Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy B. - Zarządu Mienia (...)
w B.

przeciwko A. G. i D. G.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 16 kwietnia 2013 r. sygn. akt I C 745/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powódka Gmina B. - Zarząd Mienia (...) w B. wnosiła o nakazanie pozwanym A. G. i D. G., aby opróżnili i wydali powódce lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...). Wnosiła też o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazywała, że pozwani zajmują lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) bez tytułu prawnego, bowiem przysługujące im prawo najmu tego lokalu zostało wypowiedziane ze skutkiem na dzień 30 listopada 2011 roku, z uwagi na posiadanie przez pozwanych prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (...) III (...). Nadto podnosiła, że w lokalu mieszkalnym numer (...) położonym w B. przy ulicy (...) córki pozwanych i osoby je odwiedzające urządzają regularne libacje alkoholowe, co narusza porządek domowy.

Wyrokiem zaocznym z dnia 27 kwietnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku nakazał pozwanym opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...), ustalił też, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powódki koszty procesu i nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

W sprzeciwie od tego wyroku zaocznego pozwani domagali się jego uchylenia i oddalenia powództwa.

Wskazywali, że żądanie powódki jest przedwczesne i narusza przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami. Podnosili, że pozwanym przysługuje prawo nabycia na warunkach preferencyjnych lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...). Przyznali przy tym, że do chwili obecnej nie otrzymali od Prezydenta Miasta B. pozytywnej decyzji co do wniosku o nabycie na warunkach preferencyjnych przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Według pozwanych nie ma do nich zastosowania art. 11 ust 3 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, bowiem lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) A. G. otrzymał jako mieszkanie funkcyjne na podstawie decyzji Komendanta Rejonowego Policji w B..

Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku utrzymał w całości w mocy wyrok zaoczny tego Sądu z dnia 27 kwietnia 2012 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że decyzją nr (...) z dnia 1 października 1990 roku na podstawie zarządzenia nr 10/88 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 lutego 1988 roku w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżnienia lokali mieszkalnych i tymczasowych kwater będących w dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych A. G. uzyskał przydział mieszkania funkcyjnego - lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...). Do zamieszkiwania w tym lokalu była uprawniona także żona A. D. G.. D. G. zamieszkiwała w tym lokalu do 1995 roku, a następnie zamieszkała w domu położonym w B. przy ulicy (...) III (...), którego jest współwłaścicielką. Współwłaścicielem domu położonego w B. przy ulicy (...) III (...) jest też A. G.. A. G. twierdził, że nie mieszka pod tym adresem z powodu złych relacji z teściową. Zasadniczo A. G. zajmuje lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...), aczkolwiek w czasie gdy skierowano do niego wypowiedzenie umowy najmu, przebywał on za granicą, gdzie pracował. A. G. i D. G. w lokalu numer (...) położonym w B. przy ulicy (...) pozostawili rzeczy osobiste, ruchomości. Czasami D. G. i A. G. spotykają się w tym lokalu mieszkalnym. Od wielu lat A. G. i D. G. uiszczali czynsz najmu za ten lokal mieszkalny na rzecz Gminy B.. A. G. i D. G. nadal chcą zajmować lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) w B. i wykupić go z bonifikatą. A. G. ubiegał się o wykup tego lokalu mieszkalnego składając do Prezydenta Miasta B. podanie w dniu 30 maja 2001 roku, jak też w dniu 8 kwietnia 2009 roku, ale do wykupu nie doszło.

Sąd I instancji ustalił również, że na mocy umowy darowizny z dnia 17 kwietnia 2002 roku Skarb Państwa przeniósł na rzecz Gminy B. własność nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...) składającej się z siedmiu działek oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) zabudowanej trzema budynkami mieszkalnymi o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...). Załącznikiem do tej umowy były cztery wykazy najemców, którzy złożyli wnioski o wykup zajmowanych lokali na podstawie art. 10 ustawy o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa.

Z dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że pismem z dnia 12 października 2011 roku Zarząd Mienia (...) w B. wypowiedział A. G. i D. G. najem lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...) w B. ze skutkiem na dzień 30 listopada 2011 roku z uwagi na to, że są oni właścicielami zabudowanej nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...) III (...). Lokatorzy zostali wezwani do wydania lokalu mieszkalnego w dniu 1 grudnia 2011 roku, ale do chwili złożenia pozwu w niniejszej sprawie nie uczynili tego.

Nadto Sąd Rejonowy ustalił, że A. G. i D. G. nie są zarejestrowani jako osoby bezrobotne. Nie korzystają też i nie korzystali z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w B.. Wiosną 2012 roku A. G. wyjeżdżał do B.(1) w celach zarobkowych. A. G. często przebywa też na wsi, gdzie razem z braćmi prowadzi gospodarstwo rolne po zmarłych rodzicach.

W rozważaniach prawnych Sąd I instancji odniósł się do zarzutu pozwanych, że umowa darowizny z dnia 17 kwietnia 2002 roku, na mocy której Skarb Państwa przeniósł na rzecz Gminy B. własność nieruchomości położnej w B. przy ulicy (...) jest sprzeczna z art. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 roku, Nr 4, poz. 24 ze zm.). Wskazał, że z art. 3 ust. 1 tej ustawy w pierwotnym brzmieniu (sprzed zmiany dokonanej w 2005 roku) wynika, iż pod rygorem nieważności, zbywane mogą być wyłącznie mieszkania na zasadach określonych w ustawie. W ustawie tej wskazano też, że przez pojęcie „mieszkanie" należy rozumieć bądź lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (Dz. U. z 2000 roku, Nr 80, poz. 903) będący własnością zbywcy lub będący we władaniu państwowej osoby prawnej, która wykonuje prawo własności na rzecz Skarbu Państwa bądź zabudowaną jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym nieruchomość gruntową, będącą własnością zbywcy lub oddaną mu w użytkowanie wieczyste, przy czym działka nie powinna przekraczać rozmiarów niezbędnych do prawidłowego i racjonalnego korzystania z budynku i urządzeń z nimi związanych. Dalej Sąd Rejonowy zaznaczył, że istotne zmiany do tej ustawy wprowadzono ustawą z dnia 7 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości (Dz. U. z 2005 roku, Nr 157 poz. 1315). Do art. 3 ustawy dodano ust 2 w brzmieniu „Zbycie nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym na rzecz innych osób niż osoby uprawnione nie może nastąpić z pominięciem przysługującego tym osobom pierwszeństwa w nabyciu lokali mieszkalnych położonych w tym budynku.". Sąd I instancji podkreślił, że z art. 6 ustawy zmieniającej z 2005 roku wynika, że do spraw wszczętych i niezakończonych zawarciem umowy sprzedaży mieszkania przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmieniającej. A. G. złożył wniosek o wykup lokalu mieszkalnego numer (...) położnego w B. przy ulicy (...) przed dokonaniem darowizny zabudowanej nieruchomości położnej w B. przy ulicy (...) w B. na rzecz Gminy B., a procedura nabycia tego lokalu nie została zakończona przed datą wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości. Zgodnie z art. 5 tej ustawy jeżeli w procesach przekazywania jednostkom samorządu terytorialnego, likwidacji, zbywania, komercjalizacji, prywatyzacji lub upadłości mieszkanie zdefiniowane w ustawie (art. 2 pkt 3), przestało być mieszkaniem zakładowym przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub innej państwowej jednostki organizacyjnej albo spółki handlowej, w odniesieniu do której Skarb Państwa był podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, osobie fizycznej zajmującej to mieszkanie w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy na podstawie umowy najmu albo decyzji administracyjnej o jego przydziale przysługuje prawo pierwokupu tego mieszkania (ust 1). Prawo to przysługuje jeżeli w procesach przekształceniowych opisanych wyżej zostało naruszone prawo osoby określonej według treści pierwotnej ustawy do nabycia zajmowanego przez nią mieszkania, a w szczególności prawo pierwszeństwa, o którym mowa w art. 4 ustawy lub naruszono interes prawny osoby fizycznej określonej w ustawie. Owo naruszenie prawa lub interesu prawnego winno zostać stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. Prawo pierwokupu wygasa, jeżeli w okresie 3 lat, licząc od dnia wejścia w życie ustawy z 2005 roku, nie wniesiono pozwu o stwierdzenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Z oświadczeń pozwanych wynika zaś, że w ustawowym terminie pozwani nie uzyskali opisanego w przepisach orzeczenia, tym samym nie służy im prawo pierwszeństwa w nabyciu mieszkania, o ile oczywiście Gmina B. zdecydowałaby się na jego wyodrębnienie i sprzedaż. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, że niezasadny jest zarzut pozwanych o sprzeczności umowy darowizny z dnia 17 kwietnia 2002 roku z art. 3 ustawy z 2000 roku. Powyższe wymaga bowiem orzeczenia sądu. Ponadto skoro do czasu wejścia w życie ustawy z 2005 roku sprawa z wniosku pozwanego o nabycie lokalu na zasadach preferencyjnych nie została zakończona zawarciem umowy sprzedaży mieszkania, to do pozwanych mają zastosowanie przepisy ustawy po zmianach z 2005 roku. Sąd I instancji powołał się także na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2010 roku (I CSK 19/10, Biul. SN 2010/9/14), w którym wskazano, że z art. 4 ust. 1, ust. 2 i ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku wynika, że jeżeli w procesach przekształceń własnościowych, samodzielny lokal mieszkalny, (t.j. lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali, j.t.: Dz. U. z 2000 roku, Nr 80, poz. 903 ze zm.), będący własnością przedsiębiorstwa państwowego, przestał być mieszkaniem zakładowym tego przedsiębiorstwa, osobie fizycznej zajmującej to mieszkanie w dniu 18 września 2005 roku na podstawie umowy najmu albo decyzji administracyjnej o jego przydziale, przysługuje prawo pierwokupu tego mieszkania jeżeli w procesach przekształceń własnościowych naruszone zostało prawo tej osoby do nabycia zajmowanego przez nią mieszkania, w szczególności prawo pierwszeństwa w nabyciu tego mieszkania, w rozumieniu art. 34 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (j.t: Dz. U. z 2000 roku, Nr 46, poz. 543 ze zm.), na zasadach preferencyjnych przewidzianych w art. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku, lub naruszono interes prawny tej osoby, co zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Z samego brzmienia i celu tego przepisu wynika jego moc wsteczna (art. 3 k.c.). Ma on bowiem zastosowanie tylko do zaszłych już w przeszłości zdarzeń prawnych: procesów przekształceń własnościowych mieszkań zakładowych, w wyniku których mieszkania te stały się własnością osób fizycznych lub prawnych i utraciły charakter mieszkań zakładowych, a przy okazji tych zdarzeń doszło do naruszenia praw lub interesu prawnego ich najemców. Regulacja ta dotyczy wszystkich zaszłych przed wejściem w życie tej ustawy procesów przekształceń własnościowych mieszkań zakładowych, także tych, do których doszło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku, w wyniku których mieszkania te przestały być mieszkaniami zakładowymi, ale w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku nadal zajmowane były przez osoby fizyczne na podstawie umowy najmu albo decyzji o przydziale.

Sąd I instancji stwierdził, że od dnia 1 grudnia 2011 roku pozwani zajmują lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) w B. bez tytułu prawnego. Stosownie do art. 222 § 1 k.c. Gmina B. może zatem żądać od pozwanych wydania przedmiotu najmu. Dlatego też Sąd Rejonowy nakazał pozwanym opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...) w B..

Jednocześnie Sąd I instancji uznał, że pozwani nie spełniają przewidzianych w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 roku, Nr 31, poz. 266 ze zm.) warunków do przyznania im lokalu socjalnego. Pozwani są bowiem współwłaścicielami innego lokalu mieszkalnego, w którym mogą zamieszkać (nota bene D. G. zamieszkuje w nim z córkami od lat).

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyli apelacją pozwani zarzucając:

1. naruszenie art. 11 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 roku, Nr 31 poz. 266 ze zm.) poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy stron nie łączyła żadna umowa najmu,

2. naruszenie art. 5 k.c. poprzez dokonanie obejścia prawa tj. naruszenia art. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 roku, Nr 4 poz. 24 ze zm.) i w związku z tym naruszenie zasad współżycia społecznego wobec świadomego ze strony powódki naruszenia praw pozwanych do lokalu mieszkalnego przydzielonego na podstawie decyzji nr (...) z dnia 1 października 1990 roku,

3. naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez złamanie konstytucyjnej zasady równości obywateli wobec prawa,

4. naruszenie art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez ograniczenie pozwanym prawa pierwszeństwa w nabyciu mieszkania, ponieważ Gmina zdecydowana jest na jego wyodrębnienie i sprzedaż,

5. naruszenie art. 222 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie w sytuacji naruszenia przez powoda w/w konstytucyjnych zasad równości i obejścia prawa oraz naruszenia zasad współżycia społecznego,

6. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez wadliwe ustalenie stanu faktycznego sprawy i dowolne przyjęcie, iż strony łączyła umowa najmu, która została skutecznie wypowiedziana i pozwani z dniem 1 grudnia 2011 roku zajmują lokal bez tytułu prawnego.

Domagali się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez jego uchylenie w całości, jak również uchylenie w całości wyroku zaocznego dnia 27 kwietnia 2012 roku i oddalenie powództwa oraz zasądzenia od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe, niesprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i uznaje za własne, godząc się także z wnioskami i oceną prawną Sądu I instancji co do istnienia podstaw do uwzględniania powództwa o nakazanie pozwanym wydania i opróżnienia lokalu mieszkalnego stanowiącego własność powódki.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że chybiony był zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., w ramach którego pozwani kwestionują przyjęcie, że powódka skutecznie wypowiedziała pozwanym umowę najmu i pozwani od dnia 1 grudnia 2011 roku zajmują lokal bez tytułu prawnego. Okoliczność skutecznego wypowiedzenia przez powódkę stosunku najmu i zajmowania przez pozwanych lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, nie mieści się w granicach podstawy faktycznej, ale stanowi wynik oceny ustaleń faktycznych.

W kontekście tego zarzutu trzeba wskazać, że nie budzi najmniejszych wątpliwości Sądu Okręgowego, iż do pozwanych stosuje się ustawę z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz. U. z 2005 roku, Nr 31, poz. 266 ze zm.; dalej jako ustawa o ochronie praw lokatorów), także w zakresie wypowiedzenia stosunku najmu. Pozwani, jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, zajmowali lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) na podstawie decyzji Komendanta Rejonowego Policji nr (...) z dnia 1 października 1990 roku o przydziale mieszkania funkcyjnego wydanej w oparciu o zarządzenie nr 10/88 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 lutego 1988 roku w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżnienia lokali mieszkalnych i tymczasowych kwater będących w dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych. Z art. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów wynika, że reguluje ona zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, zaś art. 2 ust. 1 tej ustawy stanowi, że lokatorem w rozumieniu ustawy jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Ustawę tę stosuje się zatem w zasadzie do wszystkich stosunków prawnych uprawniających lokatora do używania lokalu mieszkalnego, z wyjątkami przewidzianymi w art. 1a i 3 tej ustawy, które nie mają zastosowania w niniejszej sprawie. Zgodnie zaś z art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów znajduje ona również zastosowanie do stosunków prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie.

Nietrafny był też zarzut naruszenia art. 5 k.c. poprzez naruszenie art. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 roku, Nr 4 poz. 24 ze zm.).

Sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 roku, Nr 4 poz. 24 ze zm.), jak i ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości (Dz. U. z 2005 roku, Nr 157, poz. 1315). Przede wszystkim Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że ustawa z dnia 7 lipca 2005 roku, która miała zastosowanie do pozwanych, stanowi, iż jeżeli w procesach przekształceń własnościowych przekazywania jednostkom samorządu terytorialnego, likwidacji, zbywania, komercjalizacji, prywatyzacji lub upadłości mieszkanie, w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku, przestało być mieszkaniem zakładowym przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub innej państwowej jednostki organizacyjnej albo spółki handlowej, w odniesieniu do której Skarb Państwa był podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, to osoba fizyczna zajmująca lokal mieszkalny w dniu wejścia w życie tej ustawy na podstawie umowy najmu albo decyzji administracyjnej o jego przydziale miała prawo pierwokupu tego lokalu, jeżeli w procesach przekształceń własnościowych zostało naruszone prawo tej osoby do nabycia zajmowanego przez nią mieszkania, a w szczególności prawo pierwszeństwa, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku lub naruszono interes prawny tej osoby. Prawo pierwokupu wygasało jeżeli w okresie 3 lat, licząc od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku, nie wniesiono pozwu o stwierdzenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Tak więc skorzystanie z prawa pierwszeństwa i prawa pierwokupu przewidzianych w ustawach z dnia 15 grudnia 2000 roku i z dnia 7 lipca 2005 roku było ograniczone w czasie. Po upływie określonego w ustawie okresu prawo to wygasało. Pozwani w przepisanym terminie nie wystąpili z powództwem o stwierdzenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

Podkreślenia przy tym wymaga, że nieuwzględnienie terminu prekluzyjnego w oparciu o art. 5 k.c. nie jest prawnie dopuszczalne, ponieważ prowadziłoby to do przywracania uprawnienia, które wolą ustawodawcy wygasło.

W kontekście zarzutu nieuwzględnienia przysługującego pozwanym prawa pierwszeństwa nabycia lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w B. przy ulicy (...) trzeba zauważyć, że prawo pierwszeństwa nabycia lokalu mieszkalnego materializuje się dopiero w momencie sprzedaży tego lokalu. Prawo pierwszeństwa nabycia lokalu mieszkalnego nie jest źródłem jakiejś szczególnej ochrony osób korzystających z tego lokalu. W szczególności nie można przychylić się do tego, że do osób, którym przysługuje prawo pierwszeństwa nabycia lokalu mieszkalnego nie stosuje się ustawy o ochronie praw lokatorów. W sytuacji zaistnienia przewidzianych w tej ustawie przesłanek do wypowiedzenia stosunku prawnego, na podstawie którego lokator zajmuje lokal mieszkalny jego właściciel może wypowiedzieć ten stosunek prawny także wówczas gdy lokatorowi przysługuje pierwszeństwo nabycia tego lokalu mieszkalnego.

Tym samym upaść musiały zarzuty naruszenia art. 32 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Wypowiedzenie przez powódkę stosunku prawnego, na podstawie którego pozwani zajmowali lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) było skuteczne, bowiem w dacie tego wypowiedzenia istniała przyczyna wypowiedzenia przewidziana w art. 11 ust. 3 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów w postaci przysługiwania pozwanym własności zabudowanej nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...) III (...). To, że po dacie wypowiedzenia pozwanym stosunku prawnego, na podstawie którego zajmowali oni lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) pozwani zbyli zabudowaną nieruchomość położoną w B. przy ulicy (...) III (...) nie ma znaczenia dla oceny skuteczności wypowiedzenia, skoro zaistnienie przesłanek wypowiedzenia stosunku prawnego, na podstawie którego lokator zajmuje lokal mieszkalny przewidzianych w ustawie o ochronie praw lokatorów bada się na datę wypowiedzenia tego stosunku prawego.

Trzeba zatem zgodzić się z Sądem I instancji, że od dnia 1 grudnia 2011 roku pozwani zajmują lokal mieszkalny numer (...) położony w B. przy ulicy (...) bez tytułu prawnego, a tym samym, że zaistniały podstawy do uwzględnienia przewidzianego w art. 222 § 1 k.c. roszczenia windykacyjnego.

Końcowo należy tylko wskazać, że w żądaniu powódki o wydanie i opróżnienie przez pozwanych lokalu mieszkalnego nie sposób dopatrzeć się sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

W doktrynie i orzecznictwie zgodnie podkreśla się, że przy przyjmowaniu nadużycia prawa należy zachować szczególną ostrożność. W praktyce winno to następować w sytuacjach wyjątkowych, zwłaszcza jeżeli dotyczy to stosunków właścicielskich. Należy przy tym mieć na względzie dwie zasadnicze okoliczności, a mianowicie, że domniemywa się, iż osoba korzystająca ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego oraz że odwołanie się, zwłaszcza ogólnikowo, do klauzul generalnych przewidzianych w art. 5 k.c. nie może podważać pośrednio mocy obowiązujących przepisów prawnych. Taka praktyka mogłaby bowiem prowadzić do naruszenia zasady praworządności w demokratycznym państwie prawnym (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 roku, II CKN 604/00, OSNC 2002, z. 3, poz. 32).

Z tych względów apelacja podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono mając na uwadze wynik postępowania odwoławczego oraz treść art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. i art. 109 k.p.c. Na skutek oddalenia apelacji pozwani przegrali sprawę w postępowaniu odwoławczym i dlatego zgodnie z zasadą z art. 98 § 1 k.p.c. powinni zwrócić solidarnie stronie powodowej poniesione przez nią koszty postępowania odwoławczego, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika, określone zgodnie ze stawkami wymienionymi w § 9 pkt 1 zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).