Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Borkiewicz

Sędziowie: SSA Ewa Cyran

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans (spr)

Protokolant: Inspektor ds. biurowości Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

przy udziale zainteresowanej : (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.

o podstawę wymiaru składek

na skutek zażalenia B. P.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 12 lutego 2016 r. sygn. akt VII U 2126/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu, VII Wydział Ubezpieczeń Społecznych:

- umorzył postępowanie w sprawie odwołania wniesionego przez B. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział I w P. z dnia 13 marca 2014 r., którą organ rentowy stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne dla B. P. podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik płatnika składek (...) Sp. z o.o., stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia, z uwagi na cofnięcie odwołania (pkt 1 postanowienia);

- zasądził od odwołującego B. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2 postanowienia).

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że wartość przedmiotu sporu w sprawie stanowiła różnicę pomiędzy składkami należnymi od podstawy wymiaru składek określonej przez odwołującego (22.005 zł), a składkami należnymi od podstawy wymiaru składek określonej w zaskarżonej decyzji (3.651,72 zł), zatem mając na względzie treść art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 i § 3 ust 1 należało zasądzić na rzecz pozwanego organu rentowego koszty zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Zażalenie na punkt 2 powyższego postanowienia, tj. w części, w jakiej zasądzono od odwołującego na rzecz organu rentowego zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 2.400 zł, wywiódł osobiście B. P..

W uzasadnieniu zażalenia skarżący wskazywał, iż Sąd Okręgowy dokonał błędnej wykładni § 11 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu i powinien w przedmiotowej sprawie określić wysokość kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze stawką minimalną określoną w tym przepisie, tj. w kwocie 60 zł.

Ponadto skarżący zauważył, że Sąd I instancji niezasadnie odnosił się do nieobowiązującego obecnie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 czerwca
1992 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości.

Na koniec skarżący wskazał, iż nie jest obecnie w stanie ponieść określonych w wyroku kosztów postępowania, albowiem jest osobą bezrobotną, pozostającą na utrzymaniu rodziny i określona w wyroku kwota przekracza jego możliwości finansowe.

Z uwagi na powyższe B. P. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 2 poprzez zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w kwocie minimalnej w wysokości 60 zł.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu Apelacyjnego zażalenie wniesione przez B. P. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia w sposób właściwy zinterpretował obowiązujące w dacie orzekania przepisy prawne i prawidłowo określił wysokość należnych stronie pozwanej kosztów zastępstwa procesowego.

Zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c., sąd obowiązany jest rozstrzygnąć o kosztach postępowania w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, biorąc pod uwagę wniosek strony procesu o zwrot kosztów postępowania. Orzekanie o kosztach procesu dokonywane jest w oparciu o zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.).

Stosowanie do treści art. 203 § 2 i 3 k.p.c. pozew (odwołanie) cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, jednak na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. Z regulacji tej wynika zatem, że zasadą jest, iż w przypadku cofnięcia pozwu (odwołania) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu obciążony jest powód (tu odwołujący), bowiem co do zasady stronę cofającą środek zaskarżenia uznaje się za przegrywającą sprawę (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r., V CZ 109/11, LEX nr 1147814).

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest to, że wobec cofnięcia wniesionego przez B. P. odwołania od decyzji organu rentowego, za stronę przegrywającą uważa się odwołującego i to on zgodnie z ogólną zasadą powinien ponosić koszty postępowania. Sporna jest natomiast zasada (podstawa) ustalenia wysokości stawki minimalnej opłaty za czynności radcy prawnego w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji.

W ocenie skarżącego wynagrodzenie radcy prawnego winno zostać ustalone według regulacji zawartej w § 11 ust 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynność radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 – dalej rozporządzenie z dnia 28 września 2002 r.). Z kolei, zdaniem Sądu Okręgowego, wynagrodzenie radcy prawnego winno zostać obliczone według zasad wynikających z § 6 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w treści zaskarżonego postanowienia.

Zważyć należy, że zagadnienie zakresów stosowania § 6 i § 11 ust. 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych było już kilkakrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego na tle innych przedmiotów sporu niedotyczących prawa do świadczeń lub ich wysokości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2009 r., I UZP 1/09, OSNP 2011/5-6/86; postanowienie Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010 r., III UZ 3/10, OSNP 2011/21-22/283, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 r., I UZ 47/11, LEX nr 1215612). W przywołanych orzeczeniach Sąd Najwyższy wyraził jednoznaczny pogląd, że w sprawach o składki na ubezpieczenia społeczne nie ma zastosowania § 11 ust. 2 powoływanego wyżej rozporządzenia. Powyższe stanowisko zostało także wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2013 r. (I UZP 1/13, OSNP 2013/23-24/280, Biul.SN, 2013/5/15), w której wskazano, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej odwołania od decyzji organu rentowego, stwierdzającej zobowiązanie do zapłaty składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i odsetek za zwłokę w określonych w tej decyzji kwotach, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym powinno być ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W przedmiotowej sprawie zaskarżoną decyzją z dnia 13 marca 2014 r. organ rentowy stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne dla B. P. podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik płatnika składek (...) Sp. z o.o., stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia (kwota 3.651,72 zł). Odwołujący domagał się zmiany treści zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości wynikającej z umowy o pracę (od kwoty 22.005 zł). Przedmiotowa sprawa dotyczy zatem ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Z kolei składki od podstawy wymiaru składek nie są świadczeniami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, lecz świadczeniami na to ubezpieczenie. To rozróżnienie ma niezwykle istotne znaczenie, albowiem w sprawach tego typu wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego za udział w postępowaniu przed Sądem powszechnym, jest uzależnione od wartości przedmioty sporu, która w przedmiotowej sprawie prawidłowo określona została przez Sąd I instancji. Wartość przedmiotu sporu stanowiła w przedmiotowej sprawie różnicę pomiędzy składkami należnymi od podstawy wymiaru składek określonej przez odwołującego (22.005 zł), a składkami należnymi od podstawy wymiaru składek określonej w zaskarżonej decyzji (3.651,72 zł). Tak określona wartość przedmiotu sporu mieści się w tzw. „widełkach” wskazanych w § 6 pkt 5 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. – od 10.000 zł do 50.00 zł.

W tym stanie rzeczy odwołujący, jako strona przegrywająca, zobligowany jest do uiszczenia na rzecz organu rentowego kwotę 2.400 zł, tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji. Koszty te obejmują wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym i prawidłowo zostały przez Sąd I instancji ustalone w oparciu o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Odpowiadając na kolejny zarzut skarżącego zawarty w zażaleniu, Sąd Apelujący wskazuje, że wbrew temu, na co wskazuje skarżący, Sąd I instancji nie przywoływał jako podstawy rozstrzygnięcia nieobowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 czerwca 1992 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości (Dz. U. Nr 48, poz. 220). Jedynie, co – w celu uzasadnienia swojego stanowiska – Sąd Okręgowy przywołał treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1993 r., II UZP 5/93, w której Sąd Najwyższy rozpoznawał podobne zagadnienie, tyle, że na gruncie uprzednio obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 czerwca 1992 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w postępowaniu przed organami wymiaru sprawiedliwości (przepisów analogicznych do będących przedmiotem interpretacji w przedmiotowej sprawie). Nie oznacza to jednak, że rozporządzenie z 4 czerwca 1992 r. stanowiło podstawę rozstrzygnięcia. Tym samym podniesiony w tym zakresie zarzut był całkowicie nieuzasadniony i oderwany od treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia,
w którym Sąd I instancji jako podstawy prawne rozstrzygnięcia, jak wskazano powyżej, przywołał prawidłowe i obowiązujące przepisy.

Na koniec Sąd Apelacyjny wskazuje, że wobec tego, iż w odpowiedzi na wniesione przez skarżącego odwołanie organ rentowy złożył wniosek o zasądzenie od ubezpieczonego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, B. P. musiał liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów zastępstwa procesowego. Odwołujący nie wnioskował w toku procesu o nieobciążanie go tymże obowiązkiem – z uwagi na szczególne okoliczności, tj. jak brak pracy (zwłaszcza, że zeznając na rozprawie w dniu 13 października 2014 r. wskazywał na tę okoliczność) i również Sąd zasadnie nie widział podstaw do takowego zwolnienia z urzędu. Sąd Apelacyjny podkreśla, że strona przegrywająca daną sprawę tylko w wypadkach szczególnie uzasadnionych może zostać częściowo lub całkowicie zwolniona z obowiązku poniesienia kosztów, co wynika wprost z treści art. 102 k.p.c. W przedmiotowej sprawie podnoszona przez odwołującego okoliczność, iż jest od 2014 r. bezrobotny i pozostaje na utrzymaniu rodziny i z tego powodu nie jest w stanie uiścić określonych w postanowieniu kosztów zastępstwa procesowego, nie stanowi w ocenie Sądu odwoławczego szczególnej okoliczności uzasadniającej zastosowanie art. 102 k.p.c., zwłaszcza, że z akt sprawy wynika, iż odwołujący przez długi okres – jeszcze w czasie, kiedy wniósł odwołanie do Sądu od zaskarżonej decyzji - był osobą zarabiającą bardzo dobrze, zatem wnosząc odwołanie od decyzji organu rentowego, musiał liczyć się z ewentualnością, że w przypadku rozstrzygnięcia oddalającego odwołanie, będzie zobowiązany do uiszczenia kosztów zastępstwa procesowego stronie wygrywającej spór. Tym samym skarżący w ocenie Sądu Apelacyjnego powinien odpowiednią kwotę zabezpieczyć na poczet przyszłych ewentualnych wydatków.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny działając na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia.