Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: X U 176/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Katowicach

X Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Barbara Reszczyńska - Łoboda

Sędziowie/Ławnicy:

Protokolant:

Anna Borkowska

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2016 roku w Katowicach

odwołania R. G. (R. G.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 17 listopada 2014 roku

Nr: (...)

w sprawie R. G. (R. G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 1 listopada 2014r.

SSO Barbara Reszczyńska – Łoboda

przewodniczący

Sygn. akt: XU 176/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 listopada 2014r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu R. G. (G.) prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat życia, wskazując w jej uzasadnieniu, że na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca nie udowodnił 15 – to letniego okresu pracy w warunkach szczególnych – a 12 lat, 10 miesięcy i 6 dni takiej pracy.

Od decyzji tej ubezpieczony, reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego B. W., wniósł odwołanie, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wnioskowanego świadczenia przy zaliczeniu okresu pracy od 17 lutego 1987r. do 31 grudnia 1985r. jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Wskazał, że od początku zatrudnienia, tj. od 17 lutego 1978r. stale i w pełnym wymiarze zatrudniony był na tym samym stanowisku ślusarza, wykonując prace przy obsłudze stacji sprężarek stacjonarnych i na te okoliczność wydano mu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od 1 stycznia 1986r. do 31 stycznia 2004r., a jednocześnie w piśmie z dnia 17 stycznia 2008r. pracodawca stwierdził, że z powodu braku dokumentów źródłowych nie jest w stanie stwierdzić , czy w okresie wcześniejszym wykonywał on prace przy obsłudze stacji sprężarek stacjonarnych. Wniósł o przesłuchanie świadków J. G., K. G., A. M. i P. T..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji, wnosząc o oddalenie odwołania ubezpieczonego.

W oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz aktach emerytalnych świadków J. G., P. T., K. G. i A. M., w oparciu o dokumenty zawarte w aktach osobowych skarżącego i w/w świadków, a także w oparciu o zeznania w/w świadków i ubezpieczonego oraz w oparciu o świadectwo racjonalizatorski nr 11/99, informację z (...) w K. z 12 października 2015r., zaświadczeń kwalifikacyjnych ubezpieczonego z września 1997r, z września 1991r., z marca 1993r., zaświadczenie z 20 października 1989r., informację Okręgowego Urzędu Górniczego w K., Urzędu Dozoru Górniczego w K., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych w warunkach oraz zaświadczenie pracy świadka P. T., zaświadczenie z KWK (...) z dnia 20 marca 2013r. Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony R. G. (ur. (...)) w dniu 5 listopada 2014r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 listopada 2014r. organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat życia, wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony nie udowodnił 15 – to letniego okresu pracy w warunkach szczególnych – a jedynie 12 lat, 10 miesięcy i 6 dni takiej pracy.

Ubezpieczony Ma wykształcenie zawodowe - ślusarz ogólny. Ukończył szkołę zawodową.

W/w był zatrudniony w Hucie (...) od 20.10.1977r. do 28.01.1978r. i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ślusarza wymienione w wykazie A, dział XIV poz. 25

( świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 21 marca 2011r. w aktach ZUS – k. 13 a.e.).

Następnie ubezpieczony był zatrudniony w KWK (...) :

-od 17.02.1978r. do 31.12.1985r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza na powierzchni,

- od 01.01.1986r. do 31.01.2004r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty sprężarek na powierzchni,

- od 01.02.2004r. do 10.04.2005r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku starszego ślusarza na powierzchni,

następnie był zatrudniony w KWK (...) od 11 kwietnia 2005r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla na powierzchni

( zaświadczenie pracy z dnia 27 października 2014r. w aktach ZUS – k. 15 a.e.).

W okresie od 01.01.1986r. do 31.01.2004r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach jako maszynista sprężarek na powierzchni (wykaz A, dział XIV, poz. 9 pkt 3)

( świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 10 kwietnia 2005r. w aktach ZUS – k. 17 a.e., k. 5 a.s.).

Z uwagi na brak dokumentów źródłowych za okres pracy od 17.02.1978r. do 31.12. 1985r. (...) KWK (...) stwierdził brak podstaw do wystawienia świadectwa pracy w warunkach szczególnych za w/w okres

( pismo z dnia 17 stycznia 2008r. – k. 4 a.s.).

W KWK (...)ubezpieczony zatrudniony był jak wyżej wskazano od 17.02.1978r. na stanowisku ślusarza na powierzchni. Od początku, jako ślusarz, pracował przy obsłudze stacji sprężarek. W takim charakterze pracował do kwietnia 2005r. Następnie przeszedł na kopalnię (...), gdzie pracuje na zakładzie przeróbki mechanicznej węgla jako konserwator maszyn. Przed podjęciem pracy w KWK (...)pracował w Hucie (...)na stanowisku ślusarza remontowego. W związku z lepszymi warunkami płacowymi przeszedł do pracy na kopalni. Na kopalni został zatrudniony w warsztacie oddziału mechanicznego, określanego skrótem MM 1, później MM-2. Oddział miał 4 rejony, oddalone od siebie, dwie hale sprężarek - jedną na zakładzie głównym, drugą oddaloną o kilka km na szybie Wschodnim. Drugi rejon stanowiły dwie kotłownie, trzeci rejon - osadniki wody dołowej i oczyszczalnia wody, czwarty rejon - warsztat mechaniczny, gdzie znajdowały się biura oddziału i gdzie pracowali ślusarze, kowale i spawacze. Kotłownie znajdowały się w dwóch budynkach na zakładzie głównym. Osadniki - w sumie pięć - znajdowały się na zakładzie głównym. Warsztat mechaniczny także znajdował się na zakładzie głównym. W rejonie pierwszym - hala sprężarek - sprężarki pracowały w ruchu ciągłym, na pierwszych zmianach pracowało co najmniej dwóch pracowników, na drugiej i trzeciej po jednej osobie. Ubezpieczony w roku 1978r. rozpoczął w warsztacie oddziału mechanicznego na hali sprężarek. Pracował na zakładzie głównym. Wówczas na emeryturę odchodził J. P.. On oraz K. (...) (obaj zmarli) uczyli ubezpieczonego obsługi i serwisowania maszyn. W początkowym okresie pracy nikt na kopalni nie wymagał żadnych zaświadczeń ani kursów - wystarczyło doświadczenie i nauka przy osobach, z którymi się pracowało.

W spornym okresie od 17 lutego 1978r. do 31 grudnia 1985r. ubezpieczony pracował przy obsłudze sprężarek znajdujących się na hali zakładu głównego. W razie awarii jeździł na szyb Wschodni. Na hali sprężarek było kilka maszyn zasilanych prądem o mocy 630 kw. Na I zmianie pracowało dwóch pracowników, ponieważ na tej zmianie usuwało i się wszystkie awarie i robiło przeglądy okresowe, ponadto głównym obowiązkiem było pilnowanie ruchu tych maszyn oraz doglądanie parametrów. Na halach sprężarek tak w zakładzie głównym i na szybie wschodnim była stała obsada pracowników. Sprężarki służyły do wyciskania wagonów z szybu B. i W. I przy pomocy sprężonego powietrza oraz do wiercenia otworów za pomocą wiertarek na sprężone powietrze przy wyrobiskach na dole. Nie mogły być tam używane wiertarki elektrycznie, ponieważ w razie zakleszczenia wiertła mogło dość do obrócenia wiertarek i uszkodzenia rąk osoby obsługującej. Wiertarka na sprężone powietrze w momencie zakleszczenia wiertła zatrzymywała się. Jeszcze sprężone powietrze było wykorzystywane do obsługi młotów pneumatycznych, a także do transportu miału węglowego do zbiorników na kotłowni. ( miał do kotłowni był przedmuchiwany transportowany sprężonym powietrzem w rurach o długości około 200 metrów - tzw. nawęglanie). Powietrze sprężone było potrzebne także w kuźni.

Z hali sprężarek wychodził rurociąg, w którym transportowane było sprężone powietrze do zbiornika wyrównawczego, a później rozsyłane do sieci. Zbiornik wyrównawczy był postawiony jeden przed halą sprężarek, drugi - a w sumie dwa zbiorki, za główną rozdzielnią. Te zbiorniki były pod gołym niebem, nie można ich było umiejscowić w hali. Obowiązkiem pracowników obsługujących sprężarki było utrzymanie ciśnienia w sprężarkach wynoszące 6 atmosfer. Jak było utrzymywane to ciśnienie to automatycznie było rozdzielane na poszczególne zadania. W razie spadku ciśnienia załączali drugą maszynę. Spadek ciśnienia spowodowany był najczęściej dużym poborem.

W hali panował duży hałas, panowały wibracje i drgania, cylinder sprężarek był zagrzany do 160 stopni, na hali panowała temperatura znacznie powyżej 30 stopni Celsjusza. Maszyny były uruchamiane napięciem wynoszącym 6300 V, nadto pracowały pod wysokim ciśnieniem co było niebezpieczne. W hali występowały opary oleju (maszyny były smarowane olejem ). Ubezpieczony dokonywał także wymiany oleju - przy każdej sprężarce była tablica informująca w jakich terminach należy dokonać przeglądu urządzenia, wymiany oleju, filtrów powietrza, chłodnicy końcowej. Odczytów parametrów na każdej z maszyn ubezpieczony dokonywał co godzinę na każdej. Po zakończeniu zmiany meldował kierownikowi oddziału co danego dnia wymienił w danej maszynie i jakiego przeglądu dokonał. Na tablicy znajdującej się przy każdej sprężarce zapisywał datę przeglądu.

Ubezpieczony pracował tylko na hali przy sprężarkach – przy ich bieżącej obsłudze i remontach. Nigdy nie wykonywał napraw na warsztacie mechanicznym.

W zakładzie głównym na hali sprężarek pracowało w sumie 4 pracowników. Świadek A. M. pracował w oddziale warsztatu mechanicznego, z tym, że pracował na kotłowni, w osobnym budynku, ale w jednym oddziale. Świadek K. G. pracował na kotłowni jako ślusarz, świadek P. T. pracował w kotłowni, najpierw jako pracownik fizyczny, a później sztygar, świadek J. G. jako sztygar, później był kierownikiem oddziału.

W konsekwencji powyższego Sąd stwierdził, że także w spornym okresie zatrudnienia w od 17 lutego 1978r. do 31 grudnia 1985r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach określone w wykazie A dziale XIV poz. 9 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r. nr 8, poz. 43 z pózn. zm.), tj. bezpośrednią obsługą stacji sprężarek.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015r. poz. 748), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (ust. 1 art. 184 ustawy emerytalnej).

Wedle zaś art. 32 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy.

Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Obniżony wiek emerytalny oraz rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej).

W rozpoznawanej sprawie kwestię sporną stanowiło ustalenie, czy w okresie zatrudnienia w KWK (...) od 17 lutego 1978r. do 31 grudnia 1985r. (okres 7 lat, 10 miesięcy i 12 dni) ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach określone w wykazie A dziale XIV pod poz. 9 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z pózn. zm.).

Dowody przeprowadzone w niniejszym postępowaniu dają w ocenie Sądu podstawy do stwierdzenia, że odwołujący się w spornym okresie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał prace w warunkach szczególnych. Jak wynika z ustaleń dokonanych w niniejszym postępowaniu odwołujący się w spornym okresie faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace określone w wykazie A dziale XIV wg poz 9, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Sąd w pełni dał wiarę wyjaśnieniom ubezpieczonego i zeznaniom świadków co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w spornym okresie – są one bowiem spójne, logiczne i wzajemnie korespondują ze sobą jak też z dokumentacją zawartą w aktach emerytalnych i osobowych skarżącego. Tym samym ubezpieczony udokumentował staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze wymaganym i koniecznym dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat, udowadniając przeszło 15 letni okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych, stale i pełnym wymiarze czasu pracy przy wykazanym ponad 25– letnim ogólnym stażu ubezpieczeniowym – na dzień 1 stycznia 1999r.

Zaznaczyć przy tym należy, że w postępowaniu sądowym dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo ubezpieczonego do świadczenia. W odniesieniu do uprawnień emerytalnych wywodzonych z tytułu pracy w warunkach szczególnych istotnym jest, by praca taka była faktycznie świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach stosunku pracy. Nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale zakres faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy decyduje o uznaniu jej za pracę w warunkach szczególnych, a dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 15 lipca 2015r. sygn. III AUa 270/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 2015r., sygn. akt III AUa 168/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 czerwca 2015r., sygn. akt III AUa 164/15 – zbór orzecznictwa sądów powszechnych).

Sąd stwierdził zatem, że ubezpieczony udokumentował staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze wymaganym i koniecznym dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat - na dzień 1 stycznia 1999r.

Mając na uwadze wyżej przytoczone okoliczności i przepisy Sąd na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Barbara Reszczyńska – Łoboda