Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. w Gdańsku

sprawy R. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 listopada 2015 r., sygn. akt VII U 1297/14

oddala apelację.

SSO del. Elżbieta Trybulec – Czernek SSA Grażyna Czyżak SSA Bożena Grubba

Sygn. akt III AUa 175/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., powołując się na art. 12 i art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.), odmówił ustalenia R. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że orzeczeniem z dnia 05 czerwca 2014 r. komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. Z. kwestionując dokonaną w postępowaniu administracyjnym w niniejszej sprawie ocenę wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na jego zdolność do pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 09 listopada 2015 r. w sprawie VII U 1297/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. i ustalił R. Z. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01 czerwca 2014 r. na stałe.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Ubezpieczony, urodzony dnia (...), w dniu 29 kwietnia 2014 r. złożył do organu rentowego wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Wnioskodawca do dnia 31 maja 2014 r. przyznane miał prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Powyższe świadczenie przyznano decyzją z dnia 04 czerwca 2013 r.

W celu ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonego, został on skierowany na badania do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 23 maja 2014 r. stwierdził, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Na skutek wniesionego sprzeciwu wnioskodawca został poddany badaniu przez komisję lekarską ZUS, która orzekła tożsamo jak lekarz orzecznik.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na w/w orzeczenie komisji lekarskiej.

W celu ustalenia, czy stan zdrowia strony wskazuje, że jest ona nadal po dniu 31 maja 2014 r. całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy zarobkowej z powodu istotnego naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu – konieczne były wiadomości specjalne, a zatem Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych sądowych: hematologa i neurologa.

Biegła lekarz neurolog rozpoznała u wnioskodawcy:

1) stan po złamaniu kompresyjnym trzonu L1 kręgosłupa leczonym przez skórną wertebroplastykę cementową 04 lipca 2011 r.,

2) białaczkę limfocytową w okresie obserwacji hematologicznej.

Uzasadniając opinię biegła neurolog wskazała, że po zbadaniu wnioskodawcy i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną rozpoznała jak wyżej i nie stwierdziła niezdolności do pracy badanego z przyczyn neurologicznych. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono objawów uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego uniemożliwiających wykonywanie pracy przez wnioskodawcę. Stwierdzone w 2011 r. złamanie trzonu L1. zostało poddane leczeniu (wertebroplastyka cementowa). Aktualnie, poza okresową bolesnością ruchową kręgosłupa - co potwierdza dokumentacja leczącego ortopedy, nie stwierdza się dysfunkcji narządu ruchu, w tym kręgosłupa uniemożliwiającej prace zarobkową wnioskodawcy. Biegła wskazała, że dotychczas orzekano o częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy z powodów hematologicznych. Opinia neurologiczna zgodna z opinią komisji lekarskiej ZUS.

Biegły lekarz hematolog rozpoznał u ubezpieczonego:

1) przewlekłą białaczkę limfocytową stadium I A wg. Rai – m nie wymagającą leczenia cytoredukcyjnego,

2) chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.

W opinii biegły ten wskazał, że po zapoznaniu się z dokumentacją sądowo-lekarską i przeprowadzeniu badania sądowo-lekarskiego stwierdził, iż badany z wykształcenia technik mechanik maszyn rolniczych, pracujący jako dozorca, podaje że pozostaje pod opieką specjalistyczną hematologiczną z powodu przewlekłej białaczki limfocytowej. Choroba została rozpoznana u badanego w 2008 r. Badany pozostaje pod opieką specjalistyczną hematologiczną w Poradni Hematologicznej G. (...). Po ocenie stopnia zaawansowania choroby Badany został zakwalifikowany do terapii według schematu FCR-L, Badany otrzymał 6 tego typu cykli chemioterapii uzyskując remisję choroby - 2009 r. Po uzyskaniu efektu terapeutycznego badany pozostaje wyłącznie w obserwacji bez wskazań do stosowania chemioterapii. Badany 1x3 miesiące jest konsultowany w Poradni Hematologicznej. Dodatkowo badany pozostaje pod opieka lekarską z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Badany przedstawia dokumentację potwierdzająca istniejące schorzenia. W badaniu podmiotowym badany podaje skargi na częste infekcje, nadmierna potliwość, złą tolerancję wysiłku. W badaniu przedmiotowym biegły stwierdził stan odżywienia odpowiadający nadwadze BMI=, bez istotnych odchyleń w badaniu hematologicznym.

We wnioskach opinii biegły wskazał, że na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej i przeprowadzonego badania sądowo – lekarskiego, iż wnioskodawca jest częściowo, trwale niezdolny do pracy zgodnej z posiadanym wykształceniem i ostatnio wykonywaną pracą. Jako początek częściowej niezdolności do pracy należy przyjąć datę rozpoznania choroby nowotworowej układu krwiotwórczego, czyli kwiecień 2008 r. Badany może wykonywać lekką pracę fizyczną, prace bez narażania na zmienne warunki zewnętrzne i pracę jednozmianową. Ocena stopnia upośledzenia sprawności spowodowana schorzeniami układu kostno – stawowego stanowi podmiot opinii biegłych z zakresu ortopedii i neurologii, których opinia będzie wiążąca dla Sądu.

Organ rentowy po zapoznaniu się z opiniami biegłych, przedstawił zastrzeżenia Przewodniczącego Komisji Lekarskich do opinii biegłego hematologa w części dotyczącej kwalifikacji do długotrwałej niezdolności do pracy. W zastrzeżeniach wskazano, że biegły ustalił rozpoznanie przewlekłej białaczki limfocytowej stadium I A wg. Rai- nie wymagającej leczenia cytoredukcyjnego. W badaniu przedmiotowym bez istotnych odchyleń w badaniu hematologicznym. Lekarze orzecznicy potwierdzili pełną reemisję, ubezpieczony bez leczenia, zdolny do pracy na stanowiskach wskazanych przez lekarza profilaktyka.

W opinii uzupełniającej biegły lekarz hematolog, odpowiadając na zastrzeżenia organu rentowego wskazał, że w pełni podtrzymuje swoją opinię z dnia 19 marca 2015 r. W opinii tego biegłego badany jest częściowo, trwale niezdolny do pracy zgodnej z wykształceniem i ostatnio wykonywaną pracą. Badany pracuje jako dozorca w trybie zmianowym tzn. pracuje w dzień i w nocy, tego rodzaju praca -zmianowa- nie jest wskazana w przypadku choroby nowotworowej jaką jest przewlekła białaczka limfocytowa, nawet w fazie reemisji. Przewlekła białaczka limfocytowa jest choroba nowotworową, co prawda o powolnym przebiegu, ale nieuleczalną. Naturalny przebieg choroby charakteryzuje się okresami (współcześnie i przy prawidłowej profilaktyce i leczeniu) pełnej remisji i progresji choroby wymagającej stosowania leczenia przeciwnowotworowego. Sam fakt pozostawania w całkowitej remisji nie upoważnia do stwierdzenia pełnej zdolności do pracy na każdym stanowisku i bez ograniczeń.

Brak objawów choroby nowotworowej nie świadczy o jej nieobecności i wpływie na stan organizmu. Podstawą postępowania lekarskiego jest utrzymanie jak najdłużej stanu reemisji choroby, bez stosowania leczenia przeciwnowotworowego. Temu celowi służy między innymi ocena zdolności chorego do pracy na określonych stanowiskach. W przypadku przewlekłej białaczki limfocytowej zmianowy charakter pracy, praca w zmiennych warunkach zewnętrznych lub praca z narażeniem na czynniki szkodliwe jest bardzo niekorzystnym czynnikiem zewnętrznym wpływającym na czas utrzymywania się reemisji choroby.

Po zapoznaniu się z opinią uzupełniającą biegłego hematologa organ rentowy podtrzymał uprzednią treść swoich zastrzeżeń.

Stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych, dokumentacji lekarskiej ZUS oraz dokumentacji z akt niniejszej sprawy, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd ten również nie znalazł podstaw, by je podważyć.

Ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego Sąd I instancji oparł o opinie wydane przez powołanych w sprawie biegłych. Sąd ten uznał je za miarodajne źródło wiedzy w zakresie wymaganych wiadomości specjalistycznych. Opinie zostały sporządzone w sposób rzeczowy i konkretny, zawierają jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Zostały one uzasadnione w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych. Opinie te zostały wydane po dokonaniu oględzin i badaniu ubezpieczonego, analizie przedłożonej przez niego dokumentacji lekarskiej i w oparciu o wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS. Wyczerpująco zostały opisane stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia i ich wpływ na jego zdolność do pracy. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych uznając, że stanowią one wiarygodną podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Zdaniem tego Sądu odwołanie ubezpieczonego jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), dalej: ustawa, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest niezdolny do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Zgodnie zaś z treścią art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z brzmienia art. 12 ustawy wyraźnie wynika, że do stwierdzenia niezdolności do pracy nie jest wystarczające samo występowanie naruszenia sprawności organizmu (choroby), lecz jednocześnie naruszenie to musi powodować całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie rokując odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl art. 13 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sąd I instancji zważył, że kwestią sporną w niniejszej sprawie było to, czy R. Z. nadal po dniu 31 maja 2014 r. jest niezdolny do pracy zarobkowej. Poza sporem były bowiem pozostałe przesłanki niezbędne do uzyskania prawa do renty, określone w powołanych wyżej przepisach.

Nie budziło wątpliwości tego Sądu, że ubezpieczony cierpi na określone schorzenia, jednakże to nie fakt występowania schorzeń, a jedynie stopień ich zaawansowania, może powodować niezdolność do pracy. Należy wskazać przy tym, iż subiektywna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego i jego przekonanie, że jest niezdolny do pracy, nie może zastąpić oceny dokonanej przez biegłych sądowych – wysokiej klasy specjalistów, którzy w przekonujący sposób uzasadnili swoje stanowisko (por. wyrok S.N. z dnia 22 stycznia 1998 roku, II UKN 466/97, OSNAP 1999/1/25).

W celu ustalenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego wskazuje, że po dniu 31 maja 2014 r. jest on nadal niezdolny do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu – konieczne były wiadomości specjalne, zatem Sąd Okręgowy na mocy art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa i hematologa.

W ocenie Sądu Okręgowego opinie sporządzone w sprawie przez w/w biegłych sądowych są wnikliwe i wyczerpujące, logiczne i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione. Zostały one wydane przez lekarzy specjalistów o specjalnościach adekwatnych do rodzaju schorzeń rozpoznanych u ubezpieczonego, o uznanym autorytecie i dużym doświadczeniu zawodowym oraz długoletniej praktyce. Opinie zostały wydane po uprzednio przeprowadzonym badaniu ubezpieczonego oraz zapoznaniu się ze zgromadzoną przezeń dokumentacją medyczną.

Niemniej jednak Sąd ten za podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy przyjął jedynie opinie (główną i uzupełniającą) biegłego sądowego hematologa, podzielając płynące z nich wnioski dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego z uwagi na występujące schorzenia, powodujące jego dalszą, częściową niezdolność do pracy.

Sąd I instancji podkreślił, że biegły dokonując oceny zdolności ubezpieczonego do pracy wziął pod uwagę występowanie określonych schorzeń i ich wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, jak również posiadane kwalifikacje zawodowe, rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy oraz możliwość podjęcia zatrudnienia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sąd ten zaznaczył, że biegły hematolog opiniując trwałą, częściową niezdolność do pracy strony kategorycznie i konsekwentnie podkreślał, iż z uwagi na przewlekłą (i nieuleczalną) białaczkę limfoblastyczną, nawet w okresie reemisji, w której znajduje się ubezpieczony, praca zmianowa, w zmiennych warunkach zewnętrznych, ma bardzo niekorzystny wpływ na czas utrzymywania się reemisji choroby. Sama zaś choroba charakteryzuje się okresami reemisji i progresji wymagającej już leczenia przeciwnowotworowego. Z tych przyczyn podstawą postępowania lekarskiego jest utrzymanie jak najdłużej stanu reemisji, czemu służy także ocena zdolności do pracy na określonych stanowiskach. Opinia biegłego odnosi się konkretnie do charakteru choroby ubezpieczonego i warunków, w jakich wykonywana jest przez niego praca.

Sąd Okręgowy zważył jednocześnie, że zgłoszone przez organ rentowy zarzuty do wydanych w sprawie opinii biegłego hematologa (głównej i uzupełniającej) stanowiły jedynie polemikę ze stanowiskiem biegłego, a podnoszone argumenty nie dawały podstaw do podważenia merytorycznej wartości wydanych opinii. Sąd ten uznał, że zaprezentowane przez organ rentowy stanowisko nie zasługiwało w żadnej mierze na uwzględnienie, bowiem organ ten – którego w myśl zasady z art. 6 k.c. obciążał w tym zakresie ciężar dowodu odnośnie skutecznego zakwestionowania ustaleń biegłych sądowych– w żaden sposób nie zdołał udowodnić, aby doszło do jakiejkolwiek faktycznej i realnej poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego w stosunku do okresu wcześniejszego, kiedy był on opiniowany przez lekarzy orzeczników ZUS, w szczególności w maju 2013 r., tj. dacie poprzedzającej wydanie decyzji stwierdzającej częściową niezdolność do pracy do maja 2014 r.

Sąd I instancji podkreślił, że także w tej dacie odnotowano stan reemisji choroby nowotworowej, co nie stanowiło wszak podstaw do odmowy przyznania świadczenia rentowego.

Z przytoczonych względów Sąd ten nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłego sądowego hematologa, w związku z czym, na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego uznał, że R. Z. jest nadal częściowo niezdolny do pracy i jest to – zważywszy na charakter schorzenia – niezdolność trwała, a tym samym spełnione zostały wszystkie warunki do przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia rentowego na dalszy okres.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając temu orzeczeniu naruszenie:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 12, art. 13 i art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) poprzez przyjęcie, że wnioskodawca jest trwale, częściowo niezdolny do pracy i w konsekwencji przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01 czerwca 2014 r. na stałe,

2) naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy skutkujące niewłaściwą oceną stanu faktycznego sprawy.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy dokonał streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowego pierwszo-instancyjnego w niniejszej sprawie oraz kwestionował przyjęcie przez Sąd Okręgowy za podstawę rozstrzygnięcia tej sprawy opinii biegłego hematologa, który uznał ubezpieczonego za trwale, częściowo niezdolnego do pracy od kwietnia 2008 r., bez uzupełnienia postępowania dowodowego o dowód z opinii biegłego specjalisty medycyny pracy.

Apelujący wskazał, że przy ocenie stopnia niezdolności do pracy należy brać pod uwagę nie tylko rodzaj schorzeń powodujących niezdolność do pracy, ale również wiek osoby ubiegającej się o świadczenie, czy też możliwe do przeprowadzenia zabiegi medyczne wpływające na poprawę stanu zdrowia, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy. Dopiero ocena tych wszystkich czynników złoży się na wiedzę medyczną o której mowa we wskazanym powyżej przepisie.

W konkluzji apelacji organ rentowy wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania wnioskodawcy, ewentualnie:

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji,

3) zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Z treści apelacji wynika m.in. zarzut naruszenia przez ten Sąd prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie sporządzonych w postępowaniu sądowym pierwszo-instancyjnym w niniejszej sprawie opinii biegłego sądowego internistę-hematologa za miarodajne dla oceny wpływu rozpoznanych u R. Z. schorzeń na jego zdolność do pracy zarobkowej po dniu 31 maja 2014 r.

Skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok S.N. z dnia 13 października 2004 r., III CK 245/04, LEX nr 174185).

W ocenie Sądu II instancji apelujący nie zdołał wykazać wadliwości rozumowania Sądu Okręgowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela poczynione w postępowaniu sądowym pierwszo-instancyjnym w przedmiotowej sprawie ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r., II CKN 391/98, LEX nr 523662).

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy po dniu 31 maja 2014 r. ubezpieczony spełnia łącznie wszystkie ustawowe przesłanki ustalenia mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wynikające z treści art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), a w szczególności sporną przesłankę w postaci niezdolności do pracy (art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).

U podstaw dokonanej przez Sąd I instancji oceny zdolności wnioskodawcy do pracy leży sporządzona w postępowaniu sądowym pierwszo-instancyjnym w niniejszej sprawie opinia biegłego sądowego internisty-hematologa z dnia 19 marca 2015 r. (k. 38-41 akt sprawy), uzupełniona opinią tego biegłego z dnia 07 sierpnia 2015 r. (k. 72 akt sprawy), w której biegły ten uznał, że odwołujący jest po dniu 31 maja 2015 r. nadal trwale, częściowo niezdolny do pracy.

Opinia biegłego podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. wyrok S.N. z dnia 21 października 2004 r., V CK 143/04, LEX nr 585885).

Sąd II instancji stwierdza, że sporządzone w postępowaniu sądowym pierwszo-instancyjnym opinie biegłego sądowego internisty-hematologa odpowiadają wymogom stawianym przez przepis art. 285 § 1 k.p.c., ponieważ nie tylko umożliwiają ich sądową kontrolę, ale nadto uzasadnienia są przystępne i zrozumiałe dla osób nie dysponujących wiedzą medyczną, zaś wnioski sformułowane zostały jasno i czytelnie.

Opinie te sporządzone zostały przez biegłego sądowego lekarza o specjalności odpowiadającej schorzeniu onkologicznemu, na które cierpi R. Z., tj. internistę-hematologa. Treść tych opinii świadczy o tym, że ich wydanie poprzedzone zostało rzetelną i wnikliwą analizą zgromadzonych w sprawie dowodów, mających wpływ na wyrażone w nich finalne ustalenia. Biegły sądowy internista-hematolog przekonywująco i logicznie uzasadnił swoje stanowisko.

Dokonana przez tego biegłego ocena wpływu rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń na jego zdolność do pracy po dniu 31 maja 2014 r. uwzględnia zarówno wymienione w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej czynniki medyczne, jak i wymienione w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej czynniki zawodowe.

U podstaw ustalenia R. Z. decyzją z dnia 04 czerwca 2013 r. (k. 183 akt ren. ZUS) prawa do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01 czerwca 2013 r. do dnia 31 maja 2014 r. leżała opinia lekarza orzecznika ZUS z dnia 21 maja 2013 r. (k. 182 akt ren. ZUS, k. 103 akt dok. lek. ZUS), który uznał, że rozpoznane u ubezpieczonego schorzenie w postaci przewlekłej białaczki limfocytowej w okresie reemisji czyni go okresowo, częściowo niezdolnym do pracy do maja 2014 r.

Swoje stanowisko lekarz orzecznik ZUS oparł m.in. na opinii lekarza konsultanta ZUS-specjalisty radioterapii i onkologii z dnia 14 maja 2013 r. (k. 101-102 akt dok. lek. ZUS), który wskazał, że brak obecnie wykładników choroby w badaniu przedmiotowym i dodatkowych, jednak należy ją traktować jako nieuleczalną i spodziewać się nawrotu. Całokształt obrazu klinicznego i doświadczenie z chorymi na przewlekłą białaczkę limfocytową, wskazuje na znaczny stopień utraty zdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Brak jest przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanym obecnie stanowisku.

Z zaświadczenia o stanie zdrowia dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego ZUS N-9 z dnia 11 kwietnia 2014 r. (k. 104 akt dok. lek. ZUS) wynika, że podstawowym schorzeniem rozpoznanym u ubezpieczonego jest przewlekła białaczka limfocytowa.

Zaskarżoną decyzję z dnia 10 czerwca 2014 r. (k. 199 akt ren. ZUS) wydano w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 05 czerwca 2014 r. (k. 124 akt dok. lek. ZUS), która uznała, że rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia w postaci: przewlekłej białaczki limfatycznej z komórek B, stanu po złamaniu kompresyjnym trzonu L1 leczonym przezskórną cementoplastyką w 2011 r. oraz przebytej artroskopii prawego stawu kolanowego w 2004 r. nie naruszają sprawności organizmu w stopniu powodującym długotrwałą niezdolność do pracy.

Dla oceny kwestii zdolności R. Z. do pracy po dniu 31 maja 2014 roku kluczowa jest ocena, czy po tym dniu nastąpiła poprawa stanu jej zdrowia w stosunku do stanu, który leżał u podstaw ustalenia mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od dnia 01 czerwca 2013 r. do dnia 31 maja 2014 r.

Dla uznania ubezpieczonego za niezdolnego do pracy konieczne jest, aby naruszenie sprawności organizmu powodowało, co najmniej utratę w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej).

Z treści art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej wynika bowiem, że nie ma niezdolności do pracy w przypadku, gdy naruszenie sprawności organizmu nie jest przeszkodą do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi lub możliwymi do nabycia kwalifikacjami (por. wyrok S.N. z dnia 17 kwietnia 2008 r., II UK 192/07, LEX nr 511705).

Kluczowa dla stwierdzenia, czy rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia nadal po dniu 31 maja 2014 r. czynią go niezdolnym do pracy, jest zatem ocena elementu „znaczności” ograniczenia jego zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji na skutek wynikających z powyższych schorzeń przeciwwskazań.

Zaznaczyć bowiem należy, że niezdolność do pracy w stopniu mniejszym niż „znaczny” nie jest niezdolnością do pracy objętą ochroną rentową (por. wyrok S.N. z dnia 18 maja 2010 r., I UK 22/10, LEX nr 607130).

R. Z. ma wykształcenie średnie zawodowe/techniczne - posiada wyuczony zawód technika mechanika maszyn rolniczych, dotychczas wykonywał prace na stanowiskach: kontrolera jakości produkcji, samodzielnego referenta d/s przygotowania produkcji (k. 11-12 akt ren. ZUS), kierownika (k. 15-16 akt ren. ZUS), mistrza (k. 19 akt ren. ZUS), ślusarza, mistrza produkcji (k. 21-23 akt ren. ZUS), zaś ostatnio na stanowisku maszynisty stacji pomp (k. 158 akt ren. ZUS), a zatem dla oceny wpływu rozpoznanych u niego schorzeń na zdolność do pracy zarobkowej przyjąć należy zarówno jego kwalifikacje formalne jak i kwalifikacje faktyczne, wynikające z posiadanego doświadczenia zawodowego.

Treść wywiadu zawodowego dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego ZUS N-10 z dnia 23 kwietnia 2014 r. (k. 105-105v. akt ren. ZUS) wskazuje, że praca na stanowisku maszynisty stacji pomp jest pracą z przewagą wysiłku fizycznego, samodzielną, wymagającą: sprawności obu rąk i chodzenia, świadczoną w pełnym wymiarze czasu pracy wewnątrz pomieszczenia i na zewnątrz budynku w ekspozycji na zmienny mikroklimat i wilgoć.

Zasady logiki i doświadczenia życiowego nakazują przyjęcie, że świadczenie pracy na stanowiskach: mechanika maszyn rolniczych, mistrza produkcji i ślusarza są nieodłącznie związane z wykonywaniem ciężkiej lub średnio-ciężkiej pracy fizycznej w ekspozycji na szkodliwe czynniki takie jak pyły, hałas, czy wibracje. Zasady przemawiają za przyjęciem, że wykonywanie pracy na stanowisku kontrolera jakości produkcji w zakładzie przemysłu maszynowego również wiązało się z ekspozycją na w/w szkodliwe czynniki.

Z opinii sądowo-lekarskiej biegłego sądowego internisty-hematologa z dnia 19 marca 2015 r. (k. 38-41 akt sprawy), uzupełnionej pisemną opinią tego biegłego z dnia 07 sierpnia 2015 r. (k. 72 akt sprawy) wynika, że stwierdzona u ubezpieczonego przewlekła białaczka limfocytowa stanowi przeciwwskazanie do wykonywania ciężkiej i średnio-ciężkiej pracy fizycznej, wielozmianowej, świadczonej w narażeniu na zmienne warunki zewnętrzne lub inne czynniki szkodliwe.

Biegły sądowy internista-hematolog nie znalazł podstaw do przyjęcia, że stan zdrowia onkologicznego wnioskodawcy uległ poprawie w stosunku do stanu, który leżał u podstaw ustalenia mu prawa do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01 czerwca 2013 r. do dnia 31 maja 2014 r.

Konfrontując charakterystykę pracy, do której wykonywania R. Z. posiada kwalifikacje formalne i faktyczne, z wnioskami końcowymi opinii biegłego sądowego internisty-hematologa uznać należy, że zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego jest przyjęcie, iż rozpoznana przewlekła białaczka limfocytowa w znacznym stopniu ogranicza jego zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem tych kwalifikacji.

Tym samym, wbrew stanowisku organu rentowego, stan zdrowia ubezpieczonego po dniu 31 maja 2014 r. nadal rodzi przeciwwskazania, które wypełniają, stawiany przez przepis art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej, wymóg „znaczności” ograniczenia zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji.

Zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego jest przyjęcie, że niecelowe jest przekwalifikowanie zawodowe wnioskodawcy, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Opis badania przedmiotowego biegłego sądowego internisty-hematologa zawarty w opinii z dnia 19 marca 2015 r. (k. 38-41 akt sprawy) koresponduje z wnioskami końcowymi tej opinii.

Uwadze Sądu Apelacyjnego nie uszedł fakt, że w toku postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie, odmiennie niż w poprzednich postępowaniach, organ rentowy nie skorzystał z opinii lekarza konsultanta ZUS – onkologa, pomimo że to samo schorzenie – przewlekła białaczka limfocytowa w okresie reemisji po leczeniu – leżało już u podstaw stwierdzenia okresowej, częściowej niezdolności R. Z. do pracy od dnia 01 czerwca 2013 r. do dnia 31 maja 2014 r.

Zdaniem tego Sądu biegły sądowy internista-hematolog w opinii uzupełniającej z dnia 07 sierpnia 2015 r. (k. 72 akt sprawy) przekonująco i wyczerpująco odniósł się do zastrzeżeń organu rentowego z dnia 05 maja 2015 r. (k. 59 akt sprawy), a mianowicie wyjaśnił, że podstawą postępowania lekarskiego w przypadku schorzenia, na które cierpi ubezpieczony jest utrzymywanie jak najdłużej stanu reemisji choroby bez stosowania leczenia przeciwnowotworowego, czemu służy między podejmowanie zatrudnienia z uwzględnieniem przeciwwskazań wynikających z rozpoznanej choroby nowotworowej.

Sąd II instancji podziela stanowisko, zgodnie z którym nie ma obowiązku dopuszczania dowodu z dalszej opinii od tych samych biegłych lub innych biegłych, jeżeli już sporządzona w sprawie opinia jest jednoznaczna i tak przekonująca, że określoną okoliczność uznaje za wyjaśnioną (por. uzasadnienie wyroku S.N. z dnia 21 listopada 1974 r., II CR 638/74, LEX nr 4907).

Samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych biegłych (por. wyrok S.N. z dnia 06 października 2009 r., II UK 47/09, LEX nr 559955).

W świetle art. 286 k.p.c. sąd ma bowiem obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi potrzeba, a zatem wówczas, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (por. uzasadnienie wyroku S.N. z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, LEX nr 7404).

Zasadnie Sąd Okręgowy uznał, że opinia biegłego sądowego internisty-hematologa z dnia 19 marca 2015 r. (k. 38-41 akt sprawy), uzupełniona opinią tego biegłego z dnia 07 sierpnia 2015 r. (k. 72 akt sprawy), jest jednoznaczna i przekonująca, a zatem nie zachodzi potrzeba dopuszczenia dowodu z opinii biegłego specjalisty medycyny pracy.

Apelujący nie zdołał podważyć dokonanej przez biegłego sądowego internistę-hematologa oceny wpływu rozpoznanych u R. Z. schorzeń na jego zdolność do pracy zarobkowej po dniu 31 maja 2014 r., a zatem sporządzone przez tego biegłego opinie uznać należy za w pełni wiarygodne i miarodajne dla ustalenia powyższej okoliczności.

Odmienna ocena tych opinii, zaprezentowana w treści apelacji, nie znajduje oparcia w zgromadzonych w niniejszej sprawie dowodach, a tym samym stanowi jedynie gołosłowną polemikę z merytorycznie uzasadnionym stanowiskiem biegłych sądowych lekarzy.

Dla ustalenia ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy konieczne jest łączne spełnianie przez niego wszystkich przesłanek z art. 57 ust. 1 pkt 1-3 ustawy emerytalnej, w tym spornej przesłanki w postaci niezdolności do pracy z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

Poza przesłanką z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej nie jest przedmiotem sporu ani nie budzi wątpliwości spełnianie przez wnioskodawcę pozostałych wymogów ustalenia mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody wykazały jednoznacznie, że po dniu 31 maja 2014 r. R. Z. jest nadal trwale, częściowo niezdolny do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej, a zatem zachodzi podstawa prawna z art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej do przyznania mu od dnia 01 czerwca 2014 r. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, co niezasadnym czyni zarzut naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 12, art. 13 i art. 57 ustawy emerytalnej.

Ponieważ niezdolność ubezpieczonego do pracy jest trwała, stosownie do treści art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, prawidłowe jest przyjęcie, że przysługuje mu stała renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Reasumując stwierdzić należy, że Sąd I instancji dokonał prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. Apelacja organu rentowego nie zdołała podważyć tej oceny.

W myśl art. 118 ust. 1 lit. a ustawy emerytalnej w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W przypadku stwierdzenia, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nie wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania w niniejszej sprawie decyzji zgodnej z prawem, brak byłoby podstaw do przyjęcia za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji dnia wpływu prawomocnego wyroku Sądu Ubezpieczeń Społecznych w tej sprawie.

Sąd Okręgowy, wbrew regulacji art. 118 ust. 1 lit. a ustawy emerytalnej, nie orzekł w niniejszej sprawie w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji dotyczącej prawa R. Z. do renty z tytułu niezdolności do pracy po dniu 31 maja 2014 r.

Zgodnie zaś z art. 384 k.p.c. Sąd II instancji nie może uchylić lub zmienić zaskarżonego wyroku na niekorzyść organu rentowego jako strony wnoszącej apelację w sytuacji, gdy ubezpieczony nie wniósł apelacji.

Jednakże Sąd ten zaznacza, że brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1 lit. a ustawy emerytalnej nie pozbawia wnioskodawcy prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia (por. uchwała S.N. z dnia 24 marca 2011 r., I UZP 2/11, LEX nr 784338).

W celu uzyskania prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie stałej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy odwołujący winien zgłosić stosowny wniosek do organu rentowego, zaś w przypadku wydania decyzji odmawiającej ustalenia mu prawa do tych odsetek, przysługiwać mu będzie prawo wniesienia odwołania od tej decyzji.

Wobec powyższego, uznając apelację tego organu za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA Bożena Grubba SSA Grażyna Czyżak SSO del. Elżbieta Trybulec-Czernek