Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 grudnia 2014 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił S. M. prawa do emerytury, albowiem nie udowodnił on wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozwany uznał staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach w wymiarze 2 lat, 11 miesięcy i 10 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony S. M., podnosząc, iż w sposób nieprawidłowy nie uwzględniono mu okresu zatrudnienia od 1 września 1976 r. do 30 października 1991 r. w Zakładzie (...) w W. jako pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowa dokumentację.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony S. M. urodził się dnia (...) Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Posiada łączny staż pracy wynoszący 29 lat 1 miesiąc i 25 dni

/ okoliczności bezsporne /

W okresie od 1 września 1976 r. do dnia 30 października 1991 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku hydraulik. Od 1 lipca 1978 r. powierzono mu obowiązki montera instalacji wodnokanalizacyjnej. Z dniem 2 maja 1979 r. ponownie powierzono ubezpieczonemu obowiązki hydraulika. W kolejnych angażach ( z wyjątkiem angażu z 30 listopada 1984 r. ) wskazywano stanowisko hydraulika, takie tez stanowisko wpisano w świadectwie pracy. Z dniem 1 listopada 1985 r. odwołującego się powołano na stanowisko montera instalacji elektrycznych.

/ dowód: k. 1,4- 19 akt osobowych ubezpieczonego z okresu pracy w (...) W. /

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. do zadań ubezpieczonego na stanowisku hydraulika należało:

1)wykonywanie pracy zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej,

2)dbanie o ład i porządek na stanowisku pracy,

3)troska o należyty stan techniczny urządzeń i instalacji wodnej i centralnego ogrzewania,

4)utrzymywanie w należytym stanie hydrantów na terenie zakładu,

5)nie używanie ognia otwartego do odmrażania rur przewodu wodociągowego w obudowie palnej lub w odległości mniejszej niż 1 km od palnych elementów konstrukcyjnych i innych materiałów łatwopalnych,

6)na okres zimy zabezpieczenie zewnętrznej instalacji wodociągowej przed zamarznięciem,

7)zgłaszanie przełożonemu o zauważalnym niebezpieczeństwie pożarowym,

8)udział w szkoleniu w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

/ dowód: k. 45 akt osobowych ubezpieczonego z okresu pracy w (...) W. /

Ubezpieczony w okresie zatrudnienia od 2 maja 1994 r. do 30 czerwca 1995 r. u Administratora (...) K. K. w S. oraz w okresie zatrudnienia od 1 lipca 1995 r. do 10 lipca 1997 r. w Gospodarstwie (...)w S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał pracę w szczególnych warunkach, tj. prace niezautomatyzowane palaczy rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowej, wymienione w wykazie A, Dział XIV, poz. 1 rozporządzenia

/ dowód: k. 47, 48 akt rentowych/

Sąd ustalił stan faktyczny częściowo ( w zakresie w jakim korespondowało to z dokumentacją pracowniczą ) na podstawie zeznań świadków: T. M. i F. M. oraz zeznań ubezpieczonego S. M. a także i przede wszystkim na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach organu rentowego. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków oraz strony w zakresie, w jakim twierdzili, iż S. M. w okresie pracy w Zakładzie (...) w W. wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zeznania świadków i strony są na tyle niespójne i sprzeczne z kluczowym dla sprawy dokumentem – zakresem obowiązków ubezpieczonego , iż nie mogą stanowić przeciwdowodu dla dopuszczonych w toku postępowania dowodów ze wspomnianych dokumentów. Świadek T. M. składając zeznania po raz pierwszy utrzymywał , iż wykonywali z ubezpieczonym wyłącznie prace polegające na kopaniu szamb, układaniu wodociągów, układaniu kanalizacji. Ostatecznie przyznał jednak, iż zajmował się między innymi wymianą hydrantów ( ich konserwacją zapewne też ) . Świadek M. początkowo twierdził, iż ubezpieczony zajmował się wyłącznie pracami wodnokanalizacyjnymi w głębokich wykopach , tymczasem po okazaniu mu zakresu obowiązków w / w- nego , nie wykluczył , że w Zakładzie (...) w W. do obowiązków hydraulików należało również dbanie o należyty stan techniczny hydrantów ( które to prace trudno zaliczyć do wykonywanych w głębokich wykopach ) . Nie wykluczył także tego, że do ich zadań należało zabezpieczenie na zimę zewnętrznej instalacji wodociągowej przed zamrażaniem ( zabezpieczanie zewnętrznych kranów na zimę z pewnością nie jest pracą w głębokich wykopach ). Z kolei ubezpieczony twierdząc , iż stale wykonywał prace montera wod – kan w głębokich wykopach przyznał, iż w ramach zatrudnienia w (...) w W. zajmował się sprawdzaniem stanu technicznego i wymianą zewnętrznych punktów czerpania wody – zdrojów, a także sprawdzaniem hydrantów czy nie przeciekają oraz ich ewentualną wymianą ( niewątpliwe prace tego rodzaju nie dają się zakwalifikować jako prace wod – kan pracami w głębokich wykopach )

Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), dalej jako ustawa:

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu

Zgodnie z treścią art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia prawo do emerytury może nabyć mężczyzna, który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z treścią § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08).

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie sądu nie zachodzą przesłanki pozwalające na przyjęcie, iż ubezpieczony legitymuje się przynajmniej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Brak jest bowiem podstaw aby za takowy uznać okres zatrudnienia w latach 1976-1991 w Zakładzie (...) w W.. Zarówno z dokumentacji zebranej w sprawie jak i z zeznań świadków i samego ubezpieczonego wynika, iż w okresie wskazywanym jako okres wykonywania prac w takich warunkach, ubezpieczony wykonywał je, lecz nie stale i nie w stałym wymiarze czasu pracy. Czynności, które można byłoby zakwalifikować jako wskazane pod pozycją 1 działu V wykazu A przywołanego wyżej rozporządzenia RM określającą taki rodzaj prac w szczególnych warunkach (roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach) zajmowały jedynie część czasu pracy ubezpieczonego. Były wykonywane okresowo. Trudno bowiem przyjąć, nawet uwzględniając , iż zakład składał się w istocie z 14 różnych kompleksów, iż przez całe 14 lat ubezpieczony nieprzerwanie kładł wodociągi i kanalizację, bądź też dokonywał ich napraw i konserwacji i że czynił to zawsze w głębokich wykopach. Zakład aby funkcjonować, z pewnością kładł tego typu instalacje zewnętrzne ( wymagające pracy w głębokich wykopach ) na początku swego istnienia, a następnie w kolejnych latach ( i to zapewne nie corocznie ) konserwował je. Nie były to jednak prace wykonywane przez hydraulików permanentnie i przez cały rok. Z niczego z wyjątkiem mało wiarygodnych ( bo nie do końca konsekwentnych , a przed wszystkim pozostających w rażącej sprzeczności z dokumentacją ) , miejscami wręcz kłamliwych w ocenie sądu zeznań świadków i ubezpieczonego w tym zakresie nie wynika, aby w istocie w zakładzie istniał wyraźny podział na hydraulików wykonujących prace zewnętrzne w głębokich wykopach i tych zajmujących się instalacjami wewnątrz budynków bądź na zewnątrz , ale ich elementów odkrytych. Samo doświadczenie życiowe pozwala stwierdzić, iż w okresach zimowych ( zwłaszcza w przypadku występowania mrozu ) prac takich nie można było wykonywać, a hydraulicy zajmowali się wewnętrznymi instalacjami w tym czasie szczególnie eksploatowanymi czyli centralnym ogrzewaniem. W tym miejscu należy zauważyć, iż prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą przede wszystkim dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych z reguły byłyby niewystraczające do przyjęcia pracy w szczególnych warunkach ( patrz przykładowo wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 r. III AUa 1344/13 ) . Rzeczywisty obraz obowiązków ubezpieczonego oddaje właśnie znajdujący się w aktach osobowych ubezpieczonego i niezmieniany na przestrzeni 14 - tu lat zakres jego obowiązków. I to właśnie określone tam prace typu utrzymywanie w należytym stanie hydrantów na terenie zakładów, zabezpieczenie na okres zimy zewnętrznej instalacji wodociągowej przed zamarznięciem ( okrycie otuliną znajdujących się na zewnątrz, a nie w ziemi zewnętrznych elementów instalacji wodociągowej np. kranów ) czy sprawdzaniem stanu technicznego i wymianą zewnętrznych punktów czerpania wody – zdrojów ( nie wymagające prac w głębokich wykopach ) , obsługa sieci centralnego ogrzewania ( z istoty swojej możliwa wewnątrz budynków , a nie w głębokich wykopach ) stanowiły istotę obowiązków ubezpieczonego jako hydraulika i wypełniały pozostały czas jego pracy w zakładzie. Nawet biorąc pod uwagę jedynie treść przytoczonych powyżej zeznań świadków i strony należy podkreślić, że opisywane przez nich czynności, które miał wykonywać ubezpieczony ( sprawdzanie szczelności hydrantów, ujęć wody ) w żaden sposób nie mogą być uznane za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach w postaci robót wodnokanalizacyjnych oraz budowy rurociągów w głębokich wykopach, wymienione w Dziale V, pkt 1 wykazu A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983, poz. Nr 8, poz. 83), zwane dalej rozporządzeniem. Nieprzypadkowym jest zatem , iż ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. Nawet zresztą gdyby takowe w realiach niniejszej sprawy przedstawił, należy wskazać na ugruntowane w tym zakresie stanowisko orzecznictwa ( patrz np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 sierpnia 2013 r. III AUa 1603/12 ) zgodnie z którym nawet wtedy, gdy pracodawca uznał pracę na danym stanowisku za pracę w szczególnych warunkach, to dany pracownik może nie otrzymać emerytury w wieku obniżonym, jeżeli praca ta nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wymienionym w wykazie takich prac.Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach na danych stanowiskach pracy uważa się jedynie pracowników zatrudnionych przy konkretnych pracach objętych wykazem stanowisk pracy w szczególnych warunkach, którzy taką pracę rzeczywiście świadczą stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w sentencji.

SSO Maciej Flinik