Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 488/15

POSTANOWIENIE

Dnia 16 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący - SSO Janusz Kasnowski (spr.)

Sędziowie - SO Barbara Jankowska - Kocon

SO Aurelia Pietrzak

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2015r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku

Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta B.

o wpis

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 26 maja 2015 r. Kw nr(...) ( DZKw (...))

postanawia:

oddalić apelację.

II Ca 488 / 15

UZASADNIENIE

Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezydenta Miasta B., złożył wniosek:

- o wykreślenie z działu II księgi wieczystej Kw nr (...) Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w B. i ujawnienia Prezydenta B., jako organu reprezentującego Skarb Państwa, powołując się na uchwałę Rady Ministrów z 29.11.1974r., odpisy z rejestru przedsiębiorstw państwowych, zarządzenie nr (...) Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 25.06.1975r., decyzję z dnia 07.09.1976r. oraz uchwałę nr (...) Rady Ministrów z dnia 21.05.1976r. W podstawie prawnej wniosku Prezydent Miasta B. odwołał się do treści art.23 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. w Dz.U. z 2014r. poz.518).

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 grudnia 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta B. o dokonanie wpisu.

W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że w dziale II księgi wieczystej Kw nr (...), jako właściciel nieruchomości, ujawniony jest od 22.03.1963r. Skarb Państwa - Przedsiębiorstwa Państwowego(...)w B.. Z odpisu rejestru przedsiębiorców załączonego do wniosku wynika, że zarządzeniem nr (...)Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 27.10.1973r. między innymi Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w B. uległy połączeniu z dniem 01.01.1974r. i były prowadzone od tego czasu pod nazwą Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...)w B.. Z kolejnej uchwały Rady Ministrów nr(...) z dnia 29.11.1974r. wynika, że z dniem 01.01.1975r. utworzono Zjednoczenie Przedsiębiorstw(...), a w wykazie przedsiębiorstw zgrupowanych w Zjednoczeniu wymieniono między innymi Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...)w B.. Z uchwały Rady Ministrów nr (...) z dnia 21.05.1976r. w sprawie zmian w organizacji handlu wewnętrznego wynikało, że zniesieniu uległo Zjednoczenie Przedsiębiorstw (...) a w § 4 tej uchwały stwierdzono, że Minister Handlu Wewnętrznego i Usług przekaże Centralnemu Związkowi (...)majątek zjednoczeń, w tym Zjednoczenia Przedsiębiorstw (...) oraz majątek przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniach. Na mocy decyzji Ministerstwa Finansów z dnia 07.09.1976r. wydanej na podstawie zarządzenia nr (...)Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 08.06.1976r. w sprawie zniesienia przedsiębiorstw handlu spożywczego i przekazania majątku, praw i obowiązków na rzecz jednostek organizacyjnych spółdzielczości spożywców, wykreślono z Rejestru Przedsiębiorców między innymi Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) w B.. Z tej samej decyzji z dnia 07.09.1976r. wynikało, że majątek wymienionych w niej przedsiębiorstw został przekazany na rzecz (...)Centralnego Związku (...). Przywołane wyżej dokumenty złożone zostały do akt księgi wieczystej, której wniosek o wpis dotyczy.

W dalszej części uzasadnienia orzeczenia Sąd Rejonowy stwierdził, że wykreślenie podmiotu ujawnionego w księdze wieczystej w rubryce 2.2.2. „Skarb Państwa” musi być połączone z ujawnieniem nowego podmiotu. Dlatego do dokonania wpisu w dziale II księgi wieczystej wymienionej we wniosku stanowiącej własność Skarbu Państwa nie jest wystarczające wykazanie, że podmiot dotychczas ujawniony w podrubryce „Skarb Państwa” został zlikwidowany, ale należy wykazać, że podmiot, który ma być wpisany w miejsce podmiotu wykreślonego jest aktualnie uprawniony do wykonywania praw Skarbu Państwa w odniesieniu do określonej nieruchomości. Wynikające z art.23 ust.1 ustawy z dnia 21sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. w Dz.U. z 2014r. poz.518) domniemanie, że nieruchomością Skarbu Państwa gospodaruje właściwy starosta, jest wyłączone do określonej nieruchomości, jeżeli w dziale II księgi wieczystej ujawnione jest zlikwidowane przedsiębiorstwo, jako podmiot wykonujący uprawnienia Skarbu Państwa.

Poza tym Sąd Rejonowy wskazał, że z treści dotychczasowej księgi wieczystej (papierowej) nr Kw (...) wynika, że w dniu 15.02.1994r. odłączono z tej księgi działkę nr (...) i przeniesiono ją do księgi wieczystej nr Kw (...), w której jako właściciel ujawniona została Gmina (...) na podstawie decyzji Wojewody (...)z dnia 07.12.1992r. (tzw. decyzja komunalizacyjna). Wśród podmiotów, którym doręczono decyzję wskazano także (...) Spółdzielnię (...) W dołączonej do akt księgi wieczystej i powołanej w treści decyzji karcie inwentaryzacyjnej wskazano dotychczasowego właściciela nieruchomości „Skarb Państwa Przedsiębiorstwo Państwowe (...)” oraz zamieszczono zapis: „użytkuje: (...) Spółdzielnia (...), jako następca prawny”. Te dokumenty - zdaniem Sąd I instancji – wskazują, że przy podejmowaniu decyzji z dnia 07.12.1992r. Wojewoda (...) dysponował dokumentami, z których wynikało następstwo prawne (...) Spółdzielni (...) po Przedsiębiorstwie Państwowym (...).

W tych okolicznościach Sąd Rejonowy stwierdził ostatecznie, że wnioskodawca nie dołączył do wniosku dokumentów skazujących, jaki podmiot wykonywał uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa w odniesieniu do nieruchomości po zniesieniu Zjednoczenia Przedsiębiorstw (...) w trybie uchwały nr (...) Rady Ministrów z dnia 21.05.1976r. w sprawie zmian w organizacji handlu wewnętrznego, nie wykazał też, że organem reprezentującym Skarb państwa w odniesieniu do nieruchomości objętej księga wieczysta nr Kw (...) jest Prezydent Miasta B.. Z tej zasadniczej przyczyny Sąd Rejonowy oddalił wniosek o wpis – na podstawie art.626 ( 9) kpc (zaskarżone postanowienie wraz z uzasadnieniem – k.29 do 33).

W apelacji od postanowienia wnioskodawca Skarb Państwa – Prezydent Miasta B. domagał się jego zmiany poprzez dokonanie wpisu zgodnie z jego wnioskiem inicjującym postępowanie wieczystoksięgowe.

Skarżący zarzucił Sądowi Rejonowemu:

- naruszenie przepisów postępowania poprzez przekroczenie granic kognicji sądu wieczystoksięgowego zakreślonej w art.626 9 kpc;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a dokładniej art.23 ust.1 i art.11 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2014r. poz.518 ze zm.) przez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie zachodzi wyjątek od zasady określonej w tych przepisach, że nieruchomościami Skarbu Państwa gospodarują starostowie, oraz naruszenie § 35 pkt 2 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 21.11.2013r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz.U. z 2013r. poz. 1411 ze zm.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie znajduje uzasadnienia. Powtórzyć należy za Sądem Rejonowym, że rozpoznając wniosek o wpis Sąd wieczystoksięgowy bada jedynie treść i formę dokumentów dołączonych do wniosku oraz treść księgi wieczystej (jak wymaga art.626 8 § 2 kpc). Zatem badając treść i formę dokumentów złożonych przez wnioskodawcę Sąd Rejonowy wypełniał jedynie obowiązki wynikające z w/w przepisu i w żadnym stopniu nie oceniał prawidłowości przejmowania mienia likwidowanego przedsiębiorstwa ujawnionego księdze wieczystej, jak wywodził skarżący w uzasadnieniu pierwszego z zarzutów.

Z treści księgi wieczystej Kw nr (...), a konkretnie z zapisu w jej dziale II wynika, że ujawnionym właścicielem nieruchomości jest Skarb Państwa - Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w B.. Wnioskodawca odwołał się do dokumentów wskazujących na likwidację ujawnionego przedsiębiorstwa bliżej opisanych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Nie przedłożył natomiast żadnego dokumentu, jak trafnie stwierdził Sąd Rejonowy, na uzasadnienie wpisu podmiotu, który aktualnie byłby uprawniony do wykonywania praw Skarbu Państwa.

Nie wystarczy – wbrew twierdzeniom wnioskodawcy – przywołanie podstawy prawnej w postaci art.23 ust.1 (w związku art.4 pkt 9b 1 ) i art.11 ustawy z dnia 21sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. w Dz.U. z 2014r. poz.518). Przepis ten stanowi co prawda, że organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, przez których należy także rozumieć Prezydentów miast na prawach powiatu (jak w tej sprawie), wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, jednak z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów tej ustawy oraz odrębnych ustaw. Bliżej te zadania z zakresu administracji rządowej opisuje art.23 ust.1 w/w ustawy i dodatkowo zastrzega, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują starostowie, z zastrzeżeniem jednak między innymi art.57 ust.1 ustawy. Ten przepis zaś stanowi, że prawa do nieruchomości, które pozostały po zlikwidowanej państwowej osobie prawnej (jak w tej sprawie), przechodzą na rzecz Skarbu Państwa odpowiednio z dniem likwidacji, ale o sposobie zagospodarowania tych nieruchomości rozstrzyga minister właściwy do spraw Skarbu Państwa (zgodnie z ust.2 tego przepisu). Dopiero, gdy minister właściwy do spraw Skarbu Państwa lub inny organ upoważniony na mocy odrębnych przepisów nie zagospodaruje takich nieruchomości, to: przekazuje je protokolarnie do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa (zgodnie z art.57 ust.3 w/w ustawy). Zatem dopiero od chwili przekazania nieruchomości – w przypadku zlikwidowania państwowej osobie prawnej - do zasobu Skarbu Państwa organem właściwym do gospodarowania tą nieruchomością jest starosta (po myśli art.23 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami). W sprawie oznacza to tyle, że dopiero przedłożenie stosownego protokołu o przekazaniu nieruchomości do zasobu Skarbu Państwa (jak wymaga art.57 ust. 2 i 3 w/w ustawy), w połączeniu z przedłożonymi do wniosku i wcześniej przywołanymi dokumentami dotyczącymi likwidacji państwowej osoby prawnej, pozwoliłoby na wykreślenie dotychczasowego wpisu w dziale II wcześniej przywołanej księgi wieczystej i dokonanie nowego wpisu poprzez ujawnienie obok Skarbu Państwa (właściciela), jako zarządzającego – Prezydenta Miasta B..

Z tych zasadniczych przyczyn podzielić należało stanowisko Sądu Rejonowego wraz z jego uzasadnienie i oddalić apelację wnioskodawcy, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kcp w związku z art.13§2 kpc).