Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Paweł Rysiński

Sędziowie: SA – Marek Motuk (spr.)

SO (del.) – Ewa Gregajtys

Protokolant – sekr. sąd. Łukasz Jachowicz

przy udziale Prokuratora Jacka Pergałowskiego

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2016 r.

sprawy K. Ł. oskarżonego z art. 203 k.k. w zw. z art. 204 § 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. – dwukrotnie, art. 204 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. – dwukrotnie, art. 189a § 1 k.k. w zw. z art. 204 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., art. 189a § 1 k.k. w zw. z art. 204 § 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., art. 152 § 2 k.k., art. 189 § 1 k.k. – dwukrotnie, art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez jej obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 29 czerwca 2015 r. sygn. akt XVIII K 132/14

I zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, że:

1) uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności,

2) obniża karę pozbawienia wolności orzeczoną oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt. III wyroku do 2 (dwóch) lat, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 2 k.k.,

3) obniża karę pozbawienia wolności orzeczoną oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt. IV wyroku do 2 (dwóch) lat, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 2 k.k.,

4) wymierza oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt VI wyroku na podstawie art. 189 § 1 k.k., przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 4 k.k. oraz art. 34 § 1 k.k. i art. 35 § 1 k.k. karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności w postaci nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym,

5) wymierza oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt VII wyroku na podstawie art. 189 § 1 k.k., przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 4 k.k. oraz art. 34 § 1 k.k. i art. 35 § 1 k.k. karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności w postaci nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym,

6) obniża karę pozbawienia wolności orzeczoną oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt. VIII wyroku do 6 (sześciu) miesięcy, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 3 k.k.,

7) utrzymuje w mocy wyrok w pozostałej zaskarżonej części,

8) na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 89 § 1 k.k. w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności oraz jednostkowych kar ograniczenia wolności wymierza oskarżonej karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza okres rzeczywistego pozbawienia jej wolności w sprawie w dniach 19 sierpnia 2008 r. i 14 kwietnia 2015 r. oraz od 2 do 4 czerwca 2008 r.,

II zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. D. – Kancelaria Adwokacka w W. wynagrodzenie w kwocie 1.200 zł (tysiąc dwieście) za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną oskarżonej K. Ł. w postępowaniu odwoławczym.

III zwalnia oskarżoną K. Ł. od kosztów postępowania w sprawie obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015 r. skazał K. Ł. na karę łączną 4 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 203 k.k. w z. z art. 204 § 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i inne.

Wyrok powyższy zaskarżył obrońca oskarżonej w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając mu obrazę prawa materialnego tj. art. 60 § 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie, chociaż z dokonanych ustaleń faktycznych wynika, że oskarżona przyznała się w toku postępowania do popełnienia zarzucanych jej czynów i przekazała całą posiadaną wiedzę na temat przestępstw związanych z nimi osób organom ścigania.

Opierając się na przytoczonym wyżej zarzucie skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie w stosunku do oskarżonej art. 60 § 3 k.k. i orzeczenie wobec niej kary łagodniejszej, ewentualnie z warunkowym

zawieszeniem jej wykonania na okres próby.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy w znacznej części zasługuje na uwzględnienie.

W świetle uzasadnienia wyroku (k 11) nie budzi wątpliwości i jakichkolwiek zastrzeżeń fakt ustalenia przez Sąd I instancji, iż oskarżona przyznała się do popełnienia wszystkich zarzucanych jej przestępstw, na co słusznie zwraca uwagę w uzasadnieniu apelacji obrońca. Okoliczność powyższa została jednak błędnie uznana przy wymiarze kary jedynie jako okoliczność łagodząca, co także trafnie podnosi skarżący. Podstawą takiego stanowiska Sądu Okręgowego było ustalenie, jak wynika z dalszej części uzasadnienia wyroku, iż oskarżona nie podjęła od razu współpracy z organami ścigania, w początkowej fazie postępowania negowała fakt popełnienia przestępstw, zaś w dalszym jego toku miarkowała posiadaną wiedzę, którą uzupełniała po zatrzymaniach kolejnych osób. W ocenie Sądu I instancji zachowania oskarżonej nie można utożsamiać z postawą sprawcy, który od początku przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu przestępstw, składając jednocześnie wyjaśnienia pozwalające na ustalenie wszystkich istotnych okoliczności zdarzeń i wszystkich związanych z nimi osób.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, powyższe stanowisko zostało w sposób merytorycznie zasadny zakwestionowane przez obrońcę oskarżonej, albowiem zgodzić się należy w całości z podniesionym przez niego w uzasadnieniu apelacji argumentem, iż „art. 60 § 3 k.k. nie precyzuje, kiedy sprawca ma ujawnić istotne informacje, czy też osoby uczestniczące w przestępstwie”. Argument ten znajduje potwierdzenie nie tylko w literalnym brzmieniu powołanego przepisu, lecz również w rzecznictwie sądowym (por. m.in.: postanowienie Sądu Najwyższego z 4 listopada 2010 r., sygn. akt V KK 121/10, OSNSK 2010, poz. 2167; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 26 listopada 2009 r., sygn. akt II AKa 253/09, KZS 2010 Nr 10, poz. 32), zgodnie z którym „z punktu widzenia ustawowych kryteriów stosowania instytucji określonej w art. 60 § 3 k.k. nie ma znaczenia fakt odmowy składania wyjaśnień, czy też brak przyznania się do winy w początkowych przesłuchaniach; spełnienie ustawowego wymogu ujawnienia istotnych informacji nie jest ograniczone ani do pierwszego przesłuchania, ani też następnych, natomiast zasadnicze znaczenie ma samo spełnienie nakazu ujawnienia tych istotnych informacji wobec organu powołanego do ścigania przestępstw, właśnie na etapie prowadzonego postępowania przygotowawczego, aby umożliwić temu organowi zweryfikowanie wszystkich podanych (ujawnionych) przez sprawcę okoliczności (…)”.

Odnosząc się do realiów niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny, po lekturze akt sprawy, stwierdza, iż oskarżona K. Ł. wprawdzie podczas pierwszego przesłuchania w toku postępowania przygotowawczego nie przyznała się do popełnienia zarzucanych jej przestępstw i nie ujawniła tym samym istotnych okoliczności ich popełnienia oraz osób w nich uczestniczących. Jednakże już w trakcie posiedzenia w przedmiocie zastosowania wobec jej środka zapobiegawczego w dniu 4 czerwca 2008 r. (k 177) przyznała się do ich popełnienia wyrażając wolę i gotowość współpracy z organami ścigania oraz ujawnienia wszystkich okoliczności popełnionych przez nią przestępstw i osób w nich uczestniczących, a także tych, które w ogóle nie były znane organom ścigania. W dalszym toku postępowania uczestniczyła w przesłuchaniach, okazaniach i innych czynnościach procesowych, w trakcie których ujawniła wszystkie znane jej okoliczności popełnienia przestępstw i osób w nich uczestniczących. Do dnia wydania nieprawomocnego wyroku skazującego przyznawała się także do popełnienia zarzucanych jej przestępstw.

W świetle powyższego, nie sposób uznać za słuszne stanowiska Sądu I instancji, zgodnie z którym postawa oskarżonej nie uzasadnia zastosowania wobec niej dobrodziejstwa instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art. 60 § 3 k.k. Fakt nie przyznania się oskarżonej do popełnienia zarzucanych jej przestępstw podczas pierwszego przesłuchania nie stanowi bowiem przeszkody formalnej do zastosowania wobec niej wymienionej wyżej instytucji wobec jej późniejszej postawy w toku całego postępowania przygotowawczego i na rozprawie. Nie sposób się zgodzić ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, zgodnie z którym oskarżona dawkowała posiadane informacje, albowiem nie wynika to z treści jej wyjaśnień. Posiadana przez oskarżoną obszerna wiedza o bardzo dużej liczbie przestępstw i ich sprawców, a z drugiej strony uwarunkowania organizacyjne związane z przesłuchaniami (np. czas) uniemożliwiały ujawnienie jej przez oskarżoną w trakcie jednego przesłuchania przed sądem podczas pierwszego przesłuchania.

Wiedza ta była przez nią przekazywana w toku kolejnych przesłuchań, dotyczących poszczególnych przestępstw, co nie może być utożsamiane z jej dawkowaniem.

Reasumując Sąd Apelacyjny stwierdza, iż zarzut apelacyjny obrońcy w zakresie obrazy art. 60 § 3 k.k. jest uzasadniony, lecz jedynie w części. Z treści powołanego przepisu wynika bowiem, że ma on zastosowanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa.

„Warunkiem stosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianego w art. 60 § 3 k.k. jest przekazanie organowi powołanemu do ścigania przestępstw, przez sprawcę przestępstwa popełnionego we współdziałaniu z co najmniej dwiema osobami, wszystkich istotnych w sprawie, posiadanych przez niego informacji o osobach współdziałających z nim w popełnieniu tego przestępstwa oraz okolicznościach jego popełnienia (…)” (por. m.in.: uchwała SN z dnia 25 lutego 1999 r., sygn. akt I KZP38/98,Lex Nr 35091).

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny uznał, iż powyższe warunki zachodzą jedynie co do przestępstw przypisanych oskarżonej w punktach: III, IV, VI, VII i VIII wyroku.

Z tego też powodu Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, że :

- obniżył kary pozbawienia wolności orzeczone oskarżonej za czyny przypisane jej w pkt. III i IV wyroku do 2 lat, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 2 k.k.;

- obniżył karę pozbawienia wolności orzeczoną oskarżonej za czyn przypisany jej w pkt. VIII wyroku do 6 miesięcy, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 3 k.k.;

- wymierzył oskarżonej za czyny przypisane jej w pkt. VI i VII wyroku na podstawie art. 34 § 1 k.k. i art. 35 § 1 k.k. kary po roku ograniczenia wolności w postaci nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, przy zastosowaniu art. 60 § 3 i § 6 pkt 4 k.k.

Utrzymał zaś w mocy wyrok w pozostałej części.

Na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 89 § 1 k.k. w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności i kar ograniczenia wolności orzekł karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Przy wymiarze oskarżonej kar jednostkowych za poszczególne przestępstwa Sąd Apelacyjny miał na uwadze ich znaczny stopień społecznej szkodliwości, przy czym przy jego ocenie uwzględnił fakt, że rola oskarżonej w popełnieniu poszczególnych czynów była podrzędna, albowiem pozostawała ona pod znacznym wpływem swojego męża.

Przy wymiarze kary łącznej Sąd Apelacyjny miał na uwadze dość bliski związek podmiotowo – przedmiotowy istniejący pomiędzy poszczególnymi przestępstwami popełnionymi przez oskarżoną.