Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania I. M. (I. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego I. M.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie z dnia 19 maja 2015r. sygn. akt IV U 2252/14

oddala apelację.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA J. Pietrzak /-/ SSO del. A. Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1425/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 października 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu I. M. przyznania emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony nie wykazał wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Jednocześnie wskazano, iż do pracy w szczególnych warunkach nie uznano zatrudnienia w następujących okresach, tj.:

- od 19 października 1981r. do 28 lutego 1986r. w Spółdzielni Inwalidów
(...) na stanowisku ślusarza narzędziowego, ponieważ trudno uznać, iż praca ta wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych;

- od 19 czerwca 1986r. do 17 września 1988r. oraz od 1 października 1991r. do
30 czerwca 1992r. w Przedsiębiorstwie (...) w C. na stanowisku montera konstrukcji stalowych oraz

- od 18 września 1988r. do 30 czerwca 1991r. na stanowisku szlifierza w ramach zatrudnienia na eksporcie, albowiem świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawione zostało przez archiwum, a nie przez pracodawcę lub jego następcę prawnego.

W odwołaniu od tej decyzji I. M. podniósł, iż w Spółdzielni Inwalidów (...) wykonywał pracę na stanowisku ślusarza narzędziowego.
Z kolei w Przedsiębiorstwie (...) w C. jako monter konstrukcji stalowych pracował na terenie Huty (...) przy konstrukcji elektrofiltrów, a następnie na terenie Kopalni w S. przy wykonywaniu konstrukcji stalowych do rozdrabniania kruszyw w kopalni. Z kolei jako szlifierz zajmował się szlifowaniem różnych materiałów metalowych. Na potwierdzenie charakteru swojej pracy wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań wskazanych świadków.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 19 maja 2015r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie oddalił odwołanie.

Sąd ustalił:

I. M. urodził się (...)

W dniu 7 października 2014r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa
do emerytury.

Na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca wykazał 26 lat, 8 miesięcy i 8 dni
okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 7 dni okresów nieskładkowych Organ rentowy uznał ubezpieczonemu następujące okresy pracy w warunkach szczególnych, tj.:

- od 23 czerwca 1973r. do 16 października 1975r.;

- od 10 listopada 1975r. do 14 października 1977r.;

- od 27 października 1977r. do 31 maja 1979r. oraz

- od 19 września 1980r. do 31 sierpnia 1981r. w łącznym wymiarze 4 lat, 11 miesięcy
i 18 dni.

W Spółdzielni Inwalidów (...)ubezpieczony zatrudniony był w okresie od 19 października 1981r. do 28 lutego 1986r. na stanowisku ślusarza remontowego.

W powyższym okresie Spółdzielnia zajmowała się produkcją parasolek, namiotów, jak również szyciem toreb. Do obowiązków ubezpieczonego należała praca przy ustawianiu maszyn, głównie pras mimośrodowych służących do tłoczenia, prasowania elementów metalowych do parasolek i torebek. Czynności przy montażu i regeneracji wykrojników
i matryc do produkcji elementów do parasolek wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu na wydziale produkcyjnym.

W okresie od 19 czerwca 1986r. do 30 czerwca 1992r. ubezpieczony zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w C. na stanowisku montera konstrukcji stalowych w okresie od 19 czerwca 1986r. do 17 września 1988r. oraz od 1 października 1991r. do 30 czerwca 1992r. W okresie od 18 września 1998r. do 30 czerwca 1991r. zatrudniony był za granicą (eksport), jako szlifierz.

Podczas zatrudnienia w kraju ubezpieczony w okresie od 19 czerwca 1986r. do
31 maja 1987r. pracował na terenie Huty (...) przy remoncie elektrofiltrów, a czynności te wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu podczas pracy pozostałych urządzeń. Następnie, tj. z dniem 1 czerwca 1987r. ubezpieczony przeniesiony został do
pracy na terenie kopalni dolomitów w S., gdzie zajmował się budową młynów do mielenie dolomitów. Do jego obowiązków należał montaż konstrukcji stalowych, a czynności te wykonywane były na poziomie zero. Ponadto zajmował się on tak także wstępnym spawaniem elementów oraz wykonywał także wszystkie prace przygotowawcze do spawania. Po powrocie z kontraktu ubezpieczony ponownie podjął pracę przy montażu konstrukcji stalowych. Do jego obowiązków należały zarówno prace ślusarskie, monterskie, spawalnicze i szlifierskie. Sporadycznie czynności te wykonywane były na wysokości.

Wobec poczynionych ustaleń Sąd uznał, że odwołanie nie jest zasadne podnosząc w uzasadnieniu tego, co następuje:

Na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony wykazał wymagany ogólny staż emerytalny ale nie wykazał, iż pracował w warunkach szczególnych przez wymagany okres 15 lat.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym zwłaszcza
z akt osobowych oraz zeznań świadków wynika, iż w Spółdzielni Inwalidów (...) ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracował jako ślusarz narzędziowy przy utrzymaniu w ruchu maszyn służących do produkcji elementów
do produkcji parasolek. W szczególności zajmował się on montowaniem i regenerowaniem wykrojników i matryc do produkcji elementów do parasolek. Czynności te wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu na hali produkcyjnej, podczas pracy pozostałych urządzeń. Powyższe potwierdzili powołani w sprawie świadkowie. I tak S. B. zeznał, iż ubezpieczony ustawiał prasy mimośrodkowe służące do tłoczenia i prasowania elementów metalowych do parasolek Dodał, iż czynności te wykonywane były na hali produkcyjnej, gdzie odbywała się produkcja. Także R. K., który w spornym okresie obsługiwał prasę potwierdził, iż odwołujący ustawiał maszyny, co zasadniczo polegało na wymianie zużytych wykrojników lub wstawieniu nowych w zależności do rodzaju produkcji. Dodatkowo wykonywał także na bieżąco drobne naprawy tych maszyn. Wszystkie te prace wykonywane były na hali produkcyjnej, gdzie ubezpieczony miał stół z narzędziami.
Uznać zatem można, że są to prace wymienione w wykazie A dział XIV, poz. 25 w związku
z wykazem A, dział III, poz. 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach

lub w szczególnym charakterze. Fakt wykonywania tych prac wynika także z akt osobowych ubezpieczonego, w których stanowisko jego pracy określone jest wyłącznie jako ślusarza narzędziowego.

Do warunków szczególnych zaliczyć należy także okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w C. w okresie od 19 czerwca 1986r. do 31 maja 1987r., kiedy to pracował na terenie Huty (...) przy remontach elektrofiltrów. Biorąc pod uwagę rozmiary tych urządzeń, tj. 4 metry szerokości oraz 8 metrów wysokości wątpliwości nie budzi fakt, iż prace te zasadniczo wykonywane były na wysokości. Dodatkowo wszystkie te czynności wykonywane były podczas
pracy pozostałych urządzeń. W Hucie bowiem, z uwagi na prowadzoną stałą produkcję remonty zasadniczo przeprowadzane były na wydziałach będących w ruchu, tj. podczas
pracy pozostałych urządzeń. Co prawda powołani w sprawie świadkowie nie byli w stanie potwierdzić charakteru pracy ubezpieczonego, jednakże z załączonych akt osobowych,
w tym umowy o pracę z dnia 18 czerwca 1986r. wynika, iż faktycznie początkowo miejscem świadczenia pracy przez I. M. była Huta (...). Z dniem 1 czerwca 1987r. ubezpieczony przeniesiony został do pracy na terenie kopalni (...), co wynika wprost
z angażu z dnia 17 lipca 1987r. Odnośnie tego zatrudnienia z wyjaśnień ubezpieczonego wynika, iż pracował na terenie kopalni dolomitów w S., gdzie zajmował się budową młynów. Do jego obowiązków należał wówczas montaż konstrukcji stalowych, co polegało na przygotowaniu elementów metalowych oraz ich wstępnym zespawaniu. Jak wyjaśnił
sam odwołujący praca ta nie była wykonywana na wysokości. Trudno także przyjąć,
iż ubezpieczony w tym czasie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace
spawalnicze, gdyż jak sam przyznał właściwe spawanie wykonywali spawacze posiadający kwalifikacje W03. On zaś miał jedynie kwalifikacje W01 i dlatego też zajmował się wstępnym sczepianiem tych elementów. Brak jest również podstaw do uwzględnienia okresu po powrocie z zagranicy, albowiem w tym czasie również nie wykonywał prac montera konstrukcji stalowych na wysokości, co sam przyznał.

Za zasadne Sąd uznał natomiast stanowisko ubezpieczonego w zakresie zaliczenia do prac w warunkach szczególnych okresu jego pracy na kontrakcie zagranicznym w okresie od 19 września 1988r. do 30 czerwca 1991r. na stanowisku szlifierza. Co prawda odwołujący
na ten okres nie przedstawił żadnego świadka. Jednak w aktach osobowych z tego okresu stanowisko pracy ubezpieczonego określane zostało wyłącznie jako szlifierza lub szlifierza precyzyjnego. I. M. zeznał, iż w tym czasie pracował na terenie Czechosłowacji, w zakładzie zajmującym się produkcją pras, wałów i innych elementów metalowych.
Do jego obowiązków należały wyłącznie prace polegając na szlifowaniu tych elementów. Dodał, iż w tym czasie pracował jednoosobowo, zatem nie wykonywał innych prac. Powyższe twierdzenia Sąd uznał za wiarygodne albowiem korespondują one z zebranych w sprawie materiałem dowodowym, w tym zwłaszcza z aktami osobowymi. Prace te kwalifikują się do prac wymienionych w wykazie A, dział III, poz. 78 rozporządzenia.

Doliczenie jednak zaliczonych przez Sąd okresów, tj. 4 lat, 4 miesięcy i 3 dni z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Inwalidów (...), 2 lat, 9 miesięcy i 13 dni
z tytułu zatrudnienia za granicą oraz 11 miesięcy i 12 dni z tytułu zatrudnienia w Hucie (...) do już uwzględnionych przez organ rentowy okresów, nie dało ubezpieczonemu wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 13 lat i 26 dni.

Apelację od tego wyroku wywiódł ubezpieczony zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 217 § 2 w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie części zebranego w sprawie i niekwestionowanego materiału dowodowego, tj. akt osobowych i list płac ubezpieczonego z okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) C., co w konsekwencji spowodowało nieuznanie ubezpieczonemu za pracę w warunkach szczególnych okresu pracy od 1 czerwca 1987r. do 17 września 1988r. oraz
1 października 1991r. do 30 czerwca 1992r.;

2)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania jego oceny
z pominięciem istotnej części tego materiału tj. świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach z okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...)
(...) C., z którego wynika, że w okresie
19 czerwca 1986r. – 17 września 1988r. i 1 października 1991r. – 30 czerwca 1992r. ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych na stanowisku monter konstrukcji stalowych oraz w okresie 18 września 1988r. – 30 czerwca 1991r. ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych na stanowisku szlifierz;

3)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie, że ubezpieczony nie spełnia warunków
do nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych z uwagi
na nie posiadanie 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, podczas
gdy ubezpieczony wykazał okresy zatrudnienia w tychże warunkach w ilości powyżej 15 lat.

Wskazując na przytoczone zarzuty skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia odwołania oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Stosownie do art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganych w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27,

Emerytura o której mowa w ust. 1 przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony ukończył 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999r. miał wymagany ogólny staż emerytalny i spełnił warunek z art. 184 ust. 2 ustawy.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się zatem do kwestii czy ubezpieczony posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach albowiem od spełnienia tego warunku, stosownie do brzmienia art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego (…) zależne jest nabycie emerytury po ukończeniu 60 roku życia.

Sąd I instancji uznał, że postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony nie legitymuje 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

W świetle treści zarzutów apelacyjnych kluczową kwestią dla rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy jest zatem prawidłowość poczynionych w tym względzie przez
Sąd I instancji ustaleń faktycznych i tym samym prawidłowość dokonanej przez tenże
Sąd oceny dowodów.

Na wstępnie tych rozważań należy podnieść, iż ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej
ustalenie faktów. Obejmuje ona rozstrzygnięcie o przeciwstawnych twierdzeniach stron na
podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się ze świadkami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli więc z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Musi się ona zatem ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Odnosząc te uwagi ogólne do rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny podziela
i przyjmuje za własne. Skarżący nie wykazał bowiem, że wnioskowanie Sądu I
instancji wykraczało poza schematy logiki formalnej albo dokonywane było wbrew
zasadom doświadczenia życiowego, czy nie uwzględniało nadto jednoznacznych związków przyczynowo - skutkowych, natomiast skuteczność zarzutów apelacji zależna była właśnie
od wykazania powyższego.

W szczególności logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego są
wnioski wysnute przez Sąd I instancji na podstawie dokumentów znajdujących się
w aktach osobowych i rentowych ubezpieczonego oraz na podstawie zeznań świadków
i ubezpieczonego. Sąd I instancji dokonał wnikliwej analizy dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego a treść tych dokumentów w powiązaniu z zeznaniami świadków
i ubezpieczonego pozwalała na dokonanie takich właśnie ustaleń faktycznych.

Skoro w okresie pracy w przedsiębiorstwie (...) na terenie kopalni (...) oraz po powrocie z budowy eksportowej ubezpieczony, jak sam przyznał, nie wykonywał prac na wysokości a w wykazie A jako prace w warunkach szczególnych wskazano tylko prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (Dział IV, poz. 5) to brak było podstaw do zaliczenia tego okresu jako okresu pracy w warunkach szczególnych, nawet jeśli nie wyłączono tych okresów wystawiając ubezpieczonemu świadectwo pracy
w warunkach szczególnych.

W tej sytuacji uznać należało, że Sąd I instancji zasadnie stwierdził, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie legitymował się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych a tym samym nie spełnił przesłanek warunkujących prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako pozbawioną podstaw.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA J. Pietrzak /-/ SSO del. A. Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP