Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 roku

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bogusław Tocicki

Sędziowie: SA Andrzej Kot (spr.)

SO del. do SA Edyta Gajgał

Protokolant: Aldona Zięta

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej Dariusza Szyperskiego

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 roku

sprawy M. S.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 21 grudnia 2015 roku, sygn. akt III Ko 174/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od Skarbu Państwa na rzecz M. S. dalsze 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, ponad kwotę zasądzoną wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 21 stycznia 2016 roku, sygn. akt III Ko 174/13;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy M. S. 147,60 złotych tytułem zwrotu poniesionych kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;

IV.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

M. S. w dniu 29 lipca 2013 r. złożył do Sądu Okręgowego we Wrocławiu wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz kwoty 1.239.454,81 zł. tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie oraz tymczasowe aresztowanie oraz stosowanie dozoru policji.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 21 grudnia 2015 r. (sygn. akt III Ko 174/13)

I.  na podstawie art. 552a § 1 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz M. S. kwotę 51.000 zł. (pięćdziesiąt jeden tysięcy złotych) tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne pozbawienie wolności wraz z ustawowymi odsetkami licząc od dnia uprawomocnienia się wyroku;

II.  dalej idące żądania wnioskodawcy oddalił;

III.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz M. S. kwotę 264 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie;

IV.  kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się M. S., w którego imieniu wniósł apelację pełnomocnik wnioskodawcy, zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 k.p.k. poprzez nieuprawnione oddalenie wniosków M. S. podczas gdy prawidłowe ich uwzględnienie skutkowałoby uznaniem za słuszną argumentację Wnioskodawcy w zakresie całości jego żądania, a zawartych w:

a)  w piśmie z dnia 17.12.2013 r. oraz z dnia 3.06.2014 r. o dopuszczenie dowodów znajdujących się w aktach Prokuratury Generalnej na okoliczność kompleksowej analizy przebiegu postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt V Ds. 91/05 i rodzaju stwierdzonych w przebiegu śledztwa uchybień oraz ich wpływu na skalę, rodzaj i zakres uszczerbków, w tym krzywdy jakiej doznał Wnioskodawca z tytułu stosowania niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania;

b)  w piśmie z dnia 26.01.2015 r. oraz z dnia 5.03.2015 r. dotyczącego odroczenia terminu przesłuchań świadków M. N. i L. B. i wyznaczenia dodatkowego terminu rozprawy umożliwiającego uzyskanie przez Wnioskodawcę z Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu znajdującego się w jej posiadaniu i będącego własnością M. S. dysku twardym zawierającego pliki, które po ich wydrukowaniu miały być okazane w/w świadkom w celu weryfikacji i stwierdzenia wiarygodności wersji jej zeznań złożonych w niniejszej sprawie a także stanowiłyby dowód uzasadniający wysokość dochodzonych przez Wnioskodawcę roszczeń;

c)  na rozprawie w dniu 5.10.2015 r. o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. J. na okoliczność wartości kontrahentów negocjowanych przez M. S. bezpośrednio przed Jego tymczasowym aresztowaniem w przedmiotowej sprawie;

d)  na piśmie z dnia 2.12.2015 r. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rynku telekomunikacyjnego na okoliczność ustalenia wysokości poniesionych przez M. S. strat finansowych w następstwie niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania z tytułu niezrealizowania przez (...) kontraktów na usługi terminacji ruchu telekomunikacyjnego negocjowanie przez Wnioskodawcę bezpośrednio przed tymczasowym aresztowaniem;

1.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez przyjęcie wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, że zeznania Wnioskodawcy są niewiarygodne w zakresie w jakim uzasadniałem żądanie zwrotu kosztów związanych z nie zawarciem negocjowanych kontraktów z ramienia (...) stanowiących podstawę uzyskania przez M. S. prowizji oraz niemożności uzyskania prowizji biznesowej od L. B., jak też utratę 39 454, 81 zł. wraz z odsetkami z tytułu zasądzonych od Wnioskodawcy zaległości (...) wobec (...) oraz kosztów sądowych, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że zeznania M. S. we wskazanym zakresie są wiarygodne (dotyczy to zwłaszcza zeznań A. B., L. B. oraz dokumentów znajdujących się w ujawnionych na rozprawie aktach Sądu Okręgowego we Wrocławiu o sygn. VIII U 200/11);

2.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez przyjęcie wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, że zeznania świadków M. N. i L. B. nie potwierdzają Jego zeznań;

3.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania oceny dowodów w postaci zeznań Wnioskodawcy i A. B. prowadzącej do wniosku, iż zeznania te nie dają podstaw do przyjęcia, że bezpośrednio przed tymczasowym aresztowaniem Wnioskodawca negocjował kontrakty dotyczące terminacji ruchu telekomunikacyjnego z ramienia (...) oraz że nie miał z tytułu wynegocjowania wskazanych kontraktów uzgodnionej prowizji od zysku podczas gdy logiczna łączna ocena wszystkich dowodów (w tym nie uwzględnionych wniosków dowodowych) prowadzi do wniosku przeciwnego;

4.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 552 a kpk poprzez pominięcie w ustaleniach Sądu przy określaniu wysokości należnego Wnioskodawcy odszkodowania dwóch istotnych dla prowadzonego postępowania środków zapobiegawczych zastosowanych względem niego po uchyleniu tymczasowego aresztowania tj: zakazu kontaktowania się z pracownikami oraz współpodejrzanymi między innymi pozostałymi członkami (...) oraz nakazie powstrzymania się od prowadzenia spraw pełnienia funkcji we władzach między innymi (...), co ma wpływ na wysokość i charakter dochodzonych przeze mnie w niniejszym postępowaniu roszczeń;

5.  obrazę przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt. 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 558 kpk poprzez przyjęcie, że w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania następuje przeniesienie ciężaru dowodu na wnioskodawcę czyli, że to na nim spoczywa ciężar udowodnienia podstaw jak i wysokości swoich roszczeń podczas gdy zgodnie z art. 558 k.p.k. w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się tylko w kwestiach nie uregulowanych w niniejszym kodeksie, co nakazuje przyjąć za obowiązującą na gruncie niniejszego postępowania zasadę wyrażoną w 4.k.p.k.

6.  błąd w ustaleniach faktycznych w rozumieniu art. 438 pkt. 3 k,p.k. mający wpływ na treść orzeczenia poprzez błędne przyjęcie:

a)  że zeznania M. K. potwierdzają wyłącznie fakt pracy Wnioskodawcy w (...), a w pozostałym zakresie pozostają w sprzeczności z dokumentacją ujawnioną na rozprawie i zeznaniami innych świadków złożonymi na rozprawie,

b)  błędnych dat i sygnatur postanowień o przedłużeniu środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania (str. 2 uzasadnienia wyroku);

c)  że roszczenia utraty przeze mnie kwoty 39.454, 81 zł. wraz z odsetkami z tytułu zasądzonych od Wnioskodawcy zaległości (...) wobec (...) oraz kosztów sądowych nie może zostać uwzględniona „ w sytuacji gdy zaległości te powstały już w 2004 r. i następnym okresie jeszcze przed zatrzymaniem Wnioskodawcy, co ewidentnie świadczy, że powstała zaległość nie miała związku z Jego tymczasowym aresztowaniem podczas gdy jak wynika z ujawnionych na rozprawie akt (...) zaległość (...) wobec (...) nie powstała w maju 2004 r. następnym okresie przed zatrzymaniem Wnioskodawcy, gdyż (...) była nadpłata środków, która nie została skompensowana do Jego zatrzymania;

1.  rażąco niskiej wartości zasądzonej na rzecz Wnioskodawcy kwoty odszkodowania.

2.  rażąco niskiej orzeczonej wobec Wnioskodawcy kwoty zadośćuczynienia nie adekwatnej do doznanej krzywdy i cierpienia tak fizycznego jak i psychicznego w wyniku zatrzymania i niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania między innymi zastosowania tzw. aresztu wydobywczego w tym zastraszania, znęcania się psychicznego, utraty kontaktów z moimi bliskimi, nakłaniania do obciążających zeznań, zniszczenia życia osobistego i zawodowego, doznania uszczerbku na zdrowiu i zmian w psychice osobowości, cztero i pół letniego ograniczenia wolności w postaci dozoru Policji oraz otrzymania opinii przestępcy piorącego pieniądze.

W konsekwencji powyższych zrzutów apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja wnioskodawcy zasługiwała na uwzględnienie jedynie w odniesieniu do zarzutu dotyczącego wysokości zadośćuczynienia. W pozostałym zakresie zawarte w niej zarzuty i wnioski okazały się bezzasadne.

Chybione było zatem kwestionowanie decyzji o oddaleniu wniosków dowodowych, tj. o:

- dopuszczenie dowodów znajdujących się w aktach Prokuratury Generalnej na okoliczność kompleksowej analizy przebiegu postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt V Ds. 71/05 i rodzaju stwierdzonych w przebiegu śledztwa uchybień oraz ich wpływu na skalę , rodzaj i zakres uszczerbków , w tym krzywdy jakiej doznał z tytułu stosowania niesłusznego tymczasowego aresztowania,

- odroczenie przesłuchań świadków M. N. i L. B. i wyznaczenia dodatkowego terminu rozprawy umożliwiające uzyskanie przez wnioskodawcę z Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu dysku zawierającego pliki, które po ich wydrukowaniu miały być okazane w/w świadkom,

-o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. J. na okoliczność wartości kontraktów negocjowanych przez wnioskodawcę bezpośrednio przed tymczasowym aresztowaniem,

-dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu rynku telekomunikacyjnego na okoliczność ustalenia wysokości poniesionych przez wnioskodawcę strat finansowych w następstwie tymczasowego aresztowania z tytułu niezrealizowania przez (...) kontraktów na usługi terminacji ruchu telekomunikacyjnego

Na rozprawie w dniu 5 października 2015 roku (k.163) Sąd I instancji dopuścił dowód z akt sprawy V Ds. 19/12 Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu. Przypomnieć należy, że postępowanie wobec wnioskodawcy pierwotnie prowadzone było przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu pod sygnaturą V Ds. 71/05. Nie było zatem potrzeby zwracania się o akta do Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu, jak wnioskował skarżący, gdyż wszelkie istotne dla sprawy informacje znajdowały się w aktach Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu.

W tym samym dniu Sąd Okręgowy zobowiązał M. S. do wskazania w terminie 7 dni danych świadka M. J.. Po dostarczeniu żądanych danych, Sąd I instancji podjął próbę wezwania świadka. Świadek, prawidłowo wezwany, nie stawił się na rozprawę, przesyłając pisemne oświadczenie, w którym stwierdza: „ Nie znam Pana M. S., nie mam wiedzy o jakimkolwiek postępowaniu toczącym się w jego sprawie, tak w charakterze karnym, jak i cywilnym. Nie przypominam sobie, abym kiedykolwiek spotkał się lub rozmawiał telefonicznie lub w jakiejś innej formie z Panem M. S.. W związku z powyższym przesłuchanie mnie najprawdopodobniej jest dla niniejszego postępowania nieistotne, zaś dojazd do W. będzie dla mnie wysoce uciążliwy”(k.179). W związku z przedstawionym oświadczeniem Sąd Okręgowy zasadnie oddalił wniosek o przesłuchanie świadka albowiem przeprowadzenie tego dowodu nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Prawidłowo Sąd Okręgowy oddalił wniosek o oględziny twardego dysku stanowiącego własność M. S., zabezpieczonego do sprawy Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu o sygn. akt Ap V Ds. 19/12 i odroczenie do tego czasu przesłuchań świadków L. B. i M. N.. Sąd orzekający prawidłowo wskazał, że to do wnioskodawcy – z uwagi na cywilnoprawny charakter dochodzonego roszczenia – należy udowodnienie jego podstawy jak i wysokości. Takie stwierdzenie nie oznacza bynajmniej, że to wnioskodawca miał przedłożyć Sądowi orzekającemu wspomniany elektroniczny nośnik informacji, w sytuacji gdy był on w posiadaniu Prokuratury. Rzecz w tym, że teza dowodowa wnioskodawcy nie wskazywała na przydatność tego dowodu dla oceny zasadności żądania odszkodowawczego. Informacje, które miały się na wnioskowanym dysku znajdować, miały, zdaniem autora wniosku dowodowego, potwierdzić jego kontakty z L. B. i M. N., co nie jest w sprawie sporne. Chodzi jednak o to, że ustalenie takich kontaktów, spotkań, rozmów wnioskodawcy z wymienionymi świadkami nie oznacza, że zostało sfinalizowane zawarcie kontraktu, który przyniósł by zysk wnioskodawcy, zniweczony jego tymczasowym aresztowaniem. Dlatego też zasadność omawianego wniosku dowodowego oceniać należy w kontekście zeznań świadków L. B. i M. N., o czym mowa będzie w dalszej części uzasadnienia.

Trafne było oddalenie przez Sąd orzekający wniosków dowodowych o powołanie biegłych z zakresu rynku telekomunikacyjnego na okoliczność ustalenia wysokości poniesionych przez wnioskodawcę strat finansowych w następstwie tymczasowego aresztowania. Skoro bowiem nie zostało udowodnione w toku postępowania, że gdyby nie tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy doszło by do zawarcia umów przez (...) z innymi podmiotami, to szacowanie hipotetycznej szkody jawiło się jako oczywiście zbędne.

Biorąc pod uwagę zeznania L. B. i M. N., a także wyjaśnienia wnioskodawcy złożone w postępowaniu przygotowawczym, jego twierdzenia, że miał utracić 500.000zł są gołosłowne.

Należy podkreślić, że M. S. w postępowaniu przygotowawczym konsekwentnie twierdził, iż w (...) nie był zatrudniony na „etacie”, funkcję v-ce przewodniczącego pełnił społecznie, otrzymując jedynie 1000zł od A. B. „bezpośrednio do ręki”. Wyjaśniał: „W zasadzie w Stowarzyszeniu pełniłem funkcję reprezentacyjną. Do moich obowiązków należały kontakty z różnymi organizacjami przy realizacji zadań statutowych. Ponadto wykonywałem prace biurowe.” (k. 23)(…)w Stowarzyszeniu nie byłem zatrudniony, nie otrzymywałem należytego mi wynagrodzenia, a ponadto Stowarzyszenie co do istoty jego zawiązania nie uzyskało pozwolenia na działalność statutową, która była ochrona praw autorskich w internecie. Faktycznie jednak prowadziliśmy działalność telekomunikacyjną, ponieważ na wspomnianą wyżej ochronę nie otrzymaliśmy zgody od właściwego Ministra Kultury. Nie przynosiła mi korzyści, dlatego też planowałem odejść z (...). Faktycznie jednak nie odszedłem i pracowałem do chwili zatrzymania” (k. 24) „Płacono mi natomiast za działania podejmowane w firmie tj. nawiązywanie kontaktów z portalami internetowymi, kontrahentami stowarzyszenia, poborcami skarbowymi, prace związane z utrzymaniem obiektu… Utrzymywałem się ze środków otrzymywanych w (...) tj. około 1000zł miesięcznie” (k. 32) „… firmy (...) S.A., (...) S.A. i (...) to podmioty zajmujące się robieniem kosztów, rzeczywiste usługi wykonywane były sporadycznie i na pewno nie przyniosłyby obrotów, które pozwoliłoby na ich funkcjonowanie na rynku” (k. 115) Także przed Sądem Okręgowym (...) we W. w toku postępowania VIIIU 200/11 zeznał w dniu 29 sierpnia 2011r. (k. 212 tychże akt) , iż „Ja tam pełniłem funkcje reprezentacyjne w sensie kontaktów z Ministerstwem Kultury…”

W niniejszym postępowaniu (k.20) M. S. zeznał z kolei, że do jego obowiązków w (...) należało pozyskiwanie klientów na usługi terminacji ruchu telekomunikacyjnego. Z tytułu pozyskiwanych klientów otrzymywał prowizję handlową w wysokości 10 % od marży uzyskiwanej na usługach. Wskazał, że z powodu tymczasowego aresztowania nie zawarł kontraktów z firmami (...), z którymi w tym czasie prowadził rozmowy, a także przeprowadzał testy usług terminacji ruchu telekomunikacyjnego, wskutek czego poniósł stratę majątkową w kwocie 500.000zł.

Mając na względzie dość jaskrawe sprzeczności w przytoczonych relacjach, miał prawo Sąd Okręgowy na płaszczyźnie swobodnej oceny dowodów odmówić wiarygodności ostatecznej wersji wnioskodawcy. Co więcej, taka ocena znajduje dalsze uzasadnienie. Jak wynika z zeznań L. B., zatrudnionego w firmie (...) (k.74 – akta SR w Grójcu) przeprowadzanie testów usług terminacji ruchu telekomunikacyjnego, a tym bardziej rozmowy na temat nawiązania umowy w żadnym stopniu nie przesądzają zawarcia umowy w przyszłości „ Mogło się zdarzyć, że najpierw były testy, a później umowa. Ja bardzo długo pracowałem w tym biznesie i takich testów robi się bardzo dużo. Sam test jeszcze niczego nie obliguje”. Świadek zeznał również, że nie pamięta, aby prowadził z M. S. rozmowy na temat nawiązania współpracy. Podobnie świadek M. N., członek Zarządu spółki (...) S.A., wskazał, iż nie pamięta, by rozmawiał z M. S. na temat zawarcia umowy z (...). Warto dodać, ze wnioskodawca nie przedstawił żadnego dokumentu na poparcie swoich twierdzeń, co jest niezwykle wymowne, zważywszy na powszechną praktykę dokumentowania nie tylko transakcji ale samych negocjacji handlowych w obrocie gospodarczym. Trudno uwierzyć by przy takiej wartości kontraktów o jakiej zeznaje wnioskodawca nie sporządzono żadnych dokumentów.

Istotne jest, że podczas rozprawy odwoławczej w dniu 12 maja 2016r. wnioskodawca podał, że pomimo znacznego upływu czasu od umorzenia wobec niego postępowania utrzymuje się jedynie z prac nieregularnych, pożyczek i otrzymanego odszkodowania. W świetle przedstawianych okoliczności dziwić może, że w tym czasie wnioskodawca nie osiągnął takich sukcesów finansowych jak to wynikało z wniosku o odszkodowanie.

Nie naruszył Sąd Okręgowy art. 7 kpk uznając za niewiarygodne zeznania świadków A. B. i M. K.. Choć świadkowie potwierdzili częściowo twierdzenia wnioskodawcy to również nie przedstawili żadnych dowodów choćby je uprawdopodobniających. Nie można przy tym zapomnieć, że to osoby dobrze znane wnioskodawcy i pozostające z nim w bliskich relacjach – co trafnie dostrzegł Sąd Okręgowy - i mogły być zainteresowane zeznaniami na jego korzyść, w tym A. B. bezpośrednio, albowiem także stara się o odszkodowanie

Nie sposób zgodzić się z twierdzeniami wnioskodawcy, że zaległości (...) wobec (...), którymi został ostatecznie obciążony, były następstwem jego tymczasowego aresztowania. Racje ma Sąd Okręgowy podnosząc, że zaległości te powstawały już w maju 2004r. i następnym okresie jeszcze przed zatrzymaniem M. S., co ewidentnie świadczy, iż nie miały związku z tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy. Przypomnieć należy, że decyzją z dnia 5 grudnia 2008r. (...) O/W. orzekł, iż wnioskodawca M. S. jako członek zarządu odpowiada za zaległości (...) z tytułu:

- nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne za okres maj 2004r., grudzień 2004r., kwiecień 2005r., grudzień 2005r. oraz od lutego 2006r. do sierpnia 2008r., w łącznej kwocie należności głównej 41.021,02zł,

- nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres maj 2004r., grudzień 2004r., kwiecień 2005r., maj 2005r., grudzień 2005r. oraz od lutego 2006r. do sierpnia 2006r., luty 2007r., od kwietnia 2007r. do sierpnia 2008r. w łącznej kwocie należności głównej 13.531,57zł,

- nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i FGŚP za okres maj 2004r., grudzień 2004r., grudzień 2005r. oraz od lutego 2006r. do sierpnia 2008r., w łącznej kwocie należności głównej 2.480,76zł,

Prawomocnym wyrokiem z dnia 25 października 2011r. w sprawie VIIIU 200/11 Sąd Okręgowy (...) we W. zmienił decyzję (...) o tyle, iż zwolnił M. S. od odpowiedzialności za zaległości (...) z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie FUS, FUZ oraz FP i FGŚP za okres od grudnia 2007r. do sierpnia 2008r.

Jak widać, zaległości (...) wobec (...) powstały już w 2004r. następne zadłużenie powstało w kwietniu, maju i grudniu 2005r. , a dalej nastąpił brak płatności od lutego 2006r. do sierpnia 2008r. Uzasadnienie w/w wyroku ( akta VII U 200/11- k. 293) słusznie eksponuje: „ już w czerwcu 2006r. , tj. przed dniem aresztowania wnioskodawcy i w konsekwencji nałożenia na niego zakazu prowadzenia spraw stowarzyszenia istniały realne, uzasadnione podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości stowarzyszenia. Wnioskodawca z takim wnioskiem nie wystąpił, pomimo, iż ciążył na nim taki obowiązek”.

Jeśli chodzi o zarzut wyłączenia z obszaru rozważań Sądu Okręgowego środków zapobiegawczych w postaci zakazu kontaktowania się z pracownikami oraz współpodejrzanymi oraz nakazu powtrzymania się od pełnienia funkcji we władzach (...) , zauważyć należy, że z wniosku o odszkodowanie z dnia 24 lipca 2013r.( k .1) jednoznacznie wynika, że M. S. nie żądał odszkodowania za stosowanie w/w środków zapobiegawczych. Wyrokowanie w tym zakresie wykraczałoby zatem ponad żądanie wnioskodawcy. Przypomnieć należy, że zgodnie z mającym zastosowaniem w tej sprawie art. 187 k.p.c., powód zobowiązany jest dokładnie określić swoje żądanie w pozwie, zaś zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować ponad żądanie powoda. Sąd jest związany żądaniem pozwu i jego podstawą faktyczną. Zakaz orzekania ponad żądanie oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzać czego innego od tego, czego żądał powód, więcej niż żądał powód, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. (por. wyrok SN z 9.2.2012r. , I PK 95/11, MoPr 2012, Nr 3, s. 114). Na marginesie tylko należy stwierdzić, że wnioskodawca absolutnie nie wykazał istnienia szkody wynikłej z tytułu owych nieizolacyjnych środków zapobiegawczych.

Zasadnie skarżący kwestionuje natomiast wysokość przyznanego zadośćuczynienia. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy niedostatecznie uwzględnił w tej materii długi okres pozbawienia wolności wnioskodawcy w sprawie, która zakończyła się na etapie postępowania przygotowawczego, a także wynikłych stąd ujemnych następstw w psychice wnioskodawcy, które znalazły potwierdzenie w opinii sądowo-psychiatrycznej. Wnioskodawca nie był wcześniej karany, w momencie zatrzymania był osobą stosunkowo młodą, tym bardziej dolegliwe było dla niego pozbawienie wolności. Z tych powodów, uznając przy tym za słuszne co do zasady stanowisko Sądu Okręgowego, Sąd Apelacyjny zwiększył wysokość zasądzonego zadośćuczynienia. W pozostałej części zaskarżony wyrok, jako prawidłowy, został utrzymany w mocy.

Podstawę orzeczenia o obciążeniu Skarbu Państwa kosztami postępowania odwoławczego o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie stanowił przepis art. 554 § 2 k.p.k.

SSA Andrzej Kot SSA Bogusław Tocicki SSO Edyta Gajgał