.. Sprawca wypadku wyjeżdżał z parkingu usytuowanego przy ulicy (...) w G.. Cofając przejechał prawidłowo przez chodnik dla pieszych przyległy do parkingu i jezdni, i wyjechał na drogę. W trakcie tego manewru na osi jezdni uderzył tyłem pojazdu powódkę, która przechodziła przez ulicę w miejscu niedozwolonym, w wyniku czego doznała ona obrażeń ciała. Prawomocnym wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Giżycku warunkowo umorzył postępowanie karne wobec T. M. na okres próby 1 roku.

( dowód : z akt sprawy II K 597/13: protokół oględzin miejsca wypadku – k. 4-5, protokół przesłuchania świadka T. M. – k. 12-14, dokumentacja fotograficzna – k. 19-21, wyrok z 23.12.2013 – k. 83)

W wyniku wypadku powódka została przetransportowana do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Szpitala w G., a następnie Oddziału Urazowo - Ortopedycznego, gdzie przebywała do dnia 19.08.2013 r. U powódki rozpoznano złamanie kostki bocznej podudzia lewego i zwichnięcie stawu skokowego. W trakcie hospitalizacji powódka przeszła leczenie operacyjne z otwartą repozycją złamania i zespoleniem kości strzałkowej prętem R. oraz pętlą na wysokości więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Kończynę unieruchomiono w opatrunku gipsowym na okres 6 tygodni. Od wyjścia ze szpitala powódka przez pół roku jeździła na wózku inwalidzkim oraz w początkowym okresie przyjmowała leki przeciwbólowe. Nadto została skierowana na zabiegi fizjoterapeutyczne. W dniach 26.01. – 28.01.2014 r. powódka przebywała na Oddziale Urazowo - Ortopedycznym, gdzie ponownie przeszła zabieg.

Obecnie powódka uskarża się na dolegliwości bólowe okolicy stawu skokowo-goleniowego, obrzęki stawu oraz trudności podczas chodzenia. Upośledzona funkcja stawu skokowego wpłynęła na ograniczenie możliwości poruszania się powódki, jednak nie ma istotnego wpływu na jej życie codzienne.

( dowód : karta leczenia szpitalnego – k. 6, 8-10, faktura VAT nr (...) – k. 7, opinia biegłego L. G. – k. 125, opinia uzupełniająca z 12.01.2015 – k. 140, opinia biegłego M. S. – k. 158-160, opinia uzupełniająca z 15.04.2015 – k. 181, przesłuchanie powódki – k. 207-207v)

W dacie wypadku sprawca był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanej (...) Company SE z siedzibą w R.. W dniu 24 października 2013 r. powódka zgłosiła szkodę pozwanej (...) sp. z o. o. z siedzibą w S., która likwidowała szkody w imieniu (...) Company SE domagając się wypłacenia renty kompensacyjnej oraz renty okresowej na zwiększone potrzeby. Wezwaniem, które wpłynęło do pozwanej (...) sp. z o. o. dnia 3 lutego 2014 r. powódka zażądała także zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W toku postępowania likwidacyjnego powódce przyznano zadośćuczynienie w kwocie 9.713,70 zł pomniejszone o kwotę 2.000 zł wypłaconą przez sprawcę zdarzenia.

(okoliczności bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Powódka oparła swe roszczenie na treści. art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. W niniejszej sprawie bezspornym było, iż sprawca wypadku ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c. – tj. za szkody na osobie lub na mieniu wyrządzone przez ruch środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody, a pozwana (...) Company SE z siedzibą w R. jako ubezpieczyciel sprawcy w dacie zdarzenia ponosi odpowiedzialność w granicach odpowiedzialności sprawcy. Powództwo przeciwko (...) sp. z o. o. podlegało zatem oddaleniu jako skierowane przeciwko podmiotowi nie posiadającemu legitymacji biernej do występowania w sprawie.

Analizując okoliczności niniejszej sprawy należy uznać, iż pozwana (...) Company SE wypłacając odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia uznała swą odpowiedzialność co do zasady. Powódka zakwestionowała jednak wysokość przyznanego zadośćuczynienia. W tym kontekście należy zaznaczyć, że na podstawie art. 445 § 1 k.c. ustalenie wysokości zadośćuczynienia należy do uznania Sądu, który jednak nie dokonuje dowolnej oceny, a bierze pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych sprawy, w tym między innymi sytuację osobistą poszkodowanego oraz stopień i trwałość doznanych przez niego cierpień psychicznych i fizycznych. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, więc powinno reprezentować pewną ekonomicznie odczuwalną dla poszkodowanego wartość, ale też suma przyznana z tego tytułu powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, aby nie prowadziła do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego.

Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia w przedmiotowej sprawie wziął pod uwagę okoliczność, iż powódka przez znaczny okres czasu dochodziła do sprawności fizycznej – jeszcze ponad rok po wypadku brała udział w zabiegach rehabilitacyjnych i skarżyła się na ból nogi. Pół roku jeździła na wózku inwalidzkim, a następnie poruszała się o kuli. Z uwagi na uraz nogi oraz opatrunek gipsowy bezpośrednio po wypadku nie mogła prawidłowo funkcjonować w życiu codziennym – przy podstawowych czynnościach wymagała pomocy osób trzecich, co wpłynąć mogło także na jej stan psychiczny. Istotny też jest fakt, iż powódka do chwili obecnej nie odzyskała pełnej sprawności fizycznej. W toku przesłuchania powódka podała, iż „ łydka u uszkodzonej stopie jest grubsza, drętwieje. Bolą mnie kostki w stopie. Noga cały czas mnie boli, nie mogę jej dotknąć”. Sąd uznał za wiarygodne twierdzenia powódki w zakresie odczuwanych dolegliwości, gdyż także powołani w sprawie biegli z zakresu traumatologii L. G. i M. S. wskazali, iż doznane przez powódkę obrażenia skutkują trwałym uszczerbkiem na zdrowiu (biegły sądowy L. G. ustalił 7 % uszczerbek na zdrowiu, natomiast biegły M. S. 15 %) i wpływają na ograniczenie możliwości poruszania się. Należy w tym kontekście wskazać, że procentowy uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego stanowi jedynie pomocnicze kryterium, które sąd bierze pod rozwagę przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie nie może być bowiem ustalane mechaniczne, a musi uwzględniać wszystkie okoliczności sprawy (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05.10.2005 r., I PK 47/05, M.P.Pr. 206/4/208). Mając na uwadze okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy nie było uzasadnione dążenie do ustalenia dokładnej wysokości uszczerbku na zdrowiu powódki, gdyż zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie wpłynęłoby to na wysokość zadośćuczynienia. Zgodnie z przywołanymi opiniami biegłych poniesiony uraz nie ma znaczącego wpływu na funkcjonowanie powódki w życiu codziennym, w związku z czym Sąd uznał, iż dochodzone przez powódkę zadośćuczynienie w kwocie 42.286,30 zł jest wygórowane, a jego zasądzenie będzie skutkowało bezpodstawnym wzbogaceniem się powódki. Zdaniem Sądu uwzględniając stopień oraz czas trwania cierpień psychicznych i fizycznych, trwałość skutków oraz właściwości osobiste powódki adekwatne jest zadośćuczynienie w łącznej wysokości 20.000 zł.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd nie uwzględnił przyczynienia się powódki do szkody. Należy zauważyć, że przyczynieniem się poszkodowanego do szkody w rozumieniu art. 362 k. c. jest takie jego zachowanie, które pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze szkodą wyrządzoną przez inną osobę. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego przyczynienie się poszkodowanego do szkody jest warunkiem miarkowania zadośćuczynienia, odszkodowania i renty, jednak nie nakłada na sąd obowiązku zmniejszenia odszkodowania, ani nie przesądza stopnia tego zmniejszenia. W niniejszej sprawie powódka istotnie przyczyniła się do powstania szkody, jednak zdaniem Sądu okoliczność ta nie może wpłynąć na wysokość przyznanego jej zadośćuczynienia. Powódka przechodziła wprawdzie przez ulicę w miejscu niedozwolonym, jednak było to miejsce, w którym zwyczajowo przechodzą mieszkańcy do znajdującego się po drugiej stronie ulicy sklepu. Kierujący pojazdem był sąsiadem powódki i mieszkał w pobliżu miejsca zdarzenia, w związku z czym należy uznać, iż miał świadomość panujących zwyczajów i mógł spodziewać się, iż ktoś może przechodzić przez jezdnię. Mimo to nie zachował ostrożności wymaganej zwłaszcza od uczestnika włączającego się do ruchu. Istotnym jest także fakt, iż sprawca zdarzenia włączając się do ruchu przejeżdżał przez chodnik dla pieszych, w związku z czym był zobowiązany do zachowania nad wyraz szczególnej ostrożności.

Sąd oddalił także żądanie zasądzenia renty kompensacyjnej za zwiększone potrzeby w okresie od dnia 20 sierpnia 2013 r. do dnia 31 stycznia 2014 r. Zgodnie z art. 444 § 2 poszkodowany może domagać się od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty, jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Przewidziana renta ma charakter odszkodowawczy i ma na celu zaspokojenie stałych, bieżących i uzasadnionych potrzeb poszkodowanego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 444/13, LEX 1455237, Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 10 listopada 2009 r., I ACa 523/09, LEX nr 1163111). Nadto dla uwzględnienia żądania zasądzenia renty niezbędne jest nie tyle poniesienie przez poszkodowanego wydatków związanych z wyrządzoną szkodą, co uznanie ich przez sąd za konieczne. Zdaniem Sądu ustalony stan faktyczny nie wskazuje na istnienie koniecznych wydatków związanych z zwiększonymi potrzebami powódki, które uzasadniałyby przyznanie jej renty kompensacyjnej. Powódka bowiem, jak sama przyznała na rozprawie w dniu 10 czerwca 2015 r. nie przyjmowała stale leków, a jedynie bezpośrednio po zdarzeniu zażywała leki przeciwbólowe. Z zabiegów rehabilitacyjnych korzystała bezpłatnie w placówkach publicznej służby zdrowia – przy czym były to zabiegi wykonywanie jedynie okresowo, a nie w sposób ciągły i stały. Sąd uznał także, iż stan fizyczny powódki nie wymagał opieki osób trzecich aż przez pół roku – powódka wprawdzie miała założony opatrunek gipsowy, który mógł utrudniać i ograniczać codzienne funkcjonowanie, jednak jak wynika z dokumentacji medycznej miała go jedynie przez sześć tygodni.

Sąd uznał jednak za zasadny na podstawie art. 444 § 1 k.c. zwrot poniesionych przez powódkę kosztów zakupu leków, na dowód czego powódka przedłożyła fakturę VAT opiewającą na kwotę 52, 29 zł. Zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowany może dochodzić zwrotu wszelkich wynikłych z tego powodu kosztów, w związku z czym Sąd zasądził od pozwanej (...) Company SE z siedzibą w R. kwotę 52,29 zł tytułem poniesionych przez powódkę kosztów leczenia. Zwrot innych dochodzonych przez powódkę wydatków w postaci odpłatnego wypożyczenia wózka inwalidzkiego, zatrudnienia osób do pomocy w gospodarstwie domowym i odpłatnych przewozów na zabiegi rehabilitacyjne nie mógł zostać uwzględniony, gdyż powódka bądź ich nie udowodniła, bądź wycofała się z zawartych w pozwie twierdzeń – na rozprawie w dniu 10 czerwca 2015 r. wskazała, bowiem, iż wózek inwalidzki pożyczyła bezpłatnie od siostry, a na rehabilitację dojeżdżała rowerm.

Oddaleniu podlegał wniosek powódki o zasądzenie od pozwanych kosztów sporządzenia prywatnej opinii lekarskiej. Jak wskazuje się w judykaturze, możliwe jest wprawdzie objęcie odszkodowaniem przysługującym z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej także kosztów ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego, jednak koszty te muszą być celowe i wystarczająco uzasadnione. Nie można uznać za celowych kosztów ekspertyzy sporządzonej w toku postępowania sądowego, zwłaszcza gdy w sprawie została już wydana opinia lekarska sporządzona przez biegłego lekarza.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 10.286, 30 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz kwotę 52,29 zł z tytułu odszkodowania na podstawie art. 444 § 1 k.c. oraz 445 § 1 k.c.

Sąd zasądził odsetki od kwoty 10.286, 30 zł od dnia 5 marca 2014 r., bowiem zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia zgłoszenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Wobec zgłoszenia roszczenia o zadośćuczynienie dnia 3 lutego 2014 r., należało uznać, iż pozwany pozostawał w zwłoce od dnia 5 marca 2014 r. Odsetki od kwoty 52, 29 zł Sąd zasądził od dnia 3 lutego 2014 r. zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd wziął pod uwagę w szczególności trudną sytuację materialną oraz zdrowotną powódki. Powódka jest osobą starszą osiągającą niskie dochody, które jak wynika ze złożonego przez nią oświadczenia majątkowego przeznaczane są w znacznej części na utrzymanie domu. Z uwagi także na zasadę słuszności oraz charakter postępowania nie było uzasadnione obciążanie powódki jako strony poszkodowanej kosztami procesu.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd obciąża jej przeciwnika (...) Company SE z siedzibą w R., stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu. Dlatego też Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasy Sądu Rejonowego w Giżycku) kwotę 517, 40 zł tytułem opłaty sądowej oraz kwotę 81,82 zł tytułem wydatków stosownie do uwzględnienia roszczenia.