Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Dobrawa Michałowska

Protokolant: protokolant sądowy J. P.-S.

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. na rozprawie

sprawy z wniosku Z. W.

z udziałem M. K., A. K.

o ustanowienie drogi koniecznej

postanawia:

1.  oddalić wniosek,

2.  zasadzić od wnioskodawcy Z. W. na rzecz solidarnych uczestników postępowania M. K. i A. K. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

3.  obciążyć wnioskodawcę Z. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Nysie kwotą 131,25 zł (sto trzydzieści jeden złotych i dwadzieścia piec groszy).

UZASADNIENIE

Wnioskodawca, Z. W. wniósł o ustanowienie drogi koniecznej na nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) w K., dla której Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...) stanowiącej własność uczestników postepowania, tj. A. K. i M. K. na rzecz każdoczesnego właściciela działki (...), dla której Sąd rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...). W uzasadnieniu wskazał, że droga konieczna służąca do przechodu wzdłuż linii zabudowań mieszkalnych przez podwórko uczestników postępowania była, do chwili zmiany właściciela, faktycznie przez nich użytkowana.

Uczestnicy postępowania wnieśli o oddalenie wniosku z uwagi na fakt, że wnioskodawcy mają odpowiedni dostęp do drogi publicznej poprzez działkę (...) (KW (...)) stanowiąca przedmiot współwłasności stron postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), na której posadowiony jest budynek mieszkalny pod adresem K. ul. (...). Działka ta przylega do działki oznaczonej numerem (...), na której posadowiony jest budynek pod adresem K. ul. (...). Druga z wymienionych działek przylega bezpośrednio do drogi publicznej zaopatrzonej w chodnik. Budynki posadowione na wskazanych działkach stanowią konstrukcyjnie jedną bryłę, zaopatrzoną od frontu w dwa wejścia prowadzące do każdej z nieruchomości. Wokół budynku od strony frontu urządzony jest wąski chodnik przylegający do ściany frontowej, z którego patrząc od strony drogi; w pierwszej kolejności mija się okno budynku uczestników, następnie urządzone są drzwi wejściowe otwierane na zewnątrz na szerokość chodnika, następnie znajduje się granica działek, następnie po pięciu schodach na nieruchomości (...)mijamy okno, po czym wejście do budynku wnioskodawcy. Z drogi urządzona jest jedna bramka na szerokość opisanego chodnika. Pas gruntu przed frontami budynków ma szerokość około 3 metrów. Do opisanych działek przylega działka (...) otaczająca je z trzech stron. Współwłaścicielami tej działki są: wnioskodawca Z. W. w 1/2 części oraz uczestnicy w 1/2 części na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej. Na działce tej urządzone jest zaplecze i podwórze dla właścicieli nieruchomości (...) posadowione są tam budynki gospodarcze, garaż, urządzono również ogródki; działka ta zaopatrzona jest w dwie bramy wjazdowe, jedna przy granicy z działką (...) i drugą przy końcu działki. Działka (...) z dwóch stron graniczy z drogą posadowioną na działce (...), droga ta nie jest jednak wykorzystywana zgodnie z przeznaczeniem i stanowi część gruntu wykorzystywanego jako podwórze przez wnioskodawcę i właścicieli sąsiednich budynków. Z trzeciej strony działka (...) wraz z działką (...) graniczą z drogą publiczną o nawierzchni asfaltowej, przy której urządzony jest chodnik

Do dnia 7 grudnia 2011 r. wszystkie trzy działki stanowiły jedną całość oznaczoną numerem(...) której właścicielem był wyłącznie wnioskodawca. Geodeta w mapie projektu podziału wskazał, że należy zabezpieczyć prawo przejścia każdoczesnego właściciela działki (...) przez działkę (...), natomiast w treści uzasadnienia decyzji zatwierdzającej projekt podziału Wójt Gminy K. wskazał, że ustanawia się służebność dojścia do działki (...) przez działkę (...). W tym czasie, część domu stanowiącą obecnie przedmiot współwłasności uczestników zamieszkiwała jego siostra K. G., która to w dniu 23 stycznia 2013 r. stała się wyłącznym właścicielem działki (...) oraz współwłaścicielem w 1/2 części działki (...) na mocy umowy darowizny zawartej z wnioskodawcą.

Dnia 25 lutego 2015 r. K. G. sprzedała nieruchomość stanowiącą działkę (...) oraz prawo współwłasności w 1/2 części działki (...) na rzecz uczestników postępowania małżonków A. i M. K..

Do tego czasu wnioskodawca korzystał z przejścia przez działkę uczestników postępowania, w ten sposób, że przechodząc przez opisaną wyżej bramę kierował się chodnikiem wzdłuż ściany frontowej budynku uczestników, mijał ich okno, następnie drzwi wejściowe domu, wkraczał na swoją nieruchomość. W podobny sposób z nieruchomości uczestników postępowania korzystali żona wnioskodawcy, odwiedzający ich rodzina, sąsiedzi i znajomi. Wnioskodawca gdy chce skorzystać z pojazdów, którymi parkuje na działce (...), przy ładnej pogodzie wkracza ze swojej posesji bezpośrednio na działkę (...); gdy jest mokro lub jest odświętnie ubrany kieruje się chodnikiem przez posesję uczestników, następnie chodnikiem usytułowanym na drodze publicznej do drugiej z opisanych bram prowadzących do działki (...).

Teren opisanym działek nie jest usytułowany na jednej wysokości. Budynek mieszkalny wnioskodawcy położony jest wyraźnie wyżej w stosunku do budynku uczestników - stąd konieczność posadowienia pięciu stopni). Na działce (...) w części od strony działki wnioskodawcy, w celu ułatwienia korzystania urządzone zostały schody. Wnioskodawca wyrównał ziemią teren na działce (...) od strony nieruchomości uczestników (w czasie gdy był wyłącznym jej właścicielem) i w ten sposób w tej części teren działki łagodnie opada.

Dostęp do drogi publicznej dla właścicieli działki (...) zapewniony jest poprzez działkę (...), której obecnie jest współwłaścicielem.

Równolegle z niniejszym postepowaniem toczy się pomiędzy tymi samymi stronami postępowanie w przedmiocie ustalenia sposobu korzystania z działki (...) ((...)W tutejszym sądzie toczy się również sprawa z wniosku o ukaranie A. K., obwinionej o to że w dniu 29 czerwca 2015 r. w K., ul. (...) dokonała uszkodzenia płotu drewnianego o wartości 300 zl na szkodę Z. W. ( (...)).

Dowody:

1.  odpis księgi wieczystej (...),

2.  odpis księgi wieczystej (...),

3.  odpis księgi wieczystej (...),

4.  wypis z rejestru gruntów,

5.  wykaz z mian ewidencyjnych,

6.  oświadczenia K. G. o użytkowaniu działki,

7.  pismo wnioskodawcy z dnia 23 lipca 2015 r.,

8.  wyrys z mapy ewidencyjnej,

9.  decyzja Wójta Gminy kamiennik z dnia 6 grudnia 2011 r.,

10.  mapa projektu podziału działki (...) położonej w K.,

11.  fotografie działki nr (...),

12.  oględziny dnia 9 marca 2016 r. wraz z dokumentacją fotograficzną,

13.  dokumenty księgi wieczystej (...); umowa sprzedaży , . 38-42, mapa , k. 8,

14.  dokumenty księgi wieczystej (...); mapa k. 2

15.  zeznania świadka S. O.

16.  zeznania świadka J. W.,

17.  zeznania świadka M. W.,

18.  zeznania świadka U. B.,

19.  zeznania świadka M. L.,

20.  przesłuchanie wnioskodawcy Z. W.,

21.  przesłuchanie uczestniczki postępowania A. K.,

22.  w aktach (...): wniosek o ukaranie, protokół żądania ścigania sprawcy wykroczenia.

Sąd zważył, co następuje

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie stanowił osi sporu. Sąd ustalił opisany wyżej stan faktyczny w oparciu o uzupełniające się dowody z oględzin, przesłuchań wnioskodawcy i uczestniczki postępowania oraz dokumentów: odpisów z ksiąg wieczystych i dokumentów ksiąg, wypisów z wyrysów z ewidencji gruntów. Sąd ustalił odległości pomiędzy poszczególnymi punktami na podstawie map ewidencyjnych. Na uwagę zasługuje fakt, że wszyscy świadkowie poza U. B., która jako pracownik gminy brała udział w procesie podziału działki (...), nie byli w stanie wskazać jaki jest obecnie podział geodezyjny działek stanowiących przedmiot własności stron postępowania (większość na pytanie sądu w tym zakresie twierdziła, że opisywane działki stanowią jedną całość); wszyscy zgodnie zeznali, że wnioskodawca korzystał z przejścia urządzonego chodnikiem wzdłuż budynku uczestników postępowania, a zapytani czy istnieje możliwość urządzenia innego przejścia odpowiadali twierdząco.

Zgodnie z treścią art. 145 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Wreszcie, przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Niewątpliwym jest, że nieruchomość wnioskodawcy oznaczona jako działka (...) nie posiada bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. Rozważenia wymagały zatem; czy ustanowienie drogi koniecznej w wersji zaproponowanej przez wnioskodawcę jest optymalnym rozwiązaniem zapewniającym odpowiedni dostęp do drogi publicznej, w jakim stopniu jej ustanowienie będzie obciążać nieruchomość sąsiednią oraz czy istnieje możliwość zapewnienia tego dostępu przez inny grunt, w tym w szczególności działkę (...), której wnioskodawca jest współwłaścicielem.

Przy tej ocenie trzeba pamiętać, że art. 145 k.c. stanowi ograniczenie prawa własności i dlatego ustanowienie służebności drogowej na cudzym gruncie powinno mieć wyjątkowy charakter. W pierwszej kolejności odpowiednie zorganizowanie dostępu do drogi obciąża właściciela nieruchomości, ustanawianie służebności drogi koniecznej przez cudzą nieruchomość jest środkiem ostatecznym, gdy zorganizowanie dostępu do drogi przekracza granice racjonalnej gospodarki, (zob. postanowienie SN z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie (...)). Art. 145 k.c. nie może bowiem stanowić podstawy ustanowienia służebności drogowej, zapewniającej łatwiejsze korzystanie z nieruchomości (zob. postanowienie SN z dnia 7 marca 2007 r., (...); postanowienie SN z dnia 21 czerwca 2011 r., (...), Lex nr 898248).

Wnioskodawca żądając ustanowienia drogi koniecznej na nieruchomości uczestników argumentował, że nie wytyczona przez nich droga wiodąca przez działkę (...), do drogi publicznej nie nadaje się do całorocznego użytku (przy większych opadach czy roztopach podwórko rozmaka) ponadto układ działki nie daje możliwości swobodnego urządzenia drogi. Przy czym wnioskodawcy nie podjęli żadnej próby wytyczenia czy utwardzenia tej drogi (choćby tłuczniem czy żwirem) w celu poprawienia komfortu i zapewnienia możliwości całorocznego przechodu. Podkreślenia wymaga, że już sama tylko okoliczność, że działka (...) graniczy z dwiema drogami gminnymi, świadczy o tym, że nieruchomość wnioskodawcy ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej zorganizowany przez tą nieruchomość. Przy tym bez znaczenia jest fakt, że wnioskodawca wolał wykorzystać teren przeznaczony na drogę na sąsiadującej działce (...) do innych celów. Na uwagę zasługuje fakt, że nawet biorąc pod uwagę fakt sąsiadowania działki (...) jedynie z drogą oznaczoną na tym fragmencie jako ul. (...), należało uznać, że nieruchomość wnioskodawcy ma zapewniony dostęp do tej drogi przez działkę (...). Argumenty podnoszone przez wnioskodawcę nie przemawiają zdaniem sądu za stwierdzeniem, że dostęp ten jest nieodpowiedni. Nieodpowiedniość ta jest bowiem jedynie subiektywna, a przy dochowaniu należytej staranności w urządzeniu i utrzymaniu drogi wewnętrznej zapewni możliwość całorocznego przejścia do zabudowań mieszkalnych. Drugi z argumentów również należy ocenić w podobny sposób; ułożenie terenu działki (...) pozwala bowiem na takie zorganizowanie przechodu i umiejscowienie urządzeń niezbędnych do jej korzystania, by odbywało się to w sposób komfortowy, co jak wspomniano wyżej obciąża właściciela. Pogląd ten jest tym bardziej usprawiedliwiony, że wnioskodawca w czasie gdy był właścicielem wszystkich wskazanych działek utrzymywał przejście poprzez schody, wyrównał teren. Należało zatem stwierdzić, że podnoszona przez wnioskodawcę niedpowiedniość dostępu do drogi publicznej nie ma charakteru obiektywnego, a tylko taki stan rzeczy uzasadniałby konieczność ustanowienia drogi koniecznej przez nieruchomość, której nie jest właścicielem. Oczywiście, wymaga to poniesienia pewnych nakładów, niemniej wnioskodawca z żaden sposób nie wykazał by nakłady te miały go obciążać ponad miarę. Co więcej, wnioskodawca słuchany na pierwszej rozprawie oświadczył, że nawet nie rozważał takiej możliwości uważając, że jedynym rozwiązaniem jest ustanowienie drogi koniecznej przez nieruchomość uczestników postępowania. Ustanowienie drogi koniecznej w niniejszej sprawie prowadziłby zatem do podniesienia komfortu korzystania z nieruchomości przez wnioskodawcę, co jest zdaniem sądu niedopuszczalne.

Abstrahując od powyższego, niedopuszczalne jest, zdaniem sądu, prowadzenie drogi koniecznej przez niewielką część siedliskową działki (...). Przeprowadzenie drogi koniecznej w taki sposób, pozwala bowiem przewidywać, że będzie to stanowiło zarzewie konfliktów sąsiedzkich. W sytuacjach konfliktowych drogę konieczną należy wytyczyć w sposób eliminujący przyszłe spory. Przeprowadzenie drogi przez obejście przed domostwem uczestników postepowania nie zlikwiduje konfliktów sąsiedzkich, przeciwnie będzie stanowić dodatkowe ich zarzewie, a to nie leży ani w należycie pojmowanym interesie samych zainteresowanych, ani też w interesie społeczno-gospodarczym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 1983 r. w sprawie (...)oraz z dnia 13 lutego 1985 r., w sprawie (...)

Fakt, że przez lata wykorzystywane było opisane przejście przez chodnik przy budynku uczestników, nie ma większego znaczenia skoro działki te stanowiły jeden przedmiot własności, nadto w świetle art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., po zamknięciu rozprawy sąd wydaje orzeczenie, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Godzi się jeszcze wskazać, że zgodnie z art. 140 k.c. właściciel rzeczy może, z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Skoro zatem wnioskodawca wydzielił ze swojej nieruchomości jej część mogącą stać się odrębnym przedmiotem własności, a następnie prawo to przeniósł na osobę trzecią (siostrę), musiał godzić się, z faktem, że przenosząc prawo własności traci faktyczne władztwo nad rzeczą.

Biorąc zatem pod uwagę fakt, że wnioskodawca jest jednocześnie współwłaścicielem sąsiedniej działki o nr (...), niezrozumiałym jest dążenie do ustanowienia służebności drogi koniecznej przez działkę uczestników postępowania, skoro przy odpowiednim zorganizowaniu wskazanej działki, jest on w stanie wyznaczyć podobne przejście. W tym kontekście należało dojść do przekonania, że faktycznie ustanowienie dodatkowej drogi w sposób żądany przez wnioskodawcę spowoduje jedynie podniesienie komfortu użytkowania z własnej koszty przy dość dużym obciążeniu działki uczestników.

Z tych motywów i na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

Sąd obciążył wnioskodawcę obowiązkiem zwrotu kosztów procesu, z uwagi na treść art. 520 § 2 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wobec niewątpliwej sprzeczności interesów stron postępowania.