Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Raciborzu Wydział I Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Michał Olszewski

Protokolant: sekretarz Krzysztof Pawera

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2016 roku w Raciborzu

na rozprawie

sprawy z powództwa: A. O.

przeciwko: (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki A. O. kwotę 4.000,00 (cztery tysiące) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 września 2014 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki A. O. kwotę 236,20 (dwieście trzydzieści sześć i 20/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nakazuje ściągnąć od powódki A. O. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 86,50 (osiemdziesiąt sześć i 50/100) złotych tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa- Sąd Rejonowy w Raciborzu,

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Raciborzu kwotę 346,00 (trzysta czterdzieści sześć) złotych tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa- Sąd Rejonowy w Raciborzu.

Sygn. akt I C 70/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 stycznia 2015 roku powódka A. O. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 5.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 września 2014 roku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu powódka podniosła, że w dniu 20 stycznia 2012 roku w R. przy ul. (...) poślizgnęła się i upadła na oblodzonej i eodśnieżonej drodze. Ponadto powódka podała, że w wyniku upadku straciła przytomność oraz, że skutki wypadku leczyła w szpitalu, w którym była hospitalizowania od dnia 20.01.2012 roku do 24.01.2012 roku. Ponadto powódka A. O. podniosła, że ulica (...) znajdowała się w zarządzie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R., której odpowiedzialność cywilna ubezpieczona była u pozwanej. W ocenie powódki za skutki wypadku należała się jej kwota 5.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 08 czerwca 2015 roku (k. 59-62) pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła o oddalenia powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwana przyznała, że w dniu wypadku łączyła ją z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w R. umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, w ramach której ubezpieczono odpowiedzialność cywilną działalności prowadzonej. Ponadto pozwana potwierdziła okoliczności oraz skutki wypadku powódki z dnia 20 stycznia 2012 roku. Pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. podniosła, że powódka nie udowodniła przesłanek odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonej spółki. W ocenie powódki wypadek nie był spowodowany działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonej spółki, a wynikał z nieroztropnego zachowania się powódki, nacechowanego pośpiechem i przemieszczaniem się w stronę samochodu bez zachowania dostatecznych środków ostrożności, co doprowadziło do upadku i uszkodzenia ciała. Ponadto pozwana podniosła, że powódka domaga się zawyżonego zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01 sierpnia 2010 roku Gmina R. jako zamawiający oraz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. jako wykonawca zawarli umowę na okres 36 miesięcy, w której wykonawca zobowiązał się do letniego i zimowego utrzymania dróg gminnych na terenie Gminy R.. W umowie wykonawca zobowiązał się mechanicznie i ręcznie usuwać śnieg, śliskość pośniegową, gołoledź, szron, szadź oraz lodowicę na chodnikach (§12 ust. 1 lit b umowy). Droga przy ulicy (...) w R. został zakwalifikowany do IV kolejności zimowego utrzymania. IV kolejność zimowego utrzymania dróg przewidywała: odśnieżanie na całej szerokości jezdni, miejscowe posypania jezdni, umożliwiające prowadzenie ruchu. IV kolejność zimowego utrzymania dróg dopuszczała odstępstwa od IV standardu w stanie utrzymania jezdni po ustaniu opadów: śnieg luźny lub zaspy mogą występować do 8 godzin, może występować śnieg zajeżdżony lub języki śnieżne, dopuszcza się przerwy w komunikacji do 10 godzin. IV kolejność zimowego utrzymania dróg dopuszczała odstępstwa od IV standardu w stanie utrzymania jezdni od stwierdzenia występowania zjawisk: gołoledź lub lodowica do 8 godzin, śliskość pośniegowa do 10 godzin.

Dowody:

- umowa z dnia 01 sierpnia 2010 roku wraz z załącznikami – k. 80-98

W okresie od dnia 01 stycznia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku odpowiedzialności cywilna (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z prowadzeniem jej działalności była ubezpieczona w (...) Spółce Akcyjnej w W.. Przedmiotem ubezpieczenia były szkody będące następstwem: czynu niedozwolonego w granicach odpowiedzialności ustawowej, niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (§ 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ogólnych warunków ubezpieczenia).

Dowody:

- okoliczności bezsporne,

- ogólne warunki ubezpieczenia – k. 71-73.

W dniu 20 stycznia 2012 roku, około godziny 9.00 – 10.00 rano, A. O. i I. M. pracowały jako listonoszki. Po doręczeniu przesyłki przy ulicy (...) w R. A. O. wracała do samochodu. A. O. szła ostrożnie, wiedziała, że droga jest nieodśnieżona, oblodzona i nieposypana. W pewnym momencie A. O. poślizgnęła się na drodze i uderzyła głową o ziemię tracąc przytomność. I. M. pomogła A. O. wejść do samochodu. A. O. skarżyła się na silny ból głowy, wymiotowała. I. M. zawiozła A. O. do szpitala. W szpitalu wykonano A. O. tomografię komputerową oraz przyjęto na oddział szpitalny. A. O. była hospitalizowana do dnia 24 stycznia 2012 roku. Po wypadku A. O. wróciła do dawnej aktywności, odczuwała lęk, że może ponownie przewrócić się zimą. Po opuszczeniu szpitala A. O. przebywała 2 miesiące na zwolnieniu lekarskim, chodził na wizyty do neurologa i psychiatry. Od czasu wypadku A. O. cierpiała na nawracające bóle głowy.

Dowody:

- dokumentacja medyczna – k. 8-15,

- zeznania świadka I. M. – k. 127,

- zeznania powódki A. O. – k. 127-128.

W wyniku upadku z dnia 20 stycznia 2012 roku A. O. doznała stłuczenia głowy bez utrwalonych następstw neurologicznych, co nie skutkowało powstaniem długotrwałego, ani trwałego uszczerbku na zdrowiu. Wypadek A. O. nie wpłynął niekorzystnie na jej neurologiczny aspekt stanu zdrowia. Rokowania co do stanu zdrowia A. O. były dobre i niezagrożone. W chwili wyrokowania neurologiczny stan zdrowia A. O. był stabilny i nie miał wpływu na jej stan zdrowia w przyszłości. Po wypadku A. O. nie wymagała opieki osoby trzeciej i opieki takiej nie wymagała w chwili wyrokowania.

Dowody:

- opinia biegłego neurologa M. W. – k. 142 – 143.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2014 roku, doręczonym w dniu 25 sierpnia 2014 roku, A. O. zawiadomiła (...) Spółkę Akcyjną w W. o szkodzie spowodowanej wypadkiem z dnia 20 stycznia 2012 roku oraz wezwała do zapłaty kwoty 30.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia.

Dowód:

- zgłoszenie szkody – akta szkody.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, opinii biegłego, zeznań świadka oraz powódki.

Bezsporną była okoliczność, że pozwana ubezpieczała odpowiedzialność cywilna (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialności w R. za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z prowadzeniem jej działalności. Zgodnie z art. 229 k.p.c. okoliczności bezoporne nie wymagały dowodu.

Do ustalenia stanu faktycznego nie przyczyniły się zeznania świadka K. K. (k. 134). Świadek ten nie pamiętał okoliczności, które były istotne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy, to jest jakie czynności związane z odśnieżaniem ulicy (...) w R. zostały wykonane w dniu wypadku powódki oraz w dniach poprzedzających. Świadek K. K. potwierdził jedynie okoliczności, które udowodnione zostały już przez pozwaną za pomocą dowodów z dokumentów.

Pozwana nie udowodniła, że ubezpieczona wykonała prawidłowo łączącą ją z Gminą R. umowę letniego i zimowego utrzymania dróg, co zwalniałby ją od odpowiedzialności względem powódki (o czym szerzej poniżej w rozważaniach prawnych). Pozwana podjęła inicjatywę dowodową na okoliczność wykonania umowy letniego i zimowego utrzymania dróg przez ubezpieczoną, jednakże przedstawione przez pozwaną dowody były niewystarczające do ustalenia czynności, które zostały podjęte przez ubezpieczoną w dniu wypadku oraz w dniach poprzedzających wypadek. Jak wskazano powyżej świadek K. K. nie pamiętał jakie czynności związane z zimowym utrzymaniem ulicy (...) w R. były wykonywane przez ubezpieczoną. Nie stanowiły dowodu wykonanych przez ubezpieczoną czynności, związanych z zimowym utrzymaniem ulicy (...) w R., raporty (k. 99-100) oraz wykazy wykonanych prac (k. 101-124). Opisane powyżej dokumenty mają charakter dokumentów prywatnych, a zatem o ograniczonej mocy dowodowej, określonej w art. 245 k.c. Ponadto z dokumentów tych nie wynika czy i jakie prace wykonane zostały przez ubezpieczoną na ulicy (...) w R. w dniu wypadku oraz dniach poprzedzających.

Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo A. O. za uzasadnione do kwoty 4.000,00 złotych. Dochodząc do powyższej konstatacji Sąd Rejonowy kierował się następującą wykładnią przepisów prawa.

Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (t. j.: Dz.U. z 2015, poz. 460 ze zm. – zwana dalej „u.d.p.”) drogi gminne stanowią własność właściwego samorządu gminy. Pojęcie zarządcy drogi zdefiniowane jest w art. 19 ust. 1 u.d.p. przez wskazanie zakresu jego kompetencji; jest to organ, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg. Według art. 19 ust. 2 zarządcami dróg gminnych jest – wójt (burmistrz, prezydent miasta). Otwarty katalog obowiązków zarządcy określa art. 20 pkt 4 u.d.p., w którym wymieniono utrzymanie nawierzchni, chodników, obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, a więc także zapewnienie zimowego utrzymania drogi. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako zarządca drogi gminnej w zakresie odpowiedzialności za szkody wynikłe z nienależytego utrzymania nawierzchni drogi, reprezentuje właściwą gminę (por uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt III Czp 33/13, opubli. w OSNC 2014/4/36). Jeżeli gmina w drodze umowy powierza czynności zimowego utrzymania dróg profesjonaliście, to zgodnie z dyspozycją art. 429 k.c. zwolniona zostaje od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem powyższych czynności. Jeżeli podmiot, któremu powierzono zimowe utrzymanie dróg, niewłaściwe wykonuje umowę to odpowiada za spowodowaną przez to szkodę w oparciu o przepis art. 415 k.c. Gdyby profesjonalista, któremu powierzono zimowe utrzymanie dróg wykonał prawidłowo umowę zimowego utrzymania dróg, to odpowiedzialnym za szkodę pozostawałby powierzający w oparciu o przepis art. 415 k.c. Zgodnie zaś z art. 805 § 1 i 2 pkt 1) k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

W niniejszej sprawie doszło do powierzenia przez Gminę R. zimowego utrzymania dróg gminnych ubezpieczonej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R., która w zakresie swojej działalności zajmuje się wykonywaniem tych czynności. Odpowiedzialność za skutki wypadku powódki ponosi ubezpieczyciel (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialności w R., albowiem ubezpieczona spółka nie wykonała prawidłowo umowy zimowego utrzymania ulicy (...) w R.. Powyższe stanowiło wobec powódki czyn niedozwolony ubezpieczonej z art. 415 k.c., za który odpowiedzialność cywilną ponosiła pozwana na podstawie umowy ubezpieczenia (§ 6 ust. 1 pkt 1 ogólnych warunków ubezpieczenia – k. 71). Powódka udowodniła, że uległa wypadkowi w związku pośliźnięciem się na nieodśnieżonej, oblodzonej i nieposypanej drodze. Tymczasem na ubezpieczonej, zgodnie z umową zimowego utrzymania dróg, spoczywał obowiązek odśnieżenia ulicy (...) w R. na całej szerokości jezdni oraz miejscowego jej posypania, umożliwiając prowadzenie ruchu. Dopuszczalne odstępstwa przewidywały: zaleganie śniegu luźnego lub zasp do 8 godzin po ustaniu opadów, występowanie śniegu zajeżdżonego lub języków śnieżnych, występowanie gołoledzi i lodowicy do 8 godzin od wystąpienia tych zjawisk, występowanie śliskości pośniegowej do 10 godzin od jej wystąpienia. Skoro powódka poślizgnęła się na znajdującym się na ulicy lodzie, to znaczy że pozwana nie wykonała czynności odśnieżania i posypywania ulicy (...) w R.. Pozwana nie wykazała kiedy występowały ostanie opady śniegu lub inne zjawiska meteorologiczne, które mogłyby zwalniać ubezpieczoną od odpowiedzialności w związku z określonymi w umowie odstępstwami od IV standardu zimowego utrzymania dróg. Niewykonanie przez ubezpieczoną czynności związanych z zimowym utrzymaniem dróg stanowiło bezprawne zdarzenie wywołujące szkodę powódki. Nie budzi wątpliwości, że obrażenia ciała (szkoda), których doznała powódka pozostawały w normalnym związku przyczynowym z niewykonaniem umowy zimowego utrzymania dróg przez ubezpieczoną.

Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustawodawca nie wskazał w przepisach Kodeksu cywilnego sposobu wyliczenia kwoty zadośćuczynienia, pozostawiając ją uznaniu sędziowskiemu. Zasadnym jest jednak podniesienie, jakimi okolicznościami kierował się Sąd Rejonowy przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia w niniejszej sprawie. Ustalając kwotę zadośćuczynienia Sąd Rejonowy kierował się natężeniem i czasem trwania składających się na krzywdę powódki cierpień fizycznych i psychicznych, trwałością następstw zdarzenia oraz konsekwencjami uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym powódki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, sygn. akt II IKN 681/98, opubl. w OSNP 2000/16/626). Ponadto Sąd Rejonowy miał na uwadze, że zadośćuczynienie, przyznawane na podstawie art. 445 § 1 k.c., ma charakter kompensacyjny, a zatem jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2010 roku, sygn. akt III APa 21/10, opubli w POSAG 2011/1/51).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd Rejonowy określając wysokość należnego powódce A. O. zadośćuczynienia miał na uwadze: ból, który przeżyła powódka w związku z obrażeniami głowy, przeżycia psychiczne towarzyszące wypadkowi i leczeniu, utrzymujące się po wypadku dolegliwości bólowe głowy oraz towarzyszące powódce lęki przed kolejnym upadkiem zimą. Sąd Rejonowy wziął również pod uwagę, że wypadek nie spowodował u powódki długotrwałego, ani trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz, że wypadek nie wpłynął niekorzystnie na neurologiczny aspekt stanu zdrowia powódki, stabilność stanu zdrowia powódki oraz, że wypadek nie wpłynie na stan zdrowia powódki w przyszłości. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd Rejonowy miał także na uwadze, aby przyznane zadośćuczynienie przedstawiało odczuwalną wartość ekonomiczną. Reasumując powyżej podniesione argumenty Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że zadośćuczynienie w łącznej wysokości 4.000,00 złotych stanowi odpowiednią rekompensaty krzywd poniesionych przez powódkę A. O. w związku z wypadkiem z dnia 20 stycznia 2012 roku.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy, na podstawie art. 415 k.c. w zw. z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. oraz art. 805 § 1 i 2 pkt 1) k.p.c. w związku z umową ubezpieczenia, zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki A. O. kwotę 4.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 września 2014 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, oddalając powództwa w pozostałej części. Odsetki ustawowe za opóźnienie uzasadniał przepis art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. w zw. zawiadomieniem o szkodzie i wezwaniem do zapłaty doręczonym pozwanej w dniu 25 sierpnia 2014 roku.

Orzeczenie w przedmiocie zwrotu kosztów procesu uzasadniał art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 109 § 1 i 2 k.p.c. Zgodnie z art. 100 zd. 1 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Niezbędne koszty procesu powódki A. O. wyniosły 450,00 złotych, w tym: 250,00 złotych tytułem opłaty od pozwu oraz 200,00 złotych tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego (k. 139a). Powódka wygrała proces do kwoty 4.000,00 złotych z dochodzonej kwoty 5.000,00 złotych, to jest w 80,00 procentach, a zatem należała jej się kwota 360,00 złotych od pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu (80,00 procent z kwoty 450,00 złotych). Niezbędne koszty procesu pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. wyniosły 619,00 złotych, w tym: 600,00 złotych tytułem wynagrodzenia radcy prawnego (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu <t. j.: Dz.U. z 2013 roku, poz. 490 z późn. zm.>), 17,00 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 2,00 złote tytułem opłaty kancelaryjnej (k. 135). Pozwana wygrała proces do kwoty 1.000,00 złotych z dochodzonej kwoty 5.000,00 złotych, to jest w 20,00 procentach, a zatem należała jej się kwota 123,80 złotych od powódki tytułem zwrotu kosztów procesu (20,00 procent z kwoty 619,00 złotych). Po potrąceniu wskazanych powyżej kwot należało zasądzić od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz A. O. kwotę 236,20 złotych.

Punkt IV wyroku uzasadniały przepisy art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j.: Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 ze zm.) w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Raciborzu wydatkami na wynagrodzenie biegłego w kwocie 432,50 złotych (k. 154).

Punkt VI wyroku uzasadniały przepisy art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j.: Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 ze zm.) w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Raciborzu wydatkami na wynagrodzenie biegłego w kwocie 432,50 złotych (k. 154).

Sygn. akt I C 70/15

Zarządzenia:

- odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.

R., 26 kwietnia 2016 r.