Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 25 kwietnia 2013 roku, sygn. akt I C 271/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że od orzeczonej w nim kwoty 27.800,00 złotych zasądza odsetki ustawowe od dnia 15 lutego 2012 roku oraz w punkcie drugim sentencji w ten sposób, że dodatkowo zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 1.500,00 (jeden tysiąc pięćset) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 4 czerwca 2012 roku;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  znosi między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 452/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2013 r. w Radomsku na rozprawie sprawy z powództwa M. K. przeciwko pozwanemu (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 30.800,00 zł.

I. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 27.800,00 zł. tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od dnia 26 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 3.032,00 zł. tytułem kosztów procesu - w tym 2.417,00 zł. tytułem kosztów zastępstwa radcy prawnego;

I.  w pozostałej części oddalił powództwo;

II.  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - kasa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 1.390,00 zł tytułem kosztów sądowych w zakresie opłaty sądowej od zasądzonej kwoty, od której powódka była zwolniona;

III.  odstąpił od obciążenia powódki kosztami sądowymi w zakresie opłaty sądowej od oddalonej części powództwa, z zasądzonego roszczenia.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

J. M. został oskarżony o to, że w dniu 26 października 2011 r. w R. na ulicy (...) jadąc jako kierujący pojazdem marki V. (...) nieumyślnie naruszył zasady ruchu drogowego, popełnił błędy w technice i taktyce jazdy polegające na omijaniu lewym pasem ruchu oczekujących na prawym pasie na przejazd pociągu, w wyniku czego nie ustąpił pierwszeństwa pieszej przechodzącej po oznakowanym przejściu z prawej na lewą stronę drogi dla kierunku poruszania się pojazdu i doprowadził do potrącenia pieszej M. K., w wyniku czego doznała ona obrażeń ciała w postaci złamania obojczyka lewego, stłuczenia głowy w okolicy czołowej, stłuczenia kolana lewego, a które to obrażenia spowodowały rozstrój jej zdrowia na okres powyżej dni siedmiu.

Wyrokiem z dnia 19 marca 2012 r. postępowanie karne w stosunku do oskarżonego J. M. zostało warunkowo umorzone.

O sposobie zachowania się pieszej M. K. na jezdni nie można się wypowiedzieć w sposób kategoryczny, gdyż nie można w oparciu o ślady wypadku zweryfikować, czy piesza na jezdni poruszała się chodem czy też biegiem. Poruszanie się pieszej biegiem na jezdni byłoby nieprawidłowe. Piesza nie zachowała środków ostrożności podczas wychodzenia zza samochodu zatrzymanego przed pasami przejścia dla pieszych, nie upewniając się dostatecznie o warunkach bezpiecznego wkroczenia na drugi pas ruchu.

Po wypadku powódka M. K.przebywała w (...)w R., gdzie stwierdzono złamanie obojczyka lewego oraz stłuczenie kolana lewego i czoła. Wykonano rtg, a złamanie obojczyka unieruchomiono w gipsie ósemkowym. Dalsze leczenie powódki prowadzone było w Poradni Ortopedycznej. Gips utrzymano przez okres 4 tygodni. Ze względu na przemieszczenie odłamków powódka została w dniu 23 listopada 2011 r. operowana ( otwarta repozycja i stabilizacja złamania drutem K.), po czym została unieruchomiona w ortezie barkowo - ramiennej. Stosowano rehabilitację. Uzyskano zrost kostny z deformacją w okolicy złamania. Została powódka zakwalifikowana do usunięcia metalu, który ogranicza ruchomość i jest bolesny palpacyjnie ( końcówka drutu).

Zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki w okresie pierwszych 2 tygodni po urazie i 2 tygodni po leczeniu operacyjnym, był znacznego stopnia. Związane było to z bólem i stresem okołowypadkowym i operacyjnym.

W okresie unieruchomienia gipsowego i leczenia pooperacyjnego po zabiegu operacyjnym, wystąpiły u powódki dolegliwości bólowe okresowe, miernego stopnia. Unieruchomienie stwarzało duże ograniczenia w posługiwaniu się rękoma i leżeniu. Nie usunięte zespolenie powoduje, że proces leczenia nie jest jeszcze zakończony.

Skutkami przebytego złamania są: deformacja i skrócenie obojczyka, ograniczenie ruchomości barku lewego i blizna pooperacyjna. Ostateczne ograniczenie ruchomości barku lewego i ból przy poruszaniu się będzie można ocenić po usunięciu zespolenia. Ewentualne polepszenie zakresu ruchomości barku lewego, może nastąpić po usunięciu zespolenia.

Procentowy uszczerbek na zdrowiu na podstawie pozycji 100 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974 ) wynosi 12 %. Wysokość uszczerbku wynika z widocznej i wyczuwalnej deformacji trzonu obojczyka oraz ograniczenia ruchomości barku lewego, z osłabieniem siły mięśniowej.

Powódka wymagała opieki osób trzecich przez okres 4 tygodni, w okresie unieruchomienia w gipsie „ósemkowym". Charakter gipsu nie pozwala na sprawne posługiwanie się rękoma, ubieranie się, kąpiel, czynności higieniczne i porządkowe. Po leczeniu operacyjnym i unieruchomieniu KGL, przez cztery tygodnie powódka mając sprawną kończynę górną prawą, wymagała czasowo pomocy innych osób, przy takich czynnościach jak sporządzaniu posiłku i kąpieli.

Należy podkreślić, że powódka M. K. jest osobą niepełnosprawni) intelektualnie.

Powódka jest osobą z upośledzeniem umysłowym. Z przyczyn neurologicznych nasilenie dolegliwości w postaci bólów i zawrotów głowy ocenić należy jako umiarkowane, przez okres pierwszych 7 - miu dni, a później jako mierne. Utrzymujące się nadal dolegliwości w postaci bólów i zawrotów głowy, należy ocenić jako trwałe. Z przyczyn neurologicznych powódka nie wymagała pomocy osób trzecich w okresie leczenia.

Przebyty uraz głowy i utrzymujące się pourazowe bóle i zawroty głowy, powodują u powódki 3% uszczerbek na zdrowiu, zgodnie z poz. 10 z § 8 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974 ).

Ze względu na utrzymywanie się dolegliwości od zdarzenia do chwili obecnej, rokowania co do pełnej regresji uznać należy za wysoce nieprawdopodobne, co nie wpłynie w przyszłości na zmianę wysokości procentowo określonego uszczerbku na zdrowiu.

Sąd Rejonowy zważył, iż przepis art. 444 § 1 k.c. stanowi, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, na podstawie przepisu art. 445 § 1 k.c.

W przepisie art. 24 § 1 k.c, ustawodawca przewidział możliwość żądania przez osobę, której dobra osobiste zostały naruszone, zadośćuczynienia pieniężnego na zasadach przewidzianych w kodeksie. W obecnym stanie prawnym istnieją dwie podstawy normatywne domagania się zadośćuczynienia pieniężnego przez pokrzywdzonego, zawarte w przepisach art. 445 i 448 k.c.

Zadośćuczynienie za krzywdę jest swoistą postacią odszkodowania, którego celem jest rekompensowanie uszczerbku w dobrach osobistych (szkody niemajątkowej), oczywiście w takim zakresie, w jakim taka rekompensata, ze względu na szczególny charakter tych dóbr, jest możliwa za pomocą świadczeń pieniężnych. Zadośćuczynienie ma na celu kompensatę nie tylko cierpień fizycznych, ale również niekorzystnych następstw zdarzenia w sferze psychiki poszkodowanego i przywrócić ma poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne. Ma łagodzić szkody z tytułu cierpień fizycznych i psychicznych.

W literaturze podkreśla się fakultatywny i tym samym uznaniowy charakter zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, gdyż stanowi przybliżony ekwiwalent za doznaną przez pokrzywdzonego szkodę niemajątkową (krzywdę). Powszechnie uważa się, że powinno ono wynagrodzić doznane przez pokrzywdzonego cierpienia, utratę radości życia oraz ułatwić mu przezwyciężenie ujemnych przeżyć psychicznych. W orzecznictwie podkreśla się, że zadośćuczynienie pieniężne, o którym mowa w art. 445 § 1 k.c, ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Dlatego ustalając kwotę zadośćuczynienia, należy mieć na uwadze rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku, jak i dolegliwości bólowe powstałe w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia ( por. wyrok SN z 18.11.2004 r., I CK 219/04).

Przesłanki do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie pieniężne są w zasadzie analogiczne jak przesłanki dochodzenia naprawienia szkody majątkowej. Wynika to z faktu, iż przepisy regulujące kwestie zadośćuczynienia nie wprowadzają odrębnych przesłanek uzasadniających domaganie się tegoż zadośćuczynienia. Dlatego przyjmuje się, że w tym zakresie należy odwołać się do ogólnych podstaw odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych.

Podstawową przesłanką domagania się zadośćuczynienia jest doznanie szkody niemajątkowej (krzywdy) wynikającej z określonych faktów, z którymi norma prawna wiąże obowiązek jej naprawienia (czynów niedozwolonych). Utożsamiana jest ona z negatywnymi przeżyciami w sferze psychicznej i musi być konsekwencją naruszenia dóbr osobistych, a nie majątkowych. Podstawą żądania rekompensaty za doznaną krzywdę jest naruszenie dobra osobistego i wynikająca z tego faktu szkoda niemajątkowa. Pomiędzy nimi musi zaistnieć związek przyczynowy o charakterze adekwatnym, czyli szkoda musi być normalnym następstwem określonego działania, czy też zaniechania. Związek przyczynowy nie tylko jest przesłanką odpowiedzialności za krzywdę, ale również rozstrzyga o granicach tejże odpowiedzialności. Zgodnie z zasadą wyrażoną w przepisie art. 6 k.c, ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na pokrzywdzonym.

Zadośćuczynienie na podstawie przepisu art. 445 § 1 k.c. może być przyznane pokrzywdzonemu tylko w przypadku wyrządzenia mu krzywdy, poprzez naruszenie wskazanych w nim dóbr osobistych. Dlatego zasądzenie stosownej sumy pieniężnej możliwe jest tylko w razie uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności czy też skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.

Najczęstszą podstawą żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest spowodowanie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Szkoda niemajątkowa polega tu na naruszeniu integralności cielesnej oraz zdrowia poszkodowanego. Chodzi więc o cierpienia fizyczne w postaci bólu czy też innych dolegliwości, oraz cierpienia psychiczne, będące konsekwencja naruszenia wskazanych dóbr osobistych. Jednak nie można zapomnieć o cierpieniach moralnych (psychicznych). W orzecznictwie sądowym zadośćuczynienie pieniężne obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienia psychiczne ( por. wyrok SN z 11.7.2000 r., II CKN 1119/98, niepublikowany).

Cierpienia fizyczne i psychiczne występują z reguły razem i wzajemnie na siebie wpływają. Zadośćuczynienie przysługuje nie tylko osobom, które doznają cierpień fizycznych i psychicznych z powodu uszkodzenia ich ciała lub doznania rozstroju zdrowia, ale również tym osobom, które nie są w stanie odczuć tych naruszeń. Orzecznictwo sądowe uznało, że pokrzywdzonemu przysługuje z tytułu cierpień fizycznych i psychicznych tylko jedno roszczenie (por. wyr. SN z 3.2.2000 r., I CKN 969/98).

Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego pokrzywdzonemu ma charakter fakultatywny. Oznacza to, iż uznaniu sądu pozostawiono rozstrzygnięcie kwestii, czy w konkretnym przypadku naruszenia wskazanych w komentowanym przepisie dóbr osobistych zasądzi zadośćuczynienie oraz w jakiej wysokości. Przyznana sądowi ustawowo swoboda w tym zakresie nie oznacza, że sąd może orzekać na zasadach dowolności (por. wyr. SN z 17.1.2001 r., II KKN 351/99, Prok. i Pr. 2001, Nr 6, s. 11). Jeżeli zostaną spełnione ustawowo określone przesłanki uzasadniające roszczenie o zadośćuczynienie, to odmowa jego zasądzenia będzie musiała mieć charakter wyjątkowy, kiedy okoliczności towarzyszące wyrządzeniu szkody niemajątkowej będą przemawiały przeciwko takiemu orzeczeniu.

Wysokość zadośćuczynienia spełnia funkcję kompensacyjną, a więc powinno ono być pochodną wielkości doznanej krzywdy. Przyznana suma pieniężna powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych i powinna być umiarkowana. Krzywda wynagradzana zadośćuczynieniem pieniężnym jcsl szkodą niemajątkową. Charakter takiej szkody decyduje o jej niewymierności. Przyznanego poszkodowanemu zadośćuczynienia nie należy zatem traktować na zasadzie ekwiwalentności, którą charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoly zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 k.c, ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (por. wyrok SN z 9.2.2000 r., III CKN 582/98). Pojęcie "sumy odpowiedniej" użyte w art. 445 § 1 k.c. ma charakter niedookreślony. W judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok SN z 28.9.2001 r., III CKN 427/00 ) Suma odpowiednia w rozumieniu art. 445 k.c. nic oznacza sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania sądu, gdyż jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, mogących mieć w danym przypadku znaczenie; zadośćuczynienie powinno mieć charakter kompensacyjny, a więc przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość i być tak ukształtowane, by stanowić ekwiwalent doznanej krzywdy; z drugiej strony należy utrzymać wysokość zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, co nie może podważać kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia.

Można ogólnie stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia, sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności, które dotyczą rodzaju chronionego dobra, rozmiaru doznanej krzywdy, charakteru następstw naruszenia, stosunków majątkowych zobowiązanego, stopnia jego winy.

Zadośćuczynienie należne osobie pokrzywdzonej deliktem ma na celu złagodzenie doznanych cierpień fizycznych i moralnych. Wysokość zadośćuczynienia musi zatem pozostawać w zależności od intensywności tych cierpień, czasu ich trwania, ujemnych skutków zdrowotnych, jakie osoba poszkodowana będzie zmuszona znosić w przyszłości. W dążeniu do określenia wysokości zadośćuczynienia nie da się natomiast uzasadnić stosowania takich kryteriów ocennych, które są właściwe szacowaniu szkód rzeczowych. Nie można zatem mierzyć wysokości zadośćuczynienia potrzebą dostępności do określonych dóbr: samochodu, konta bankowego, mieszkania itp. (por. wyr. SN z 29.9.2004 r., II CK 531/03).

Nie bez znaczenia dla wysokości zadośćuczynienia ma kwestia stopnia zawinienia po stronie sprawcy. W orzecznictwie sformułowano tezę, że intensywność winy sprawcy naruszenia dobra osobistego, może być czynnikiem zwiększającym zakres doznanej krzywdy.

Z wyroku zaległego w aktach oznaczonych sygnaturą VI K 91/12 wynika, że postępowanie karne w stosunku do J. M. oskarżonego o to, że w dniu 26 października 2011 r. w R. na ulicy (...) jadąc jako kierujący pojazdem marki V. (...) nieumyślnie naruszył zasady ruchu drogowego, popełnił błędy w technice i taktyce jazdy polegające na omijaniu lewym pasem ruchu oczekujących na prawym pasie na przejazd pociągu, w wyniku czego nie ustąpił pierwszeństwa pieszej przechodzącej po oznakowanym przejściu z prawej na lewą stronę drogi dla kierunku poruszania się pojazdu i doprowadził do potrącenia pieszej M. K., w wyniku czego doznała ona obrażeń ciała w postaci złamania obojczyka lewego, stłuczenia głowy w okolicy czołowej, stłuczenia kolana lewego, a które to obrażenia spowodowały rozstrój jej zdrowia na okres powyżej dni siedmiu, zostało warunkowo umorzone.

Sprawca wypadku J. M. był ubezpieczony w ramach OC w pozwanym (...) Spółka Akcyjna w W..

Zgodnie z art. 436 § 1 w zw. z art. 435 k.c. odpowiedzialność cywilną za szkodą na osobie wyrządzoną ruchem mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sil przyrody, ponosi min. posiadacz samoistny. Artykuł 23 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), nakłada na posiadacza pojazdu mechanicznego obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC, za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu.

Istota umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, to obowiązek zakładu ubezpieczeń zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi min. ubezpieczający.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił powódce kwotę 7.200,00 zł tytułem zadośćuczynienia, oraz 261, 60 zł. tytułem kosztów opieki, po potrąceniu z pierwotnie przyznanych kwot odpowiednio 9.000,00 zł. i 327,00 zł. - 20 % przyczynienia się do wypadku powódki M. K.. Dlatego spór dotyczył wysokości zadośćuczynienia oraz wysokości kosztów opieki związanych z uszkodzeniem ciała, wskutek zdarzenia z dnia 26 października 2011 r.

Powódka M. K. bezpośrednio po wypadku przebywała w (...) w R., gdzie stwierdzono złamanie obojczyka lewego oraz stłuczenie kolana lewego i czoła, po czym wykonano rtg, a złamanie obojczyka unieruchomiono w gipsie ósemkowym. Gips utrzymano przez okres 4 tygodni. Ze względu na przemieszczenie odłamków powódka została w dniu 23 listopada 2011 r. operowana ( otwarta repozycja i stabilizacja złamania drutem K. ), po czym została unieruchomiona w ortezie barkowo - ramiennej. Stosowano rehabilitację. Uzyskano zrost kostny z deformacją w okolicy złamania. Została zakwalifikowana do usunięcia metalu, który ogranicza ruchomość i jest bolesny palpacyjnie (końcówka drutu).

Zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki w okresie pierwszych 2 tygodni po urazie i 2 tygodni po leczeniu operacyjnym, był znacznego stopnia, co związane było to z bólem i stresem okołowypadkowym i operacyjnym.

W okresie unieruchomienia gipsowego i leczenia pooperacyjnego po zabiegu operacyjnym, wystąpiły u powódki dolegliwości bólowe okresowe, miernego stopnia. Unieruchomienie stwarzało duże ograniczenia w posługiwaniu się rękoma i leżeniu.

Skutkami przebytego złamania są: deformacja i skrócenie obojczyka, ograniczenie ruchomości barku lewego i blizna pooperacyjna. Ostateczne ograniczenie ruchomości barku lewego i ból przy poruszaniu się będzie można ocenić po usunięciu zespolenia. Ewentualne polepszenie zakresu ruchomości barku lewego, może nastąpić po usunięciu zespolenia.

Procentowy uszczerbek na zdrowiu na podstawie pozycji 100 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974 ) wynosi 12 %. Wysokość uszczerbku wynika z widocznej i wyczuwalnej deformacji trzonu obojczyka oraz ograniczenia ruchomości barku lewego, z osłabieniem siły mięśniowej.

Powódka wymagała opieki osób trzecich przez okres 4 tygodni, w okresie unieruchomienia w gipsie „ósemkowym". Charakter gipsu nie pozwala na sprawne posługiwanie się rękoma, ubieranie się, kąpiel, czynności higieniczne i porządkowe. Po leczeniu operacyjnym i unieruchomieniu KGL, przez cztery tygodnie powódka mając sprawną kończynę górną prawą, wymagała czasowo pomocy innych osób, przy takich czynnościach jak sporządzaniu posiłku i kąpieli.

Z przyczyn neurologicznych nasilenie dolegliwości w postaci bólów i zawrotów głowy ocenić należy jako umiarkowane, przez okres pierwszych 7 - miu dni, a później jako mierne. Utrzymujące się nadal dolegliwości w postaci bólów i zawrotów głowy, należy ocenić jako trwałe. Z przyczyn neurologicznych powódka nie wymagała pomocy osób trzecich w okresie leczenia.

Przebyty uraz głowy i utrzymujące się pourazowe bóle i zawroty głowy, powodują u powódki 3% uszczerbek na zdrowiu, zgodnie z poz. 10 z § 8 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974 ).

Sąd uznał, że mając na uwadze przedstawione wyżej zasady przyznawania zadośćuczynienia, zakres doznanych obrażeń ciała i trwałość skutków, powódce powinno zostać przyznane zadośćuczynienie w kwocie 35.000,00zł. Po potrąceniu wypłaconej kwoty 7.200,00 zł, Sąd zasądził kwotę 27.800,00 zł.

Powódka pominęła milczeniem wypłaconą przez pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. kwotę 261,60 zł, z tytułu opieki nad nią osób trzecich. W ocenie Sądu, jeżeli opieka była faktycznie sprawowana i została należycie opłacona, zgodnie z art. 6 k.c. fakt ten należy przed sądem udowodnić, a czego powódka nie dokonała. Konieczność sprawowania opieki osób trzecich wynika z opinii biegłego lekarza ortopedy - traumatologa. Jednakże z opinii tej nie wynika faktyczny koszt tej opieki oraz czy sprawowana była przez osoby trzecie, a już absolutnie niezrozumiałym jest oczekiwanie na treść opinii lekarskiej, dla wykazania kosztów tej opieki.

W pozwie powódka twierdziła, że przez okres 3 miesięcy pozostawała pod opieką osób trzecich, co najmniej po ok. 10 godzin dziennie, a licząc koszt profesjonalnej opieki po 10 zł za godzinę opieki, powinna z tego tytułu otrzymać jeszcze kwotę 7.200,00 zł. Obecnie należność za opiekę powódka ogranicza do kwoty 1.500,00 zł zastrzegając, że po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego, który wypowie się co do zasadności sprawowania opieki nad powódką poda ostateczną kwotę żądaną z tego tytułu.

Według biegłego opieka musiała być sprawowana przez okres 4 tygodni. Jeżeli by przyjąć, że dziennie była sprawowana przez okres 10 godzin, to licząc 10 zł za jedną godzinę, należałoby z tego tytułu zasądzić kwotę 2.800,00 zł. Biegły wskazał jednakże, że charakter gipsu nie pozwalał tylko na sprawne posługiwanie się rękoma, ubieranie się, kąpiel, czynności higieniczne i porządkowe. Po leczeniu operacyjnym i unieruchomieniu KGL, przez cztery tygodnie powódka mając sprawną kończynę górną prawą wymagała czasowo pomocy innych osób, przy takich czynnościach jak sporządzaniu posiłku i kąpieli. Dlatego nie do przyjęcia jest pogląd, że w takiej sytuacji konieczne było dla zapewnienia opieki zatrudnienie osoby trzeciej, przez okres 10 godzin dziennie, bo tak twierdzi powódka, chociaż tego nie udowodniła.

Opiekę albo się sprawuje w określonym okresie czasu, albo się jej nie sprawuje. Opinia biegłego o tym, że powódka wymagała opieki, nie przesądza jeszcze o faktycznym sprawowaniu opieki oraz o zakresie czasowym sprawowanej opieki.

Nie został w sprawie udowodniony zarzut przyczynienia się powódki do wypadku. Został on ograniczony w zasadzie do stwierdzenia, że powódka przyczyniła się w 20 % do wypadku, przez nienależyte zachowanie się w czasie wypadku. Pominięto w ogóle okoliczność, którą wskazali w swoich opiniach obaj biegli lekarze, że powódka jest osobą niepełnosprawną intelektualnie z upośledzeniem umysłowym, od której nie można wymagać takiego zachowania, jak od osoby zdrowej.

Biegły w sprawie oznaczonej sygnaturą akt VI K 91/12 konkludował, że o sposobie zachowania się M. K. na jezdni nie można się wypowiedzieć w sposób kategoryczny, gdyż nie można w oparciu o ślady wypadku zweryfikować, czy piesza na jezdni poruszała się chodem czy też biegiem. Poruszanie się pieszej biegiem na jezdni byłoby nieprawidłowe, ale piesza nie zachowała środków ostrożności podczas wychodzenia zza samochodu zatrzymanego przed pasami przejścia dla pieszych, nie upewniając się dostatecznie o warunkach bezpiecznego wkroczenia na drugi pas ruchu.

Gdyby odnieść to stwierdzenie do osoby zdrowej, zarzut przyczynienia się byłby oczywisty. Jednakże w ocenie sądu nie można zachowania powódki z uwagi na jej stan zdrowia oceniać w taki sam sposób.

Zasądzenie zadośćuczynienia według cen z daty wyrokowania może uzasadniać przyznanie odsetek dopiero od tej daty (tak wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2000-02-10, II CKN 725/98, publ. min. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2000, Nr 9, poz. 158, str. 33). Powód rozszerzył swoje żądanie. Zasady ustalania zadośćuczynienia i jego kompensacyjny charakter, zobowiązują Sąd do ustalania kwoty zadośćuczynienia w nawiązaniu do cen z daty orzekania. Dlatego Sąd określił odsetki od daty orzeczenia końcowego w sprawie i nie uwzględnił żądania powoda co do daty ich wymagalności.

O kosztach Sąd orzekł za przepisem art. 98 k.p.c. Na zasądzoną z tego tytułu kwotę 3.032,00 zł. składają się: kwota 2.417,00 zł. kosztów zastępstwa adwokackiego, naliczona zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) oraz na zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej ( Dz. U. z 2006, Nr 225, poz. 1635 z późn. zm. w zw. z cz. IV załącznika do tej ustawy) i kwota 615,00 zł. uiszczonej i wydatkowanej zaliczki na wynagrodzenie biegłych.

Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U Nr 167 , poz. 1398 z późn. zm.) sąd nakazał ściągnąć od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz Skarbu Państwa - kasa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 1.390,00 zł. opłaty sądowej, od której powódka była zwolniona.

Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd odstąpił od ściągnięcia od powódki z zasądzonego roszczenia kwot opłaty sądowej, od oddalonej części żądania, zważywszy na stan zdrowia powódki.

Apelację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik powódki zaskarżając go w zakresie punktu I i II, i zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. poprzez zasądzenie odsetek dopiero od dnia wyrokowania, podczas gdy w świetle powołanych przepisów odsetki winny być zasądzone po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody,

2.  błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia roszczenia o zwrot kosztów opieki sprawowanej nad powódką.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty apelujący wnosił o:

1) jego zmianę w punkcie I poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki odsetek ustawowych od kwoty 27.800 zł od dnia 15 lutego 2012 roku do dnia zapłaty (zamiast od dnia 26 kwietnia 2013 roku) oraz poprzez zasądzenie dodatkowo od pozwanego na rzecz powódki kwoty 3000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty z tytułu kosztów sprawowanej opieki,

2)zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

Ewentualnie o uchylenie wyroku w części oddalającej powództwo w zakresie żądania zwrotu kosztów opieki sprawowanej nad powódką i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie w całości apelacji wniesionej przez stronę powodową i zasądzenie od powódki na rzecz Pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Ma rację jej autorka zarzucając obrazę prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c.

Orzecznictwo wypracowane w kwestii daty wymagalności odsetek ustawowych od zasądzonego świadczenia jest niejednolite. Pogląd Sądu, iż datą tą jest ogłoszenie wyroku, w realiach rozpoznanej sprawy nie znajduje akceptacji. Ma rację skarżąca, iż dawałoby to „nieuzasadnioną premię zakładowi ubezpieczeń kosztem ubezpieczonego” i skłaniałoby go do nieuzasadnionego przedłużania postępowania likwidacyjnego- którego celem jest wyrównanie szkody poszkodowanego.

Należy podnieść, iż w toku postępowania likwidacyjnego poszkodowana zgłosiła roszczenie o zadośćuczynienie w wymiarze znacznie większym niż wskazany w pozwie.

Na zakładzie ubezpieczeń spoczywał obowiązek podjęcia działań zmierzających do zweryfikowania żądania- adekwatnie do rozmiaru i rodzaju cierpień powódki. Pozwany- profesjonalista tego nie uczynił. Winien on zatem liczyć się koniecznością zapłaty odsetek ustawowych liczonych po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody.

Należało podzielić pogląd judykatury wyrażony w orzeczeniach SN powołanych w apelacji, iż obecnie funkcja odszkodowawcza odsetek przeważa nad ich funkcją waloryzacyjną, więc nie ma przeszkód do orzeczenia odsetek od daty upływu 30 dni od zgłoszenia szkody.

Z tych więc przyczyn, apelację w tej części należało uwzględnić w kierunku oczekiwanym przez jej autorkę (art. 386 § 1 k.p.c.).

Jest również częściowo zasadna apelacja w odniesieniu do wynagrodzenia za sprawowaną opiekę. Na uwzględnienie zasługuje roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 1.500,00 złotych, tj. kwoty pieniężnej pierwotnie zgłoszonej w pozwie. Domaganie się świadczenia dwukrotnie wyższego nie zostało udowodnione (art. 6 k.c.).

Opinia ortopedy, na którą powołuje się skarżąca wskazuje jedynie na to, że istniała potrzeba tej opieki. Nie rozstrzyga natomiast, w jakim wymiarze była ona wykonywana fatycznie.

Z tych więc przyczyn i na podstawie art. 385 k.p.c. należało w tym zakresie wniesioną apelację oddalić.

Na oryginale właściwe podpisy