Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

B. O. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T. przy ul. (...). Przedmiotem działalności firmy jest organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży. Działalność prowadzona jest od 1997 roku – pierwotnie jako (...) a od 1 stycznia 1999 roku jako biuro (...) Firma posiada zezwolenie Marszałka województwa (...) na prowadzenie działalności w zakresie organizacji imprez turystycznych. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zawarto z firmą (...).

W ramach oferowanych produktów(...)miało w swojej ofercie produkt o nazwie (...)która umożliwiała odzyskanie do 90 % poniesionych kosztów wycieczki w przypadku rezygnacji z imprezy.

W dniu 10 września 2014 roku Komisja Nadzoru Finansowego złożyła zawiadomienie o przestępstwie popełnionym przez prowadzącą firmę (...), polegającym na prowadzeniu działalności ubezpieczeniowej bez zezwolenia przez sprzedaż w ramach prowadzonej działalności produktu o nazwie (...)Produkt zapewniał ochronę po wpłaceniu odpowiedniej kwoty pieniędzy. Zdaniem Komisja Nadzoru Finansowego umowy zawierane przez firmę (...) należy traktować jako umowy ubezpieczenia i tym samym czynności ubezpieczeniowe a działalność podejmowaną przez B. O. jako działalność ubezpieczeniową w rozumieniu art. 3 ust. ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Zgodnie z pkt. 1 umowy gwarancji zwrotu kosztów celem umowy jest ochrona uczestnika przed skutkami rezygnacji z uczestnictwa w imprezach turystycznych a organizator gwarantuje zwrot kosztów poniesionych przez uczestnika przy rezygnacji w okresie krótszym niż 29 dni przed wyjazdem w wysokości 90% wartości wykupionej imprezy. Zgodnie z pkt. II umowy organizator gwarantuje zwrot 90 % poniesionych kosztów w związku z rezygnacją z uczestnictwa w imprezie w przypadku nieszczęśliwego wypadku, nagłego zachorowania uczestnika lub członka rodziny i w razie śmierci uczestnika lub członka najbliższej rodziny. Stosownie do treści ust. 3 umowy z odpowiedzialności organizatora wyłączone są przypadku rezygnacji z uczestnictwa w imprezie turystycznej na skutek umyślnego działania uczestnika lub bliskich.

W warunkach uczestnictwa w punkcie „rezygnacja z imprezy” wskazano, że w przypadku rezygnacji z imprezy przez uczestnika skutkującej rozwiązaniem umowy wskutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi uczestnik jest on zobowiązany do zapłaty pełnej szkody jaką poniosło biuro (...) zgodnie z treści art. 471 kc. Biuro podało we wskazanych warunkach, iż średnie koszty związane z organizacją imprez mogą wynosić : do 10 % do 30 dni przed rozpoczęciem imprezy, do 50 % od 29 do 3 dni przez rozpoczęciem imprezy oraz do 90 % na 2 dni przed rozpoczęciem imprezy.

Zgodnie pkt II ust. 2 „warunków uczestnictwa w imprezie” uczestnik może wykupić „gwarancję zwrotu kosztów w przypadku rezygnacji z imprezy. Zgodnie natomiast z ust. 3 pkt. II „warunków uczestnictwa … (...) informuje o możliwości wykupu dobrowolnej polisy ubezpieczeniowej na pokrycie kosztów odstąpienia klienta od umowy.

Dowody: wyjaśnienia oskarżonej B. O. – k. 557-558 akt,

zeznania świadka J. I. – k. 92-93 akt,

zeznanie świadka I. T. – k. 96-97 akt,

zeznanie świadka G. G. – k. 100 akt,

zeznanie świadka B. K. – k. 108-109 akt,

wydruk z ceidg – k. 15 akt,

wydruk strony internetowej – k. 1621 akt,

druk umowy gwarancji zwrotu kosztów – k. 22 akt,

warunki uczestnictwa – k. 23 akt,m

umowy gwarancji zwrotu kosztów – załącznik nr 1, 2 i 3

umowa partnerska z firmą (...) – k. 555 akt,

B. O. nie była dotychczas karana sądownie.

Dowód: karta karna – k. 197 akt

B. O. postępowaniu przygotowawczym nie przyznała się do popełnienia zarzucanych czynów i odmówiła składania wyjaśnień.

W postępowaniu sądowym oskarżona nie przyznała się do zarzucanych czynów i wyjaśniła, że w jej przekonaniu jej działalność to prowadzenie obozów i kolonii dla dzieci. Działalność taką prowadzi od 1997 r., najpierw w ramach A. sp. z o.o, a od 1999 r. jako biuro(...). Organizuje kolonie w kraju i obozy zagraniczne. W skali kraju jest jednym z najlepszych biur. Wskazała, że oferowana gwarancja zwrotu kosztów to nie była działalność ubezpieczeniowa ale było to dodatkowe zastrzeżenie w umowie związane z organizacją wyjazdów. Ustalili reguły odstąpienia klienta od umowy. Oskarżona wyjaśniła, że takie postanowienia dodatkowe stosuje każdy operator - np. A. ma produkt (...) (...) ma pakiet o nazwie (...)Wskazała, że to była dodatkowa opłata za wykupienie dodatkowej gwarancji. W momencie wykupienia tej gwarancji klient odstępując od umowy miał gwarancję zwrotu kosztów. Wszyscy operatorzy mają taką dodatkową ofertę. Oskarżona wyjaśniła, że stosowanie dodatkowego pakietu wymusił klient gdyż była duża konkurencja. Dodała, że każdy operator musi mieć umowę z ubezpieczycielem a ona ma umowę z firmą (...). B. O. wskazała, że informowali zawsze klienta, że może się ubezpieczyć od rezygnacji w firmie ubezpieczeniowej. Dodała, że ponosi koszty gdyż zaliczkuje obiekty już od jesieni i żeby sprzedawać musi wcześniej zaliczkować. Wyjaśniła także, że jej firma w ramach umowy francisingu sprzedaje produkty firmy (...) sp z o.o. w ramach portalu (...). Ta firma również wymuszała korzystanie z takich dodatkowych umów (...)Oskarżona wyjaśniła, że widząc, że wszyscy mają takie produkty konsultowała to nawet ze swoim prawnikiem i dyrektorem z(...) i nie było żadnych zastrzeżeń. Wskazała, że nigdy nie miała zamiaru prowadzenia działalności ubezpieczeniowej bez zezwolenia.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonej B. O. albowiem są one jasne, spójne i logiczne. Zdaniem Sądu stan dowodów zgromadzonych w postępowaniu nie pozwala, wobec istniejących wątpliwości co do znamion strony podmiotowej na przypisanie oskarżonej B. O. sprawstwa zarzucanych jej czynów. Zdaniem Sądu istnieje szereg wątpliwości , również o charakterze prawnym, czy (...) faktycznie stanowi formę ubezpieczenia. Oskarżona wyraźnie wskazała, że nie było jej zamiarem prowadzenie działalności ubezpieczeniowej i oferowanie produktu ubezpieczeniowego. Głównym przedmiotem działalności firmy jest organizacji imprez turystycznych. Z wyjaśnień oskarżonej jasno wynika, że włączenie przedmiotowej gwarancji do oferty firmy było działaniem marketingowym, wymuszonym zarówno przez inne podmioty oferujące podobne produkty jak i samych klientów domagających się takich zabezpieczeń. Było to udogodnienie dla klienta, który wydał środku finansowe na zakup imprezy a następnie z różnych przyczyn nie mógł skorzystać z oferty. Brak jest zatem podstaw do wykazania, że intencją B. O. działając ej w ramach (...) było wstępowanie przez nią w rolę ubezpieczyciela, szczególnie, że jak wyżej wskazano klientowi wyraźnie oferowano możliwość wykupienia dodatkowego ubezpieczenia u ubezpieczyciela na wypadek rezygnacji z imprezy. Należy w tym miejscu wskazać, iż przedmiotowa gwarancja nie funkcjonowała jako osoby byt prawny – była dodatkowym zastrzeżeniem umownym zaakceptowanym przez obie strony umowy. Zysk ze sprzedaży gwarancji miał marginalne znaczenie z punktu widzenia przychodów firmy (...). Roczny przychód wynosił około 7 mln złotych a przychód ze sprzedaży przedmiotowych gwarancji to kwota około 12 tysięcy złotych. Celem oferty było zatem podniesienie prestiżu i konkurencyjności firmy (czasem spełnienie wymogu podmiotu zależnego – (...) sp. zo.o.) a nie prowadzenie działalności ubezpieczeniowej.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż czyn będący przedmiotem postępowania a wskazany w art. 225 ustawy o działalności ubezpieczeniowej można popełnić wyłącznie umyślnie, tzn. że sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego czyli chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia godzi się na to. B. O., wprowadzając do oferty prowadzonej przez siebie firmy (...) (...) wprowadziła wprawdzie produkt, który zawiera pewne elementy umowy ubezpieczenia jednakże nie miała świadomości co do tego faktu. Co więcej, nigdy nie traktowała takiego produktu jako umowy ubezpieczeniowej, szczególnie, że jej firma objęta ochroną ubezpieczeniową przez firmę (...) i to jej produkty oferuje. W ocenie sądu B. O. nie miała świadomości co do powyższych okoliczności. Dodatkowo o braku zamiaru prowadzenia takiej działalności świadczy fakt, iż wprowadzenie takiego produktu do oferty konsultowała ze swoim prawnikiem a także dyrektorem z firmy (...), którzy nie mieli żadnych zastrzeżeń.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków J. I., I. T., G. G. i B. K., które są jasne i spójne. Świadkowie przedstawili znane im okoliczności związane z przedmiotową sprawę w sposób możliwie dokładny. Sąd nie znalazł podstaw do ich kwestionowania.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów, pism i protokołów zgromadzonym w toku postępowania oraz dołączonych do sprawy w toku postępowania przed Sądem, uznając je za w pełni wiarygodne i nie znajdując podstaw do kwestionowania ich autentyczności.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sad uznał, iż czyny zarzucanego oskarżonej B. O. nie wyczerpały znamion przestępstwa wskazanego w art. 225 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Reasumując należy wskazać, iż wyrok skazujący może być wydany tylko wtedy gdy Sąd nie ma wątpliwości co do poczynionych ustaleń o sprawstwie oskarżonego. Jeżeli wątpliwości takie istnieją i nie dają się usunąć, należy je tłumaczyć na korzyść oskarżonego. Ponadto obowiązujące przepisy nie upoważniają Sądu do dokonywania ustaleń alternatywnych. Wyrok uniewinniający jest orzeczeniem merytorycznym, gdyż negatywnie przesądza kwestię odpowiedzialności karnej oskarżonego. Zapada on wówczas, gdy Sąd dojdzie do przekonania, że brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu.

Ponadto należy mieć na względzie obowiązującą w polskim procesie karnym zasadę domniemania niewinności i wynikającą z niej regułę in dubio pro reo. Zasada domniemania niewinności to dyrektywa, zgodnie z którą oskarżonego uważa się za niewinnego dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu. W głębokim przekonaniu Sądu bezpośrednią konsekwencją tego, iż na podstawie przeprowadzonych w przedmiotowej sprawie dowodów nie można było w racjonalny sposób przypisać oskarżonej zarzucanych jej czynów było zobligowanie Sądu do wydania wyroku uniewinniającego.

W przedmiotowej sprawie, w przekonaniu Sądu, nie można przyjąć, iż przewód sądowy dał niepodważalne podstawy do przypisania oskarżonej winy. Przyjęcie jakiegokolwiek penalizowanego zachowania oskarżonej byłoby zaś przejawem nieusprawiedliwionej dowolności. Z tych względów Sąd uniewinnił oskarżoną od popełnienia zarzucanych czynów.

Na podstawie art. 632 pkt 2 kpk kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność

T., dnia