Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Curzydło

Sędziowie SO: Jolanta Deniziuk (spr.), Wanda Dumanowska

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2016 r. wS.

na rozprawie

sprawy z powództwa J. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 12 października 2015r., sygn. akt IX C 343/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie (...) w ten sposób, że nie obciąża powódki kosztami procesu należnymi stronie pozwanej,

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od powódki J. T. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu części kosztów postępowania apelacyjnego poniesionych przez pozwanego w sprawie.

Sygn. akt IV Ca 166/16

UZASADNIENIE

Powódka J. T. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 25.000 zł wraz z należnościami ubocznymi, tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, w związku ze śmiercią dziadka, w wypadku komunikacyjnym z dnia (...)spowodowanym przez osobę trzecią, ubezpieczoną u pozwanego. W uzasadnieniu powódka powołała się na okoliczności związane z więzią łączącą ją z dziadkiem i poczuciem krzywdy, jaką wywołała jego śmierć.

Pozwany (...) S.A. w W. wzniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania na swoją rzecz, podnosząc, że powódka wystąpiła z żądaniem po upływie (...) lat od zaistniałego zdarzenia, a w porównaniu z jej wiekiem w chwili śmierci dziadka nie może być mowy o istnieniu poczucia krzywdy z jej strony.

Wyrokiem z dnia 12.10.2015r. Sąd Rejonowy w S.zasądza od pozwanego (...) SA z/s w W. na rzecz powoda J. T. kwotę 2.500 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21.04.2015r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.808,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodziła się powódka, która w wywiedzionej apelacji, zaskarżywszy wyrok Sądu Rejonowego w części oddalającej powództwo ponad 2500 zł oraz w części obejmującej koszty procesu, podniosła zarzut naruszenia art. 448 kc w zw. z art. 24 kc poprzez przyjęcie, że kwota 2500 zł jest odpowiednią do doznanej przez powódkę krzywdy, podczas gdy jest ona niewspółmierna do tej krzywdy. W efekcie apelująca powódka wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zasądzenie na jej rzecz dalszej kwoty 22.500 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21.04.2015r. do dnia zapłaty, a ponadto o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu za I i II instancję.

Mając na uwadze treść przepisu art. 387 § 2 ¹ kpc, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja tylko w części dotyczącej kosztów postępowania przed I instancją zasługiwała na uwzględnienie.

W zasadniczej natomiast części rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego było prawidłowe. Wbrew wywodom apelacji Sąd I instancji nie dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego, w tym przepisu wskazywanego w apelacji. Nie doszło też do naruszenia zasad procedowania. Natomiast wnikliwie oceniono zebrany w sprawie materiał dowodowy. Argumentacja Sądu I instancji nie budzi zastrzeżeń, jako przekonująca i oparta na zasadach prawidłowego rozumowania

Zdaniem Sądu Okręgowego przedstawione przez Sąd Rejonowy konkluzje prawne sformułowane na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych są prawidłowe, zasługują na akceptację, nadto bez zbędnego ich powtarzania. Sąd Okręgowy ustalenia Sądu I instancji przyjmuje je za własne, czyniąc je podstawą także swego orzeczenia.

Rację należało przyznać pełnomocnikowi strony pozwanej przedstawiającemu swoje stanowisko na rozprawie apelacyjnej w dniu 15.04.2016r., że tylko rażąca różnica pomiędzy ustaleniami poczynionymi przez Sąd I instancji i Sąd II instancji, jako sąd merytoryczny, mogłaby skutkować koniecznością zmiany zapadłego orzeczenia w zakresie wysokości przyznanego zadośćuczynienia. Nadmienić bowiem trzeba, że Sąd II instancji może korygować wysokość przyznanego zadośćuczynienia jedynie wówczas, gdy w sposób rażący odbiega ono od kwoty odpowiedniej. W tym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18.11.2004r. wydanym w sprawie o sygn. akt I CK 219/2004 (LexPolonica nr 1538848), stwierdzając, że w orzecznictwie utrwalone jest zapatrywanie, że korygowanie przez Sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie. W ocenie Sądu Okręgowego przyznane w niniejszej sprawie powódce zadośćuczynienie nie ma takiego charakteru.

Zważyć należało, że zadośćuczynienie jest formą rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą jego żądania jest krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i/lub fizycznymi, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych. Wprawdzie szkody niemajątkowej nie sposób wyrównać za pomocą świadczeń pieniężnych, lecz świadczenia te mogą łagodzić ujemne przeżycia pokrzywdzonego poprzez dostarczenie mu środków pozwalających w szerszym stopniu zaspokoić jego potrzeby i pragnienia (por. M. Safjan (w:) Kodeks..., s. 1432; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania..., s. 260; M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 430).

Tymczasem na kanwie okoliczności faktycznych niniejszej sprawy na uwadze mieć należało, że Sąd Rejonowy trafnie ocenił więź łączącą powódkę z jej zmarłym tragicznie dziadkiem, ale i roztropnie rozważył wszelkie inne okoliczności mające wpływ na wysokość przyznanego jej w takiej sytuacji zadośćuczynienia. Wziął bowiem w szczególności pod uwagę okres czasu, jaki upłynął od śmierci Z. C., a który pozwolił jednak, jak należy wnosić na podstawie całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, na złagodzenie bólu powódki związanego ze śmiercią bliskiej osoby choćby była to śmierć tragiczna. Sąd Rejonowy uwzględnił nadto sytuację osobistą i życiową powódki, w jakiej naówczas się ona znajdowała, w tym okoliczność, że była ona wówczas już osobą dorosłą, zamężną, miała dziecko, a zatem własną rodzinę i w istocie własne sprawy. Sąd Rejonowy uwzględnił też rzeczywistą częstotliwość kontaktów powódki z jej dziadkiem oraz fakt, że w zasadzie kontakty te miały przede wszystkim charakter rozmów telefonicznych (jakkolwiek by nie zażyłych).

Powyższe Sąd Rejonowy w uzasadnieniu swego orzeczenia bardzo szczegółowo wyłożył, wyjaśniając przy tym celnie, dlaczego, uznając z jednej strony roszczenie powódki za zasadne, zasądził jednocześnie wymienioną w orzeczeniu kwotę, jako adekwatną w okolicznościach przedstawianych w uzasadnieniu dochodzonego żądania. Sąd II instancji stoi zatem na stanowisku, że orzeczona tytułem zadośćuczynienia kwota na rzecz powódki od strony pozwanej nie jest w żadnym razie rażąco zaniżona. Prawidłowo odzwierciedla wymiar krzywdy, jakiej doznała powódka, a która to krzywda, choć oczywiście subiektywnie dotkliwa psychicznie dla powódki, mieściła się jednak w ramach normalnego, przeciętnego odczuwania żałoby po stracie bliskiej osoby.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł, jak w pkt (...)sentencji, na podstawie art. 385 kpc o oddaleniu apelacji w pozostałym zakresie.

Uwzględnieniu natomiast podlegała apelacja w części, jaka obejmowała koszty postępowania przed I instancją. Na uwadze mieć bowiem należało, że powódka formułując niniejszy pozew zaproponowała tytułem zadośćuczynienia kwotę, która w jej subiektywnym przekonaniu najpełniej odzwierciedlała doznaną przez nią krzywdę. Powódka nie znała jednak wówczas stanowiska Sądu Rejonowego ukształtowanego dopiero po dokonaniu oceny jej roszczenia. Dlatego zdaniem Sądu Okręgowego właśnie charakter niniejszego postępowania oraz wysokość zasądzonego zadośćuczynienia winny wpływać na treść orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu - co skutkowało zmianą pkt (...)zaskarżonego wyroku, która to została dokonana na podstawie art. 386 § 1 kpc przy uwzględnieniu przepisu art. 102 kpc.

Natomiast w sytuacji, gdy powódka zapoznała się już z argumentacją Sądu Rejonowego winna dokonać oceny tego, czy argumenty przedstawione przez Sąd I instancji są uzasadnione i dopiero zważywszy na nie podjąć decyzję o wywiedzeniu apelacji, z którą nieodzownie wiążą się koszty postępowania sądowego. Sąd odwoławczy, orzekając na podstawie art. 108 § 1 kpc i art. 98 § 1 kpc oraz art. 99 kpc, nie obciążył jednakowoż strony powodowej całością należnych pozwanemu kosztów postępowania apelacyjnego, posiłkując się dyspozycją art. 102 kpc. Na uwadze mieć wszakże należało, że zadośćuczynienie powinno mieć jednak wymiar ekonomiczny, a zasądzenie ww. kosztów w pełnej wysokości, tj. zgodnie z zasadami wynikającymi z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.) godziłoby w sens przyznania powódce zadośćuczynienia za śmierć jej dziadka, pozbawiając zasądzonego zadośćuczynienia jakiegokolwiek wymiernego waloru.