Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 27 ustawy z dnia 27 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) przyznał emeryturę J. B. od dnia 1 kwietnia 2015 r., to jest od początku miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto staż ubezpieczeniowy 18 lat, 10 miesięcy i 5 dni okresów składkowych oraz 23 lata, 5 miesięcy i 10 dni okresów uzupełniających – rola. Z uwagi na brak możliwości wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto, że emerytura wynosi 24 % kwoty bazowej. Do stażu ubezpieczeniowego nie uwzględniono okresów pracy od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r. w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. powołując się na treść art.22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r., zgodnie z którym okresy pracy na podstawie zeznań świadków dopuszcza się w przypadkach gdy zostanie udokumentowany fakt, że dokumenty z zakładu pracy zostały zniszczone lub zaginęły natomiast w przypadku wnioskodawcy widnieje adnotacja o braku jakichkolwiek dokumentów dotyczących tych okresów pracy, nadto w innych zastępczych dokumentach tj. dowodzie osobistym, legitymacji ubezpieczeniowej brak jest jakiegokolwiek zapisu o tych okresach pracy. Za okresy zaś zatrudnienia, za które wnioskodawca nie udokumentował wysokości uzyskiwanych zarobków, to jest - od 14 kwietnia 1964 r. do 30 października 1964 r., od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1975 r. i od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1978 r., za podstawę wymiaru składek przyjęto wynagrodzenie minimalne. Emerytura wyniosła 888,53 zł brutto. / decyzja k. 83-84 odw. akt ZUS/.

W dniu 22 czerwca 2015 r. wnioskodawca złożył odwołanie domagając się doliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresów pracy od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r. Podniósł, że skoro posiadana przez niego dokumentacja z tych okresów zatrudnienia uległa zniszczeniu, dokumentacja przechowywana w archiwum zakładowym uległa zaginięciu, sporne okresy zatrudnienia wykaże zeznaniami świadków. / odwołanie k. 2-3 odw./.

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 15 lipca 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację. Dodatkowo podniósł, że do okresów składkowych w wymiarze 18 lat, 10 miesięcy i 5 dni zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. od 14 kwietnia 1964 r. do 30 października 1964 r., okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 31 marca 1966 r. do 29 listopada 1966 r. oraz okres zatrudnienia w Związku Kółek (...) w K. od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1990 r. (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych w wymiarze 3 dni w lipcu 1979 r., 2 dni w listopadzie 1979 r., 3 dni w grudniu 1979 r., 2 dni we wrześniu 1982 r., 3 dniu w październiku 1982 r. i 2 dni w listopadzie 1984 r.), a do okresów uzupełniających w wymiarze 23 lat, 5 miesięcy i 10 dni okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 17 grudnia 1979 r. do 31 grudnia 1988 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 marca 2004 r. i od 1 lutego 2005 r. do 31 marca 2015 r. / odpowiedź na odwołanie k. 5 – 5 odw. akt ZUS/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. B., urodzony (...), pobierający rentę strukturalną z KRUS, w dniu 23 kwietnia 2015 r. wystąpił z wnioskiem o emeryturę do ZUS. /wniosek k. 1-4 odw. akt ZUS/.

W toku postępowania przed organem rentowym wnioskodawca wykazał jako bezsporny ogólny staż pracy w wymiarze 18 lat, 10 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i 23 lata, 5 miesięcy i 10 dni okresów uzupełniających – rola. Do okresów składkowych organ zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. od 14 kwietnia 1964 r. do 30 października 1964 r. (pracownik sezonowy), okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 31 marca 1966 r. do 29 listopada 1966 r. oraz okres zatrudnienia w Związku Kółek (...) w K. w likwidacji (wówczas Związku Kółek (...) w K.) od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1990 r. (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych w wymiarze 3 dni w lipcu 1979 r., 2 dni w listopadzie 1979 r., 3 dni w grudniu 1979 r., 2 dni we wrześniu 1982 r., 3 dni w październiku 1982 r. i 2 dni w listopadzie 1984 r.), a do okresów uzupełniających okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 17 grudnia 1979 r. do 31 grudnia 1988 r., od 1 stycznia 1991 r. do 31 marca 2004 r. i od 1 lutego 2005 r. do 31 marca 2015 r. Za okresy zaś zatrudnienia, za które wnioskodawca nie udokumentował wysokości uzyskiwanych zarobków, to jest okresy od 14 kwietnia 1964 r. do 30 października 1964 r., od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1975 r. i od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1978 r., za podstawę wymiaru składek przyjęto wynagrodzenie minimalne / bezsporne, karta przebiegu zatrudnienia – k. 82-82 odw. akt ZUS, zaświadczenie z Archiwum Zakładowego o zatrudnieniu w Przedsiębiorstwie (...) w K. k. 8 akt ZUS, kserokopia książeczki wojskowej k. 9-10 akt ZUS, zaświadczenie dotyczące okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników k. 20 – 22 odw. akt ZUS, legitymacja ubezpieczeniowa koperta k. 66 akt ZUS, zaświadczenie o odbyciu służby wojskowej k. 73 akt ZUS, wykaz zarobków k. 79 akt ZUS, dokumentacja osobowo – płacowa - akta osobowe wnioskodawcy w Związku Kółek (...) w K. – koperta k. 23/

W okresach od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r. wnioskodawca był zatrudniony w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. na podstawie umów o pracę z pracownikiem sezonowym, w pełnym wymiarze czasu pracy. Charakter pracy był zależny od pory roku, czynności te musiały być wykonane przez rozpoczęciem zimy. Wykonywał pracę pracownika fizycznego. Pracował minimum 8 godzin na dobę, od poniedziałku do soboty. jeżeli była taka potrzeba np. w czasie żniw pracował po 12 i 14 godzin dziennie /zeznania świadka E. D. 00:13:28-00:17:52, 00:17:52-00:21:16 – płyta Cd k. 18, zeznania świadka J. Ł. - 00:21:16 – 00:29:45- płyta Cd k. 18, zeznania wnioskodawcy 00:03:09-00:03:43 – płyta Cd k. 31 w zw. z 00:02:09-00:07:42 – płyta Cd k. 18/

W Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. wnioskodawca kosił trawę ze skarp rzek i kanałów i wbijał kołki w ziemię (w przypadku występowania wyrw). Kopał także rowy i wykonywał prace melioracyjne czy faszynę (czyli umieszczał gałęzie wiązane się przy boku skarpy, żeby woda nie wypłukiwała skarpy). Następnie kładł paliki, które przykrywał ziemią, a później darnią. Czynności te służyły zapobieżeniu rozchodzenia się rzeki. Wykonywał je na rzece O., B. i M.. Praca wnioskodawcy była nadzorowana codziennie przez jego bezpośrednio przełożonego E. D.. Czynności te nadzorowała także gmina. Wykonywane przez wnioskodawcę prace były odbierane przez J. Ł., który dokonywał pomiarów. /zeznania świadka E. D. - 00:13:28-00:17:52, 00:17:52-00:21:16 – płyta Cd k. 18, zeznania świadka J. Ł. - 00:21:16 – 00:29:45- płyta Cd k. 18, zeznania wnioskodawcy 00:03:09-00:03:43 – płyta Cd k. 31 w zw. z 00:02:09-00:07:42 – płyta Cd k. 18/

Świadkowie E. D. i J. Ł. uzyskali świadectwa pracy będące podstawą zaliczenia im okresów zatrudnienia u powyższego pracodawcy do stażu ubezpieczeniowego w związku z wnioskiem o świadczenia emerytalno-rentowe /bezsporne, pisemne zeznania świadków k. 12-13 odw. akt ZUS/

Za powyższy okres nie zachowała się dokumentacja osobowo – płacowa wnioskodawcy. Reorganizacja administracji państwowej na przestrzeni lat oraz likwidacja i przekształcenie wielu jednostek spowodowała zaginięcie dokumentacji Powiatowego Inspektoratu Melioracji (...) w K.. /pisma k. 14-16 akt ZUS, koperta k. 4, /zeznania wnioskodawcy 00:03:09-00:03:43 – płyta Cd k. 31 w zw. z 00:02:09-00:07:42 – płyta Cd k. 18/

W dniu 2 stycznia 1974 r. wnioskodawcy założono legitymację ubezpieczeniową. Brak jest w niej wpisów z datą wcześniejszą /legitymacja ubezpieczeniowa - koperta k. 66 akt ZUS/

Wobec braku dokumentacji osobowo-płacowej za okresy zatrudnienia w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r., wnioskodawca w toku postępowania przed organem rentowym złożył pisemne oświadczenie o wykonywaniu pracy fizycznej w tych okresach, wskazując, że dokumentacja osobowa z tych okresów uległa zaginięciu wskutek przeprowadzki, likwidacji pracodawcy wobec czego okresy zatrudnienia wykaże zeznaniami świadków /oświadczenie k. 11 – 11 odw. akt ZUS/.

Bezpośrednio po powyższym okresie zatrudnienia, w Związku Spółek (...) w K. w likwidacji (wówczas (...) Związku Spółek (...) w K. a następnie Związku Spółek (...) w K.) wnioskodawca został zatrudniony od dnia 2 maja 1973 r. początkowo na podstawie umowy o pracę z dnia 2 maja 1973 r. na stanowisku pracownika fizycznego, następnie na podstawie umowy o pracę z dnia 26 września 1977 r. na czas nieokreślony na stanowisku kopacza ziemi, którą rozwiązano z dniem 31 sierpnia 1990 r. Z dniem 1 września 1990 r. został ponownie zatrudniony na podstawie umowy o pracę z dnia 1 września 1990 r. na czas określony do 31 października 1990 r. na stanowisku kopacza, w pełnym wymiarze czasu pracy. Ze świadectw pracy wystawionych przez pracodawcę za okres zatrudnienia u tego pracodawcy wynika, że wnioskodawca zajmował stanowisko kopacza ziemi.

Okres tego zatrudnienia zaliczono wnioskodawcy do stażu pracy / bezsporne, umowy o pracę k. 1- 2 akt osobowych wnioskodawcy w Związku Kółek (...) w K. – koperta k. 23, świadectwa pracy k. 4- 5 odw. akt osobowych wnioskodawcy w Związku Kółek (...) w K. – koperta k. 23, legitymacja ubezpieczeniowa koperta k. 66 akt ZUS, umowy o pracę koperta k. 4, zeznania świadka J. Ł. - 00:21:16 – 00:29:45- płyta Cd k. 18, zeznania wnioskodawcy 00:03:09-00:03:43 – płyta Cd k. 31 w zw. z 00:07:42 –00:09:46- płyta Cd k. 18/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dokumentów, a także przesłuchania wnioskodawcy i zeznań zgłoszonych przez niego świadków.

Sąd Okręgowy dokonał oceny materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z brzmieniem art.27 ust.1 i ust.3 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 748, ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. a do dnia 31 grudnia 1947r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki: osiągną wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, z zastrzeżeniem art. 27a.

Stosownie zaś do treści art.53 ust.1 cytowanej ustawy emerytura wynosi: 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Na podstawie art.5 ust.1 powyższej ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust.2-5, okresy składkowe, o których mowa w art.6; oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7. Przy czym w myśl ust. 2 art. 5 przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Zgodnie z art.6 ust. 1 pkt. 1 powołanej ustawy okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia.

Stosownie do art.116 ust.1 i 5 wskazanej ustawy postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Rodzaje dowodów uzasadniających prawo do świadczeń lub ich wysokość określa obowiązujące od 23 listopada 2011 r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412).

Zgodnie z § 22 ust.1 tego rozporządzenia jeżeli ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)legitymacja ubezpieczeniowa;

2)legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

W myśl ust. 2 jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Rozporządzenie z dnia 11 października 2011 r. było poprzedzone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983 r., Nr 10, poz. 49, ze zm.), które w sposób podobny określało dokumenty stwierdzające spełnienie przesłanek warunkujących uprawnienie do danego świadczenia lub jego wysokość.

I tak zgodnie z § 21 ust.1 rozporządzenia środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, były pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. Zgodnie z § 21 ust.5 środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia mogły być również legitymacje służbowe, legitymacje związków zawodowych, umowy o pracę, wpisy w dowodach osobistych oraz pisma kierowane przez zakłady pracy do pracownika w czasie trwania zatrudnienia (np. o powołaniu, mianowaniu, angażowaniu, zwolnieniu, wyróżnieniu, udzieleniu urlopu). Wyjątkowo, jeżeli zainteresowany wykazał, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy, okresy zatrudnienia – stosownie do § 22 - mogły być udowodnione zeznaniami świadków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są zgodne co do tego, że ograniczenie dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia dotyczy wyłącznie postępowania przed organami rentowymi, natomiast w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ zarówno na prawo do świadczeń, jak i na jego wysokość mogą być udowodnione wszelkimi środkami dowodowymi / por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r. sygn. II URN 3/95, opubl. OSNP 1996/16/239; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 1983 r. sygn. III UZP 19/83, opubl. OSNC 1984/6/93/.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył uwzględnienia przy ustaleniu wysokości emerytury odwołującego się okresu zatrudnienia w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r.

Organ rentowy uwzględnił w stażu jako okres składkowy m.in. okres pracy następujący po spornym okresie zatrudnienia w Związku Spółek (...) w K. w likwidacji (wówczas (...) Związku Spółek (...) w K. a następnie Związku Spółek (...) w K.) od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1990 r. (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych) na stanowisku kopacza ziemi, a także okres poprzedzający sporny okres zatrudnienia tj. okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 31 marca 1966 r. do 29 listopada 1966 r.

Odmowa uwzględnienia spornego okresu pracy wynikała z braku dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie wnioskodawcy w Powiatowym Inspektoracie, przy jednoczesnym nieudokumentowaniu faktu jej zniszczenia lub zaginięcia. Uznany przez organ rentowy m.in. okres zatrudnienia od 2 maja 1973 r. do 31 grudnia 1990 r. w Związku Spółek (...) w K. w likwidacji został zaliczony do stażu w oparciu o dokumentację osobową w tym legitymację ubezpieczeniową wystawioną przez Związek w dniu 2 stycznia 1974 r.

Wnioskodawca utrzymywał, że w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r.

Na okoliczność zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie czasu Sąd przesłuchał wskazanego przez niego świadków E. D. i J. Ł.. Zeznania świadka E. D. - zatrudnionego w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. w latach 1968-1972 w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze kierownika oraz świadka J. Ł. - zatrudnionego w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. od stycznia 1969 r. do 1975 r. w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze agromelioranta - potwierdziły, że w spornym czasie wnioskodawca faktycznie był zatrudniony w Powiatowym Inspektoracie.

Z zeznań świadków wynika, że wnioskodawca wykonywał pracę pracownika fizycznego w wymiarze minimum 8 godzin na dobę codziennie, na podstawie umów o pracę z pracownikiem sezonowym, charakter pracy był zależny od pory roku, czynności te musiały być wykonane przez rozpoczęciem zimy.

Zeznania wnioskodawcy i świadków Sąd uznał za wiarygodne, gdyż są ze sobą spójne, nadto korespondują z treścią pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego dotyczącego uwzględnionych przez organ rentowy okresów ubezpieczeniowych wnioskodawcy i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę prac w toku tych okresów.

Nadto jak wynika z materiału dowodowego, zeznający w sprawie z tytułu zatrudnienia w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K. uzyskali świadectwa pracy będące podstawą zaliczenia im tych okresów do stażu ubezpieczeniowego w związku z wnioskami o świadczenia emerytalno-rentowe.

W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych spełnione zostały, w ocenie Sądu, podstawy do tego, aby okresy od 1 kwietnia 1968 r. do 30 października 1968 r., od 1 kwietnia 1970 r. do 30 października 1970 r., od 1 kwietnia 1971 r. do 30 października 1971 r. i od 1 kwietnia 1972 r. do 30 października 1972 r. zaliczyć wnioskodawcy do stażu ubezpieczeniowego jako okresy składkowe.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził bowiem w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, że wnioskodawca w tym czasie rzeczywiście był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Powiatowym Inspektoracie (...) Melioracji w K..

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.