Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2016r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku IV Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Agnieszka Kubica

Protokolant Anna Szyk – Palczykowska

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2016r. w Gdańsku sprawy

z powództwa małol. S., P. i I. W. zast. przez matkę M. W.

przeciwko P. W. (1) i B. W.

o alimenty

I.  oddala oba powództwa

II.  zasądza od małoletnich powodów S., P. i I. W. zastępowanych przez matkę M. W. na rzecz pozwanych P. W. (1) i B. W. kwoty po 2446,80 zł (dwa tysiące czterysta czterdzieści sześć zł osiemdziesiąt gr) na rzecz każdego z pozwanych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

III.  odstępuje od obciążania stron kosztami sądowymi

UZASADNIENIE

W dniu 22 maja 2015 roku małoletni S., P. oraz I. W. reprezentowani przez matkę M. W. wnieśli przeciwko P. i B. W. pozew o zasądzenie na rzecz małoletnich kwot po 900 zł miesięcznie na rzecz S. W., po 900 zł miesięcznie na rzecz P. W. (2) oraz po 700 zł miesięcznie na rzecz I. W., łącznie 2.500 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki małoletnich M. W., do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu podano, że wyrokiem z dnia 6 listopada 2013 roku w sprawie II C 2010/12 Sąd zasądził od ojca małoletnich R. W. tytułem alimentów kwotę 2.700 zł łącznie. W dniu 28 maja 2014 roku Sąd zmniejszył alimenty na rzecz małoletniej I. W. do kwoty po 700 zł miesięcznie. Ojciec małoletnich pomimo wyroku nie płacił alimentów, wszczęto egzekucję komorniczą. Matka małoletnich wskazała, że ojciec małoletnich zamknął swoją firmę, na własną prośbę został zwolniony z dobrze płatnej pracy i w 2013 roku wyjechał za granicę, do Wielkiej Brytanii. Wystąpił tam o świadczenia rodzinne na rzecz dzieci, które to w pomniejszonej kwocie przekazywał na konto komornika. Ostatniej wpłaty R. W. dokonał w marcu 2015 roku na kwotę 1.042 zł, kiedy to oświadczył, że nie będzie dalej łożył alimentów na dzieci. Dziadkowie ojczyści małoletniej są dobrze sytuowani. P. W. (1) pracuje zawodowo i pobiera emeryturę, B. W. również pobiera emeryturę. Małoletnie dzieci i ich matka żyją w niedostatku, po opłaceniu stałych rachunków na osobę przypada kwota 300 zł miesięcznie. Matka małoletnich nie może starać się o dofinansowania z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, gdyż brane są pod uwagę dochody z 2013 roku, kiedy to osiągała wyższe wynagrodzenie i ojciec małoletnich łożył alimenty.

M. W. pismem z dnia 1 września 2015 roku w uzupełnieniu braków formalnych pozwu wskazała, iż wnosi o zasądzenie od P. W. (1) na rzecz małoletnich S. W. kwoty po 500 zł miesięcznie, na rzecz małoletniego P. W. (2) kwoty po 500 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej I. W. kwoty po 400 zł miesięcznie, łącznie 1.400 zł miesięcznie. Nadto wniosła o zasądzenie od B. W. na rzecz małoletniego S. W. kwoty po 400 zł miesięcznie, na rzecz małoletniej P. W. (2) kwoty po 400 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej I. W. kwoty po 300 zł miesięcznie, łącznie 1.100 zł miesięcznie.

Vide: pismo procesowe – k. 37

W odpowiedzi na pozew pozwani B. i P. W. (1) wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwani zaprzeczyli, jakoby ojciec małoletnich nie płacił alimentów na rzecz powodów. R. W. systematycznie wpłaca na konto komornika kwotę po 1.400 zł miesięcznie, a nie jak wskazywała matka powodów po 1.000 zł. W pozostałym zakresie ojciec małoletnich swój obowiązek realizuje w naturze, przykładowo dokonał zakupu słuchawek, laptopa, tabletu dla małoletniego P., laptopa, roweru dla małoletniego S., podręczników i wyposażenia do uczęszczania na basen dla małoletnich powodów. Oprócz tego zakupuje im odzież, obuwie, dzieci zostały także wyposażone w telefony komórkowe. Wydatki te ojciec małoletnich ponosi w porozumieniu z matką dzieci, a mimo to żąda ona następnie od niego łożenia również w gotówce. W dniu 12 stycznia 2016 roku odbędzie się pierwsza licytacja komornicza samochodu osobowego ojca powodów O. (...) o wartości 25.000 zł, ze sprzedaży którego środki zostaną przeznaczone na potrzeby alimentacyjne powodów. Ponadto zdaniem pozwanych powodowie nie znajdują się w niedostatku. Fakt posiadania przez nich drogich urządzeń elektronicznych, zaspokajania potrzeb żywieniowych i edukacyjnych, wyjeżdżania przez nich na obozy wakacyjne za kwotę po 1.200 zł za dziecko, a nadto odmawiania przez matkę wskazywani ojcu dzieci numerów kurtek i obuwia, aby nie mógł on kupić ich dzieciom, świadczy o tym, że podstawowe usprawiedliwione potrzeby małoletnich są w pełni zaspokojone. Dodatkowo małoletni powód S. W. opłacił ze swoich oszczędności wyjazd do B. na zawody sportowe, w kwocie 1.000 zł. M. W. posiada zabudowaną domkiem działkę budowlaną o powierzchni 720m ², położoną w B., której wartość kształtuje się w granicach 160.000 zł oraz trzypokojowy lokal mieszkalny o powierzchni 60m ² położony w G. o wartości ok. 300.000 zł, a także środki pieniężne na rachunkach bankowych. Zdaniem pozwanych matkę powodów stać na utrzymanie dzieci nawet samodzielnie. Pozwany jest emerytem, otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 3.335 zł miesięcznie. Od 2016 roku będzie to jego jedyny dochód. Jedynym dochodem pozwanej jest także emerytura w wysokości 1.999 zł miesięcznie. Pozwana ma stwierdzoną alergię na chemię i konserwanty oraz stan przedcukrzycowy, a także osteopenię i skoliozę szyjną i lędźwiową, z którą wiąże się konieczność odbywania comiesięcznej rehabilitacji i diety (...). Z tytułu czynszu za mieszkanie pozwani ponoszą wydatek w kwocie 824,60 zł, zaś z tytułu energii 162,31 zł. Pozwani wskazali, że matka M. W. uzyskuje świadczenie emerytalne ok. 3.000 zł miesięcznie, a do tego otrzymała odprawę pieniężną w wysokości 100.000 zł, posiada także działkę budowlaną z domem w budowie i dodatkowo nadal pracuje zawodowo – jako księgowa – i uzyskuje dochody z najmu mieszkania.

Vide: odpowiedź na pozew – k. 52-63

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni P. W. (2) ur. (...), małoletni S. W. ur. (...) oraz małoletnia I. W. ur. (...) pochodzą ze związku małżeńskiego R. W. i M. W..

/dowód: odpis skrócony aktu urodzenia– k. 14-16/

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2013 roku sygn. IIC 2010/12 Sąd Okręgowy w Gdańsku rozwiązał związek małżeński rodziców powodów przez rozwód. Sąd ograniczył pozwanemu R. W. władzę rodzicielską nad małoletnimi do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci. Sąd ustalił także sposób wykonywania kontaktów ojca z małoletnimi. Ponadto zasądzono od R. W. na rzecz małoletnich synów alimenty w wysokości po 900 zł miesięcznie, zaś na rzecz małoletniej córki po 700 zł miesięcznie, łącznie 2.500 zł miesięcznie.

W tym czasie M. W. miała 36 lat, do września 2013 roku pracowała na umowę na zastępstwo jako przedstawiciel medyczny w firmie (...) sp. z.o.o.” z wynagrodzeniem 5.500 zł brutto miesięcznie. Od 23 września 2013 roku zatrudniona była na pełen etat w firmie (...) sp. z.o.o.” i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 4.500 zł brutto miesięcznie.

Małoletni S. miał 9 lat, był uczniem Szkoły Podstawowej nr (...) w G., uczęszczał do klasy III o profilu pływackim. Jeździł na zawody pływackie, zdobywał nagrody. Uczęszczał na zajęcia dodatkowe – język angielski, pianino.

Małoletni P. miał wówczas 7 lat, uczęszczał do I klasy szkoły podstawowej. Także miał dodatkowe zajęcia - język angielski, pianino, basen, tenis.

Małoletnia I. miała 3 lata. W czasie gdy matka małoletnich pracowała, dziecko pozostawało pod opieką babci – matki powódki. Z tego tytułu M. W. przekazywała matce 600 zł miesięcznie.

Ojciec małoletnich R. W. miał wówczas 37 lat. Pracował od 2006 roku do 2013 roku w (...) sp. z.o.o.” na stanowisku kierownika działu, osiągał wynagrodzenie w wysokości 3.500 zł miesięcznie, plus premia stała i uznaniowa. Ponadto prowadził własną działalność gospodarczą. Od lipca do końca września 2013 roku ojciec małoletnich pracował w Anglii z wynagrodzeniem w wysokości ok. 3.500 funtów.

/dowód: wyrok z uzasadnieniem – k. 317-318, 323-334 vide akta Sądu Okręgowego w Gdańsku sygn. II C 2010/12/

Małoletni S. W. ma obecnie 12 lat, uczęszcza do V klasy Szkoły Podstawowej nr (...) na (...). U małoletniego w styczniu 2016 roku rozpoznano komorowe zaburzenie rytmu serca. Przeciwwskazane jest wyczynowe uprawienie sportu przez małoletniego. W związku powyższym małoletni będzie prawdopodobnie przeniesiony do innej szkoły lub klasy, gdyż obecnie uczęszcza do klasy pływackiej.

W dniu 9 października 2015 roku matka małoletniego dokonała zakupu okularów dla małoletniego za kwotę 337 zł oraz ubezpieczyła jego okulary na kwotę 448 zł, składka na ubezpieczenie wynosi 44,80 zł.

Małoletni P. W. (2) ma 10 lat, uczęszcza do III klasy Szkoły Podstawowej nr (...) na (...). W grudniu 2015 roku przebywał w szpitalu z powodu stanów gorączkowych.

Małoletnia I. W. ma 6 lat, uczęszcza do zerówki przedszkolnej. Opłata za przedszkole wynosi ok. 250 zł wraz z zajęciami dodatkowymi.

W skład kosztów utrzymania małoletnich wchodzą między innymi koszty związane z mieszkaniem takie jak czynsz – ok. 608 zł, prąd ok. 150 zł, Internet ok. 42 zł, telefon ok. 45 zł (dzielone na 4 osoby).

Małoletni wyjeżdżają na obozy organizowane przez księży – koszt to ok. 700 zł na jedno dziecko, dodatkowo małoletni S. i P. jeżdżą na obozy harcerskie.

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie opłaca obiady dla dzieci. Matka małoletnich złożyła wniosek o świadczenia z programu „500+”, jednak nie została do niego zakwalifikowana z uwagi na pobieranie świadczeń na dzieci w Wielkiej Brytanii, przez ich ojca.

Małoletni powodowie mają zaspokojone swoje podstawowe potrzeby, otrzymują posiłki, mają podręczniki, zaspokojone są ich potrzeby mieszkaniowe. Powodowie są odpowiednio do wieku zaopatrzeni w odzież czy obuwie, najstarszy powód ma kupione okulary. Powodowie mają dodatkowe zajęcia, które są opłacone.

/dowód: zaświadczenie lekarskie – k. 153; załącznik do faktury – k. 154-155; umowa ubezpieczenia – k. 157; faktura – k. 158; karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 159; raport z badań – k. 160-161; pismo spółdzielni mieszkaniowej – k. 185; zeznania M. W. – k. 197-198 zeznania świadka A. P. – k. 196; zeznania świadka R. W. – k. 100-102, zeznania B. W. – k. 198; zeznania P. W. (1) – k. 199/

Matka małoletnich M. W. ma 39 lat, z wykształcenia jest biologiem. Zatrudniona była w (...) na stanowisku technika medycznego od 17 kwietnia 2015 roku. Jej zarobki kształtowały się wówczas na poziomie ok. 2.345 zł miesięcznie. W toku postępowania M. W. utraciła zatrudnienie - 24 października 2015 roku na skutek rozwiązania umowy za wypowiedzeniem przez pracownika. W 2015 roku przez okres 2 miesięcy przebywała w Anglii, osiągnęła tam wynagrodzenie w wysokości 1.421,79 funtów. Chciałaby wyjechać z dziećmi do Wielkiej Brytanii, ale ojciec małoletnich nie wyraża na to zgody. Obecnie matka małoletnich podejmuje się różnych umów zlecenia, rozdawania ulotek, prac w charakterze testera, przedstawiciela handlowego. W 2015 roku matka powodów osiągnęła dochód w wysokości ok. 35.943 zł.

Decyzją z dnia 14 lipca 2015 roku M. W. odmówiono prawa do zasiłku rodzinnego, prawa do dodatkowego zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka oraz prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Decyzją Prezydenta Miasta G. z dnia 15 czerwca 2015 roku odmówiono małoletnim powodom przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego w okresie od 1 czerwca 2015 roku do 30 września 2015 roku z powodu przekroczenia kwoty 725 zł na osobę w rodzinie (kwota ta wyniosła 937,28 zł), tj. kryterium dochodowego uprawniającego do świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Małoletni wraz z matką zamieszkują w mieszkaniu będącym własnością ich babci macierzystej, przy ul. (...) w G.. M. W. wraz z R. W. posiadali mieszkanie przy ul. (...) w G., które zostało sprzedane. M. W. w 2011 roku dokonała darowizny działki w B. na rzecz swojej matki.

Matka małoletnich za pośrednictwem Sądu Okręgowego w Gdańsku rozpoczęła procedurę mająca na celu egzekucję alimentów od ojca małoletnich przebywającego za granicą.

U M. W. w grudniu 2014 roku rozpoznano chorobę C. – odcinkowe zapalenie jelita oraz refluks żołądkowo-przełykowy. W kwietniu 2015 roku doznała urazu odcinka szyjnego kręgosłupa.

/dowód: umowa o pracę – k. 4; zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 28,129; zeznania M. W. – k. 197-198; faktura – k. 141-142; pisma Sądu Okręgowego w Gdańsku – k. 145-149; decyzja – k. 150-151; historia zdrowia i choroby – k. 192; wyniki badań – k. 193; zaświadczenie o stanie zdrowia – k. 194; decyzja – k. 197, PIT-37, kopia świadectwa pracy/

Ojciec małoletnich R. W. ma 39 lat, zamieszkuje w G., jest pracownikiem firmy produkcyjnej.

W ramach swojego obowiązku alimentacyjnego ustalonego na łączną kwotę 2.500 zł miesięcznie, wpłaca w miarę regularnie na konto komornika sądowego różne kwoty od 600 zł do 1.400 zł miesięcznie. W ciągu 2015 roku ośmiokrotnie była to kwota 1.200 zł, dwukrotnie 1.400 zł, jednokrotnie 600 zł.

Dodatkowo ojciec powodów dokonuje zakupów na ich rzecz, między innymi w postaci sprzętu elektronicznego. Dokonuje także zakupu odzieży, opłaca rachunki za telefony komórkowe synów, które także sam zakupił.

Przeciwko R. W. toczy się postępowanie egzekucyjne w sprawie o świadczenia alimentacyjne na rzecz małoletnich powodów. Stan zaległości w sprawie na dzień 2 lipca 2015 roku wynosił 49.617,39 zł zaległych alimentów, 422,17 zł odsetek. W okresie od 1 stycznia 2015 roku do 2 lipca 2015 roku wyegzekwowano na poczet alimentów i przekazano matce małoletnich kwotę 4.638,71 zł (kwota wpłat wyniosła 5.400 zł, opłata egzekucyjna zaś 704,34 zł, a koszty 56,95 zł). W styczniu 2016 roku zaległości R. W. wynosiły 62.210,28 zł tytułem zaległych alimentów należnych wierzycielom.

W ramach prowadzonej przeciwko R. W. egzekucji komorniczej na licytację wystawiono samochód marki O. (...) należący do ojca małoletnich. Termin pierwszej licytacji wyznaczono na 12 stycznia 2016 roku. Wartość szacunkowa samochodu została oceniona na kwotę 25.000 zł. Ojciec małoletnich jeszcze przed licytacją komorniczą sprzedał ten samochód.

R. W. pobiera świadczenia rodzinne na utrzymanie dzieci z instytucji H. R. and C. w Wielkiej Brytanii. W czerwcu 2015 roku M. W. złożyła zawiadomienie o przestępstwie polegającym na kradzieży pobieranego w Wielkiej Brytanii świadczenia rodzinnego na dzieci, które pobierający ojciec przeznacza na własne potrzeby.

W dniu 17 sierpnia 2015 roku prokurator Prokuratury Rejonowej G.-W. wydał postanowienie o podjęciu na nowo postępowania 2 Ds.. (...) w sprawie uporczywego uchylania się od ciążącego obowiązku alimentacyjnego na szkodą małoletnich S., P. i I. W.. Sprawę zarejestrowano pod nową sygnaturą (...). W sprawę zaangażował się także Rzecznik Praw Dziecka.

W lutym 2016 roku małoletni przebywali w czasie jednego tygodnia ferii zimowych u ojca w G..

Mniej więcej od początku bieżącego roku ojciec małoletnich wypełniał swój obowiązek alimentacyjny przekazując komornikowi kwoty po 2.500 zł miesięcznie.

/dowód: potwierdzenie wpłaty – k. 66-75; faktura – k. 76-78; obwieszczenie o pierwszej licytacji – k. 80; zaświadczenie – k. 95-96,177; zawiadomienie o stanie zaległości – k. 119; zaświadczenie o dokonanych wpłatach – k. 120; korespondencja e-mail – k. 121-128,137-140; wypowiedzenie umowy o pracę – k. 144; pismo Urzędu Marszałkowskiego – k. 152; pismo Prokuratury – k. 178; zawiadomienie o przestępstwie – k. 179; pismo Rzecznika Praw Dziecka – k. 180; zeznania świadka A. P. – k. 196;; zeznania świadka R. W. – k. 100-102; zeznania B. W. – k. 198; zeznania P. W. (1) – k. 199, zeznania M. W. – k. 197/

Pozwany P. W. (1) ma 65 lat. Pozwany prowadził własną firmę (...) jako przedstawiciel ubezpieczeniowy w N. N., obecnie jest w trakcie wypowiedzenia umowy. W okresie od listopada 2014 roku do listopada 2015 roku (z działalności gospodarczej pozwany osiągnął dochód netto w wysokości 18.538,44 zł, co daje 1.544,87 zł miesięcznie. Obecnie pozostaje na emeryturze. W 2014 roku pozwany osiągnął dochód w wysokości 48.739,46 zł z tytułu emerytury. W 2015 roku pozwany osiągnął dochód w wysokości 49.227,72 zł z tytułu emerytury oraz 24.771,89 z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pozwany leczy się kardiologicznie, choruje na chorobę wieńcową, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię. W grudniu 2015 roku przeszedł zabieg koronografii, w wyniku którego stwierdzono zwężenie tętnic wieńcowych, zalecono dalsze zażywanie leków i leczenie zachowawcze oraz okresową kontrolę w poradni kardiologicznej.

Pozwana B. W. ma 65 lat. Pozostaje na emeryturze. W 2014 roku osiągnęła z tytułu emerytury dochód w wysokości 27.454,32 zł. w 2015 roku pozwana osiągnęła dochód w wysokości 28.603,68 zł z tytułu emerytury. B. W. jest alergikiem, ma problemy z sercem, cierpi na osteopenię.

B. i P. W. (1) zamieszkują w mieszkaniu własnościowym. W skład kosztów utrzymania pozwanych wchodzą między innymi koszty mieszkaniowe, takie jak czynsz – ok. 824 zł miesięcznie, energia – ok. 162 zł. pozwani posiadają 15-letni samochód marki S..

Pozwani mają kontakt z małoletnimi w czasie, gdy R. W. przebywa w Polsce. Wówczas dochodzi do spotkań, podczas których pozwani przekazują małoletnim prezenty, pieniądze.

/dowód: bilans firmy – k. 81; karta informacyjna leczenia – k. 82-83; karta wypisowa – k. 84; skierowanie – k. 85; zeznanie podatkowe – k. 86-87,202-206; potwierdzenie transakcji – k. 88-89; zeznania świadka R. W. – k. 102; zeznania B. W. – k. 198; zeznania P. W. (1) – k. 199-200/

Dziadek macierzysty małoletnich nie żyje. Babcia małoletnich ze strony matki - I. C. przebywa na emeryturze. Dorabia jako kurator społeczny. Otrzymuje z tego tytułu 1.795,79 zł miesięcznie. Pomaga matce małoletnich finansowo i w opiece nad małoletnią I..

I. C. pozostaje w związku małżeńskim z L. C.. Obecny mąż babci macierzystej powodów przebywa na emeryturze, z tytułu której otrzymuje 1.762,26 zł miesięcznie.

Stan zdrowia babci macierzystej powodów oraz jej męża wymaga stałego przyjmowania leków.

/dowód: zeznania M. W. – k. 99,198; decyzja ZUS – k. 162; faktury – k.163-167/

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na postawie zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego. Sąd oparł się na dokumentach załączonych do akt sprawy. Materiał dowodowy obejmujący złożone do akt dokumenty (faktury, zaświadczenia, zeznania podatkowe itp.), jak również materiał dowodowy zgromadzony w aktach postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w Gdańsku pod sygn. akt II C 2010/12, należało uznać za w pełni wiarygodny i dający pełną możliwość czynienia na jego podstawie ustaleń faktycznych. Prawdziwość dokumentów, z których przeprowadzono dowód, nie nasuwała zastrzeżeń i nie była kwestionowana przez strony. W ocenie Sądu te dokumenty stanowiły wiarygodne źródło zawartych w nich informacji.

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się na dowodach osobowych w postaci zeznań świadków R. W. oraz A. P. uznając je za wiarygodny materiał dowodowy. zeznania A. H.-potockiej nie miały jednak decydującego znaczenia przy ustalaniu okoliczności faktycznych sprawy, jako że świadek nie dysponowała szeroka wiedzą na temat sytuacji powodów i sposobu realizowania przez ich ojca obowiązku alimentacyjnego.

Zeznania stron – B. W., P. W. (1) oraz M. W. – pozostają w ogólności zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w aktach postępowania. Również w większości korelują one ze sobą nawzajem. Wobec tego przedmiotowe dowody Sąd uznał za generalnie wiarygodne i jako takie mogące stanowić podstawę dla rozstrzygania w niniejszej sprawie. Sąd omawianym zeznaniom odmówił wiary w tej ich części, w której potwierdzone pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a które budziły wątpliwości Sądu. Odnosi się to zeznań przedstawicielki ustawowej małoletnich dotyczących niektórych wskazywanych kosztów utrzymania małoletnich oraz oceny, czy powodowie pozostają w niedostatku.

W ocenie Sądu roszczenie małoletnich powodów nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 129 § 1 kro obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych bliższych stopniem przed dalszymi, zaś zgodnie z art. 133 § 1 i § 2 kro w przypadku dziecka obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych pojawia się wyłącznie wówczas, gdy dziecko znajduje się w niedostatku.

Art. 132 k.r.o. stanowi, iż obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

W niniejszej sprawie ustalono, że obowiązek alimentacyjny ciążący na ojcu powodów jest przez niego realizowany, jednak nie w pełnej zasądzonej przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku rozwodowym wysokości. R. W. dokonywał także zakupów na rzecz małoletnich, przekazując odzież, obuwie, sprzęty elektroniczne, w ten sposób zaspokajając częściowo potrzeby powodów. Zadłużenie ojca małoletnich wobec powodów z tytułu zaległych alimentów wynosi obecnie ponad 60 tys. zł. Ojciec powodów jednak w toku niniejszego procesu zaczął należycie wypełniać swój obowiązek alimentacyjny.

Ogólną przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego, poza sytuacją dotyczącą alimentów na rzecz dzieci od ich rodziców, jest pozostawanie przez uprawnionego w niedostatku. Pojęcie niedostatku nie zostało w ustawie zdefiniowane. W literaturze i orzecznictwie natomiast wskazuje się na właściwą mu cechę względności. Jak wynika z orzeczenia z dnia 29 września 1958 r., 2 Cr 817/57 (OSPiKA 1959/11/294), w którym, charakteryzując niedostatek, Sąd Najwyższy przyjął, iż występuje on nie tylko wtedy, „gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Nie jest możliwe ścisłe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako przejaw zbytku nie powinny być uwzględnione. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje (m.in. wiek, środowisko, z którego się wywodzi uprawniony). Zarazem roszczenie jest uzależnione od możliwości zobowiązanego. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowo - materialne i intelektualne uprawnionego.

Powodowie nie wykazali w trakcie procesu, aby niezbędne koszty ich utrzymania, albo ich usprawiedliwione potrzeby nie były zaspokojone. Powodowie zamieszkują wraz z matką w mieszkaniu należącym do babci macierzystej, w związku z czym biorą udział w części opłat związanych z czynszem oraz mediami. Małoletni mają zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, pozostają w dobrych warunkach bytowych. Matka małoletnich wskazywała, że usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniego S. wynoszą 1.986 zł, małoletniego P. 1.755 zł, zaś małoletniej I. 2.086 zł miesięcznie. W ocenie Sądu wskazywane przez matkę powodów koszty utrzymanie zostały zawyżone. Nadto, co należy podkreślić, nie zostały one udowodnione w toku postępowania. Trudnym jest przy obecnym zgromadzonym materiale dowodowym dokonanie oceny w jakiej wysokości są faktycznie koszty utrzymania małoletnich. Poza kosztami związanym z opłatami mieszkaniowymi przedstawicielka ustawowa małoletnich nie udowodniła żadnych kosztów. Niemniej jednak bezspornym jest, że do usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów należy wliczyć koszty żywienia, środków higieny i czystości oraz odzieży, koszty edukacyjne, wydatki na zajęcia dodatkowe, a także ich udział w opłatach mieszkaniowych w zajmowanym mieszkaniu. W ocenie Sądu jednak niewątpliwie małoletni nie znajdują się w niedostatku. Wszelkie potrzeby małoletnich są zaspokajane na bieżąco. Oprócz podstawowych potrzeb egzystencjalnych małoletni mają także zapewniany wypoczynek letni, otrzymują sprzęty elektroniczne, odzież i obuwie niezbędne na różne pory roku. Matka małoletnich nie udowodniła w toku postępowania, by jakiekolwiek ich potrzeby pozostawały niezaspokojone.

Obecna sytuacja finansowa matki małoletnich także nie została przez nią potwierdzona żadnym dowodem. Nie przedstawiono dokumentów świadczących, iż w tej chwili nie posiada ona zatrudnienia. Z przedłożonego zaświadczenia z poprzedniego miejsca pracy wynika, iż w dniu 24 października 2015 roku zaprzestała pracy w firmie (...), jednak M. W. nie udowodniła stosownym dokumentem, iż posiada status osoby bezrobotnej. M. W. wskazywała, że podejmuje obecnie prace na umowę zlecenie i inne prace dorywcze. Z tego tytułu osiąga dochód w wysokości ok. 1.600 zł. Wcześniej, pod koniec 2015 roku matka małoletnich spędziła dwa miesiące w Anglii, w tym czasie pracowała. Pomimo rzekomej utraty zatrudnienia matka małoletnich dokonywała jak sama wskazała zakupów na rzecz małoletnich, między innymi w postaci okularów dla małoletniego S. za kwotę prawie 400 zł – które dodatkowo ubezpieczyła na kwotę ponad 400 zł, na wyjazd majowy dla małoletnich przeznaczyła kwotę ok. 300 zł. należy więc stwierdzić, że – zakładając racjonalność tych wydatków – matka powodów miała na te cele pewne środki. Należy mieć przy tym na uwadze, że o zakresie obowiązku alimentacyjnego M. W. w stosunku do małoletnich decydują nie jej rzeczywiste dochody, a możliwości zarobkowe, które należy szacować na poziomie zbliżonym do poprzednio osiąganego wynagrodzenia ze stosunku pracy, tj. na poziomie 2300 - 3000 zł.

W tym miejscu Sąd podkreśla, że jeżeli jedno z rodziców zobowiązanych do alimentacji nie wykonuje ciążącego na nim obowiązku lub nie jest w stanie łożyć alimentów, obowiązek alimentacyjny przechodzi w całości na drugiego rodzica, stosownie do art. 133 § 1 kro. Dopiero gdy rodzic ten nie jest w stanie zaspokajać usprawiedliwionych potrzeb dzieci i w wyniku tego znajdują się one w niedostatku, powstaje obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych. Obowiązek krewnych w tym samym stopniu powstaje jednocześnie. zatem gdyby mówić o zaistnieniu obowiązku alimentacyjnego pozwanych (dziadków ojczystych) wobec małoletnich powodów, należałoby jednocześnie mówić o obowiązku alimentacyjnym ich babci macierzystej (dziadek macierzysty powodów nie żyje).

Ustalając zatem, że małoletni S., P. oraz I. W. nie znajdują się w niedostatku, powództwo przeciwko P. i B. W. jako bezzasadne należało oddalić. W tej sytuacji szczegółowe analizowanie możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanych nie jest celowe. Należy tylko stwierdzić, że oboje pozwani są osobami starszymi i wymagają leczenia, utrzymują się z emerytur.

Z przedstawionych wyżej względów na zasadzie art. 129 kro w zw. z art. 133 § 2 kro a contrario w zw. z art. 132 a contrario orzeczono jak w pkt I sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 kpc – zgodnie ze złożonym do akt spisem kosztów. Stawka wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego pozwanych mieści się w granicach przewidzianych w § 6 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…). Należny jest także pozwanym zwrot kosztów dojazdu pełnomocnika na rozprawy.

Biorąc pod uwagę wynik sprawy i ustawowe zwolnienie powodów od kosztów sądowych odstąpiono od obciążania stron tymi kosztami.