Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Bańkowska

SO Sebastian Mazurkiewicz

protokolant: p.o. protokolant sądowy Aneta Kniaziuk

przy udziale prokuratora Jerzego Kopcia

po rozpoznaniu dnia 13 maja 2016 r.

sprawy J. G. syna T. i Z. ur. (...) w W. oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 kk, art. 270 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 23 listopada 2015 r. sygn. akt IV K 562/12

1.  wyrok w zaskarżonej części w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu J. G. w pkt II części dyspozytywnej uchyla i uznając, że czyn ten wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 298 § 1 kk, na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie przeciwko oskarżonemu w tej części umarza;

2.  w pozostałej zaskarżonej części tenże wyrok utrzymuje w mocy;

3.  wydatkami za postępowanie w sprawie w zaskarżonej części dotyczącej oskarżonego J. G. obciąża Skarb Państwa.

SSO Jacek Matusik SSO Małgorzata Bańkowska SSO Sebastian Mazurkiewicz

Sygn. akt VI Ka 144/16

UZASADNIENIE

J. G. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z dnia 21 listopada 2015 roku, sygn. akt IV K 562/12 został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 286 §1 k.k; na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzono postępowanie wobec J. G. odnośnie do dwóch czynów z art. 270 § 1 k.k.; zaś w zakresie czynu z pkt 2 aktu oskarżenia J. G. został uniewinniony.

Apelację od powyższego wyroku wniósł oskarżony zaskarżając wyrok w części, to jest w zakresie, w którym skazano go za czyn z art. 286 § 1 k.k. oraz umorzono postępowanie, co do czynów z art. 270 § 1 k.k. i wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie go od popełnienia tych czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Chociaż wywiedziona przez oskarżonego apelacja, co do zasady nie zasługiwała na uwzględnienie, to jednak z uwagi na uchybienie stwierdzone przez Sąd Odwoławczy z urzędu, zachodziła konieczność uchylenia wyroku w części skazującej oskarżonego i umorzenia postępowania w tym zakresie.

Na wstępie winno się wskazać, iż wbrew stanowisku wyrażonemu w apelacji, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy, staranny i wnikliwy przeprowadził postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie, a ujawnione w toku przewodu sądowego dowody poddał wszechstronnej analizie. Ocena ta uwzględnia dyrektywy zawarte w art. 7 k.p.k., biorąc pod uwagę każdorazowo wskazania wiedzy, zasady doświadczenia życiowego oraz reguły logicznego rozumowania. Ocena dowodów dokonana przez Sąd I instancji, a zaprezentowana w, spełniającym wszelkie wymogi art. 424 k.p.k., pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, uznana być zatem musi za ocenę swobodną, o której mowa w treści art. 7 k.p.k. i jako taka pozostaje pod ochroną tego przepisu. Z tego też względu zarzut podniesiony w apelacji oskarżonego nie był zasadny, zaś zawarty tam wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

Niezależnie jednak od powyższego, zauważyć należy, iż rozpoznając apelację oskarżonego, Sąd Okręgowy stwierdził, niezależnie od niezasadnych zarzutów podniesionych w tej apelacji, iż wydając zaskarżony wyrok Sąd I instancji dopuścił się obrazy prawa materialnego. Naruszenie prawa materialnego polega na wadliwym jego zastosowaniu (bądź niezastosowaniu) w orzeczeniu opartym na trafnych ustaleniach faktycznych. Tylko wówczas, gdy niekwestionowane są ustalenia faktyczne, a wadliwość rozstrzygnięcia sprowadza się do niewłaściwej subsumcji, można mówić o obrazie prawa materialnego ( vide, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 2002 r., V KKN 314/01). Nie kwestionując tego oczywistego poglądu zauważyć wszelako należy, że zarzut obrazy prawa materialnego może również polegać na samym tylko wytknięciu błędnej wykładni znamion przestępstwa będącego przedmiotem rozważań w sprawie, bez względu na to, jakie ustalenia faktyczne przyjęto in concreto i czy są one także kwestionowane ( vide, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2007 r., I KZP 30/06, OSNKW 2007, z. 4, poz. 32 oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2012 r., I KZP 12/12/, OSNKW 2012, z. 11, poz. 112). W niniejszej sprawie Sąd meriti przypisał oskarżonemu J. G. popełnienie przestępstwa z art. 13§ 1 k.k. w zw. z art. 286§ 1 k.k., zważyć jednakże należy, iż opis owego czynu nie zawiera ustawowych znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., a mianowicie brak stwierdzenia, iż oskarżony „ wprowadził w błąd” pracowników ubezpieczyciela, jak również innego równoważnego sformułowania opisującego znamię sposobu działania oskarżonego. Przypomnieć należy, iż sąd orzekający winien dokonać zbadania aktu oskarżenia pod względem formalnym i merytorycznym, dostrzegając wadliwą konstrukcję opisu czynu powinien dokonać jego zmiany. W przedmiotowej sprawie w/w znamię czynu zabronionego nie zostało ujęte w opisie przytoczonym w akcie oskarżenia, zaś Sąd Rejonowy nie dokonał zmiany tego opisu poprzez dodanie omawianego znamienia, pomimo, iż innych zmian w tymże opisie dokonał. Wskazane uchybienie Sądu I instancji należy traktować jako naruszenie normy procesowej określonej w art. 413 § 1 pkt 4 i § 2 pkt 1 k.p.k. Opis czynu objętego wyrokiem wymaga dokładnego przedstawienia wszystkich jego elementów mających znaczenie dla prawidłowej kwalifikacji prawnej bez pomijania któregokolwiek aspektu zachowania oskarżonego należącego do ustawowych znamion danego typu przestępstwa (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.). Jeśli treść zarzutu aktu oskarżenia była mało precyzyjna i nie odzwierciedlała dokładnie znamiona przepisu, obowiązkiem sądu było poprawienie tego w wyroku, bo redakcja orzeczeń zawartych w wyroku nie może nasuwać wątpliwości, za jaki czyn oskarżona ma ponieść dolegliwość ( vide, wyrok SA w Krakowie z dnia 5.02.2014 r., II AKa 273/13). W tej sytuacji oczywistym jest, iż zaskarżonym wyrokiem J. G. został skazany za czyn, który w takiej postaci, w jakiej przyjął to Sąd I instancji, nie wyczerpuje znamion występku określonego w art. 286 § 1 k.k., a więc przepis ten nie mógł stanowić podstawy skazania. Tym samym również doszło do oczywistej obrazy prawa materialnego – art. 286 § 1 k.k. Biorąc pod uwagę, że wyrok Sądu I instancji podlega kontroli instancyjnej wyłącznie na skutek apelacji wniesionej na korzyść oskarżonego, nie budzi żadnych wątpliwości, iż kolejne orzeczenie nie może pogorszyć sytuacji procesowej oskarżonego, a takim pogorszeniem jest bez wątpienia uzupełnienie opisu czynu o brakujące ustawowe znamię przestępstwa. Z tego względu Sąd Odwoławczy nie mógł uzupełnić opisu czynu o znamię „ wprowadzenia w błąd”. Zauważyć jednakże należy, czego nie spostrzegł Sąd meriti, iż czyn zarzucony oskarżonemu (w kształcie w jakim został opisany w zaskarżonym wyroku) wypełnia znamiona innego czynu zabronionego, a mianowicie występku umyślnego zakwalifikowanego z art. 298 § 1 k.k., który stanowi o tym, iż kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Dlatego też, mając na względzie zakaz wynikający z treści art. 434 k.p.k. oraz art. 443 k.p.k. czyn przypisany oskarżonemu należało zakwalifikować jako występek z art. 298 § 1 k.k.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, iż przypisanego mu czynu J. G. miał się dopuścić w dniu 11 kwietnia 1999 roku, zatem przedawnienie karalności owego występku zgodnie z art. 101 § 1 pkt 3 k.p.k. następowało po 10 latach od jego popełnienia (przestępstwo określone w art. 298 § 1 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 5), zaś zgodnie z treścią art. 102 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym w dniu orzekania przez Sąd Rejonowy, ulegał on wydłużeniu o 5 lat. Przyjąć zatem należało, iż karalność występku zarzucanego oskarżonemu, ustała się z dniem 11 kwietnia 2014 roku, a zatem w dniu wyrokowania przez Sąd meriti tj. w dniu 23 listopada 2015 roku zaistniała negatywna przesłanka procesowa wyłączająca możliwość prowadzenia postepowania przeciwko oskarżonemu, a tym samym skutkująca koniecznością umorzenia niniejszego postępowania.

W związku z powyższym, Sąd Odwoławczy wyrok w zaskarżonej części w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu J. G. w pkt II części dyspozytywnej orzeczenia uchylił i uznając, że czyn zarzucany oskarżonemu wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 298 § 1 k.k., na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., postępowanie przeciwko oskarżonemu w tej części umorzył. W pozostałej zaskarżonej części tenże wyrok utrzymał w mocy.

Wydatkami za postępowanie w sprawie w zaskarżonej części dotyczącej oskarżonego J. G. Sąd Okręgowy obciążył Skarb Państwa, mając na względzie treść art. 632 pkt 2 k.p.k.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji wyroku.

SSO Jacek Matusik SSO Małgorzata Bańkowska SSO Sebastian Mazurkiewicz