Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jarosław Matuszczak

Protokolant: referent stażysta Magdalena Szczygieł

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2016 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z odwołania T. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 26 października 2015 r. nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o datę przyznania ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 236/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z dnia 26 października 2015 r. odmówił ubezpieczonej T. P. przyznania i wypłaty ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 marca 2013 r. – wskazując, iż dopiero w dniu 07 sierpnia 2015 r. wystąpiła ona z wnioskiem o wypłatę w/w świadczeń, przedkładając zaświadczenie z Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, potwierdzając swoje uprawnienia jako wdowy po kombatancie, a więc prawidłowo świadczenia wypłacone zostały na mocy decyzji z dnia 21 sierpnia 2015 r. od dnia 01 sierpnia 2015 r. (tom III k. 83 akt rentowych i k. 7-8 akt sprawy).

Odwołanie z dnia 26 listopada 2015 r. od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona T. P. (k. 2-4 akt sprawy).

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi z dnia 28 stycznia 2016 r. na odwołanie ubezpieczonej wniósł o jego oddalenie, wskazując na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (k. 18 akt sprawy).

Żądanie ubezpieczonej w niniejszym postępowaniu dotyczyło przyznania ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 marca 2013 r. – i nie obejmowało żądania dodatku pielęgnacyjnego (k. 40 akt sprawy).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. P. urodzona dnia (...),od dnia 03 grudnia 1990 r. pobiera emeryturę. Od dnia 01 lipca 2010 r. (jako daty osiągnięcia wieku 75 lat) wnioskodawczyni ma również prawo do dodatku pielęgnacyjnego.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja pozwanego o przyznaniu prawa do emerytury z dnia 19 grudnia 1990 r. – tom II k. 7-8 akt rentowych, decyzja pozwanego o przyznaniu prawa do dodatku pielęgnacyjnego z dnia 21 maja 2010 r. – tom II k. 47 akt rentowych

Z. P., zmarły w dniu 10 grudnia 2012 r. mąż wnioskodawczyni, pobierał za życia rentę inwalidy wojennego I grupy inwalidów, następnie rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z pobytem w miejscu odosobnienia.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzje rentowe pozwanego – tom I i II akt rentowych oraz tom III k. 6-27 akt rentowych, odpis skrócony aktu zgonu – tom III k. 44 akt rentowych.

Wnioskodawczyni T. P. na mocy decyzji pozwanego z dnia 14 marca 2013 r. otrzymała na stałe prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu Z. P. od dnia 01 lutego 2013 r. (jako miesiąca zgłoszenia wniosku).

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja pozwanego o przyznaniu prawa do renty rodzinnej z dnia 14 marca 2013 r. – tom III k. 60-61 akt rentowych, zaświadczenie pozwanego z dnia 25 marca 2013 r. – k. 15 akt sprawy i tom III k. 64 akt rentowych, zaświadczenie pozwanego z dnia 21 maja 2015 r. – tom III k. 67 akt rentowych

Decyzją z dnia 17 lipca 2015 r. Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał T. P. uprawnienia wdowy po kombatancie.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 17 lipca 2015 r. – k. 16 akt sprawy, zaświadczenie z Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 17 lipca 2015 r. – tom III k. 69 akt rentowych

W związku z powyższym, w dniu 07 sierpnia 2015 r. ubezpieczona złożyła u pozwanego do protokołu wniosek o przyznanie prawa do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego.

Okoliczność bezsporna, nadto: wniosek ubezpieczonej o przyznanie prawa do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego z dnia 07 sierpnia 2015 r. – tom III k. 68 akt rentowych

Rozpoznając powyższy wniosek, organ rentowy decyzją z dnia 21 sierpnia 2015 r. przeliczył ubezpieczonej emeryturę, z uwzględnieniem dodatku pielęgnacyjnego (208,17 zł), ryczałtu energetycznego (165,88 zł) oraz dodatku kompensacyjnego (31,23 zł) – ustalając świadczenie do wypłaty w kwocie 2.132,87 zł.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja pozwanego o przeliczeniu emerytury z dnia 21 sierpnia 2015 r. – tom III k. 70-71 akt rentowych

T. P., w dniu 24 września 2015 r. (data wpływu do pozwanego: 28 września 2015 r.) złożyła do pozwanego wniosek o przyznanie i wypłatę jej jako wdowie po kombatancie ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 marca 2013 r.

Okoliczności bezsporne, nadto: wniosek ubezpieczonej o przyznanie i wypłatę ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego z dnia 24 września 2015 r. – tom III k. 75-77 akt rentowych, odpis skrócony aktu zgonu – tom III k. 44 akt rentowych

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia z dnia 26 października 2015 r. odmówił ubezpieczonej T. P. przyznania i wypłaty ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 marca 2013 r. – wskazując, iż dopiero w dniu 07 sierpnia 2015 r. wystąpiła ona z wnioskiem o wypłatę w/w świadczeń, przedkładając zaświadczenie z Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, potwierdzając swoje uprawnienia jako wdowy po kombatancie, a więc prawidłowo świadczenia wypłacone zostały na mocy decyzji z dnia 21 sierpnia 2015 r. od dnia 01 sierpnia 2015 r.

Okoliczność bezsporna, nadto: decyzja pozwanego o odmowie przyznanie ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego z dnia 26 października 2015 r. – tom III k. 83 akt rentowych i k. 7-8 akt sprawy

.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny, dotyczący w istocie zgonu męża ubezpieczonej, przysługujących mu uprawnień oraz przebiegu kolejnych postępowań administracyjnych związanych z uprawnieniami ubezpieczonej był bezsporny między stronami. Dodatkowo znajdował oparcie w dokumentach zgromadzonych w aktach rentowych ubezpieczonej oraz jej zmarłego męża, jak również w aktach sprawy, których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana.

Odwołanie ubezpieczonej T. P. nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Żądanie ubezpieczonej w niniejszym postępowaniu dotyczyło przyznania ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 marca 2013 r., i nie obejmowało żądania dodatku pielęgnacyjnego, z racji tego, że ubezpieczona już go otrzymała, co wskazała na rozprawie w dniu 02 czerwca 2016 r. (k. 40 akt sprawy).

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2014 r. poz. 496 ze zm.), dalej: ustawa o kombatantach, kombatantom i innym osobom uprawnionym – emerytom, rencistom i inwalidom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne, poza uprawnieniami określonymi w ust. 1 tego artykułu, przysługuje:

1.  ulga w wysokości 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego:

a.  kolejowego w 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej – na podstawie biletów jednorazowych,

b.  kolejowego w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne – na podstawie biletów jednorazowych;

2.  dodatek kompensacyjny w wysokości 15% dodatku kombatanckiego, o którym mowa w art. 15;

3.  ryczałt energetyczny w wysokości 165,71 zł miesięcznie;

4.  w 2002 r. ryczałt energetyczny za korzystanie z energii elektrycznej, gazowej i cieplnej na cele domowe w wysokości 88,23 zł.

W art. 20 ust. 3 tejże ustawy wskazano, iż uprawnienia, o których mowa w ust. 2, przysługują również wdowom lub wdowcom – emerytom i rencistom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych.

W sposób zatem jednoznaczny – uwzględniając dokumenty z Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych (k. 16 akt sprawy oraz tom III k. 69 akt rentowych) – za osobę uprawnioną w rozumieniu ustawy o kombatantach uznać należało wnioskodawczynię T. P..

Sąd Okręgowy zważył, iż w niniejszej sprawie nie było kwestią sporną samo prawo ubezpieczonej do dodatku kompensacyjnego oraz ryczałtu energetycznego, o którym mowa w cytowanych wyżej przepisach – a które to składniki ubezpieczonej przyznano decyzją pozwanego z dnia 21 sierpnia 2015 r. od dnia 01 sierpnia 2015 r. (tom III k. 70-71 akt rentowych). Spór w sprawie ograniczał się do określenia momentu od którego przysługiwało ubezpieczonej prawo do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego, w szczególności czy przysługiwały one od dnia 01 marca 2013 r. (tom III k. 68 akt rentowych).

W powyższym zakresie Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podzielił stanowisko pozwanego organu rentowego odnośnie braku możliwości przyznania T. P. prawa do wnioskowanych dodatków do emerytury za okres poprzedzający datę złożenia w tym zakresie wniosku.

Jak wynika z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 j.t. ze zm.), dalej przywoływanej jako ustawa emerytalna, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Jak przyjmuje judykatura, ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2015 r., I UK 329/14, opubl. www.sn.pl). Przyznaniem świadczenia jest ustalenie prawa do jego pobierania, a więc wypłaty ( zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1989 r., III UZP 11/89, OSNCP 1990 Nr 6, poz. 72; uchwała z dnia 10 sierpnia 1988 r., III UZP 22/88, OSNCP 1989 Nr 12, poz. 194).

Należy więc uznać, iż dopiero złożenie wniosku o świadczenie z ubezpieczenia społecznego powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównywania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw.

Ponadto w myśl art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Ustawodawca powielił tę normę w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237 poz. 1412 ze zm.), z którego wynika, że postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że przepisy ustawy przewidują wszczęcie tego postępowania z urzędu.

Z kolei art. 17 ust. 1 ustawy o kombatantach, przewiduje, że do ustalania wysokości świadczeń, o których mowa w art. 15 i art. 16, oraz w innych sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Innymi słowy, odsyła on do wyżej przywołanych zasad przyznawania świadczeń na wniosek zaintersowanego, uregulowanych w ustawie emerytalnej.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego pozwany organ rentowy w pełni zasadnie i zgodnie z art. 116, 129 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 17 ust. 1 ustawy o kombatantach przyznał ubezpieczonej T. P. decyzją z dnia 21 sierpnia 2015 r. (tom III 70-71 akt rentowych) prawo do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego od dnia 01 sierpnia 2015 r. jako od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o powyższe składniki świadczenia (wniosek z dnia 07 sierpnia 2015 r. – tom III k. 69 akt rentowych).

Bez znaczenia w realiach przedmiotowej sprawy pozostaje – niesporne i niekwestionowane przez organ – posiadanie przez wnioskodawczynię uprawnień związanych z kombatanctwem jej zmarłego męża, jako że decyzją z dnia 17 lipca 2015 r. Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał T. P. uprawnienia wdowy po kombatancie (k. 16 akt sprawy, tom III k. 69 akt rentowych). Dokumenty, z których wynika uprawnienie ubezpieczonej do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego przedłożyła ona organowi rentowemu dopiero w sierpniu 2015 r. i dopiero wówczas zawnioskowała o ich przyznanie, zatem nie ma podstawy do przyznania prawa do w/w składników świadczenia za okres wcześniejszy niż ten miesiąc.

Sąd Okręgowy równocześnie podkreśla, iż okoliczności powyższe – dotyczące decydującej roli daty złożenia wniosku o świadczenie do pozwanego – zostały ubezpieczonej w sposób jednoznaczny wyjaśnione przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w ramach pisma z dnia 17 września 2015 r. (k. 12-13 akt sprawy), które sama wnioskodawczyni złożyła do akt sprawy w formie załącznika do swojego odwołania. Także w tym piśmie wskazano wprost na przepisy art. 17 ust. 1 ustawy o kombatantach w związku z 129 ust. 1 ustawy emerytalnej jako podstawy prawne ustalenia daty początkowej prawa do świadczenia (składnika świadczenia).

W ramach tego pisma bowiem Urząd wskazał, że: „(…) warunkiem wypłaty Pani świadczeń było wystąpienie o ich wypłatę do organu rentowego jeszcze przed otrzymaniem decyzji Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych” (k. 13 akt sprawy).

Innymi słowy – odmiennie (czysto hipotetycznie) sytuacja w sprawie mogła by się kształtować, gdyby wnioskodawczyni najpierw wystąpiła do pozwanego z wnioskiem o prawo do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego, a następnie wystąpiła o ustalenie jej uprawnień do Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Ubezpieczona tego nie uczyniła i wystosowała do pozwanego organu wniosek o wspomniane składniki świadczenia dopiero po uzyskaniu dokumentów Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych – co skutkuje prawidłowością przyznania w/w składników świadczenia od daty złożenia wniosku.

Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów prawa materialnego, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie wnioskodawczyni.