Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II AKa 10/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:SSA Andrzej Krawiec (spr.)

Sędziowie:SSA Edward Stelmasik

SSA Tadeusz Kiełbowicz

Protokolant: Iwona Łaptus

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Beaty Lorenc-Kociubińskiej

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2016 r.

sprawy R. C.

oskarżonego z art. 586 k.s.h., art. 296 kk i art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk w związku z art. 11 § 2 kk w związku z art. 12 kk, art. 77 pkt 1 i art. 79 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz art. 276 kk, art. 284 § 2 kk i art. 523 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze w związku z art. 11 § 2 kk w związku z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 10 sierpnia 2015 r. sygn. akt III K 127/13

I.  uchyla zaskarżony wyrok co do punktów: II, IV, VII i VIII części dyspozytywnej oraz orzeczenie z tym związane (pkt III) i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Jeleniej Górze;

II.  stwierdza, że utraciło moc orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności i grzywny zawarte w pkt IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku;

III.  zmienia zaskarżony wyrok co do pkt X części dyspozytywnej w ten sposób, że orzeczony wobec oskarżonego R. C. okres zakazu zajmowania stanowisk w spółkach handlowych, uprawniających do prowadzenia ich spraw, bądź ich reprezentacji skraca do lat 2 (dwóch);

IV.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

V.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k., łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec oskarżonego R. C. w punktach I i V części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i łącznie wymierza mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

VI.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego R. C. kary łącznej pozbawienia wolności, orzeczonej wyżej w pkt V warunkowo zawiesza na okres lat 2 (dwóch);

VII.  zasądza od oskarżonego R. C. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, przy czym wymierza mu opłatę w wysokości 305 (trzysta pięć) złotych za obie instancje;

VIII.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. K. 600 zł tytułem kosztów nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym oraz 138 zł tytułem zwrotu VAT, nadto 182, 60 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę odwoławczą.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze rozpoznał sprawę R. C. oskarżonego o czyny z art. 586 k.s.h., art. 296 k.k. i art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k., art. 77 pkt 1 i art. 79 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz art. 276 k.k., art. 284 § 2 k.k. i art. 523 ust.1 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k.

Po rozpoznaniu tej sprawy Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2015 r. uznał oskarżonego R. C. za winnego czynu opisanego w pkt I części wstępnej tegoż wyroku i za to na podstawie art. 586 k.s.h. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Tym samym wyrokiem uznał oskarżonego za winnego czynów opisanych w pkt II, podpunkty 1,4 i 6 części wstępnej, przyjmując iż działał każdorazowo jako prezes Zakładów (...) S.A. z siedzibą w M., wykorzystując tą samą sposobność i w krótkich odstępach czasu – to jest ciągu przestępstw z art. 284 § 2 k.k. i za to na podstawie tego przepisu w zw. z art. 91 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 25 zł.

Na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego przepadek korzyści majątkowej w kwocie 330.000 zł.

Tym samym wyrokiem uznał oskarżonego za winnego tego, że będąc prezesem Spółki Zakłady (...) S.A. z siedzibą w M. i będąc zobowiązany na podstawie statutu spółki do zajmowania się sprawami majątkowymi i działalnością gospodarczą przez nadużycie udzielonych mu uprawnień w okresie od 14 stycznia 2009 r. do 15 kwietnia 2009 r. w W. posiadając pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem inwestycyjnym w (...) Banku S.A. z siedzibą w W. – wbrew statutowym celom spółki i pomimo jej trudnej sytuacji majątkowej – zawarł należące do wysokiego ryzyka giełdowe kontrakty terminowe dotyczące kupna i sprzedaży papierów wartościowych, w rezultacie czego poniósł stratę w wysokości 698.500,00 złotych, tym samym wyrządzając spółce znaczną szkodę majątkową w kwocie 698.500,00 złotych – to jest czynu z art. 296 § 1 k.k. i za to na podstawie powołanego przepisu wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Tym samym wyrokiem uznał oskarżonego za winnego czynów opisanych w punktach III i IV części wstępnej i za to na podstawie art. 77 pkt 1 i art. 79 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności (za czyn opisany w pkt III) oraz grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 25 zł (za czyn opisany w pkt IV).

Tym samym wyrokiem uznał oskarżonego za winnego czynu opisanego w pkt V części wstępnej ze zmianami opisanymi w pkt VII części dyspozytywnej i za to na podstawie art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 523 ust. 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Tym samym wyrokiem uniewinnił oskarżonego od czynów opisanych w pkt II, podpunkty 2 i 5 części wstępnej.

Na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 i 2 k.k. i art. 91 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w wysokości 220 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 25 zł.

Na podstawie art. 41 § 1 k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego zakaz zajmowania stanowisk w spółkach handlowych, uprawniających do prowadzenia ich spraw, bądź ich reprezentacji, przez okres lat 5.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, z tym że zwolnił go od opłaty.

Wyrok powyższy zaskarżyli Prokurator Okręgowy w Jeleniej Górze oraz obrońcy oskarżonego.

Oskarżyciel publiczny we wniesionym środku odwoławczym zarzucił obrazę przepisów postępowania – art. 167 k.p.k. i art. 366 § 1 k.p.k. oraz art. 410 § 1 k.p.k., a nadto błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego – adw. E. K. zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, naruszenie przepisów prawa procesowego, a to: art. 4, 7, 410 w zw. z art. 170 i 167 k.p.k. oraz rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary.

Podnosząc wskazane zarzuty apelująca wniosła o uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu czynów, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres lat 3, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego adw. M. N. zarzucił obrazę prawa procesowego (art. 7 k.p.k.) oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a także rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary i wniósł o uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu czynów, ewentualnie o obniżenie orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności do lat 2 i warunkowe zawieszenie wykonania tej kary na okres lat 5 oraz zmniejszenie okresu zakazu orzeczonego w pkt X części dyspozytywnej do lat 2, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Co do apelacji obrońców oskarżonego – apelacje te w zakresie dotyczącym czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku (z art. 586 k.s.h.) nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w oparciu o powołane w uzasadnieniu orzeczenia dowody (str. 15-18) wykazał w sposób przekonujący, że oskarżony świadomie nie zgłosił wniosku o upadłość przedmiotowej spółki handlowej, pomimo zaistnienia warunków (na przestrzeni długiego okresu) uzasadniających według przepisów jej upadłość.

Obrońca oskarżonego – adw. E. K. wywodzi, że skoro w inkryminowanym okresie zachowywała ważność umowa łącząca Spółkę (...) S.A. ze Spółką (...), oskarżony miał prawo liczyć na środki finansowe ze strony tejże spółki, a tym samym liczyć na powodzenie planu restrukturyzacji spółki, której był prezesem (vide k. 4254).

Sąd I instancji wykazał jednoznacznie, że stanowisko prezentowane przez wymienioną apelującą nie jest trafne, albowiem przedstawionej przez nią tezie przeczą w sposób ewidentny fakty wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd meriti w oparciu o powołane w owej części uzasadnienia dowody (str. 17) wykazał, że w połowie 2009 roku wiedza organów spółki o braku dalszego jej dokapitalizowania ze strony firmy (...) była powszechna i jednoznaczna. Nie były to jedynie – jak wywodzi apelująca – przypuszczenia członków Rady Nadzorczej Spółki, lecz wskazywały na to konkretne fakty podane przez Sąd I instancji (vide str. 17 in fine uzasadnienia orzeczenia).

Należy przy tym dodać, że wbrew twierdzeniu drugiego obrońcy oskarżonego – adw. M. N. Sąd Okręgowy co do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku nie opierał się (cyt.) „ w całości na sporządzonej na potrzeby postępowania karnego opinii biegłej z zakresu księgowości”, lecz opierał się przede wszystkim na zeznaniach świadków powołanych na stronach 17-18 uzasadnienia orzeczenia oraz na dokumentach wskazanych na stronach 15 i 17 uzasadnienia. Opinia wspomnianej biegłej uzupełniała jedynie pozostałe dowody powołane we wskazanej części uzasadnienia wyroku.

Jeśli chodzi o zarzut, że Sąd meriti (cyt.) „ podczas rozprawy głównej nie poddał analizie prawno karnej zachowania drugiej osoby wchodzącej w skład Zarządu (...) SAM. S.”. (str. 7 in fine apelacji, k. 4276) należy zauważyć, że wobec wymienionego toczy się odrębne postępowanie karne (co stwierdza sam apelujący – str. 8 in principio apelacji). Zarzut, że Sąd meriti nie zbadał na jakim etapie jest to postępowanie i jakie rozstrzygnięcie zapadło w stosunku do wspomnianego M. S. jest chybiony. Zgodnie bowiem z art. 8 § 1 k.p.k. Sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne, przy czym nie jest związany poglądem prawnym innego organu prowadzącego postępowanie. Nie mogą trafić także do przekonania wywody autora omawianej apelacji dotyczące czasu w jakim oskarżony mógł złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (vide str. 7 apelacji). Sąd Okręgowy miał na uwadze stanowisko wyrażone w tej kwestii przez apelującego i trafnie wskazał, że (cyt.) „ R. C. miał dużo czasu i możliwości, aby złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w odpowiednim czasie” (str. 18 uzasadnienia orzeczenia). Sąd ten słusznie stwierdził, że (cyt.) „ Okoliczności uzasadniające ogłoszenie upadłości istniały już od czerwca 2009 roku, o czym wiedział oskarżony” (str. 18 uzasadnienia).

Obaj apelujący nie przedstawili w omawianym zakresie przekonujących argumentów, które mogłyby skutecznie podważyć rozstrzygnięcie Sądu I instancji co do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku. Z tych względów w tej części apelacje obu obrońców oskarżonego Sąd odwoławczy uznał za bezzasadne.

Należy przy tym zauważyć, że oskarżyciel publiczny we wniesionym przez siebie środku odwoławczym nie kwestionuje zaskarżonego wyroku co do pkt I części dyspozytywnej (vide str. 11 apelacji, k. 4232).

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok co do pkt I części dyspozytywnej utrzymał w mocy.

Nie zasługują również na uwzględnienie apelacje obrońców oskarżonego co do punktów V i VI części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku (punkty III i IV części wstępnej). Należy przy tym dodać, że także w tym zakresie oskarżyciel publiczny we wniesionym przez siebie środku odwoławczym nie kwestionuje rozstrzygnięcia zapadłego w pierwszej instancji (vide str. 11 apelacji prokuratora, k. 4232).

W oparciu o zeznania świadków powołanych na stronach 27 in fine – 28 in principio uzasadnienia orzeczenia, Sąd meriti ustalił, że to oskarżony R. C. wydawał polecenia pracownikom działu księgowości przedmiotowej spółki. Sąd ten wyliczył przy tym dokładnie na czym polegało podawanie nierzetelnych danych księgowych oraz prowadzenie ksiąg rachunkowych wbrew przepisom ustawy (str. 28 – 29 uzasadnienia orzeczenia).

Sąd Okręgowy wydając w omawianym zakresie zaskarżone rozstrzygnięcie oparł się na opinii biegłej księgowej, a także na zeznaniach świadków. Obrońcy oskarżonego zarzucają we wniesionych przez siebie środkach odwoławczych, że Sąd I instancji dopuścił się tu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. Kwestionują również wartość dowodową opinii biegłej księgowej. W związku z tak sformułowanymi zarzutami należy podkreślić, że dla skuteczności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, niezbędnym jest wykazanie nie tylko ogólnej wadliwości ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych na rozprawie, ale wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się tenże Sąd w świetle zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1975 r., II KR 355/74 publ. OSNPG 1975 r., z. 9, poz. 84; z dnia 22 stycznia 1975 r., I KR 19/74 publ. OSNKW 1975 r., z. 5, poz. 58).

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami Sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz musi zmierzać do wykazania, jakich konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd orzekający w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom tegoż Sądu odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się Sąd I instancji, nie może prowadzić do wniosku o zaistnieniu błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę orzeczenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zebranego w omawianym zakresie materiału dowodowego, w tym zeznań świadków oraz opinii biegłej z zakresu księgowości. Kwestionowanie przez stronę opinii biegłego na podstawie subiektywnego przekonania o jej wadliwości, w sytuacji gdy opinia ta jest przekonująca i zupełna dla Sądu orzekającego, nie może być skuteczne (zob. postanowienie SN z 26 lipca 2006 r., III KK 455/05, OSNwSK 2006/1/1480, postanowienie SN z 13 września 2006 r., IV KK 139/06, OSNwSK 2006/1/1715).

Sąd I instancji wbrew twierdzeniom apelujących przekonująco wykazał także, że wyjaśnienia oskarżonego dotyczące firmy ”M.” na wiarę nie zasługują, gdyż przeczą im dowody wskazane w uzasadnieniu orzeczenia (str. 29 in fine).

Należy przy tym zwrócić uwagę na istotną okoliczność podniesioną przez Sąd meriti. Oskarżony nie poddał sprawozdania finansowego spółki za 2009 rok badaniu przez biegłego rewidenta (obowiązek taki ciążył na zarządzie spółki), mimo zawarcia z firmą (...) umowy na takie badanie według stanu na koniec 2009 roku. Brak współpracy ze strony zarządu spółki spowodował odstąpienie przez audytora od sporządzenia wspomnianej opinii.

W kontekście wskazanych wyżej okoliczności Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji wyrażone na str. 30 uzasadnienia wyroku, że (cyt.) „… działania czy też zaniechania oskarżonego jako prezesa zarządu spółki doprowadziły do podawania w księgach nieprawdziwych danych. To oskarżony wydawał polecenia dla księgowości lub nie dostarczał stosownych dokumentów niezbędnych do prawidłowego zaksięgowania operacji finansowych. To także działania oskarżonego – a właściwie zaniechania jako prezesa zarządu spółki, który w ogóle nie współpracował z audytorem, były powodem tego, że w ogóle nie doszło do badania sprawozdań finansowych spółki przez biegłego rewidenta. Obciąża oskarżonego także to, iż po tym jak objął funkcję prezesa zarządu większość pracowników księgowości spółki zwolniła się z pracy, gdyż bała się odpowiedzialności za niewłaściwy sposób dokumentowania operacji finansowych, przekazywania pieniędzy z ręki do ręki (zeznania A. M. k. 3937)”.

Należy przy tym dodać, że obaj apelujący skoncentrowali się we wniesionych przez siebie środkach odwoławczych przede wszystkim na próbie podważenia opinii biegłej księgowej, pomijając inne dowody powołane przez Sąd meriti, w tym zeznania świadków. Tymczasem Sąd I instancji czynił ustalenia faktyczne również na podstawie zeznań świadków, a to M. S. i K. B. (str. 27 in fine – 28 in principio i 29 uzasadnienia orzeczenia) oraz A. M. (2) (str. 30 uzasadnienia).

Podjęta przez obrońcę oskarżonego – adw. E. K. próba usprawiedliwienia braku audytu finansowego spółki za 2009 r. dokonanego przez biegłego rewidenta (to samo czyni drugi obrońca), jest mało przekonująca, a tym samym nie może trafić do przekonania.

Drugi obrońca oskarżonego – adw. M. N. w apelacji i jej uzupełnieniu z dnia 31 stycznia 2016 r. skoncentrował się głównie na próbie podważenia wartości dowodowej opinii biegłej z zakresu księgowości. Jak już wyżej wspomniano, subiektywne przekonanie strony o wadliwości opinii biegłego, w sytuacji gdy opinia ta jest wiarygodna dla Sądu orzekającego, nie może stanowić podstawy do zakwestionowania jej wartości, tym bardziej jeśli strona nie wykaże w przekonujący sposób wad owej opinii, określonych w art. 201 k.p.k. Autor omawianej apelacji poza prezentacją własnego (subiektywnego) stanowiska na kanwie opinii biegłej księgowej de facto nie wykazał w odniesieniu do tego dowodu wad, o których mowa w art. 201 k.p.k. Z tego względu argumenty apelującego w omawianym zakresie nie mogą trafić do przekonania.

Jeśli chodzi o kwestię umorzenia postępowania przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie w sprawie VI Ds. 227/11, na którą to okoliczność powołuje się apelujący, należy ponownie przypomnieć, że zgodnie z art. 8 § 1 k.p.k. istnieje niezależność jurysdykcyjna Sądu orzekającego w danej sprawie.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok co do punktów I, V i VI części dyspozytywnej utrzymał w mocy.

Sąd Apelacyjny połączył orzeczone wobec oskarżonego w punktach I i V części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku kary pozbawienia wolności (6 miesięcy i 4 miesiące) i łącznie wymierzył mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres lat 2, uwzględniając w tym zakresie argumenty przedstawione przez jego obrońców, przemawiające za zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Należy nadto nadmienić, że uległa rozwiązaniu także kara łączna grzywny orzeczona wobec oskarżonego w pkt IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku. Obecnie jako prawomocna pozostała jedynie jednostkowa kara grzywny wymierzona oskarżonemu w pkt VI części dyspozytywnej orzeczenia (50 stawek dziennych, przy ustaleniu jednej stawki na 25 zł).

Co do apelacji oskarżyciela publicznego oraz pozostałych części apelacji obrońców oskarżonego – apelacje te we wskazanym zakresie zasługują na uwzględnienie.

Jeśli chodzi o punkty II i VIII oraz IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcie Sądu meriti w tym zakresie posiada dwie istotne wady, które powodują, że orzeczenie to ostać się nie mogło.

Obrońcy oskarżonego zasadnie podnieśli, że Sąd I instancji wydając owo orzeczenie (pkt II) nie dysponował pełnym materiałem dowodowym, pozwalającym ocenić obiektywnie zachowanie oskarżonego w omawianym zakresie. Apelujący zarzucili, że Sąd meriti bezzasadnie oddalił dotyczące omawianego zagadnienia wnioski dowodowe oskarżonego zmierzające do uzupełnienia materiału dowodowego. Stanowisko to podzielił oskarżyciel publiczny we wniesionym przez siebie środku odwoławczym wywodząc na stronie 13, że (cyt.) „… obrońca oskarżonego w pisemnym wniosku z dnia 06 marca 2015 roku złożyła w tym zakresie stosowne wnioski dowodowe wskazane w pkt I podpunkt 4, 5, 6, 7, 8 pisma, wnosząc między innymi o zwrócenie się do syndyka masy upadłości o wskazanie danych kontrahentów, a następnie uzyskanie zestawienia płatności wykonanych przez Zakłady (...) S.A. z tytułu dostarczania węgla, chemii przemysłowej, wynajmu biur, spłat zaległych podatków, dostarczania energii elektrycznej”.

W konkluzji apelujący stwierdza, że chociaż oskarżyciel publiczny na rozprawie w dniu 27 marca 2015 r. wniósł o oddalenie wskazanego wniosku dowodowego, niemniej przyznaje, że stanowisko to było błędne. Zarówno w ocenie autora apelacji (Prokuratora Okręgowego w Jeleniej Górze), jak i obrońców oskarżonego dopuszczenie wnioskowanych dowodów było niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Apelacyjny podziela argumenty przedstawione w tym zakresie przez wszystkich apelujących.

Na kanwie orzeczeń zawartych w pkt II i VIII oraz pkt IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku wyłania się drugi problem, który w ocenie Sądu Apelacyjnego nie został przez Sąd meriti rozstrzygnięty we właściwy sposób.

W akcie oskarżenia zachowania oskarżonego objęte wskazanymi wyżej punktami zakwalifikowano jako czyn ciągły (art. 12 k.k.) składający się z 6 elementów (pkt II części wstępnej zaskarżonego wyroku). Sąd Okręgowy zmienił ową kwalifikację prawną, przyjmując że oskarżony co do zachowań opisanych w pkt II części wstępnej orzeczenia, podpunkty 1, 4 i 6 działał w warunkach ciągu przestępstw (art. 91 § 1 k.k.), przy czym w pkt VIII części dyspozytywnej orzeczenia uniewinnił go od czynów opisanych w pkt II podpunkty 2 i 5 części wstępnej.

Ponadto w pkt IV części dyspozytywnej na tle zarzutu z pkt II części wstępnej wyroku Sąd meriti wyodrębnił kolejne zachowanie oskarżonego z art. 296 § 1 k.k.

Brak akceptacji przez Sąd odwoławczy takiego rozstrzygnięcia wynika z faktu, że Sąd I instancji w istocie nie uzasadnił swojego stanowiska w tym zakresie (nie może za takie uchodzić dwuzdaniowy fragment uzasadnienia zawarty na stronie 27 in fine).

Oskarżyciel publiczny we wniesionej przez siebie apelacji szczegółowo i przekonująco (odwołując się do poglądów judykatury) wywodzi, że działalność oskarżonego opisana w pkt II części wstępnej zaskarżonego wyroku stanowiła jeden czyn ciągły z art. 12 k.k. (vide str. 15-18 apelacji). Stanowisko prokuratora w tej kwestii trafia do przekonania. Skoro tak, zaskarżone orzeczenie dotknięte jest w omawianym zakresie wadą, która powoduje, że ostać się nie może.

W związku z powyższym należy przypomnieć, że według definicji zawartej w art. 12 k.k. czyn ciągły stanowi jeden czyn zabroniony, na który składają się poszczególne zachowania (elementy) sprawcy jeśli odpowiadają warunkom określonym w tym przepisie. Czyn ciągły nie składa się zatem z niezależnych od siebie czynów, lecz z zachowań będących jego elementami, które nie stanowią odrębnych bytów prawnych. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 września 2005 r. (II KK 15/05, LEX nr 157549 podniósł, że „ Czyn ciągły został uznany w przepisie art. 12 k.k. jako jeden czyn zabroniony i stanowi z punktu widzenia procesu karnego jednolitą całość. Podstawą odpowiedzialności za ten czyn są wszystkie objęte znamieniem ciągłości zachowania, a granice wyznacza początek pierwszego i zakończenie ostatniego zachowania, jeśli wszystkie zostały podjęte z góry powziętym zamiarem”.

Skoro zatem oskarżyciel publiczny zdaniem Sądu Apelacyjnego trafnie definiuje działania oskarżonego opisane w pkt II części wstępnej zaskarżonego wyroku jako czyn ciągły, rozstrzygnięcie zawarte w pkt VIII części dyspozytywnej tegoż wyroku ostać się nie może. Nie można bowiem uniewinnić sprawcy od poszczególnych elementów (zachowań) składających się na jeden czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k.

To samo dotyczy orzeczenia zawartego w pkt IV części dyspozytywnej wyroku, gdzie wyodrębniono kolejny czyn oskarżonego na tle zarzutu z punktu II części wstępnej.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok co do punktów II i VIII oraz IV części dyspozytywnej i sprawę w tym zakresie przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji winien mieć na uwadze dalsze zarzuty apelujących (zaprezentowane we wniesionych przez nich środkach odwoławczych) odnoszące się do rozstrzygnięcia wydanego na kanwie pkt II części wstępnej orzeczenia.

Jeśli chodzi o czyn przypisany oskarżonemu w pkt VII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, w zakresie którego Sąd meriti przyjął, że R. C. nie działał w zamiarze przywłaszczenia komputerów, telefonu i twardego dysku, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko oskarżyciela publicznego, iż wydając owo rozstrzygnięcie Sąd ten nie dysponował pełnym materiałem dowodowym. Apelujący słusznie podnosi, że istniała potrzeba przesłuchania w charakterze świadka radcy prawnego – J. P. w celu jednoznacznego ustalenia czy oskarżony od początku zamierzał zwrócić wspomniany sprzęt, w szczególności w kontekście korespondencji mailowej pomiędzy syndykiem a oskarżonym, na co wskazuje autor w sporządzonym przez siebie środku odwoławczym (str. 19). Argumenty apelującego, że bez uzyskania wskazanego dowodu, sprawa w omawianym zakresie nie dojrzała jeszcze do rozstrzygnięcia, trafiają do przekonania.

Jeśli chodzi o zarzuty obrońców oskarżonego co do rozstrzygnięcia zawartego w pkt VII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, odniesienie się do nich byłoby przedwczesne z uwagi na uchylenie tegoż wyroku w owej części na skutek apelacji oskarżyciela publicznego.

Reasumując należy stwierdzić, że z powodów wcześniej przedstawionych, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok co do punktów: II, IV, VII i VIII części dyspozytywnej i orzeczenie z tym związane (pkt III). Sąd odwoławczy zmienił nadto tenże wyrok co do pkt X skracając okres zakazu orzeczonego wobec oskarżonego w tym punkcie do lat 2. Co do punktów I, V i VI części dyspozytywnej zaskarżony wyrok utrzymano w mocy. Sąd Apelacyjny orzekł wobec oskarżonego nową karę łączną 7 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres lat 2, podzielając w tym względzie argumenty jego obrońców (o czym była wcześniej mowa).

Orzeczenie o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze opiera się o art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. oraz art. 10 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych.

SSA Edward Stelmasik SSA Andrzej Krawiec SSA Tadeusz Kiełbowicz