Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marcin Wojciechowski

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 06 kwietnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania A. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 25 czerwca 2015r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. F. prawo do emerytury od dnia (...) 2015 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy A. F. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 724/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy A. F. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Do okresu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględniono zatrudnienia wnioskodawcy:

- od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. na stanowisku wydawca-magazynier,

- od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 marca 1993 r. oraz od dnia 1 maja 1995 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. na stanowisku operatora koparki-mechanik sprzętu,

- od dnia 1 kwietnia 1993 r. do dnia 30 kwietnia 1995 r. na stanowisku operatora koparki- p.o. kierownik żwirowni,

z uwagi na fakt, iż stanowiska te nie są wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. nr 8 poz. 43 z późn. zm.).

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 6 lipca 2015 r. złożył wnioskodawca, wskazując, że w okresie od 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. pracował w (...) jako kierowca samochodu ciężarowego warki S. (...) o ciężarze powyżej 3,5 tony z cysterna paliwową. Natomiast w okresie od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. wykonywał obowiązki operatora koperki w Ż. M. w pełnym wymiarze czasu pracy. Podkreślił, iż wskazane w świadectwie pracy stanowiska mechanik sprzętu i kierownik żwirowni były to tylko dodatkowe funkcje.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania, powielając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. F., urodzony w dniu (...) , złożył w dniu 4 lutego 2015 r. wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę - k. 1-4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 22 lata, 3 miesiące i 17 dni okresów składkowych i 3 miesiące, 1 dzień okresów nieskładkowych oraz 2 lata, 11 miesięcy i 20 dni okresów uzupełniających (praca na roli), w tym 8 lat, 11 miesięcy i 28 dni pracy w szczególnych warunkach, tj. w okresie od:

- dnia 13 maja 1974 r. do dnia 21 października 1974 r., od dnia 10 listopada 1976 r. do dnia 26 lutego 1977 r. na stanowisku mieszacz rozwłókniacz w (...) B.;

- dnia 28 października 1974 r. do dnia 7 października 1976 r. odbywanie służby wojskowej;

- dnia 1 kwietnia 1977 r. do dnia 31 maja 1978 r. jako traktorzysta;

- dnia 21 czerwca 1978 r. do dnia 31 stycznia 1982 r. jako kierowca ciągnika i samochodu ciężarowego;

- dnia 21 maja 1984 r. do dnia 31 lipca 1985 r. jako maszynista koparki w (...) w B.;

- dnia 18 października 1985 r. do dnia 31 października 1985 r. w (...) Kopalnia Węgla Brunatnego w pracach przy przetwórstwie i dystrybucji ropy naftowej.

(dowód: decyzja z dnia 25 czerwca 2015 r. - k. 60 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie- k. 3-4)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia:

- od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. na stanowisku wydawcy-magazyniera;

- od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 marca 1993 r. oraz od dnia 1 maja 1995 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. na stanowisku operatora koparki-mechanik sprzętu,

- od dnia 1 kwietnia 1993 r. do dnia 30 kwietnia 1995 r. na stanowisku operatora koparki- p.o. kierownik żwirowni.

(dowód: decyzja z dnia 25 czerwca 2015 r.- k. 60 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 3-4)

A. F. od dnia 21 czerwca 1978 r. do dnia 31 lipca 1985 r. oraz od dnia 3 maja 1986 r. do dnia 31 marca 1989 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)w B.. W wystawionym w dniu 29 lipca 1985 r. świadectwie pracy wskazano, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia zajmował stanowiska kierowcy samochodu ciężarowego, wydawcy magazyniera oraz maszynisty koparki. W spornym okresie, tj. od 1 lutego 1982 r. do 20 maja 1984 r., zgodnie z angażem z dnia 10 lutego 1982 r., wnioskodawca pracował jako wydawca-magazynier.

(dowód: umowa o pracę z dnia 21 czerwca 1978 r. – k. 21 akt kapitałowych oraz k. 13 akt o emeryturę oraz k. 23, świadectwo pracy z dnia 29 lipca 1985 r. – k. 9 akt kapitałowych oraz k. 20, umowa o pracę z dnia 3 maja 1986 r. – k. 28 akt kapitałowych, angaż z dnia 10 lutego 1982 r. – k. 25 akt kapitałowych oraz k. 19 akt o emeryturę oraz k. 26)

Wnioskodawca spornym okresie, tj. od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. ubezpieczony pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 tony marki S.. Była to cysterna. Wnioskodawca rozwoził paliwo z magazynu firmy, po wcześniejszym zatankowaniu przez wydawcę-magazyniera, następnie jechał na budowę, głównie była to budowa Elektrowni (...). Na miejscu budowy operatorzy sprzętu, tj. koparek, spycharki, dźwigu tankowali swoje maszyny. Zatankowanie cysterny zajmowało około 20 minut. Wnioskodawca nie zajmował się tankowaniem sprzętu.

(dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 kwietnia 2016 r. nagranie od minuty 2:53 do minuty 7:10 – k. 51v, zeznania świadka M. K. protokół rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 17:32 do minuty 22:47 – k. 14, zeznana Z. P. protokół 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 22:47 do minuty 26:47 – k. 14, zeznanie świadka E. S. protokół rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 26:27 do minuty 35:11 – k. 15)

Wnioskodawca w dniu 4 września 1981 r. zdobył uprawnienia na koparkę klasy II, natomiast w dniu 2 czerwca 1984 r. uprawnienia na żurawia klasy III.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 29 lipca 1985 r. – k. 9 akt kapitałowych oraz k. 20)

(...) w B. nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

W kolejnym spornym okresie, tj. od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...). Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 30 września 1999 r. wnioskodawca w okresie od 1 czerwca 1992 r. do 31 marca 1993 r. i od 1 maja 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował jako operatora koparki- mechanik sprzętu oraz od 1 kwietnia 1993 r. do 30 kwietnia 1995 r. jako operator koparki – p.o. kierownika żwirowni.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 września 1999 r. – k. 12 akt kapitałowych oraz k. 24 akt o emeryturę, świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. 26 akt o emeryturę, zaświadczenie – k. 32-33 akt o emeryturę)

Od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...). Firma ta zajmowała się wydobywaniem żwiru oraz piasku. W spornym okresie A. F. pracował stale w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator koparki – zajmował się załadunkiem samochodów ciężarowych. Wykonywał pracę na terenie żwirowni M., gm. W.. Wnioskodawca nie wykonywał prac naprawczych maszyn, tym zajmowała się firma zewnętrzna. W czasie awarii jednej koparki wnioskodawca pracował drugą koparką. W okresie pełnienia przez ubezpieczonego funkcji kierownika żwirowni do jego obowiązków należało rozdzielenie pracy pracownikom przed przystąpieniem do pracy, następnie rozpoczynał swoją pracę na koparce. Funkcję tę pełnił jedynie w sytuacji, gdy na żwirowni nie był obecny właściciel czy tez inny inżynier górnik. Innych prac nie wykonywał.

(dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 kwietnia 2016 r. nagranie od minuty 7:10 do minuty 10:49 – k. 51v, zeznania świadka Z. B. protokół z rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 4:59 do minuty 8:44 – k. 13 v, zeznania świadka W. D. protokół z rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 8:44 do minuty 12:40 – k. 13 v-14, zeznania świadka J. K. protokół z rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 12:40 do minuty 17:32 – k. 14, zeznania świadka E. S. protokół z rozprawy z dnia 9 marca 2016 r. nagranie od minuty 31:19 do minuty 35:11 – k. 14v)

Przedsiębiorstwo (...) wystawiło wnioskodawcy w dniu 19 marca 2012 r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, z którego wynika, że A. F. w okresie do dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 30 września 1999 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace operatora koparki, tj. na stanowisku wymienionym w wykazie A dział V punkt 3 podpunkt A poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. nr 8 poz. 43 z 1983 r.) oraz wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury i renty inwalidzkiej z dnia 1 lipca 1983 r. (Dz.U. MSWiA Nr 2, poz. 3).

(dowód: świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. 26 akt o emeryturę)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2). Od 1 stycznia 2013 r. nie jest już wymagane rozwiązanie stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 r., II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. w (...) w B. oraz od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w Przedsiębiorstwie (...).

Charakter pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia od dnia 1 lutego 1982 r. do dnia 20 maja 1984 r. w (...) w B. Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków M. K., Z. P. oraz E. S., którzy w spornym okresie pracowali w tej samej firmie co wnioskodawca, a zatem dysponowali bezpośrednią i co za tym idzie szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków wnioskodawcy. Z ich wiarygodnych zeznań wynika, że skarżący w spornym okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 marki S., a nie jak to było wskazane w świadectwie pracy wystawionym przez pracodawcę jako wydawca-magazynier. W tymże okresie do jego obowiązków należało bowiem rozwożenie po budowach, głównie (...), paliwa do zatankowania innych maszyn, tj. koparek, spycharek czy dźwigów. Przeprowadzone postępowanie potwierdziło, że wnioskodawca nie wykonywał innych prac, a jedynie pracował w charakterze kierowcy. Tankowaniem sprzętu zajmowali się sami operatorzy tych maszyn. Co za tym idzie, uznać należało, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, które to stanowisko wymienione jest w wykazie A Dziale VIII pkt 2 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Także charakter pracy wnioskodawcy wskazany w świadectwie pracy z dnia 30 września 1999 r. nie jest tożsamy z faktycznie wykonywaną przez niego pracą. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika jednoznacznie, iż wnioskodawca w drugim ze spornym okresów, tj. od dnia 1 czerwca 1992 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. wykonywał prace na stanowisku operatora koparki. Do jego obowiązków należało przede wszystkim załadunek samochodów ciężarowych piachem oraz żwirem, co zostało potwierdzone w toku postępowania.

Jednocześnie świadkowie potwierdzili zeznania wnioskodawcy, że skarżący poza obowiązkami operatora koparki, nie wykonywał inne pracy. W szczególności nie wykonywał pracy mechanika, jak to wpisano w jego świadectwie pracy z dnia 30 września 1999 r., a przypisana mu funkcja kierownika żwirowni była jedynie funkcją dodatkową, która nie kolidowała z normalną pracą w charakterze operatora koparki.

W świetle powyższego zdaniem Sądu Okręgowego, należało uznać, iż ubezpieczony wykonując w spornym okresie obowiązki operatora koparki, spełnił wymogi do zakwalifikowania jego stanowiska do pracy wymienionej w wykazie A dział V punkt 3 podpunkt A poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. nr 8 poz. 43 z 1983 r.) oraz wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury i renty inwalidzkiej z dnia 1 lipca 1983 r. (Dz.U. MSWiA Nr 2, poz. 3), tj. prace na stanowisku maszynisty koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych.

Po doliczeniu tego okresu do stażu pracy zaliczonego już skarżącemu przez organ rentowy (tj. 8 lat, 11 miesięcy i 28 dni), A. F. posiada łącznie ponad 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. A zatem należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem (...) 2015 r., tj. z dniem w którym wnioskodawca osiągnął wymagane 60 lat. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).