Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 428/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy (...) I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR del. Marzena Żywucka

Protokolant:

p.o.sekr.sąd. Justyna Niebrzydowska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 r. (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa M. T.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.

o uchylenie uchwały

I.  uchyla uchwałę Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia (...) r. nr (...),

II.  zasądza od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. na rzecz powódki M. T. kwotę 397 zł (trzysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt I C 428/15

UZASADNIENIE

Powódka M. T. wniosła o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia (...), wykluczającą powódkę ze Spółdzielni, jako dotkniętą wadą, ponieważ nie zawiera ona prawidłowego pouczenia o środkach odwoławczych, a nadto zasądzenie od pozwanej Spółdzielni na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że Rada Nadzorcza wprowadziła ją w błąd wskazując, że przysługuje jej środek odwoławczy tylko wewnątrzspółdzielczy, podczas gdy uchwałę niniejszą powódka może zaskarżyć również do Sądu. Dodatkowo powód wykluczenia powódki ze spółdzielni jest nieprawdziwy, bowiem wbrew twierdzeniom pozwanego, powódka nie zajmowała lokalu, o którym mowa w uchwale, na podstawie umowy najmu, nigdy również nikomu go nie podnajmowała. Powódka zajmuje sporny lokal wspólnie z dwójką nieletnich dzieci, na podstawie przysługującego jej własnościowego prawa do lokalu. W ocenie strony powodowej, postępowanie Rady Nadzorczej w żaden sposób nie nawiązuje do postanowień statutu Spółdzielni określających przyczyny wykluczenia. ((...))

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana podniosła, że powódka, z uwagi na nieuzupełnienie wkładu budowalnego, nie uzyskała tytułu prawnego do lokalu nr (...) przy ul. (...) w O.. Od(...). powódka zajmuje sporny lokal na podstawie stosunku najmu i mimo umownego zastrzeżenia, oddała go w podnajem, bez zgody spółdzielni. Okoliczność podnajmu lokalu została potwierdzona podczas licznych kontroli zasiedlenia przeprowadzonych przez pracowników spółdzielni, podczas jednej z nich E. W. przebywająca w przedmiotowym lokalu oświadczyła, że wynajmuje lokal wraz z S. M.. Wobec stwierdzenia zaistnienia przesłanek uzasadniających rozwiązanie umowy najmu z powódką, pozwana pismem z dnia (...). rozwiązała z powódką przedmiotową umowę, ze skutkiem na dzień (...)r. Dalej pozwana podniosła, że podnoszony przez powódkę zarzut braku pouczenia o możliwości odwołania się do Sądu, może stanowić jedynie podstawę do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu do zaskarżenia uchwały, ale nie stanowi podstawy do jej uchylenia. Uchwała w przedmiocie wykluczenia powódki z członkostwa Spółdzielni wydana została w oparciu o § 13 ust. 1 i 2 pkt. 1,3 i 5 Statutu Spółdzielni. ((...))

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. T. w listopadzie (...). zwróciła się do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. o możliwość adaptacji pralni na mieszkanie.

(dowód: pismo powódki (...) (...))

Decyzją zarządu Spółdzielni z dnia (...)r. powódkę przyjęto w poczet członków Spółdzielni, a następnie w dniu (...)na podstawie umowy najmu, powódce wynajęto lokal mieszkalny oznaczony numerem (...), położony w budynku przy ul. (...) w O.. Umowę zawarto na czas oznaczony do (...)r. Powódka przed objęciem lokalu obowiązana była do jego remontu, koszty poniesione w związku z remontem zaliczone zostały na poczet wkładu budowlanego powódki.

(dowód: decyzja zarządu (...), zeznania świadka Z. P.(...) zeznania świadka K. T.(...))

Kolejną umowę najmu strony zawarły w dniu(...) (...). Aneksem z dnia (...) w/w umowa zawarta została na czas nieokreślony.

(dowód: umowa najmu (...), aneks nr (...)(...))

W dniu (...). E. W., przebywająca w lokalu nr (...) przy ul. (...), podpisała notatkę służbową, w której wskazano, że wynajmuje ona w/w lokal mieszkalny od powódki.

(dowód: notatka służbowa – (...) zeznania świadka G. R.(...) zeznania świadka K. S.(...) zeznania świadka K. D. (1)(...), zeznania świadka L. K.(...), zeznania świadka E. W.(...))

Wobec podnajęcia lokalu osobom trzecim bez wymaganej pisemnej zgody Spółdzielni, pismem z dnia(...) pozwana rozwiązała z powódką umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w O., z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego.

(dowód: pismo pozwanej (...))

Uchwałą Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. nr (...) z dnia (...) r., zgodnie z treścią § 13 ust. 1 i 2 pkt. 1, 3 i 5 oraz § 15 Statutu Spółdzielni, wykluczono z rejestru członków zarządu Spółdzielni (...). W uzasadnieniu uchwały wskazano, że pozwana zajmująca lokal nr (...) przy ul. (...) w O. na podstawie umowy najmu, podnajmuje go osobom trzecim bez zgody Spółdzielni.

(dowód: uchwała (...))

W myśl ujednoliconego tekstu statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. uwzględniającego zmiany dokonane uchwałą (...), po uwzględnieniu uchwały nr (...), członkostwo w Spółdzielni ustaje na skutek wypowiedzenia, wykluczenia, wykreślenia i śmierci członka, a w odniesieniu do osoby prawnej – w przypadku jej ustania (§ 11).

Wykluczenie członka ze Spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w Spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami Statutu lub dobrymi obyczajami. Wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek:

1)  świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom,

2)  rażąco i uporczywie narusza dobre obyczaje, a w szczególności wykracza przeciwko porządkowi domowemu lub swoim postępowaniem uniemożliwia korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej,

3)  uporczywie narusza postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni,

4)  uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni, a w szczególności długotrwale zalega z wnoszeniem opłat eksploatacyjnych i innych opłat, o których mowa w art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,

5)  świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień (§13).

Wykluczenia lub wykreślenia członka dokonuje Rada Nadzorcza, po wysłuchaniu wyjaśnień zainteresowanego. Wykluczonemu albo wykreślonemu członkowi przysługuje prawo: odwołania się od uchwały o wykluczeniu albo wykreśleniu do Walnego Zgromadzenia, w terminie określonym w Statucie, albo zaskarżenia uchwały Rady Nadzorczej do sądu w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia członkowi uchwały z uzasadnieniem (§ 15).

(dowód: Statut Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. uwzględniający zmiany dokonane uchwałą (...)

Powódka ma dwoje dzieci, które w 2015 r. miały 6 i 2 lat. Starsze dziecko powódki w roku 2015 uczęszczało do przedszkola na N., a młodsze pozostawało pod opieką matki powódki. Powódka nie mieszka wspólnie z ojcem dzieci K. D. (1), ten jednak pomaga jej przy ich wychowywaniu. Z uwagi na zajęcia pozalekcyjne dzieci, powódka często wraca do lokalu przy ul. (...) ok. godz. 20, niejednokrotnie również nocuje u swoich rodziców w lokalu położonym na osiedlu (...).

(dowód z zeznań powódki – (...))

Przed S. R. (...)toczy się postępowanie w sprawie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. przeciwko M. T., K. D. (2), P. D. o nakazanie opuszczenia, opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w O., przy ul. (...). Postanowieniem z dnia (...)r. w/w postępowanie zostało zawieszone do czasu prawomocnego zakończenia sprawy S. O. (...), sygn. (...), którego przedmiotem jest żądanie nakazania Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. złożenia oświadczenia woli do ustanowienia na rzecz M. T. odrębnej własności lokalu nr (...) przy ul. (...) w O..

(dowód: postanowienie S. R. (...) z dnia (...)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest w pełni zasadne.

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty załączone do akt sprawy, oraz zgormadzonych w aktach prowadzonych przez S. R. (...) pod sygnaturą (...), których prawdziwości i wiarygodności strony nie kwestionowały.

Pomocniczo wykorzystano również zeznania przesłuchanych świadków Z. P., K. T., G. R., K. S., K. D. (1), L. K., E. W., W. W., E. K., K. G. oraz dowód z zeznań powódki, jednak wyłącznie w części w jakiej były one wzajemnie spójne.

Zbędne dla rozstrzygnięcia były pozostałe dowody.

Powódka opiera swoje żądanie o przepis art. 24 § 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U.2016.21 j.t.), zgodnie z postanowieniami którego, jeżeli organem właściwym w sprawie wykluczenia albo wykreślenia członka ze spółdzielni jest, zgodnie z postanowieniami statutu, rada nadzorcza, członek spółdzielni ma prawo zaskarżyć uchwałę rady nadzorczej do sądu w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia członkowi uchwały z uzasadnieniem; przepisy art. 42 stosuje się odpowiednio.

W przedmiotowej sprawie powódka wniosła o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. z dnia (...) r. nr (...), podjętej w przedmiocie wykluczenia powódki z rejestru członków Spółdzielni.

Jak wskazano w art. 24 przywołanej wyżej ustawy, spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa tylko przez wykluczenie albo wykreślenie członka. Przy tym wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami. Przyczyny wykluczenia, każdorazowo określa statut danej spółdzielni.

Wedle statutu pozwanej spółdzielni wykluczenie jej członka może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w Spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami Statutu lub dobrymi obyczajami. Wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek:

1)  świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom,

2)  rażąco i uporczywie narusza dobre obyczaje, a w szczególności wykracza przeciwko porządkowi domowemu lub swoim postępowaniem uniemożliwia korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej,

3)  uporczywie narusza postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni,

4)  uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni, a w szczególności długotrwale zalega z wnoszeniem opłat eksploatacyjnych i innych opłat, o których mowa w art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,

5)  świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień (§13).

W ocenie Sądu, powódka nie spełniła żadnej z w/w okoliczności uzasadniających jej wykluczenie.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że w toku niniejszego postępowania Sąd nie podejmował próby ustalenia tytułu prawnego powódki do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w O., powyższe będzie bowiem przedmiotem rozpoznania tut. Sądu w sprawie pod sygnaturą (...). Sąd rozpoznając niniejszą sprawę działał wyłącznie w granicach pozwu powódki, którego treść w powiązaniu z treścią skarżonej uchwały, ograniczała przedmiot rozstrzygnięcia do ustalenia, czy oddanie w podnajem lokalu mieszkalnego bez zgody spółdzielni, stanowi podstawę dla wykluczenia z rejestru członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.. Przyjęte przez tut. Sąd granice rozpoznania korelują z przyjętym w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego stanowiskiem, wedle którego rola sądu w postępowaniu o wykluczenie członka z rejestru polega nie na ocenie całokształtu zachowania się i działalności członka, lecz jedynie na zbadaniu, czy przyczyny podane w uchwale o wykluczeniu istniały i czy wykluczenie członka Spółdzielni z tych właśnie przyczyn nie naruszało przepisów prawa lub postanowień statutu (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 443/03, M.S.. 2004/5/14, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2014 r., I ACa 110/14, LEX nr 1489165).

Jak już wyżej wskazano przyczyny, na podstawie których spółdzielnia może dokonać wykluczenia jej członka, określa statut. Zważyć przy tym trzeba, że jeśli ustawa - Prawo spółdzielcze odsyła do statutu, nie sposób przyjąć, aby spółdzielnia czy sąd mogły dowolnie rozszerzać katalog przyczyn wykluczenia. W konsekwencji rozwiązanie stosunku członkostwa poprzez wykluczenie może być dokonane jedynie w wypadkach określonych statucie, a jeżeli określone zdarzenie nie jest wymienione w statucie jako podstawa wykluczenia, sąd nie może go wykreować tylko na tej podstawie, że w postanowieniu statutu określającym przyczyny wykluczenia użyto zwrotu "w szczególności" (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 10 lipca 2013 r., I ACa 675/13, LEX nr 1363001).

W świetle postanowień statutu pozwanej spółdzielni wykluczenie jej członka może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w Spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami Statutu lub dobrymi obyczajami. Wykluczenie może nastąpić w szczególności, gdy członek świadomie szkodzi Spółdzielni lub działa wbrew jej interesom, rażąco i uporczywie narusza dobre obyczaje, a w szczególności wykracza przeciwko porządkowi domowemu lub swoim postępowaniem uniemożliwia korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej, uporczywie narusza postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni, uporczywie uchyla się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni, a w szczególności długotrwale zalega z wnoszeniem opłat eksploatacyjnych i innych opłat, o których mowa w art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, świadomie wprowadza Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień.

Uwzględniając okoliczności, na podstawie których powódkę wykluczono z rejestru członków spółdzielni, nie sposób uznać by jej działania wypełniały którąkolwiek z przesłanek uzasadniających podjęcie uchwały o jej wykluczeniu. Wskazać trzeba, że niezależnie od tytułu prawnego do spornego lokalu przysługującego powódce, nawet jeżeli uznać by, że zajmowała ona w/w lokal wyłącznie na podstawie umowy najmu, jak wywodził pozwany, to oddanie go w podnajem, w żaden sposób nie można uznać za niezgodne lub też naruszające dobre obyczaje, a także świadome szkodzenie Spółdzielni bądź działanie wbrew jej interesom. Samo oddanie lokalu w podnajem nie wykracza przeciwko porządkowi domowemu, nie uniemożliwia korzystania z innych lokali lub nieruchomości wspólnej. Pozwany nie wykazał również, by oddanie lokalu w podnajem jakkolwiek naruszało konkretne postanowienia Statutu, regulaminów i innych uchwał organów Spółdzielni, lub też by powódka uporczywie uchylała się od wykonywania istotnych zobowiązań wobec Spółdzielni, a w szczególności długotrwale zalegała z wnoszeniem opłat eksploatacyjnych i innych opłat, bądź świadomie wprowadzała Spółdzielnię w błąd w celu nabycia określonych uprawnień.

W tych warunkach uznać należało, że oddanie lokalu w podnajem bez zgody spółdzielni, jako nie wymienione w statucie spółdzielni, nie może stanowić podstawy do wykluczenia powódki z rejestru członków spółdzielni, a zatem uchwała Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. nr (...) z dnia (...) r., jako pozbawiona podstaw prawnych, winna zostać uchylona.

Na marginesie zważyć trzeba, że w niniejszym postępowaniu powód nie wykazał, by powódka w istocie oddała w podnajem lokal nr (...) położony przy ul. (...) w O.. Kontrole w spornym lokalu i wyciągnięte z ich przebiegu wnioski, budzą uzasadnione wątpliwości. Pamiętać trzeba, że powódka samodzielnie wychowuje dwójkę małoletnich dzieci, oczywistym jest zatem, że o ile jest to możliwe, korzysta z pomocy najbliższych w celu zapewnienia im prawidłowego kształcenia i rozwoju. W konsekwencji powódka nader często przebywa poza swoim miejscem zamieszkania, uczestnicząc w zajęciach dodatkowych dzieci lub też przebywając w lokalu swoich rodziców. W tych okolicznościach, brak jej obecności w przedmiotowym lokalu, w czasie przeprowadzanych kontroli, nie może stanowić o jej niezamieszkiwaniu przy ul. (...). Także ustalenia pracowników spółdzielni, poczynione w trakcie jednorazowej wizyta w ww. lokalu, w kontekście zeznań świadka E. W., budzą wątpliwości. E. W. zeznała, iż przebywała w lokalu zajmowanym przez powódkę w czasie jej nieobecności opiekując się jej dziećmi i czekając na jej przybycie. Do drzwi zadzwoniła osoba, którą uznała za ankieterkę. Na odpowiedź z kim mieszka, podała dane swego chłopaka. Podpisała notatkę nie czytając jej. Treść tej incydentalnej notatki, sporządzonej w okolicznościach nasuwających wątpliwości co do prawidłowego rozumienia przez E. W. zadawanych jej pytań przez pracownika spółdzielni, zwłaszcza w kontekście skutków tych ustaleń, w ocenie sądu jest niewystarczająca do ustalenia że powódka udostępniała lokal osobom trzecim.

N. od powyższego, orzekając w granicach uzasadnienia skarżonej uchwały, stwierdzić należało, że oddanie lokalu w podnajem, nawet bez gody pozwanej spółdzielni, nie stanowi podstawy do wykluczenia z rejestru jej członków, stąd też na podstawie art. 24 § 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 1982r. Prawo spółdzielcze (Dz.U.2016.21 j.t.), należało orzec jak w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku, Sąd orzekł o kosztach procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U.2013.490 j.t.), zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 397 zł, w tym 200 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

SSR del. Marzena Żywucka