Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSA A. L.

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim w postępowaniu uproszczonym na posiedzeniu niejawnym

na sprawy z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 4 kwietnia 2013 sygn. akt I C 141/13

oddala apelację.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt II Ca 389/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo (...) Spółki z o.o. z siedzibą w W. przeciwko M. K. o zapłatę.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Instytut (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw Ł.założyła Akademię (...)w Ł.wpisaną do rejestru uczelni niepublicznych pod numerem (...), której głównym zadaniem jest kształcenie studentów w zakresie wiedzy specjalistycznej ( par. 3 statutu). W dniu 23 września 2004 roku pozwany M. K.zawarł umowę o kształcenie na studiach inżynierskich I roku, eksternistycznych na kierunku Informatyka z Wyższą Szkołą (...)w Ł.. Jednocześnie pozwany zobowiązał się do świadczenia na rzecz uczelni czesnego w wysokości 610,00 złotych na 1,11 i III roku, w wysokości 305 zł na IV roku. Umowa przewidywała , iż dla studentów I, II,III roku czesne płatne jest w dwóch ratach w wysokości po 305,00 złotych każda, płatne do 10-go stycznia i do 10-go maja każdego roku studiów. Umowa przewidywała także, iż w przypadku wpłaty czesnego po terminie student zobowiązany jest do zapłaty odsetek umownych w wysokości 10% czesnego, ale nie więcej niż 20 złotych za każdy miesiąc opóźnienia.

Decyzją Dziekana Wyższej Szkoły (...) w Ł. z dnia 18 kwietnia 2005 roku M. K. został skreślony z listy studentów pierwszego roku studiów 2004/2005, z uwagi na brak zaliczenia I semestru.

W dniu 26 kwietnia 2012 roku (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. nabyła od Akademii (...) w Ł. wierzytelność przysługującą cedentowi przeciwko M. K. w kwocie 305 zł z tytułu należnego czesnego za styczeń 2005 roku z datą płatności 10.01.2005 roku.

W dniu 10 maja 2012 roku (...) Spółka z Ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. poinformowała listownie M. K. o zmianie wierzyciela i wezwała do zapłaty zadłużenia z tytułu nieopłaconego czesnego wraz z skapitalizowanymi odsetkami za okres od dnia 11.01.2005r. do 09.05.2012r. w łącznej wysokości 582,03 zł w terminie 21 dni od daty nadania wezwania.

Pozwany nie uiścił kwoty 305,00 zł z tytułu 1 raty czesnego w roku akademickim 2004/2005.

Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości jako przedawnione wobec skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia przez pozwanego.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa żądała od pozwanego zapłaty nieuiszczonego czesnego za semestr roku akademickiego 2004/2005. Obowiązek zapłaty czesnego wynikał z umowy z dnia 23 września 2004 roku o kształcenie na studiach inżynierskich łączącej pozwanego z Wyższą Szkołą (...) w Ł.. Na podstawie w/w umowy pozwany zobowiązał się do świadczenia na rzecz uczelni czesnego w wysokości 610,00 złotych płatnego w dwóch ratach w kwocie po 305,00 złotych do 10-go stycznia i maja każdego roku. W umowie strony zastrzegły odsetki w przypadku nieterminowych wpłat. M. K. decyzją z dnia 18 kwietnia 2005 roku został skreślony z listy studentów roku akademickiego 2004/2005, z uwagi na brak zaliczenia I semestru. Jednocześnie pozwany nie uiścił kwoty 305,00 złotych z tytułu I raty czesnego, która zgodnie z zawartą umową miała być wpłacona do 10 stycznia 2005 roku, czego pozwany nie kwestionował.

Akademia (...) w Ł. przeniosła przysługującą jej wobec pozwanego wierzytelność na rzecz powoda w drodze pisemnej umowy cesji. Pozwany nie kwestionował skuteczności umowy przelewu.

Jednocześnie w myśl art. 513 § 1 kc dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Zapis ten jest wyrazem zasady, iż w następstwie przelewu nie może pogorszyć się sytuacja dłużnika.

Dłużnik ma zatem prawo zgłaszania wobec nabywcy zarówno zarzutów związanych ze źródłem powstania zobowiązania np. wad oświadczenia woli, jak również zarzutów dotyczących czynności prawnych, czy też działań i zdarzeń późniejszych np. dotyczących odroczenia terminu świadczenia, przedawnienia, niewykonania świadczenia wzajemnego. Powyższe rozważania mają zastosowanie również do przedawnienia się odsetek.

W rozpoznawanej sprawie pozwany zgłosił zarzut przedawnienia. Samo podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczające dla konieczności jego rozpoznania i nakazuje rozważenie przez sąd, jaki jest termin przedawnienia określonego roszczenia.

W myśl art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Ogólne terminy przedawnienia roszczeń określa art. 118 k.c., w myśl którego jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata

Zgodnie natomiast z regułą zawartą wart. 120 § 1 k.c. bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenia stało się wymagalne.

W analizowanej sprawie mamy do czynienia z umową o kształcenie. W myśl art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Do umów o świadczenie takich usług, jak nauczanie, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Umowa o naukę, podobnie jak umowa zlecenia, jest umową starannego działania, a nie umową rezultatu.

Zgodnie z art. 751 k.c. z upływem lat dwóch przedawniają się:

- roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;

- roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Zdaniem Sądu Rejonowego, w analizowanej sprawie, ma zastosowanie co do terminu przedawnienia art. 751 pkt 2 k.c, a więc dwuletni termin przedawnienia. W tym zakresie Sąd Rejonowy podzielił pogląd Sadu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim wyrażony w sprawie sygn.akt II Ca 536/12.

Przepis art. 751 k.c. jest przepisem szczególnym wobec art. 118 k.c. Wprowadza on dla wskazanych w nim roszczeń z umowy zlecenia oraz umów o świadczenie usług, nieuregulowanych innymi przepisami, krótszy - dwuletni termin przedawnienia. W pozostałym zakresie roszczenia z umowy zlecenia, a także z umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami (art. 750 k.c), podlegają przedawnieniu z upływem terminów wskazanych w art. 118 k.c. Szczególny - dwuletni termin przedawnienia określony w art. 751 k.c, dotyczy wszelkich wskazanych w nim roszczeń, również tych, które są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Dochodzone roszczenie jest roszczeniem z tytułu nauki i przysługiwało osobie utrzymującej zakład na ten cel przeznaczony. Instytut (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. założyła Akademię (...) w Ł. wpisaną do rejestru uczelni niepublicznych pod numerem 30, której głównym zadaniem jest kształcenie studentów w zakresie wiedzy specjalistycznej ( par. 3 statutu) a nauki i kształcenia dotyczyła sporna umowa. Akademia (...) w Ł. wpisana do rejestru uczelni niepublicznych pod numerem 30 służy świadczeniu usług o naukę i ma charakter zarobkowy co przesądza o stałym i zorganizowanym wykonywaniu działalności w tym zakresie.

Jak wynika z łączącej strony umowy o kształcenie na studiach inżynierskich -eksternistycznych, czesne miało być płatne w dwóch ratach w terminach do 10-go stycznia i do 10-go maja każdego roku studiów. Biorąc pod uwagę fakt, iż pozwany nie zapłacił raty za pierwszy semestr roku akademickiego 2004/2005 wymagalnej dnia 10 stycznia 2005 roku roszczenie o zapłatę tego czesnego ,zgodnie z art. 751 pkt 2 k.c, przedawniło się dnia 11 stycznia 2007 roku. Powództwo w niniejszej sprawie zostało wniesione w dniu 28 września 2012 roku, a więc po upłynie terminu przedawnienia całej należności żądanej pozwem.

Mając powyższe ustalenia i rozważania na uwadze, Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości, jako przedawnione.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zarzucając:

- obrazę przepisów prawa materialnego, tj. przepisów art. 750 kc i art. 751 pkt 2 kc poprzez ich wadliwe zastosowanie do ustalonego stanu faktycznego i uznaniu, że umowa o odpłatności za studia (umowa o świadczenie usług edukacyjnych zawarta pomiędzy studentem, a uczelnią wyższą) stanowi umowę o świadczeniu usług, która nie jest regulowana innymi przepisami, podczas gdy treść stosunku prawnego pomiędzy studentem, a uczelnią wyższą w całości definiowany jest przez przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, co wyklucza stosowanie do tego stosunku prawnego przepisów o zleceniu, w tym terminu przedawnienia określonego w art. 751 pkt 2 kpc;

- obrazę przepisów prawa materialnego, tj. przepisu art. 160 ust. 3. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (dalej uPsw) poprzez jego niezastosowanie do ustalonego stanu faktycznego i wadliwe przyjęcie, że umowa o odpłatności za studia lub usługi edukacyjne, którą zawarł pozwany z cedentem, stanowi umowę o świadczeniu usług, do której zastosowanie mają odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 kc), podczas gdy charakter tej umowy, jej umiejscowienie w systemie prawa i reżim prawny ją regulujący przesądza, iż umowa o odpłatności za studia lub usługi edukacyjne jest materialnie wyodrębniona i nie mają do niej zastosowania przepisy o zleceniu;

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda kwoty 598 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Domagał się również zasądzenia od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz przeprowadzenia rozprawy także pod nieobecność Powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest uzasadniona.

Zarzuty w niej zawarte obrazy zaskarżonym wyrokiem prawa materialnego są całkowicie chybione. Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę w sposób wnikliwy poddając zgromadzony materiał dowodowy wszechstronnej, zgodnej z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania ocenie odpowiadającej wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 § 1 i 328 § 2 k.p.c.

Ta prawidłowa ocena dowodów doprowadziła Sąd I instancji do poczynienia trafnych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, które to Sąd Okręgowy w całości podziela.

Sąd Rejonowy zasadnie przyjął, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu na podstawie art. 751 pkt 2 kc. Słusznie bowiem wywiódł, iż łącząca strony umowa jest umową o świadczenie usług o której mowa w art. 750 kc. Treść przedmiotowej umowy wskazuje, że mamy do czynienia z umową o kształcenie, a więc umową nienazwaną, w stosunku do której zastosowanie będą miały odpowiednio przepisy o zleceniu.

Dokonana kwalifikacja przedmiotowej przez Sąd Rejonowy jako umowy o świadczenie usług znajduje potwierdzenie w licznym orzecznictwie m.in. w wyrokach Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 .07.2012r. sygn. akt III AUa 612/12, Lex nr 12178388 , z dnia 19.04. 2012r. sygn akt AUa 244/12 Lex nr 1164111, z dnia 19.04.2012r. sygn akt III AUa 243/12, Lex nr 123877, wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22.01.2013 sygn akt III AUa 88/12 Lex nr 1271905, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13.06.2012 sygn akt II UK 308/11, Lex nr 1235841.

Apelujący błędnie wywodzi w apelacji, że Sąd Rejonowy zakwalifikował przedmiotową umowę jako umowę zlecenia. Wbrew twierdzeniom powoda takiej oceny nie można wywieść zarówno z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jak również z dokonanej interpretacji przywołanego przez Sąd Rejonowy przepisu art. 752 pkt 2 kpc.

Przedmiotowa umowa zawiera jedynie elementy charakterystyczne dla umowy zlecenia, przy jej wykonywaniu konieczny jest bowiem element starannego działania, który jest charakterystyczny dla umowy zlecenia.

Umowa została skonstruowana i realizowana w sposób zakładający realizację zespołu czynności i zadań tj. przygotowanie programu zajęć, przygotowanie pomocy naukowych, przeprowadzenie zajęć, kontrola zadań domowych, przeprowadzanie kolokwiów i egzaminu końcowego. Umowa zawarta między powodem a studentem opierała się na zasadzie starannego działania, w której nie występuje rezultat w jakiejkolwiek postaci. Jest to wyłącznie staranne działanie wykonawcy umowy, który stosownie do posiadanej wiedzy ma ją przekazać studentom. Wkład w postaci wysiłku umysłowego wymagany jest przy każdej pracy umysłowej i jest wykładnikiem tylko obowiązku starannego działania. Poziom wiedzy studentów po przeprowadzonych wykładach nie może być utożsamiany z wymaganym rezultatem, jak również obiektywnie nieosiągalne jest uzyskanie rezultatu w postaci pomyślnego wyniku egzaminu. Przyjmujący usługę o kształcenie może jedynie zobowiązać się do starannego przeprowadzenia wszystkich czynności niezbędnych do uzyskania tytułu magistra, nie przyjmując na siebie odpowiedzialności za ich rezultat., co wiąże taką umowę z art. 750 k.c.

Ponadto, w ramach umowy o wykonanie usługi powód zobowiązał się do wykonania powyższych czynności, korzystając ze swobody w realizacji całego procesu nauki, co dodatkowo przemawia za kwalifikacją przedmiotowej umowy jako umowę o świadczenie usług.

Reasumując, powód wykonywał typową umowę o świadczenie usług w zakresie prowadzonej przez siebie działalności dydaktyczno – naukowej w oparciu o przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym. Brak rezultatu wykonywanych czynności decyduje, że przedmiotowa umowa winna być zakwalifikowana jako umowa o świadczenie usług w rozumieniu art. 750 k.c. Kodeks cywilny regulując w art. 751 krótszy termin przedawnienia roszczeń ze stosunku zlecenia wskazuje na możliwość prowadzenia usług m.in. w kategorii nauki, co nie pozostawia wątpliwości, jak kwalifikowane są takie czynności przez ustawodawcę. Tym samym zarzuty naruszenia art.750 kc, 751 pkt 2 kc jak również art. 160 ust.3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym okazały się całkowicie chybione.

W świetle powyższego zarzuty apelacji nie są zasadne, co sprawia, że apelacja podlegała oddaleniu przez Sąd Okręgowy na podstawie art. 385kpc.

Na oryginale właściwy podpis