Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 07 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Koninie V Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Krzysztof Jaskólski

Protokolant: stażysta Katarzyna Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2016 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w P.

przeciwko M. K.

o zapłatę

I. uchyla wyrok zaoczny z dnia 4 listopada 2014r.

II. oddala powództwo

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3 617zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa ( Sąd Rejonowy w Koninie) kwotę 196,32 zł tytułem kosztów sądowych.

Krzysztof Jaskólski

Sygn. akt V GC 125/14

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 13 stycznia 2014r. powódka (...) sp. z o.o. w P. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. K. kwoty 52.496,72 zł. wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, iż dochodzi należności w związku z powstaniem po jej stronie szkody ze względu na zawiniony przez stronę pozwaną brak terminowego rozładunku całości towaru. Nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwanego doprowadziło do obciążenia powódki karą umowną za opóźnienie w dostawie paliw płynnych w związku z zawartą umową przez powódkę z I. Z..

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy w Kole Wydział Cywilny stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Koninie- Sądowi Gospodarczemu, jako właściwemu.

Wyrokiem zaocznym z dnia 4 listopada 2014r. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 52.456,72 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 30.10.2013r. do dnia zapłaty, w pkt II wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 6.242,00 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku zaocznego i oddalenie powództwa w całości, zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności oraz obciążenie powódki kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował zarówno powstanie szkody zgłoszonej w pozwie jak i swoją odpowiedzialność za tą szkodę. Nadto, podkreślił, iż nie ponosi winy za nieterminowe wykonanie umowy spedycji, gdyż opóźnienie było konsekwencją zachowania powódki, co zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) sp. z o.o. w P. w dniu 2 kwietnia 2013r. zawarła umowę nr (...) na dostawę paliw płynnych z I. Z., prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą M-3 Centrum w S.. Przedmiotem umowy było dostarczenie w okresie dwóch lat tj. 2013-2015r. przez powódkę i odebranie przez I. Z. oleju napędowego w ilości minimum 30 000 m ³ miesięcznie, zgodnego z wymogami zawartymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w autocysternach wg ceny oleju napędowego PN-EN 590 obowiązującej w dniu dostawy wg komunikatów cenowych podawanych na oficjalnej stronie internetowej PKN (...) podwyższonej o wielkość marży zgodnie ze złożoną ofertą tj. o 0,10 zł. W § 5 umowy określono, że za niewykonanie lub nienależyte wykonanie niniejszej umowy powódka zobowiązana jest zapłacić I. Z. karę pieniężną za opóźnienie dostawy w wysokości 2% wartości danej dostawy za każdą godzinę zwłoki.

Dowód: umowa na dostawę paliw płynnych (k. 11-14).

Powódka zwróciła się do pozwanego z propozycją zlecenia usługi transportowej. W dniu 13 maja 2013r. powódka zleciła pozwanemu wykonanie usługi transportowej na trasie B.- O.- K.. Datę załadunku określono na dzień 14 maja 2013r. godzinę 8:00. Warunkiem zawarcia umowy była akceptacja zastrzeżenia pozwanego, iż przed rozładunkiem musi być dokonana zapłata za usługę. Taka procedura obowiązywała u pozwanego wobec nowych kontrahentów, co do których nie miał jeszcze zaufania, jak i nie było możliwości zabezpieczenia transakcji wobec krótkiego terminu na wykonanie zlecenia. Takie warunki zostały ustalone i potwierdzone z prezesem zarządu powódki. Zapłata miała nastąpić przelewem. Usługa transportowa została wykonana przez pozwanego prawidłowo, olej napędowy został dostarczony na miejsce przeznaczenia w dniu 15 maja 2013r. Przy rozładunku jednak pojawiły się problemy dotyczące płatności przez powódkę. Po rozładowaniu ¾ towaru tj. ok 26000m ³ paliwa, kierowca pozwanego dostał polecenie, aby wstrzymać się z dalszym rozładunkiem, bowiem nie odnotowano wpłaty za usługę. Wobec powyższego kierowca wstrzymał zlewanie paliwa i czekał na dalsze dyspozycje. W tym czasie strony wymieniały korespondencję mailową dotyczącą płatności za wystawioną w dniu 15 maja 2015r. fakturę VAT. W odpowiedzi na doręczoną korespondencję mailową powódka wskazała, iż faktura VAT została błędnie wystawiona, ilość kilometrów w ocenie powódki została znacznie zawyżona, przez co wniosła o przesłanie wydruku (...), oraz wyjaśnienie okoliczności, dlaczego kierowca rozładował tylko częściowo paliwo, a nie w całości. Po weryfikacji powyższego, pozwany sporządził w tym samym dniu korektę pierwotnie wystawionej faktury VAT, jak i powiększył należność z niej wynikającą o podatek VAT. Na miejsce rozładunku zostali wezwani przez pracownicę pozwanego J. P. funkcjonariusze Policji, aby byli oni obecni przy roztankowywaniu. W tym też czasie funkcjonariusze Policji rozpytali kierowcę w sprawie dostawy paliwa. Płatność jednak nadal nie nastąpiła, wobec czego samochód wraz z dotąd niezlanym paliwem pozostawał na miejscu zlewu paliwa od środy do piątku, po czym kierowca zabezpieczył pojazd na parkingu strzeżonym i pojechał do domu. Wrócił po kilku dniach i ponownie podjechał na stację celem zlania pozostałego paliwa na polecenie pozwanego, bowiem pojazd musiał jechać na inne zlecenie. Podczas postoju pojazdu na stacji nie było klientów, tylko pracownicy i robotnicy budowlani, bowiem stacja była w remoncie. Zachowany był przejazd przez dwa stanowiska dystrybucyjne. Pojazd pozostawał przez cały czas w gotowości do rozładunku, gdyby tylko nastąpił przelew ze strony powodowej.

Dowód: zlecenie usługi transportowej (k. 15), wyjaśnienia pozwanego (k. 188-189), korespondencja mailowa z dnia 15 maja 2013r. (k.16-20,23-26,28-31), faktura VAT nr (...) (k.21), korekta faktury VAT (k.22), faktura VAT za postojowe (k. 27), faktury VAT za paliwo (k. 32- 33), zeznania świadka J. D. (k. 154-154v), zeznania świadka J. P. (k. 153v-154), zeznania świadka M. T. (k. 153-153v), częściowo zeznania świadka J. U. (k. 152v-153), częściowo zeznania świadka A. M. (k. 152-152v), częściowo zeznania świadka R. S. (k. 172-172v).

W dniu 31 maja 2013r. I. Z. wystawiła wobec powódki notę obciążeniową nr (...) na kwotę 52.496,72 zł. z tytułu kary za opóźnienie dostawy zgodnie z umową nr (...) z dnia 02.04.2013r. § 5 pkt 2. Kontrahentka powódki pismem z dnia 12 sierpnia 2013r. dokonała kompensaty wzajemnych roszczeń, po czym powódce do zapłaty w związku z nałożoną karą umowną pozostała kwota 7.7325,40 zł. Z rejestru VAT, zawierającego zapisy prowadzonych transakcji kontrahentki powódki jak i powódki wynika, iż strony umowy nr (...) na dostawę paliwa płynnego w całości rozliczyły należności wynikające z faktur VAT nr (...), tym samym nie miała miejsce żadna kompensata, jak i naliczenie przez I. Z. kary umownej.

Dowód: nota obciążeniowa (k. 34), kompensata (k. 35), rejestry VAT powódki (k. 125-133), rejestry VAT I. Z. (k. 139- 143).

W dniu 23 października 2013r. powódka wystosowała do pozwanego M. K. wezwanie do zapłaty kwoty 52.496,72 zł. tytułem zwrotu kary, jaką musiała zapłacić swojej kontrahentce w wyniku nienależytej realizacji przez pozwanego usługi transportowej z dnia 13.05.2013r. i nieuzasadnionej odmowy dokonania rozładunku całości paliwa. W odpowiedzi na powyższe pozwany pismem z dnia 31 października 2013r. wskazał, iż uznaje za bezzasadne wszelkie roszczenia powódki związane z realizacją zlecenia spedycyjnego oraz podkreślił, iż opóźnienie w rozładunku przewożonego towaru wynikało tylko i wyłącznie z winy powódki, który nie tylko nie wywiązał się z ustaleń stron umowy spedycji w zakresie płatności za usługę, ale również odmawiał odbioru towaru. W konkluzji podkreślił, iż powódce do zapłaty wobec niego pozostaje kwota 9.463,46 zł. tytułem wykonanej na jego rzecz umowy spedycji.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru (k. 36-38), rejestr VAT kwiecień- wrzesień 2013r. I. Z. (k. 139-143), pismo pozwanego z dnia 31.10.2013r. (k. 39).

Wyrokiem zaocznym z dnia 14 kwietnia 2014r. Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział V Gospodarczy zasądził od pozwanej (...) sp. z o.o. w K. na rzecz powoda M. K. kwotę 9.463,46 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 7.408,20 zł. od dnia 16 maja 2013r. do dnia zapłaty, od kwoty 1.026,44 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013r. do dnia zapłaty, od kwoty 1.028,82 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 18 maja 2013r. do dnia zapłaty, zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.517,00 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. W dniu 5 czerwca 2014r. w/w wyroki została nadana klauzula wykonalności. W/w wyrok został wydany w związku ze złożonym przez pozwanego pozwem, którego przedmiotem było dochodzenie należności w związku z brakiem zapłaty za wykonaną przez pozwanego sporną usługę transportową.

Dowód: odpis wyroku zaocznego (k. 91-91v), odpis pozwu wraz z załącznikami (k. 92- 99v) oraz znajdujące się w aktach dołączonych V GC 598/13 (k. 2- 23v, 41, 48).

Sąd dał wiarę wskazanym w ustaleniach stanu faktycznego dokumentom, gdyż ich autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie dopatrzył się powodów by czynić to z urzędu. Sąd nie dał jednak wiary, wystawionej noty obciążeniowej, bowiem z rejestrów VAT zarówno powódki jak i I. Z. wynika, iż strony w całości rozliczyły należności za dostawę paliwa, nie dokonując wzajemnych potrąceń z tytułu opóźnienia w dostawie.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego M. K., świadka M. T., J. P., J. D. bowiem były spójne, logiczne i korespondowały z pozostałym materiałem zgromadzonym w niniejszej sprawie. Zeznania te jednoznacznie potwierdziły, iż pozwany pozostawał cały czas w gotowości do rozładowania pozostałego paliwa, gdyby tylko powódka wywiązała się z wcześniejszych ustaleń i dokonała płatności za usługę.

Sąd dał wiarę częściowo zeznaniom świadka R. S. w zakresie przywołanym w stanie faktycznym, jednakże odmówił im wiary w zakresie w jakim świadek twierdził, iż warunkiem uregulowania faktury było zdanie ładunku w ilości powierzonej, przeczą powyższemu zeznania świadków jak i wyjaśnienia pozwanego, którzy zgodnie oświadczyli, iż praktyką co do nowych kontrahentów pozwanego, a takim była powódka było wcześniejsze uregulowanie płatności przed dostarczeniem towaru w całości. Tym samym, powódka na własne ryzyko nie regulując płatności popadła w opóźnienie co do terminowego wykonania umowy z I. Z., zaś pozwany pozostawał w gotowości co do rozładunku pozostałej ilości paliwa, gdyby tylko powódka uregulowała należność. Tak samo należało ocenić zeznania świadka A. M., która wiedzę na temat spornego rozładunku w większości posiadała od prezesa zarządu powódki, nie znała zasad płatności u powódki jak i nie znała warunków umowy z I. Z.. Zeznania świadka J. U. tylko częściowo okazały się przydatne, w większości jednak świadek nie znał szczegółów dotyczących spornego transportu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Powódka (...) sp. z o.o. w P. dochodziła należności w kwocie 52.496,72 zł. wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania od pozwanego M. K. z tytułu obciążenia jej przez I. Z. karą umowną za opóźnienie w dostawie paliwa, które wynikało w jej ocenie z winy pozwanego. I. Z. wystawiła notę obciążeniową na kwotę, którą niniejszym pozwem powódka dochodzi od pozwanego.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż nie tylko pozwany wykonał prawidłowo zlecenie z dnia 13 maja 2013r., a powódka nie wywiązała się z ustaleń i nie dokonała płatności za całą usługę przed jej całkowitym wykonaniem, ale również iż powódka ze swoją kontrahentką I. Z. nie rozliczyli noty obciążeniowej, bowiem przeczą temu przedłożone przez nich rejestry VAT, z których jedynie można zauważyć, iż strony umowy na dostawę paliwa rozliczyły w całości należności za paliwo, tym samym nie dokonywały żadnych potrąceń wzajemnych roszczeń.

Powódka swoje roszczenie w niniejszym postępowaniu opierała na twierdzeniu, iż poniosła szkodę w związku z niewykonaniem umowy zawartej z I. Z. na dostawę paliwa. Tym samym, podstawą dochodzonego roszczenia przez powódkę jest treść art. 471 k.c., który stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zaznaczyć należy, iż odpowiedzialność kontraktowa dłużnika może mieć miejsce tylko wówczas, jeżeli spełnione są tzw. nieruchome przesłanki odpowiedzialności. Są nimi: po pierwsze, niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (naruszenie zobowiązania) będące następstwem okoliczności, za które dłużnik - z mocy ustawy lub umowy - ponosi odpowiedzialność, po drugie - szkoda, po trzecie - związek przyczynowy między faktem niewykonania (nienależytego wykonania) zobowiązania a szkodą. Ciężar dowodu faktu niewykonania lub nienależytego wykonania, istnienia szkody w określonej wysokości oraz związku przyczynowego zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu tj. na powodzie (por. uchwała SN z 25 czerwca 1973 r., III CZP 32/73, OSP 1974, Nr 7/8, poz. 153). Szkoda stanowi samodzielną przesłankę powstania roszczenia odszkodowawczego. W ramach odpowiedzialności kontraktowej wierzycielowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody rozumianej jako uszczerbek majątkowy w prawnie chronionych dobrach z którym to ustawa wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej, na którą składa się - zgodnie z ogólną zasadą art. 361 § 2 k.c. – strata, którą poniósł w wyniku zdarzenia szkodzącego ( damnum emergens) oraz nieuzyskane przez niego korzyści ( lucrum cessans). Strata wyraża się w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega albo na zmniejszeniu się jego aktywów, albo na zwiększeniu się pasywów. Utrata korzyści polega natomiast na niepowiększeniu się czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które byłyby pojawiły się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. Ogólnie rzecz ujmując, szkodą jest zatem powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (tak m.in. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11.07.1957r., 2 CR 304/57, OSN 1958, nr III, poz. 76 oraz w uchwale składu 7 sędziów z 22.11.1963r., III PO 31/63, OSNCP 1964, nr 7 – 8, poz. 128). Niezbędną przesłanką zaistnienia obowiązku świadczenia jest również spełnienie warunku, że między zdarzeniem, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, a szkodą – musi istnieć związek przyczynowy. Zgodnie zaś z regulacją art. 361 § 1 k.c. - wyrażającą teorię adekwatnej przyczynowości na gruncie prawa cywilnego - obowiązek naprawienia szkody obejmuje normalne następstwa zdarzenia, które szkodę wywołało. (...) następstwa określonego zdarzenia to skutki typowe, oczekiwane w świetle całokształtu okoliczności sprawy i z punktu widzenia zasad doświadczenia, przy czym nie muszą być to wyłącznie następstwa bezpośrednie.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie powódka nie udowodniła wszystkich wymaganych prawem przesłanek odpowiedzialności kontraktowej pozwanego w postaci nienależytego wykonania przez niego zobowiązania, istnienia szkody oraz związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.

Nienależyte wykonanie zobowiązania wynikające ze zlecenia z dnia 13 maja 2013r. miało polegać na okoliczności, iż pozwany opóźnił się z rozładowaniem w całości towaru, przez co powódka opóźniła się z wykonaniem umowy na dostawę paliwa zawartej z I. Z., która w związku z powyższym naliczyła powódce karę umowną, której zapłaty w niniejszym postępowaniu powódka dochodziła od pozwanego. Nie mniej jednak, powódka wobec zgromadzonego materiału dowodowego nie wykazała, aby poniosła z tego tytułu jakąkolwiek szkodę, mimo wystawionej noty obciążeniowej oraz kompensaty. Całokształt okoliczności sprawy wskazuje również, iż gdyby nawet uznać, iż powódka poniosła szkodę to pomiędzy zachowaniem się pozwanego, a zaistniałą szkodą nie istniał także związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., gdyż szkoda ta nie wystąpiłaby na skutek zachowania się pozwanego, który wykonał należycie swojego zobowiązanie, bowiem dostarczył towar na umówione miejsce, w umówionym terminie, jedynie zaś powódka na własne ryzyko nie chciała uregulować należności za usługę, co stanowiło podstawę dla pozwanego do wstrzymania się z rozładowaniem całego towaru, z uwagi na ustalenia stron co do płatności przed wykonaniem usługi w całości.

Reasumując, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz mając na uwadze rozład ciężaru dowodu Sąd uznał, iż powódka niezasadnie domaga się zapłaty odszkodowania od pozwanego, bowiem nie wykazała wszystkich niezbędnych przesłanek warunkujących zasądzenie na jej rzecz kwoty 52.496,72 zł. wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania, wobec czego powództwo podlegało oddaleniu w całości, o czym Sąd orzekł w pkt II wyroku. Wobec wcześniejszego wydania wyroku zaocznego w niniejszej sprawie, na podstawie art. 347 k.p.c. należało uchylić wyrok zaoczny z dnia 4 listopada 2014r. (pkt I wyroku).

Orzeczenie o kosztach (pkt III wyroku) Sąd oparł na przepisie art. 98 w zw. z art. 108 § 1k.p.c. i § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.) statuującym zasadę zwrotu stronie wygrywającej kosztów procesu przez przegrywającego.

Powódka przegrała proces w całości, musi więc zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty. Na koszty poniesione przez stronę pozwaną składają się następujące kwoty: 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 3600 zł tytułem zastępstwa procesowego. Łącznie koszty poniesione przez stronę pozwaną wyniosły 3617 zł i taką sumę Sąd zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej.

W pkt IV wyroku Sąd nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Koninie) kwotę 196,32 zł. tytułem kosztów sądowych.

SSR Krzysztof Jaskólski