Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Broda (spr.)

Sędziowie: SO Magdalena Bajor-Nadolska

SO Marek Boniecki

Protokolant: protokolant sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 września 2013 r. w Kielcach

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Pińczowie

z dnia 29 listopada 2012 r., sygn. I C 125/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I (pierwszym) i II (drugim) i zasądza odsetki ustawowe od dnia 20 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty, zamiast od daty uprawomocnienia się orzeczenia;

II.  zasądza od (...) S.A. V. (...)
w W. na rzecz R. K. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

sygn. akt IICa 654/13

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym do Sądu Rejonowego w Pińczowie powód R. K.Wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. V. (...)w W.kwoty 28 200 zł , z ustawowymi odsetkami od dnia 20 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2012r. Sąd Rejonowy w Pińczowie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 28 100 zł, z ustawowymi odsetkami od daty uprawomocnienia się wyroku , oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Apelację od w/w orzeczenia , w „części dotyczącej rozstrzygnięcia o należnych odsetkach” wywiódł pozwany. Zarzucił: naruszenie prawa materialnego – art.476 kc , 481 par.1 kc , 817 kc w związku z par. 15 pkt.7 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...)- poprzez ich niezastosowanie. W związku z tym wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od dnia 20.04.2012r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wyjaśnił , że zawiadomił Ubezpieczyciela o wypadku w dniu 19 marca 2012r., a wobec tego , biorąc pod uwagę 30 – dniowy termin do spełnienia świadczenia wynikający z par. 15 pkt. 7(...) , odsetki winne być zasądzone od daty 20.04.2012r.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie. Podniósł , w szczególności , że wyrok ustalający wysokość odszkodowania ma charakter kształtujący , a zatem wierzytelność o zapłatę tego świadczenia staje się wymagalna z w dacie uprawomocnienia takiego orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy stwierdza, że uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie spełnia wymogów określonych w art. 328 par. 2 kpc. Brak w nim wskazania podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia o odsetkach ustawowych. Nie stanowiło to jednak przyczyny uzasadniającej konieczność uchylenia wyroku w tej części i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Uchybienie to mogło być bowiem skutecznie sanowane przez Sąd II instancji , który nie rozpoznaje apelacji , a sprawę w granicach apelacji (p. m.in. wyrok SN z dnia 12.05.2011r. , III CSK 222/10, Lex 964472).

Przystępując do tego, w pierwszej kolejności Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił , że powód skutecznie zawiadomił pozwanego o zdarzeniu , rodzącym jego odpowiedzialność odszkodowawczą - w dniu 19 marca 2012r. Była to okoliczność bezsporna , analogicznie , jak fakt braku wypłaty należnego powodowi z tego tytułu odszkodowania. Poza sporem pozostawała również treść łączącej strony umowy ubezpieczenia , której integralną część stanowił par. 15 pkt 7 (...), jednoznacznie określający termin spełnienia świadczenia odszkodowawczego w tym przypadku - 30 dni od dnia zawiadomienia o wypadku. Skoro termin spełnienia świadczenia w tym przypadku wynikał z właściwości (treści) zobowiązania , to winno było ono być spełnione najpóźniej w jego ostatnim dniu , czyli 18 kwietnia 2012r. Pamiętać bowiem należy o tym , że jest to termin liczony w dniach , a nie w miesiącu (art. 111 par. 1 i 2 kc). Pozwany , nie spełniając świadczenia w tym czasie, następnego dnia , tj. 19.04.2012r. popadł w opóźnienie, a tym samym roszczenie o odsetki ustawowe stało w tym dniu wymagalne. Innymi słowy , powód , na podstawie art. 481 par. 1 kc , miał prawo żądać ustawowych odsetek ustawowych od tej daty.

Argumentacja zaprezentowana przez stronę pozwaną , na uzasadnienie tezy sprowadzającej się do stwierdzenia ,że roszczenie o odsetki stało się wymagalne dopiero w dacie uprawomocnienia się wyroku, nie jest trafna. Pamiętać bowiem należy, że spełnienie świadczenia przez dłużnika w oznaczonym terminie lub wynikającym z właściwości zobowiązania , a w ich braku bezzwłocznie po skutecznym wezwaniu do wykonania , jest zasadą. Wobec tego już sam upływ istniejącego (do spełnienia świadczenia) terminu , przy braku wykonania tego obowiązku przez dłużnika, oznacza stan opóźnienia , tym samym wymagalność roszczenia o odsetki ustawowe , które należą się wierzycielowi od tej daty, co stanowi kolejną regułę. W ukształtowanym aktualnie orzecznictwie i to zarówno w sprawach o zadośćuczynienie , jak i odszkodowanie, podkreśla się , że jedyną przesłanką mogącą uzasadniać odmienną datę zasądzenia odsetek , a więc nie tą pozostającą w okresie poprzedzającym dzień wyrokowania , a tą w której orzeczenie zostało wydane , czy też ma się uprawomocnić , może stanowić ustalenie , że realna wartość zasądzonego z tego tytułu świadczenia jest wyższa od jego wartości istniejącej w dacie , w której dłużnik popadł w opóźnienie świadczenia , nie spełniając go w oznaczonym terminie ,bądź bezzwłocznie po dokonaniu skutecznego wezwania przez wierzyciela (p. m.in.Wyrok SN z dnia 7.07.2011r. , IICSK 635/10 , Lex nr 1001288; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 9.05.2013r. , IACa 95/13 , Lex nr 1315704). Eksponowany jest przy realny ekonomiczny wymiar świadczenia odszkodowawczego, który o ile się zmienia , to ma niewątpliwie znaczenie w kontekście waloryzacyjnej i kompensacyjnej funkcji odsetek ustawowych. Oczywiście w przypadku odszkodowań istotne pozostaje i to według jakich cen zostało ono oszacowane , tj. tych obowiązujących w dacie , w której miało być spełnione , czy tych istniejących w dacie wyrokowania. Dopiero wówczas, gdyby okazało się , że te ceny w dacie wyrokowania są wyższe niż te w dacie wcześniejszej, to ewentualnie istniałyby podstawy do odstąpienia od zasady i zasądzenia odsetek od daty wyrokowania. Ponad wszelką wątpliwość nie zachodzą one w niniejszej sprawie. Z niekwestionowanej przez strony , wiarygodnej (z punktu widzenia wszystkich możliwych kryteriów oceny) opinii biegłego sądowego W. S. (w szczególności k.60,66) jednoznacznie wynika , że szkoda na kwotę 28 100 zł , została oszacowana na podstawie realiów rynkowych obowiązujących w dacie jej powstania tj. 19 marca 2012r. (co z resztą było dopuszczalne także z punktu widzenia art. 363 par. 2 kc). Zatem argument pozwanego o „ukształtowaniu” przez Sąd Rejonowy odszkodowania w tej wysokości dopiero w dacie uprawomocnienia się orzeczenia, co z kolei miałoby przemawiać za zasądzeniem odsetek ustawowych od tej właśnie daty, jest chybiony.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę w granicach apelacji (umożliwiających uwzględnienie żądania o zasądzenie odsetek ustawowych od daty 20 , a nie 19 kwietnia 2012r.) , na podstawie art. 386 par. 1 kpc orzekł jak w sentencji , dokonując rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 par. 1 kpc w zw.zw. z art. 391 par. 1 kpc.