Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Gronowska - Plust

Protokolant: sekr. sądowy Izabela Cyrwus

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r. w Gorzowie Wielkopolskim na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. W..

o nakazanie złożenia oświadczenia woli i zobowiązanie

orzeka:

I.  Oddala powództwo.

II.  Nie obciąża powódki kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej.

III.  Nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 627/15

UZASADNIENIE

Powódka M. K. w dniu 22.01.2015 r. wniosła do Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim powództwo przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.. Powódka wniosła
o nakazanie pozwanej złożenia oświadczenia woli o następującej treści: „ Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. W.. ustanawia odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...), położonego na drugim piętrze budynku, składającego się z czterech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju oraz garderoby – spiżarni, o powierzchni użytkowej 89,00 m ^{( 2)} wraz z pomieszczeniami przynależnymi: piwnicą nr (...) powierzchni 8,50 m ^{( 2)}, strychem nr (...) powierzchni 27,80 m ^{( 2)} i garażem nr (...) o powierzchni 15,80 m ^{( 2)} - znajdujących się
w budynku przy ul. (...), w klatce A, w G. W.. wraz z udziałem wynoszącym 14110/551215 we współwłasności w częściach wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicielu lokali oraz we współużytkowaniu wieczystym gruntu, objętych księgą wieczystą KW nr (...) i przenosi własność tego lokalu wraz ze związanym z nią udziałem w prawie do gruntu
i nieruchomości wspólnej na rzecz M. K.”, po uiszczeniu pozostałej części wkładu budowlanego, obliczonego na zasadach wynikających z przepisów ustawy z dn. 30.11.1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych w kwocie ustalonej zaświadczeniem Banku (...) S.A. II Oddział w G. W.. Powódka wniosła także o zobowiązanie pozwanej do wystąpienia z wnioskiem o wydanie powyższego zaświadczenia, na zasadach określonych w ww. ustawie i w § 3 i następnych rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie umorzeń zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych z dnia 29.12.2009 r. Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że jest członkiem pozwanej Spółdzielni
i przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...)
w budynku przy ul. (...)/A w G. W.. Prawo to powódka nabyła na mocy przydziału z dn. 27.03.1992 r., pozostając wówczas w związku małżeńskim. Małżeństwo powódki ustało w 2003 r. wskutek rozwodu, a w wyniku podziału majątku wspólnego powódka uzyskała wyłączne prawo do tego lokalu. Nieruchomość, na której posadowiony jest budynek ma uregulowany stan prawny, a powódka nie zalega z opłatami czynszowymi. Powódka podniosła, że zgodnie z art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przysługuje jej roszczenie o przekształcenie posiadanego ww. prawa do mieszkania w prawo odrębnej własności. Realizacja tego roszczenia uzależniona została obowiązkiem spłaty przez członka pozostałych części zobowiązań finansowych spółdzielni, związanych z budową przydzielonego mu mieszkania lokatorskiego,
w tym części zadłużenia kredytowego spółdzielni oraz niezaleganiem z opłatami za używanie lokalu. Powódka wskazała, że ustalenie wysokości jednorazowej spłaty zadłużenia na preferencyjnych warunkach wymaga współdziałania spółdzielni
i banku kredytującego, a następuje po złożeniu przez członka pisemnego żądania do spółdzielni. Dokonanie spłaty przypadających na zajmowany lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową zajmowanego lokalu wymaga więc uprzedniej konkretyzacji wymaganych kwot na dzień dokonania spłaty. Powódka podniosła, że spółdzielnia ma obowiązek zawrzeć umowę o przeniesienie prawa własności w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku przez osobę uprawnioną, a termin ten biegnie od dnia wejścia w życie uchwały zarządu określającej przedmiot odrębnej własności lokal. Taką uchwałę pozwana podjęła 16.02.2006 r. Jednakże mimo kilkakrotnych wniosków powódki pozwana dotychczas nie wykonała wszystkich ciążących na niej obowiązków. Pozwana spółdzielnia przez lata odmawiała swoim członkom realizacji wniosków o przeniesienie własności lokali tłumacząc się brakiem możliwości uzgodnienia z kredytującym (...) S.A. wysokości zadłużenia. Powódka wskazała, że przeterminowane zadłużenie pozwanej wobec Banku i Skarbu Państwa w ubiegłym roku sięgnęło kwoty ok. 15 mln złotych. Nawet po otrzymaniu przez pozwaną w II połowie ubiegłego roku propozycji zawarcia z ww. wierzycielami umów o zwolnienie z długu całego zadłużenia przeterminowanego wraz z odsetkami, pozwana Spółdzielnia nadal jest w zwłoce z dokonaniem ustawowych przekształceń własnościowych. Powódka podniosła, że roszczenie zgłoszone w pozwie wywodzi ona na podstawie art. 64 k.c.
i 1047 k.p.c. w zw. z art. 49 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. W..
w odpowiedzi na pozew (k.54-59) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana zgłosiła ponadto zarzut wobec określonej przez powódkę wartości przedmiotu sporu i wniosła o jej sprawdzenie oraz przekazanie sprawy sądowi właściwemu.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że o bezzasadności zgłoszonego powództwa przesądza treść regulacji prawnej z art. 157 § 1 k.c., zgodnie z którym własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu. Powódka warunkuje złożenie przez pozwaną oświadczenie o żądanej treści i ustanowienie odrębnej własności lokalu następczą zapłatą kwoty ustalonej zaświadczeniem Banku (...) S.A. II Odział w G. W.., której to powódka dotąd nie uregulowała, mimo wskazania w pozwie wartości przedmiotu sporu
w kwocie 45 000 zł. Zdaniem pozwanej dochodzone roszczenie jest na obecnym etapie przedwczesne, a wskazany sposób jego sformułowania niedopuszczalny. Orzeczenie sądu zastępujące oświadczenie woli ma charakter konstytutywny i już
z chwilą prawomocności wywołuje te same skutki prawne, które wywołałoby oświadczenie zobowiązanego. Wykładnia gramatyczna art. 49 ¹ usm wskazuje wyłącznie na odesłanie do art. 64 k.c. w związku z art. 1047 § 1 k.p.c., zatem regulacja art. 1047 § 2 k.p.c. nie ma zastosowania w sprawie co dowodzi bezzasadności roszczenia. Pozwana wskazała, że nie ma możliwości zawarcia umowy przeniesienia prawa własności przed spłaceniem przez członka zobowiązań wobec spółdzielni. Powódka dotąd nie uregulowała należnych kwot, co potwierdza brak podstaw do uwzględnienia spornego roszczenia. Zawarcie umowy przeniesienia prawa własności lokalu mieszkalnego może nastąpić na podstawie pisemnego wniosku osoby uprawnionej i po uprzednim spłaceniu przez tę osobę przypadającej na zajmowany przez nią lokal kwoty zadłużenia kredytowego. Kredytobiorca (spółdzielnia) składa wniosek o umorzenie na podstawie art. 11 ust. 6 ustawy o p.p. w terminie, w którym nastąpiło zdarzenie uprawniające do umorzenia tzn. w dniu spłaty zadłużenia do banku. Żądanie pozwu określone w pkt 1 petitum pozwu jest bezpodstawne i przedwczesne, natomiast żądanie określone w pkt 2 pozwu nie ma podstawy prawnej. Pozwana podniosła ponadto, że po jej stronie nie zachodzi bezczynność. Wniosek powódki z dn. 10.09.2010 r. został niezwłocznie rozpatrzony, o czym została ona poinformowana pismem z dn. 16.09.2010 r. Bank nie zgodził się na zastosowanie umorzeń przewidzianych przepisami ustawy z dn. 30 listopada 1995 r., ponieważ w tym czasie pozwana kwestionowała wykazywane przez bank zadłużenia. Powódka została poinformowana o stanowisku banku i nie wnosiła uwag. Kolejny wniosek z 05.07.2012 r. dotyczył „przekształcenia mieszkania lokatorskiego spółdzielczego na mieszkanie własnościowe”, przy czym z jego treści wynika, że chodzi o przeniesienie prawa własności. Poza wnioskiem z dn. 05.07.2012 r. do pozwanej wpłynęły jeszcze dwa wnioski: z 09.07.2012 r. dotyczący zawarcia umowy o ustanowienie odrębnego prawa do lokalu mieszkalnego i z dn. 09.07.2012 r. dotyczący zawarcia umowy o ustanowienie odrębnego prawa do garażu. Powódka została poinformowana pismem pozwanej, że nie można dokonać przeniesienia własności zgodnie z wnioskami z dn. 09.07.2012 r. tj. odrębnie mieszkanie i garaż. Powódka nie zmieniła treści wniosków, a przepisy wewnętrzne spółdzielni nie pozwalają na przeniesienie prawa własności zgodnie z oczekiwaniami zawartymi we wnioskach powódki z dn. 09.07.2012 r. Wniosek z dn. 23.05.2014 r. do pozwanej nie wpłynął. Pismem z dn. 09.03.2013 r. powódka została poinformowana przez pozwaną o możliwości przeniesienia prawa własności po wpłaceniu kwoty określonej przez bank. W związku z tym, pozwana prosiła o podanie dnia, w którym wpłata miałaby nastąpić. Określenie dnia spłaty zadłużenia było konieczne ze względu na obliczenie przypadających na ten dzień zadłużeń z tytułu odsetek, do spłaty których zobowiązany jest członek ubiegający się o przeniesienie prawa własności. Powódka nie podała dnia, w którym spłaci zadłużenie kredytowe i nie dokonała spłaty, co z kolei nie z winy pozwanej, uniemożliwiło zawarcie umowy przeniesienia prawa własności. Pozwanej nie można zarzucić bezczynności. Pozwana prowadziła negocjacje z bankiem i Ministerstwem Finansów. Na skutek działań Spółdzielni, Ministerstwo Finansów złożyło promesę umorzenia wierzytelności pod warunkiem formalnego uznania zadłużenia wobec banku
i Skarbu Państwa. W ubiegłym roku bank zaproponował umorzenie 100 % zadłużenia przeterminowanego z odsetkami i podpisanie umowy ugody. Dnia 08.01.2015 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, podczas którego członkowie pozwanej zaakceptowali propozycje banku i Ministerstwa Finansów. Pozwana wskazała, że obecnie trwają w Ministerstwie Finansów procedury związane z umorzeniem wierzytelności Skarbu Państwa na podstawie pisma pozwanej z dn. 12.11.2014 r. Pozwana podniosła, że powódka podczas zebrania członków w dniu 28.10.2014 r. podpisała oświadczenie, że zgadza się na podpisanie przez Spółdzielnię umowy ugody z bankiem (...) S.A. i umowy z Ministerstwem Finansów o zwolnienie z długu. W dniu 09.01.2015 r., czyli dzień po Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu lecz przed zakończeniem procesu oddłużenia, został w jej imieniu sporządzony pozew.

Powódka pismem procesowym z dn. 27.04.2015 r. (k. 94-95) podtrzymała swoje stanowisko w sprawie. Powódka wskazała ponadto na wyrok tut. Sądu z dn. 14.11.2012 r. wydany w sprawie o sygn. akt I C 329/10, który zdaniem powódki został wydany w podobnej sprawie.

Postanowieniem z dn. 28.05.2015 r. (k.112) Sąd Rejonowy w Gorzowie W.. Wydział I Cywilny ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 139 056,25 zł; uznał się niewłaściwym rzeczowo w sprawie oraz przekazał sprawę według właściwości do tut. Sądu.

Pismem procesowym z dn. 06.11.2015 r. (k.140) powódka wskazała, że stan faktyczny sprawy uległ zmianie. Pozwana Spółdzielnia zawarła bowiem
z wierzycielami stosowne umowy w zakresie umorzeń części zadłużenia Spółdzielni. Bezpośrednim skutkiem tych umów jest rozpoczęcie przez pozwaną Spółdzielnię na rzecz swoich członków procesu przewłaszczenia praw lokatorskich w prawo odrębnej własności lokalowej. Oznacza to, że od co najmniej kilku miesięcy brak jest przeszkód do wystąpienia przez pozwaną z wnioskiem o ustalenie wysokości spłaty jej zobowiązań kredytowych. Spółdzielnia odmówiła powódce realizacji jej wniosku o przeniesienie prawa własności powołują się na niniejszy spór sądowy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka jest członkiem pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej i przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...)/A w G. W.. Prawo to powódka nabyła na mocy przydziału z dn. 27.03.1992 r., pozostając wówczas w związku małżeńskim. Małżeństwo powódki ustało w 2003 r. wskutek rozwodu, a w wyniku podziału majątku wspólnego powódka uzyskała wyłączne prawo do tego lokalu. Nieruchomość, na której posadowiony jest budynek ma uregulowany stan prawny,
a powódka nie zalega z opłatami czynszowymi.

Dowód:

- przydział lokalu mieszkalnego – k.7,

- wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dn. 19.03.2003 r. sygn. akt IRC 1021/02 – k.8,

- postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wlkp. z dn. 25.05.2006 r. sygn. akt I 2Ns 954/04 – k.9-10,

- wydruk dot. treści księgi wieczystej – k.11-22.

Powódka zgodnie z art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych miała zamiar dochodzić swego roszczenia o przekształcenie posiadanego ww. prawa do mieszkania w prawo odrębnej własności. Realizacja tego roszczenia uzależniona została jednak od spłaty przez członka pozostałych części zobowiązań finansowych spółdzielni, związanych z budową przydzielonego mu mieszkania lokatorskiego,
w tym części zadłużenia kredytowego spółdzielni. Powódka nie mogła również zalegać z opłatami za używanie lokalu. Ustalenie wysokości jednorazowej spłaty zadłużenia na preferencyjnych warunkach wymaga współdziałania spółdzielni
i banku kredytującego, a następuje po złożeniu przez członka pisemnego żądania do spółdzielni. Dokonanie spłaty przypadających na zajmowany lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową zajmowanego lokalu wymagało uprzedniej konkretyzacji wymaganych kwot na dzień dokonania spłaty. W dniu 16.02.2006 r. Zarząd pozwanej Spółdzielni podjął uchwałę nr 1/06, określającą przedmiot odrębnej własności lokali.

W dniu 10.09.2010 r. powódka złożyła wniosek o przeniesienie własności lokalu mieszkalnego. Wniosek powódki z dn. 10.09.2010 r. został rozpatrzony przez pozwaną, o czym została ona poinformowana pismem z dn. 16.09.2010 r. Pozwana poinformowała powódkę, że wykazane zadłużenie do spłaty przypadające na jej lokal zostało ustalone na podstawie zadłużenia wskazywanego przez bank, a wartości tej kwoty Spółdzielnia nie akceptuje. Bank nie godził się na zastosowanie umorzeń przewidzianych przepisami ustawy z dn. 30 listopada 1995 r., ponieważ w tym czasie pozwana kwestionowała wykazywane przez bank zadłużenia. Powódka pismem z dn. 28.09.2010 r. została poinformowana o stanowisku banku i nie wnosiła uwag.

Kolejny wniosek powódki z dn. 05.07.2012 r. dotyczył przekształcenia mieszkania lokatorskiego spółdzielczego na mieszkanie własnościowe. Poza wnioskiem z dn. 05.07.2012 r. do pozwanej wpłynęły jeszcze dwa wnioski: wniosek z dn. 09.07.2012 r. dotyczący zawarcia umowy o ustanowienie odrębnego prawa do lokalu mieszkalnego i wniosek z dn. 09.07.2012 r. dotyczący zawarcia umowy o ustanowienie odrębnego prawa do garażu. Powódka została poinformowana pismem pozwanej z dn. 26.10.2012 r., że garaż jest pomieszczeniem przynależnym do zajmowanego przez nią mieszkania i z tego powodu nie można dokonać przeniesienia własności zgodnie z jej wnioskami. Powódka nie zmieniła treści wniosków, a przepisy wewnętrzne Spółdzielni nie pozwalały na przeniesienie prawa własności zgodnie z oczekiwaniami zawartymi we wnioskach powódki z dn. 09.07.2012 r.

Pismem z dn. 09.04.2013 r. powódka została poinformowana przez pozwaną o możliwości przeniesienia prawa własności po wpłaceniu kwoty określonej przez bank. W związku z tym, pozwana prosiła o podanie dnia, w którym wpłata miałaby nastąpić. Określenie dnia spłaty zadłużenia było konieczne ze względu na obliczenie przypadających na ten dzień zadłużeń z tytułu odsetek, do spłaty których zobowiązany jest członek ubiegający się o przeniesienie prawa własności. Powódka nie podała dnia, w którym spłaci zadłużenie kredytowe i nie dokonała spłaty.

Dowód:

- uchwała nr 1/06 z dn. 16.02.2006 r. – k.23-24,

- opis nieruchomości – k.25,

- wykaz oznaczonych przedmiotów odrębnej własności lokali – k.26,

- zaświadczenie z dn. 30.10.2001 r. – k.27,

- pismo powódki z dn. 05.07.2012 r. – k.28,

- pismo powódki z dn. 13.08.2012 r. – k.29,

- pismo pozwanej z dn. 23.03.2006 r. –k.31,

- pismo pozwanej z dn. 16.09.2010 r. –k.33,

- pismo pozwanej z dn. 28.09.2010 r. –k.34,

- pismo pozwanej z dn. 17.11.2010 r. –k.35,

- pismo pozwanej z dn. 29.09.2012 r. –k.36,

- pismo pozwanej z dn. 05.10.2012 r. –k.37,

- wniosek powódki z dn. 09.07.2012 r. –k.60,

- wniosek powódki z dn. 09.07.2012 r. –k. 61,

- pismo pozwanej z dn. 26.10.2012 r. –k.62,

- pismo pozwanej z dn. 09.04.2013 r. – k.63,

- przesłuchanie powódki – k. 150-151,

- przesłuchanie S. M. jako strony pozwanej – k. 151-153.

Pozwana prowadziła negocjacje z bankiem, Ministerstwem Finansów oraz
z jej inicjatywy wniesiono interpelację poselską do Ministra Sprawiedliwości. Na skutek działań Spółdzielni, Ministerstwo Finansów złożyło promesę umorzenia wierzytelności pod warunkiem formalnego uznania zadłużenia wobec banku
i Skarbu Państwa. Bank zaproponował umorzenie 100 % zadłużenia przeterminowanego z odsetkami i podpisanie umowy ugody. Powódka podczas zebrania członków w dniu 28.10.2014 r. podpisała oświadczenie, że zgadza się na podpisanie przez Spółdzielnię umowy ugody z bankiem (...) S.A. i umowy
z Ministerstwem Finansów o zwolnienie z długu. Dnia 08.01.2015 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, podczas którego członkowie pozwanej Spółdzielni zaakceptowali propozycje banku i Ministerstwa Finansów.

W dniu 09.01.2015 r., czyli dzień po Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu, lecz przed zakończeniem procesu oddłużenia, został w imieniu powódki sporządzony pozew, który został wniesiony do Sądu w dniu 22.01.2015 r. Pozwana Spółdzielnia zawarła z wierzycielami stosowne umowy - w maju 2015 r. została zawarta umowa zwolnienia z długu z Ministerstwem Finansów, zaś w czerwcu 2015 r. pozwana zawarła umowę ugody z bankiem. Pozwana pismem z dn. 21.07.2015 r. poinformowała powódkę o podpisaniu przez pozwaną Spółdzielnię ww. umów oraz wskazała, że z uwagi na trwający proces sądowy realizacja wniosku o przeniesienie prawa własności nie jest kontynuowana. Powódka pismem z dn. 29.07.2015 r. wniosła do pozwanej o podanie kwoty zadłużenia przypadającej na zajmowany przez nią lokal wskazując, że chce ona dokonać jednorazowej spłaty zadłużenia lokalu. Pismem z dn. 02.09.2015 r. powódka ponownie wskazała pozwanej, że deklaruje spłatę kredytu. Pozwana pismem z dn. 29.09.2015 r. podtrzymała swoje stanowisko w sprawie. Pozwana Spółdzielnia od czasu zawarcia umowy ugody
i umowy zwolnienia z długu, przeniosła prawo własności lokali na rzecz jej czterech innych członków.

Dowód:

- wezwanie z dn. 21.03.2006 r. – k .32,

- pismo pozwanej z dn. 08.10.2014 r. – k.38,

- pismo (...) S.A. z dn. 06.10.2014 r. –k.39,

- projekt ugody – k.40-41,

- projekt umowy – k.42,

- pismo Ministra Sprawiedliwości z dn. 25.06.2013 r. –k.64, k.128,

- notatki służbowe pozwanej – k.65-67,

- lista uczestników – k.68,

- oświadczenia – k.69-71,

- pismo pozwanej z dn. 12.11.2014 r. –k.75-76,

- pismo pozwanej z dn. 24.11.2014 r. –k.77,

- porządek obrad – k.78,

- uchwała nr 4/2015 z dn. 08.01.2015 r. – k.79,

- korespondencja e-mail – k.80,

- pismo pozwanej z dn. 12.11.2014 r. –k.81-82,

- pismo (...) S.A. z dn. 22.12.2014 r. –k.83,

- protokół komisji z dn. 08.01.2015 r. –k.84,

- wniosek do komisji z dn. 08.01.2015 r. – k.85,

- protokół komisji z dn. 08.01.2015 r. –k.86,

- zawiadomienie – k.87,

- potwierdzenie – k.88,

- pismo z dn. 13.12.2010 r. – k.96-98,

- pismo Ministerstwa Transportu , Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dn. 26.04.2013 r. –k.99-102,

- wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dn. 14.11.2012 r. sygn. akt I C 329/10 – k.103,

- postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dn. 17.06.2013 r. sygn. akt I ACa 52/13 – k.104,

- wydruki dot. treści ksiąg wieczystych – k.141-144,

- pismo pozwanej z dn. 21.07.2015 r. –k.145,

- pismo pozwanej z dn. 29.09.2015 r. – k.146,

- pismo powódki z dn. 02.09.2015 r. – k.147,

- pismo powódki z dn. 29.07.2015 r. –k. 148,

- statut pozwanej,

- przesłuchanie S. M. jako strony pozwanej – k. 151-153.

Powódka otrzymuje miesięcznie 669,63 zł netto tytułem emerytury po uprzednim potrąceniu kwoty 279,40 zł z tytułu należności egzekwowanych na mocy tytułu wykonawczego. Ponadto powódka otrzymuje kwotę 300 euro z tytułu wykonywania zajęcia zarobkowego na terenie Niemiec.

Dowód:

- decyzja z dn. 01.03.2015 r. –k.119,

- postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wlkp. z dn. 26.05.2015 r. sygn. akt VIII 375/15 – k.120,

- dokumenty finansowe – k.123-125.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w całości okazało się niezasadne.

Powódka wnosiła o nakazanie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej złożenia oświadczenia woli o wskazanej przez siebie treści, które to oświadczenie miało dotyczyć ustanowienia odrębnej własności lokalu zajmowanego przez powódkę wraz z pomieszczeniami przynależnymi oraz przeniesienia własności tego lokalu wraz ze związanym z nią udziałem w prawie do gruntu i nieruchomości wspólnej na jej rzecz. Powódka zastrzegła przy tym, że powyższe nastąpi po uiszczeniu pozostałej części wkładu budowlanego, obliczonego na zasadach wynikających
z przepisów ustawy z dn. 30.11.1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych w kwocie ustalonej zaświadczeniem Banku (...) S.A. II Oddział w G. W.. Powódka wniosła również o zobowiązanie pozwanej do wystąpienia z wnioskiem o wydanie powyższego zaświadczenia. Powódka wskazała, że jest członkiem pozwanej Spółdzielni i przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Powódka podniosła, że zgodnie z art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przysługuje jej roszczenie o przekształcenie posiadanego ww. prawa do mieszkania w prawo odrębnej własności. Jednakże mimo kilkakrotnych wniosków powódki pozwana dotychczas nie wykonała wszystkich ciążących na niej obowiązków. Zdaniem powódki, pozwana Spółdzielnia jest w zwłoce z dokonaniem ustawowych przekształceń własnościowych. Powódka podniosła, że roszczenie zgłoszone w pozwie wywodzi ona na podstawie art. 64 k.c. i 1047 k.p.c. w zw. z art. 49 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości wskazując, że nie ma możliwości zawarcia umowy przeniesienia prawa własności przed spłaceniem przez członka zobowiązań wobec spółdzielni. Powódka dotąd nie uregulowała należnych kwot, co potwierdza brak podstaw do uwzględnienia spornego roszczenia. Zdaniem pozwanej dochodzone roszczenie jest na obecnym etapie przedwczesne, a wskazany sposób jego sformułowania niedopuszczalny. Zdaniem pozwanej o bezzasadności zgłoszonego powództwa przesądza treść regulacji prawnej z art. 157 § 1 k.c., zgodnie z którym własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani
z zastrzeżeniem terminu. Żądanie określone w pkt 2 pozwu nie ma podstawy prawnej. Pozwana podniosła ponadto, że po jej stronie nie zachodzi bezczynność.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.
o spółdzielniach mieszkaniowych, na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego: 1) spłaty przypadającej na ten lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami, a jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków - spłaty przypadającej na ten lokal części umorzenia kredytu w kwocie podlegającej odprowadzeniu przez spółdzielnię do budżetu państwa; 2) spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1.

Art. 10 ust 1 pkt 1 ww. ustawy stanowi, że z członkiem spółdzielni ubiegającym się
o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu. Umowa ta, zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, powinna zobowiązywać strony do zawarcia, po wybudowaniu lokalu, umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu, a ponadto powinna zawierać zobowiązanie członka spółdzielni do pokrywania kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal przez wniesienie wkładu mieszkaniowego określonego w umowie.

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 ww. ustawy, członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Natomiast zgodnie z art. 49 ¹ ww. ustawy, osoba która na podstawie ustawy może żądać ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, w razie bezczynności spółdzielni, może wystąpić do sądu z powództwem na podstawie art. 64 Kodeksu cywilnego w związku z art. 1047 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Stosownie do treści art. 64 k.c., prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.

Art. 1047 § 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.

Zgodnie z art. 157 § 1 k.c., własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.

W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę całość zebranego materiału dowodowego, roszczenie strony powodowej uznane musiało zostać za niezasadne. Jednak należy
w tym miejscu zaznaczyć, iż niezasadność roszczenia nie wynika z tego, że zdaniem Sądu, do przeniesienia prawa własności na rzecz powódki dojść nie powinno. Roszczenie powódki nie mogło zostać uwzględnione przede wszystkim z uwagi na sposób, w jaki zostało ono sformułowane. Na podstawie wskazanych wyżej przepisów ustawy z dn. 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, możliwość wniesienia przez powódkę powództwa przewidziana w art. 49 ¹ tej ustawy powstaje dopiero wtedy, gdy opłaty, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 tej ustawy, zostały przez członka spółdzielni uiszczone, a mimo to spółdzielnia uchyla się od zawarcia przedmiotowej umowy przeniesienia prawa własności. Dopiero w takiej sytuacji, zdaniem Sądu, możliwe jest wytoczenie powództwa w oparciu o art. 49 ¹ tej ustawy w powiązaniu z art. 64 k.c. i art. 1047 § 1 k.p.c. Przesłanką nabycia roszczenia o przeniesienie własności lokalu jest brak jakiegokolwiek zadłużenia z tytułu świadczeń , o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy. Istnienie zadłużenia niweczy roszczenie.

Sąd nie podziela stanowiska, zgodnie z którymi możliwe jest wydanie takich orzeczeń przed dokonaniem odpowiednich opłat przez członka spółdzielni i że wtedy skutek prawno-rzeczowy przewłaszczenia następuje dopiero po ich uiszczeniu ( opóźnienie skutku prawno-rzeczowego przewłaszczenia do czasu spełnienia świadczenia ). Słusznie bowiem zarzuciła pozwana, że z uwagi na treść art. 157 § 1 k.c., własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu. W ocenie Sądu, nie można zatem zobowiązać strony pozwanej do złożenia oświadczenia woli, którego skutek prawno-rzeczowy nastąpiłby dopiero po dokonaniu spłaty należności przez powódkę. W ocenie sądu inne rozwiązanie łamałoby zręby, podstawy, polskiego systemu prawa cywilnego.

W sprawie niniejszej nie było sporu stron odnośnie braku spłaty tych należności przez powódkę. Spór dotyczył bowiem okoliczności, które spowodowały, że brak było spłaty tych należności. Nawet gdyby przyjąć, że możliwe byłoby zobowiązanie pozwanej do złożenia takiego oświadczenia woli, którego skutek prawno-rzeczowy (uwłaszczeniowy) wystąpiłby następczo, z opóźnieniem, to i tak powództwo podlegało oddaleniu, gdyż w takim oświadczeniu woli musiałaby być wskazana kwota, za zapłatą której następuje przeniesienie prawa własności. Przy tym zgodzić należy się z pozwaną, iż żądanie pozwu wyrażone w punkcie II, winno być w istocie wnioskiem dowodowym, a nie żądaniem pozwu. Wystąpienie przez powódkę z takim wnioskiem dowodowym pozwoliłoby skonkretyzować oświadczenie woli. Zdaniem Sądu niedopuszczalne jest, by w wyroku sądowym zobowiązać do złożenia takiego oświadczenia woli bez podania konkretnej kwoty, która to kwota miałaby następnie zostać dopiero ustalona przez pozwaną.

Z powyższych względów, biorąc pod uwagę art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 49 ¹ ustawy z dn. 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, Sąd oddalił powództwo. Sąd nie uwzględnił również żądania powódki wyrażonego w pkt II pozwu, gdyż żądanie to związane było z żądaniem z pkt I pozwu i było według Sądu niezasadne. Zobowiązanie pozwanej do wystąpienia z wnioskiem o zaświadczenie, nie mogło posłużyć uwzględnieniu żądania z punktu I pozwu. Żądanie z punktu I dalej pozostawałoby zbyt mało dookreślone. Sąd orzekł zatem jak w punkcie I sentencji wyroku.

Sąd zważając na całokształt sprawy, wskazuje, że zrozumiała jest dla niego sytuacja powódki i związana z tym jej postawa wyrażająca się frustracją, determinacją, z uwagi na przedłużający się okres rozwiązania jej problemu tj. przeniesienia na nią prawa własności zajmowanego przez nią lokalu. Sąd wziął przy tym pod uwagę również sytuację materialną powódki oraz to, że chce ona sprzedać mieszkanie lub zamienić je na mniejsze, gdyż ma trudności z opłaceniem kosztów związanych z eksploatacją zajmowanego lokalu mieszkalnego. Dla Sądu niezrozumiałe jest jednak, że w sytuacji, gdy ostatecznie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej udało się dojść do porozumienia z wierzycielami, gdy podjęto uchwałę w dniu 08.01.2015 r. Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia w sprawie zobowiązania Zarządu pozwanej do zawarcia tych umów, powódka sporządziła pozew w dniu 09.01.2015 r., a następnie wniosła go do Sądu w dniu 22.01.2015 r. W ocenie Sądu po dniu 08.01.2015 r. rozsądnie byłoby nie wnosić pozwu, gdyż na ten dzień nie można zakładać według art. 49 ¹ ustawy z dn. 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych bezczynności pozwanej, która nakazywałaby składanie pozwu. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 13.02.2013 r., sygn. akt I ACa 1096/12 – „ W procesie opartym na art. 49 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych bezczynności spółdzielni nie domniemywa się. Osoba występująca z powództwem o ustanowienie odrębnej własności lokalu powinna przytoczyć, a następnie udowodnić fakty wskazujące na zaistnienie bezczynności spółdzielni w wypełnieniu obowiązku zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu. Ocenie Sądu poddawane jest to czy w działaniach spółdzielni nastąpiła bezczynność, nie zaś skuteczność jej działań. Fakt, czy w działaniach spółdzielni nastąpiła bezczynność każdorazowo należy rozpatrywać i oceniać z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w tym realną możliwość podjęcia przez spółdzielnię działań zmierzających do ustanowienia odrębnej własności lokalu, stanu prawnego gruntów i budynków oraz zakresu niezbędnych czynności, jakie należy podjąć, aby spełnić żądanie członka o ustanowienie odrębnej własności lokalu” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, I Wydział Cywilny
z 13.02.2013 r., sygn. akt I ACa 1096/12, Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl). Powódka nie wykazała bezczynności pozwanej.

Odnosząc się do wniosków powódki o przeniesienie prawa własności, wskazać trzeba, że złożenie przez powódkę odrębnego wniosku dotyczącego lokalu mieszkalnego oraz odrębnego wniosku dotyczącego garażu, wymagało doprecyzowania ze strony powódki, iż chodzi jej o przeniesienie własności lokalu mieszkalnego wraz z garażem jako pomieszczeniem przynależnym. Powódka również nie odpowiedziała na pismo pozwanej z dn. 09.04.2013 r. (k.63), w którym pozwana prosiła o podanie daty, w której to dacie powódka chciałaby dokonać spłaty należności. Sąd nie uznał także, by powódka złożyła do pozwanej wniosek z dn. 23.05.2014 r. (k.30), pismo to jest niepodpisane, powódka nie złożyła dowodu jego doręczenia, a pozwana kwestionowała jego otrzymanie. Powódka nie czekając, aż pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa podpisze umowy z wierzycielami, postanowiła wnieść sprawę do sądu, a na dzień 08.01.2015 r. należało zakładać, iż w wyniku działań pozwanej należność przypadająca powódce do spłaty będzie mniejsza niż pierwotnie. Postawa powódki jest zatem dla Sądu niezrozumiała, jednak nie zmienia to powodu, dla którego powództwo zostało oddalone.

Podkreślenia wymaga, iż złożenie pozwu w niniejszej sprawie nie mogło być uznane za konwalidowanie wcześniejszych wniosków powódki i przyjęcie bezczynności pozwanej, która w świetle ww. przepisu art. 49 ¹ musi istnieć przed złożeniem pozwu do sądu.

Sąd pragnie jednakże podkreślić, że w jego ocenie brak jest zrozumienia dla postawy pozwanej po zawarciu stosownych umów z wierzycielami. Pozwana niezasadnie odmówiła powódce uwzględnienia jej żądania przeniesienia prawa własności. Nie jest w tym względzie uzasadnieniem trwający proces sądowy. Jak wynika z materiału dowodowego pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa od czasu zawarcia umowy ugody i umowy zwolnienia z długu, przeniosła prawo własności zajmowanych lokali już na czterech jej członków.

Odnosząc się natomiast do wyroku tut. Sądu z dnia z dn. 14.11.2012 r. o sygn. akt I C 329/10, na który powoływała się powódka, wskazać należy że sprawa ta nie była podobna do sprawy rozpatrywanej w przedmiotowym postępowaniu. W sprawie I C 329/10 była określona konkretna kwota świadczenia wzajemnego. W sprawie tej nie występowały także takie argumenty, by Sąd badał zasadność roszczenia z uwagi na brak uiszczenia opłaty. Dodatkowo należy wskazać, że Sąd nie jest związany rozstrzygnięciem innej sprawy cywilnej.

Sąd dokonując powyższej oceny przeprowadził postępowanie dowodowe opierając się o zgromadzone w aktach dokumenty oraz przesłuchanie stron. Za nie pozbawione mocy dowodowej Sąd uznał zgromadzone w toku procesu dokumenty. Strony nie kwestionowały ich prawdziwości i wiarygodności, a Sąd nie dopatrzył się przyczyn, dla których miałby czynić to z urzędu. Dokumenty urzędowe natomiast korzystają z domniemania prawnego z art. 244 k.p.c., które nie zostało obalone.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Sąd wziął przy tym pod uwagę, że wniosek ten nie został zgłoszony przez stronę powodową, a ustalenie kwoty należności jest niepotrzebne, gdyż powódka nie sygnalizowała, by chciała w procesie ustalić tę kwotę i stosownie do tych ustaleń zmodyfikować żądanie. Stąd ustalenie tej kwoty w świetle treści żądania powódki nie miało znaczenia dla sprawy.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o przesłuchanie świadków J. G. i A. S.. Sąd uznał bowiem, że zeznania tych świadków nie wniosą nic istotnego do sprawy. Sąd oddalił również wniosek pozwanej o przesłuchanie w charakterze strony pozwanej J. B.. J. B. pełni funkcję zastępcy Prezesa zarządu pozwanej, a w sprawie przesłuchano w charakterze strony pozwanej Prezesa Zarządu pozwanej S. M., co dla rozstrzygnięcia sprawy było wystarczające. Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał zatem za zupełny, na podstawie którego możliwe jest dokonanie rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Sąd mając na względzie charakter niniejszej sprawy oraz zrozumiałą frustrację powódki ze względu przedłużający się proces oddłużania spółdzielni, działając na podstawie art. 102 k.p.c., nie obciążył powódki kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej. Sąd orzekł zatem jak w punkcie II sentencji wyroku. W tym względzie Sąd miał także na uwadze fakt, iż po czerwcu 2015 r., gdy ustały wszystkie przeszkody, po oddłużeniu spółdzielni, do uwzględnienia roszczeń powódki, pozwana nie podjęła w tym kierunku kroków, zasłaniając się trwającym procesem w sądzie. W tym zakresie sąd nie podziela stanowiska pozwanej, odnoszącego sie do kosztów procesu, że uwzględnienie roszczeń powódki i ostatecznie cofnięcie przez powódkę pozwu, doprowadziłoby do obciążenia pozwanej kosztami procesu. Takie stanowisko Sądu jest tym bardziej zasadne, że zmieniony został przepis art. 49 ¹ Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, już nie narzuca przyjęcia, że " Koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego pokrywa spółdzielnia."( treść wykreślona 3.08.2012 r. ).

Biorąc pod uwagę charakter sprawy, treść zapadłego rozstrzygnięcia oraz fakt częściowego zwolnienia powódki od kosztów sądowych, Sąd w punkcie III sentencji wyroku nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.