Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2016 r. w Lublinie

sprawy J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość renty

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 17 listopada 2015 r. sygn. akt VIII U 23/15

oddala apelację.

Jacek Chaciński Małgorzata Rokicka – Radoniewicz Elżbieta Czaja

Sygn. akt III AUa 64/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał J. N. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, wskazując, że Komisja Lekarska orzekła u niej częściową niezdolność do pracy od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 30 listopada 2017 roku.

J. N. wniosła odwołanie. Z jego treści wynika, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją oraz że domaga się ustalenia prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Podniosła, że w jej stanie zdrowia nie nastąpiła poprawa z uwagi na stałą obecność schorzeń onkologicznych a także innych licznych schorzeń współistniejących.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzje i ustalił J. N. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2014 roku do 28 lutego 2017 roku.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

J. N. urodziła się w dniu (...). Ma wykształcenie zasadnicze zawodowe, z zawodu jest tokarzem, w latach 1978-2012 była zatrudniona na stanowiskach tłoczarza, pomocy lakiernika oraz woźnej oddziałowej w przedszkolu. Decyzją z dnia 11 stycznia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. N. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 19 grudnia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2012. Następnie decyzją z dnia 4 grudnia 2012 roku okres uprawnienia do powyższego świadczenia przedłużono do dnia 30 listopada 2014 roku, a decyzją z dnia 8 lutego 2013 roku ustalono jej prawo do dodatku pielęgnacyjnego do dnia 30 listopada 2014 roku.

Podstawą wydania decyzji z dnia 4 grudnia 2012 roku, po raz ostatni ustalającej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy było orzeczenie Lekarza Orzecznika z dnia 19 listopada 2012 roku stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy wynikającą z: chłoniaka H., nowotworu mieloproliferacyjnego z nadpłytkowością, zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych kręgosłupa z zespołem bólowym odcinka C i L-S oraz wieloogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Orzekając o niezdolności do samodzielnej egzystencji wnioskodawczyni lekarz orzecznik w dniu 24 stycznia 2013 roku dodatkowo rozpoznał u niej przebytą chemioterapię i radioterapię, wznowę nowotworu i ponowną radioterapię.

W dniu 21 października 2014 roku J. N. wniosła o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz Orzecznik rozpoznał u niej: chłoniaka H. w remisji, stan po chemioterapii i radioterapii, wieloogniskowe naczyniowe uszkodzenie centralnego układu nerwowego, zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i L-S oraz przewlekłe zapalenie dróg moczowych. Uznał, że jest ona częściowo niezdolna do pracy do dnia 30 listopada 2017 roku oraz że nie jest całkowicie niezdolna do pracy i nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Komisja Lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, podtrzymała to orzeczenie.

Biegli sądowi lekarze specjaliści: urolog, hematolog, neurolog oraz onkolog w łącznej opinii z dnia 9 lutego 2015 roku rozpoznali u wnioskodawczyni: zespół mieloproliferacyjny, chłoniaka H. w st. IV B pierwotnie oporny na leczenie, stan po radioterapii i chemioterapii, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z dyskopatią C4-C5-C6-C7 i nawracającym zespołem bólowym bez objawów korzeniowych, nieliczne drobne ogniska w sekwencjach T2 i FLAIR w MRI z dnia 31 stycznia 2014 roku - klinicznie nieme, naczyniopochodny zawrót głowy, napięciowy ból głowy, wysiłkowe nietrzymanie moczu, nawrotowe infekcje dróg moczowych oraz torbiele dolnego bieguna nerki prawej. Uznali ją za nadal całkowicie niezdolną do pracy od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 28 lutego 2017 roku oraz za zdolną do samodzielnej egzystencji.

W uzasadnieniu wskazali, że u wnioskodawczyni występują dwie choroby nowotworowe: zespół mieloproliferacyjny leczony H. od 2010 roku oraz chłoniak H. w st. IV B pierwotnie oporny na leczenie i bez możliwości wykonania autoprzeszczepu i alloprzeszczepu z powodu obecności drugiej choroby nowotworowej. Analizując dotychczasowy i obecny przebieg chorób nowotworowych, biegli sądowi lekarze specjaliści hematolog i onkolog uznali, że u wnioskodawczyni przeciwwskazana jest jakakolwiek praca fizyczna. Wnioskodawczyni powinna prowadzić oszczędny tryb życia i w szczególności unikać narażenia na przeciążenia fizyczne oraz przeciążenia sfery psychicznej. Analizując dotychczasowy staż pracy oraz kwalifikacje zawodowe zgodnie uznali, że skarżąca jest nadal całkowicie niezdolna do pracy, pozostaje jest jednak zdolna do samodzielnej egzystencji. Biegły sądowy lekarz specjalista neurolog wskazał, ze wnioskodawczyni na przełomie stycznia i lutego 2014 roku była hospitalizowana neurologicznie. Do neurologa zgłasza się z powodu zawrotów i bólów głowy oraz dolegliwości bólowych szyi i karku. Przyjmuje systematycznie leki naczynioaktywne. Przeprowadzone obecnie badanie neurologiczne, nie ujawniło obecności u cech czynnego drażnienia korzeni nerwowych oraz istotnego upośledzenia funkcji kręgosłupa i narządu ruchu – i nie sprowadza przeciwwskazań do zatrudnienia na ostatnio wykonywanych stanowiskach pracy. W opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty urologa dolegliwości z zakresu jego specjalności wymagają leczenia zachowawczego, nie czynią jednak całkowitej niezdolności do pracy. W łącznej ocenie stanu zdrowia J. N. zespół biegłych sądowych zgodnie uznał, że jest ona nadal okresowo całkowicie niezdolna do pracy do dnia 28 lutego 2017 roku. Sąd podzielił w całości opinię biegłych sądowych. Została wydana przez niekwestionowanych specjalistów z zakresu schorzeń występujących u wnioskodawczyni, po uprzedniej analizie akt sprawy, przeprowadzeniu badań skarżącej i zapoznaniu się z dotyczącą jej osoby dokumentacją lekarską. Opinia jest rzetelna i wyczerpująca, pozbawiona jakichkolwiek sprzeczności. Ma charakter całościowy, zawiera analizę chorób występujących u J. N. oraz określenie ich wpływu na zdolność do pracy. Z opinii jednoznacznie wynika, że po dniu 30 listopada 2014 roku (a do tego dnia wnioskodawczyni była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) w stanie zdrowia J. N. nie zaszła zmiana, która skutkowałaby odzyskaniem przez nią zdolności do pracy. Podkreślili, że wnioskodawczyni nie jest zdolna do jakiejkolwiek pracy fizycznej, wymaga oszczędnego trybu życia oraz unikania przeciążania sfery psychicznej. Pamiętać zaś należy, że wnioskodawczyni ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest tokarzem, a przez całe życie pracowała wyłącznie fizycznie: jako tłoczarz, pomoc lakiernika i woźny oddziałowy.

W ocenie Sądu opinia przedstawia wystarczające wiadomości specjalne, niezbędne do merytorycznego rozstrzygnięcia. Wprawdzie organ rentowy kwestionował stanowisko biegłych sądowych, domagając się sporządzenia opinii uzupełniającej biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu hematologii i onkologii, jednakże w ocenie Sądu uwagi organu stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami biegłych sądowych, które Sąd w całości podziela. Biegli w sposób jednoznaczny i kategoryczny wskazali na dalszą obecność dwóch schorzeń nowotworowych i nie wskazują, aby schorzenia znajdowały się w stanie remisji.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy nie prowadził dalszego postępowania dowodowego. Dalsze dopuszczanie kolejnych opinii byłoby uzasadnione tylko wówczas, kiedy sporządzone opinie byłyby sprzeczne lub niewłaściwie uzasadnione.

Sąd uznał, że odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U z 2015 roku, poz. 748, ze zmianami), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 i 7 ustawy albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 2 i 3 ustawy).

Sporządzone w toku postępowania opinie biegłych lekarzy sądowych wskazują na istnienie takiego stopnia naruszenia sprawności organizmu J. N., który nadal powoduje całkowitą niezdolność do pracy. Z tego też względu zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja podlega zmianie poprzez przyznanie wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności od pracy od dnia 1 grudnia 2014 roku do dnia 28 lutego 2017 roku.

Mając powyższe na uwadze oraz na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

Od tego wyroku apelację wniósł organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 57 ust. 1 p. 1 w zw. z art.12 ust. 1 i 2 oraz art.107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności pracy osobie nie będącej niezdolną w tym stopniu:

- naruszenie prawa procesowego tj. art.233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów;

- sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Z prawidłowych ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy, wynika, że wnioskodawczyni spełnia w dalszym ciągu warunki wymagane do prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Z opinii biegłych sądowych lekarzy odpowiednich spełnialności powołanych przez Sąd Okręgowy wynika jednoznacznie, że po dniu 30 listopada 2014 roku (a do tego dnia wnioskodawczyni była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) w stanie zdrowia J. N. nie zaszła zmiana, która skutkowałaby odzyskaniem przez nią zdolności do pracy. Biegli podkreślili, że wnioskodawczyni nie jest zdolna do jakiejkolwiek pracy fizycznej, wymaga oszczędnego trybu życia oraz unikania przeciążania sfery psychicznej. Wnioskodawczyni ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest tokarzem, a przez całe życie pracowała wyłącznie fizycznie: jako tłoczarz, pomoc lakiernika i woźny oddziałowy. Przy ocenie stanu zdrowia wnioskodawczyni i uznaniu, że stwierdzane u niej schorzenia naruszają funkcjonowanie organizmu w stopniu sprowadzającym całkowitą niezdolność do pracy, biegli oparli się na dokumentacji medycznej z dotychczasowego leczenia, wynikach badania oraz przeanalizowali aktualne wyniki badań wnioskodawcy. Sąd Okręgowy, dokonując oceny prawidłowości wydanej opinii uznał ją za miarodajny dowód, a stanowisko należycie uzasadnił, wbrew zarzutom apelacji nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów zakreślonych w przepisie art.233 § 1 KPC. Biegli w sposób stanowczy i pewny wypowiedzieli się co do stanu zdrowia wnioskodawczyni ograniczeniu zdolności do pracy. Ocena wartości opinii przez Sąd w świetle dokładnego uzasadnienia opinii nie budzi wątpliwości.

Dodatkowo należy podnieść, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych, dopiero w wypadku oddalenia konkretnego wniosku dowodowego i zgłoszenia, w sposób odpowiadający prawu, a zatem z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji prawnej zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., przy wpisaniu treści tegoż do protokołu rozprawy, możliwym byłoby postawienie w apelacji ewentualnego, skutecznego zarzutu niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Tylko bowiem poprzez tak sformułowany zarzut apelujący może kwestionować niezasadne w jego odczuciu oddalenie wniosku dowodowego, przeciwko któremu oponował i to w sposób pozwalający Sądowi na zmianę, w toczącym się już postępowaniu, a nie w przyszłym postępowaniu odwoławczym, swojego stanowiska co do dopuszczenia określonego dowodu na jednoznacznie określoną, istotną dla sprawy okoliczność (tak też SA w Katowicach w wyroku z 7 lutego 2013 r., V ACa 718/12; LEX nr 1286530). Celem regulacji z art. 162 k.p.c. bowiem jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń przepisów postępowania i umożliwienie sądowi niezwłocznego naprawienia błędu. Cel taki byłby zatem trudny do osiągnięcia przy założeniu, że strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powoływać się na rzekome uchybienia procesowe Sądu I instancji dopiero po raz pierwszy w środku zaskarżenia (tak też SN w wyroku z 6 grudnia 2012 r., III CSK 62/12; LEX nr 1293777).

Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji, są prawidłowe pod względem faktycznym. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Zarzuty organu rentowego podnoszone w apelacji są polemiką z opinią biegłego – fakt niezgadzania się z wnioskami opinii nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że wyrok został wydany z naruszeniem prawa. W tej sytuacji brak jest podstaw do kwestionowania zasadności stanowiska Sądu Okręgowego w przedmiocie oceny mocy dowodowej opinii biegłych specjalistów.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza naruszenia cytowanych w apelacji przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z uzasadnienia opinii wynika jednoznacznie, że biegli wzięli pod uwagę wszystkie kryteria uwzględniane przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy ustalając, że wnioskodawczyni jest nadal całkowicie niezdolna do pracy, a stwierdzona niezdolność do pracy ma charakter okresowy.

Z tych względów i na mocy powołanych powyżej przepisów oraz na podstawie art.385 KPC Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.