Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st.sek.sąd. Elżbieta Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2016 roku

sprawy z powództwa małoletniego S. B. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową M. B.

przeciwko Ł. B.

o podwyższenie alimentów

1.  podwyższa alimenty płatne od Ł. B. na rzecz jego małoletniego syna S. B. , ur. (...) ustalone ostatnio wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie I C 284/14 z kwoty po 300 (trzysta) złotych miesięcznie do kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie płatne z góry do dnia 30-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dziecka M. B. poczynając od dnia 11 marca 2016 roku,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

4.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności,

5.  Przyznaje kuratorowi I. M. za reprezentację nieznanego z miejsca pobytu Ł. B. wynagrodzenie w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych i należność tę nakazuje wypłacić z rachunku Skarbu Państwa – kasa Sądu Rejonowego w Łowiczu,

6.  Znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Małoletni powód S. B. reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową M. B. i profesjonalnego pełnomocnika w pozwie z dnia 12 listopada 2015 roku wniósł o podwyższenie alimentów od pozwanego Ł. B. z kwoty po 300 zł do kwoty po 700 zł miesięcznie wraz z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa na czas trwania postępowania kwotą 600 zł miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że alimenty od pozwanego na rzecz powoda w kwocie 300 złotych zostały ustalone na bardzo niskim poziomie w 2014 roku w wyroku rozwodowym, a od tego czasu sytuacja przedstawicielki ustawowej uległa istotnej zmianie, gdyż urodziła drugie dziecko w związku z czym jej możliwości zarobkowe uległy zmniejszeniu. Małoletni powód mieszka wraz z matką jej obecnym partnerem życiowym – P. A. oraz ich wspólnym synem K. A. (pozew – k. 2 i 3).

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Łowiczu w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich oddalił wniosek powoda o zabezpieczenie powództwa (k. 21). Postanowieniem z dnia 8 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Łowiczu w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich ustanowił dla nieznanego z miejsca zamieszkania kuratora w osobie pracownika sądu – I. M. (k. 37).

Na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2016 r. pełnomocnik powoda poparł powództwo, kurator dla nieznanego z miejsca pobytu Ł. B. wniosła o oddalenie powództwa (protokół z rozprawy – k. 70).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. B. jest synem M. B. i Ł. B.. Rodzice powoda są po rozwodzie, nie mieszkają razem.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 11 czerwca 2014 roku w sprawie o sygn. akt I C 284/14 ustalił alimenty na rzecz małoletniego S. B. w wysokości po 300 zł miesięcznie od pozwanego Ł. B., przy czym ustalił, że alimenty będą płatne do rąk matki M. B. z góry, zobowiązując ją do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania syna oraz starań osobistych o niego.

(dowód: wyrok z akt sprawy I C 284/14 – k. 180 z załączonych akt sprawy I C 2299/10)

Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny orzekał o wysokości alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz powoda, kiedy S. B. miał 2 lata. Koszty jego utrzymania wynosiły około 700 zł, na co składały się następujące pozycje: wyżywienie 300 zł, środki czystości i higieny – 100 zł, odzież – 100 zł, udział w kosztach utrzymania mieszkania – 150 zł, książeczki, zabawki – 50 zł.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda miała 34 lata, mieszkała matką i małoletnim powodem w domu będącym własnością matki. Pracowała w firmie fructo (...) Sp. z o.o. w wymiarze ½ etatu i zarabiała średnio miesięcznie 600 zł netto.

Pozwany Ł. B., miał 26 lat, nie miał wykształcenia, kiedy pracował na budowie i zarabiał 1.500 zł netto miesięcznie. W tracie procesu nie pracował. Przekazywał na utrzymanie dziecka 200 – 300 zł, a w okresie pozostawania bez pracy kupował tylko pieluchy.

(dowód: dokumenty z załączonych akt Sądu Okręgowego w Łodzi I Wydział Cywilny sygn. akt. I C 284/14)

S. B. ma 4 lata, chodzi do przedszkola. Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda ponosi miesięcznie koszty jego utrzymania w kwocie około 700 zł. Na kwotę tę składają się następujące pozycje: wyżywienie 200 zł, środki czystości i higieny – 100 zł, odzież – 100 zł, udział w kosztach utrzymania mieszkania – 75 zł, książeczki, zabawki – 50 zł, przedszkole – 180 zł.

Małoletni powód mieszka z przedstawicielką ustawową, jej partnerem – P. A. oraz przyrodnim bratem – K. A.. Koszty utrzymania mieszkania dzielone są zatem na 4 osoby. Powód rozpoczął edukację przedszkolną w wieku 3 lat. Miesięcznie koszt utrzymania w przedszkolu wynosi 180 zł. Jeżeli powód choruje opłaty za przedszkole wynoszą mniej około 60 zł, natomiast przedstawicielka ustawowa przeznacza pieniądze na leki.

M. B., ma 36 lat, z zawodu jest pracownikiem fizycznym. Obecnie nie pracuje przebywa na urlopie rodzicielskim. Otrzymuje zasiłek rodzicielski i rodzinny w wysokości 900 zł, ponadto 300 zł z funduszu alimentacyjnego. Łącznie dysponuje kwotą 1.200 zł netto. W dniu (...) urodziła drugiego syna – K. A., pochodzącego ze związku z P. A., z którym obecnie wraz z dziećmi mieszka. Obecnie jest w szóstym miesiącu ciąży.

P. A., z którym przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda prowadzi wspólne gospodarstwo domowe jest pracownikiem fizycznym, zarabia 1.500 – 1.600 zł, z czego płaci 600 zł alimentów na rzecz swojej starszej córki. Zatem łącznie dysponują kwotą 2.100 zł netto miesięcznie.

(dowód: zeznania M. B. – k. 69v; zeznana P. A. – k. 70, skrócony odpis aktu urodzenia – k. 9, zaświadczenie o pobranych zasiłkach – k. 10, paragony i potwierdzenie opłat za przedszkole – k. 11 – 15, 47 - 66 )

Pozwany Ł. B., ma 28 lat, nie ma wykształcenia, ostatnio pracował na budowie i zarabiał 1.000 - 1.500 zł netto miesięcznie. Nie łoży na utrzymanie syna S., nie utrzymuje z nim kontaktu.

(dowód: zeznania M. B. – k. 69v)

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów.

Zeznania przesłuchanej w charakterze strony powodowej przedstawicielki ustawowej powodów, jak również świadka – P. A. należy uznać w większości za wiarygodne.

W ocenie Sądu nie można obdarzyć przymiotem wiarygodności zeznań M. B. oraz P. A. co do wysokości wydatków ponoszonych na potrzeby powoda, albowiem nie odpowiadają one wysokości osiąganych w rodzinie dochodów. Przedstawicielka ustawowa wraz ze swoim partnerem życiowym dysponuje bowiem łącznie kwotą około 2.100 zł miesięcznie, co daje 700 zł na osobę w rodzinie. Załączone paragony potwierdzające zakup żywności i artykułów odzieżowych, zabawek, obuwia także wskazuje na to, iż rodzina wybiera raczej najtańsze produkty, zatem logiczny jest wniosek, iż przedstawicielka ustawowa nie wydaje na potrzeby syna kwoty wyższej niż 700 zł miesięcznie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne co do podwyższenia alimentów do kwoty 400 złotych miesięcznie na rzecz S. B. płatnych od pozwanego Ł. B.. W pozostałym zakresie podlega oddaleniu.

W myśl art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).

Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepis art. 96 k.r.o. W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi
i majątkowymi.

W niniejszej sprawie Sąd doszedł do wniosku, iż zasadnym jest podwyższenie alimentów płatnych od pozwanego Ł. B. na rzecz jego małoletniego syna o kwotę 100 złotych miesięcznie. Potrzeby małoletniego powoda, który jest w takim wieku, że nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, nie osiąga sam żadnych dochodów, nie ma własnego majątku, z upływem czasu rosną. W literaturze podkreśla się, iż z biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb (T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).

Od chwili, kiedy ostatnio była ustalona wysokość alimentów od pozwanego na rzecz powoda, to jest od momentu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny z dnia 11 czerwca 2014 roku w sprawie o sygn. akt I C 284/14, upłynęły niespełna 2 lata. Od tamtej pory uległa zmianie sytuacja powoda. S. B. rozpoczął edukację przedszkolną, co wiąże się miesięcznie z opłatami w wysokości 180 zł.

Sytuacja przedstawicielki ustawowej powódki zmieniła się w stosunku do czerwca 2014 roku, bowiem w dniu (...) urodziła drugiego syna – K. A., a obecnie jest w szóstym miesiącu ciąży, wobec powyższego jej możliwości zarobkowe uległy zmniejszeniu, gdyż obowiązana jest łożyć na utrzymanie dwójki dzieci, a nie jak dotychczas jednego syna. W 2012 roku osiągała miesięczny dochód w wysokości 600 zł netto i pomagała jej matka. Obecnie otrzymuje 1.200 zł, wraz z alimentami na rzecz powoda. Jej partner życiowy dysponuje miesięcznie kwotą 1.000 – 900 zł, zatem na jedną osobę w rodzinie przypada kwota około 700 zł.

Sąd przyjął, że sytuacja pozwanego od dnia wyroku rozwodowego zasądzającego alimenty w kwocie 300 zł miesięcznie nie uległa zmianie. Wówczas nie pracował on, a ostatnio zarabiał 1.000 – 1.500 zł jako pracownik fizyczny na budowie.

Godzi się zauważyć, że Sąd, orzekając o wysokości świadczeń alimentacyjnych, bierze pod uwagę nie tylko dochody realnie osiągane przez zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych, ale także jego potencjalne możliwości zarobkowe i majątkowe, to jest dochody i majątek, jakie zobowiązany mógłby osiągnąć przy pełnym wykorzystaniu swoich kwalifikacji zawodowych, wykształcenia, doświadczenia zawodowego, uwzględniając stan zdrowia i wiek zobowiązanego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42). Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności jego zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno - gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 r., III CRN 48/75, LEX nr 7702; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 r., sygn. III CR 212/58, OSPiKA 1960, nr 2, poz. 41). Dlatego też Sąd wziął pod uwagę, że pozwany winien liczyć się, że wraz ze wzrostem dziecka, będą zwiększały się jego potrzeby i podejmować dodatkowe prace, aby sprostać jego potrzebom.

Ponadto Sąd zważył, że pozwany nie łoży dobrowolnie na utrzymanie syna (alimenty wypłacane są za pośrednictwem funduszu alimentacyjnego) i nie utrzymuje z nim kontaktu, nie odwiedza go. Należy w tym miejscu podkreślić, iż w kosztach utrzymania dzieci powinni partycypować obydwoje rodzice, a więc również matka, która swój szeroko pojęty obowiązek alimentacyjny wypełnia także poprzez zapewnienie powodom troski, opieki, pomocy
w codziennych czynnościach. W realiach niniejszego postępowania to M. B. wraz z pomocą partnera życiowego zapewnia powodowi bezpośrednią pieczę, troszczy się o niego, zaspokaja jego potrzeby, podejmuje trudy wychowania. Wobec powyższego Sąd uznał, iż zasadnym będzie, aby jej udział w wychowaniu syna S. był przeliczony na pieniądze. Zatem uznając, iż w okolicznościach niniejszej sprawy pozwany winien partycypować w kosztach utrzymania syna w około 60%, to powinien on płacić na rzecz S. B. alimenty w kwocie 400 zł miesięcznie.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy jednak nie tylko od potrzeb uprawnionego, ale również od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Powód nie wykazał, aby te uległy istotnej poprawie po stronie Ł. B., który pozostaje nieznany z miejsca zamieszkania. Zatem Sąd przyjął, iż jego możliwości zarobkowe nie uległy zmianie, gdyż pozwany ukończył tylko gimnazjum, nie ma wyuczonego zawodu, jednakże pracował, jako pracownik fizyczny na budowie i zarabiał 1.000 – 1.500 zł netto miesięcznie, co określa jego możliwości zarobkowe.

Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, Sąd uznał, że zasadnym jest podwyższenie alimentów od pozwanego Ł. B. na rzecz małoletniego powoda z kwoty 300 zł miesięcznie do kwoty 400 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat do rąk matki M. B.. W ocenie Sądu powyższa kwota jest adekwatna do usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda, a jednocześnie nie przekracza możliwości finansowych pozwanego.

Alimenty podwyższono od dnia 11 marca 2016 r., czyli od dnia doręczenia odpisu pozwu kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego, uznając, iż wówczas pozwany został wezwany do niezwłocznego spełnienia świadczenia na podstawie art. 455 k.c. Z chwilą doręczenia odpisu pozwu na pozwanym, jako dłużniku, zaczął ciążyć obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia – płacenia podwyższonych alimentów. Strona powodowa nie wskazała żadnych okoliczności uzasadniających podwyższenie alimentów z datą wsteczną.

Sąd nie obciążył pozwanego kosztami postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa, zgodnie z art. 100 i 102 k.p.c. i wyrażoną w nich zasadą słuszności. W związku z ustawowym zwolnieniem małoletniego powoda z kosztów sądowych oraz sytuacją materialną pozwanego zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Sąd przyznał kuratorowi I. M. za reprezentację nieznanego z miejsca pobytu Ł. B. wynagrodzenie w kwocie 180 zł i należność tę nakazał wypłacić z rachunku Skarbu Państwa, wobec ustawowego zwolnienie powoda z kosztów sądowych.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego podwyższono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń
w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.