Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 274/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Zambrowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Marta Kołakowska

Protokolant Danuta Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2016 roku w Zambrowie

sprawy z powództwa H. Ż.

przeciwko J. M. i W. G.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

I.  Pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku z dnia 29 sierpnia 2012 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zambrowie (sygn. akt I C 261/11) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 29.11.2012r. w zakresie punktu I. (pierwszego) tego wyroku oraz pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku z dnia 19 października 2012 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zambrowie (sygn. akt I C 85/12) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 08.04.2013r. w zakresie punktu I. (pierwszego) tego wyroku.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 274/15

UZASADNIENIE

Powód H. Ż., w pozwie skierowanym przeciwko J. M. oraz Waldemarowi K. G., wnosił o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku z dnia 29.08.2012r. wydanego w sprawie sygn. I C 261/11 Sądu Rejonowego w Zambrowie oraz wyroku Sądu Rejonowego w Zambrowie z dnia 19.10.2012r. w sprawie sygn. I C 85/12. Wnosił także o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu podnosił, że we wskazanych sprawach Sąd wydał wyroki, przywracające pozwanym pasy gruntów oraz nakazujące usunięcie parkanu. W sprawie I C 248/14 Sądu Rejonowego w Zambrowie zapadł wyrok nakazujący wydanie tych samych pasów gruntów przez pozwanych.

Pozwany J. M. wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił, co następuje:

Prawomocnym wyrokiem z dnia 29.08.2012r. Sąd Rejonowy w Zambrowie w sprawie I C 261/11 przywrócił J. M. posiadanie pasa gruntu w części działki nr (...) poł. w W., w obszarze pomiędzy punktami określonymi w wyroku, oznaczonym na mapie biegłego, stanowiącej integralną część orzeczenia i nakazał H. Ż. rozebranie ogrodzenia oraz słupa betonowego; nadto w pkt. II i III tego wyroku Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu. Nadto wyrokiem Sądu Rejonowego w Zambrowie z dnia 19.10.2012r. w sprawie sygn. I C 85/12 przywrócono W. G. posiadanie pasa gruntu w części działki nr (...) poł. w W. w obszarze pomiędzy punktami określonymi w wyroku, oznaczonymi na mapie biegłego, stanowiącej integralną część orzeczenia i nakazał H. Ż. usunięcie blaszanego płotu oraz słupów betonowych, zaś w pkt. II, III, i IV oddalił powództwo w pozostałej części i rozstrzygnął o kosztach procesu. Na podstawie tych prawomocnych wyroków powodowie w tamtych postępowanich wszczęli egzekucję komorniczą w sprawach Km 584/13 i Km 1135/13, prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zambrowie.

Wyrokiem w sprawie wszczętej przez powoda H. Ż. o sygn. akt I C 248/14 Sąd Rejonowy w Zambrowie nakazał J. M. i W. G. wydanie pasów gruntu działki nr (...), odpowiadających zakresowi wynikającemu z wyroków posesoryjnych, właścicielowi H. Ż..

Sąd powyższe ustalił w oparciu o: akta spraw Sądu Rejonowego w Zambrowie sygn.: I C 85/12, I C 261/12, I C 248/14, akta spraw Km 584/13 i Km 1135/13.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną żądania powództwa stanowi art. 840 § 1 kpc. Zgodnie z jego treścią dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1)przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2)po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3)małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

W niniejszej sprawie, jak wynika z treści żądania pozwu, podstawą powództwa przeciwegzekucyjnego jest art. 840 § 1 pkt 2 kpc, który stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia, prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub zdarzenia, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. Na podstawie regulacji materialnoprawnych w literaturze rozróżnia się zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie) oraz niezależne od woli stron (tak Komentarz do KPC, pod red. A. Jakubeckiego, LEX 2013). Powód, jako podstawę swego żądania wskazywał wydanie prawomocnego wyroku w procesie o ochronę własności wytoczonym przez niego przeciwko pozwanym, w którym to wyroku nakazano wydanie na rzecz powoda części działki nr (...), będących w posiadaniu pozwanych. W tym miejscu należy podkreślić, że wyrok w sprawie o ochronę naruszonego posiadania (proces posesoryjny) – tak jak to miało miejsce w sprawach I C 261/11 i I C 85/12 – ma charakter prowizoryczny, tymczasowy i może być skutecznie zwalczony przez pozwanego w procesie windykacyjnym . Wyrok o ochronę posiadania stwierdza jedynie stan faktyczny a nie prawo do przedmiotu posiadania (podobnie orzecz SN z dn. 16.12.1971 r., III CRN 282/71). W niniejszej sprawie przeciwko powodowi zostały wydane dwa tytuły wykonawcze w związku z bezprawnym naruszeniem przez niego posiadania. Następnie to powód wystąpił z pozwem windykacyjnym przeciwko pozwanym i proces ten wygrał. W procesie windykacyjnym zostało prawomocnie ustalone, iż powód jest właścicielem zajętych przez pozwanych części działki nr (...). Z treści opinii biegłych z zakresu geodezji złożonych do spraw I C 85/12, I C 261/12, I C 248/14 i przyjętych przez Sąd za integralne części prawomocnych orzeczeń w tych sprawach, wynika, że zakresy naruszonego posiadania pokrywają się z zakresem części działki, której dotyczył wyrok windykacyjny. Należy zgodzić się z orzeczeniem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, który wskazał, że nie ma podstaw do przyjęcia, że właściciel działki, który nie wystąpił przeciwko osobie, korzystającej z jego własności bez tytułu prawnego na drogę sądową i samowolnie naruszył posiadanie tej osoby, jest pozbawiony możliwości wystąpienia z powództwem windykacyjnym lub negatoryjnym aż do momentu wykonania niekorzystnego dla niego wyroku ze sprawy posesoryjnej (wyrok z dn. 6.11.2013r., sygn. III Ca 662/13). Niewątpliwie w zakresie postanowień orzeczeń wydanych w sprawach o ochronę posiadania, odnoszących się do wydania określonych tam pasów gruntu na rzecz posiadaczy, powództwo było w pełni zasadne. Uprawomocnienie się wyroku w sprawie o wydanie właścicielowi tożsamego z zakresem posiadania przez pozwanych pasa gruntu, stanowiło przesłankę z pkt. 2 § 1 art. 840 kpc, będąc zdarzeniem wskutek którego obowiązek wydania przez właściciela gruntu posiadaczowi wygasł. Trzeba tu wskazać na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.12.2013 r. mówiący, iż żądanie przywrócenia naruszonego posiadania nie jest żądaniem skierowanym do prawa lecz dotyczy stanu faktycznego. Nie zmierza do pozbawienia naruszyciela prawa posiadania rzeczy lecz do odzyskania przez dotychczasowego posiadacza faktycznego władztwa nad rzeczą w związku z samowolą uprawnionego w realizowaniu przysługującego mu prawa do rzeczy (art. 478 k.p.c.).
Przepis art. 344 § 1 zd. drugie k.c. nie przewiduje powództwa o ustalenie, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia posiadania jest zgodny z prawem ani nie wyraża interesu prawnego strony pozwanej. Przepis ten dopuszcza możność powołania się strony pozwanej na prawomocne orzeczenie, z którego wynika, że przysługuje jej prawo, którego realizacji służy pozbawienie lub naruszenie posiadania dotychczasowego posiadacza. Przewiduje więc jedynie interes faktyczny, wyrażający się wygraniem procesu posesoryjnego, a nie interes prawny wyrażający się wszakże określoną sytuacją materialnoprawną. Uprawnienie do naruszenia lub pozbawienia dotychczasowego posiadacza jego posiadania, związane z wykazanym w innym postępowaniu, prawem do rzeczy naruszającego posiadanie, unicestwia w procesie o ochronę posesoryjną skutki samowoli naruszyciela. Wykazaniu prawa, z którym uprawnienie to jest związane służy m.in. orzeczenie nakazujące dotychczasowemu posiadaczowi wydanie rzeczy (art. 222 § 1 k.c.). Roszczenie windykacyjne przysługuje właścicielowi także wówczas, gdy odzyskał on faktyczne władztwo nad rzeczą ale nie wiąże się to z wyzbyciem się przez dotychczasowego posiadacza woli władania rzeczą, czego dowodem jest powództwo o ochronę posiadania (sygn. IV CK 297/02).

W związku z powyższym powództwo należało uwzględnić w części dotyczącej pozbawienia wykonalności wymienionych wyroków w sprawach o ochronę posiadania w zakresie orzeczonego w nich przywrócenia posiadania części działki nr (...) wraz z nakazami usunięcia ogrodzenia i słupów (pkt. I wyroków w sprawach I C 261/11 i I C 85/12). Natomiast należało oddalić powództwo w zakresie punktów tych wyroków rozstrzygających o kosztach procesu, bowiem brak było podstaw i dowodów wskazujących, że nastąpiło zdarzenie powodujące wygaśnięcie obowiązków zapłaty kosztów procesu, czy też że nie mogą być one egzekwowane. Także brak było podstaw do pozbawiania wykonalności wyroku w części oddalającej powództwo, kiedy orzeczenie takie nie nadaje się do egzekucji.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 100 kpc, biorąc pod uwagę wynik procesu, gdzie powód proces wygrał w części, żądając pozbawienia wykonalności wyroków posesoryjnych w całości. W konsekwencji częściowo wygrali też pozwani, w stosunku do których oddalono powództwo o pozbawienie wykonalności wyroków w punktach dotyczących kosztów procesu i oddalającym powództwo posesoryjne w części.