Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 maja 2016 roku

W pozwie z 16 grudnia 2014 roku strona powodowa Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego C. P. kwoty 1.028,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kosztów prowizji pobranej od uiszczonej przez stronę powodową opłaty sądowej od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa wyjaśniła, że w dniu 13 lipca 2012 roku zawarła z pozwanym C. P. umowę ubezpieczenia, która została potwierdzona polisą nr (...). Ubezpieczeniem został objęty samochód osobowy V. (...)+ o nr rej. (...). Pozwany w umowie zobowiązał się do opłacenia 2 rat składki. Pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania. (k. 2-5 – pozew)

W dniu 19 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny wydał w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 1829820/14 nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, zgodny z żądaniem pozwu. (k. 6 – nakaz zapłaty z dnia 19 grudnia 2014 roku)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 10 lutego 2015 roku, pozwany zaskarżył powyższy nakaz w całości. Wyjaśnił, że o zawarciu umowy ubezpieczenia OC dowiedział się z nakazu zapłaty. Ponadto wskazał, iż polisa ubezpieczeniowa, która miała dokumentować fakt zawarcia umowy, nigdy nie została mu doręczona, została wysłana na adres, pod którym pozwany nie mieszka od ok. 6 lat. Pozwany nie został również poinformowany o fakcie zalegania ze spłatą składek ubezpieczeniowych. Zaprzeczył, aby przedmiotowa umowa była skutecznie zawarta na 12 miesięcy. Niedoręczenie polisy potwierdzającej fakt zawarcia umowy ubezpieczenia spowodowało powstanie rzekomej wierzytelności, powstałej w wyniku braku staranności powoda. (k. 9-13 – sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 10 lutego 2015 roku)

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny, wobec skutecznie złożonego sprzeciwu od nakazu zapłaty, przekazał sprawę tut. Sądowi. (k. 16 – postanowienie z dnia 19 lutego 2015 roku)

W piśmie procesowym z dnia 20 listopada 2015 roku (data nadania w placówce pocztowej) w odpowiedzi na sprzeciw pozwanego wskazano, iż w skutek braku wypowiedzenia pierwotnej umowy ubezpieczenia przez pozwanego, została zawarta nowa (automatycznie wznowiona) umowa ubezpieczenia OC z mocy prawa, której pozwany również nie wypowiedział. Doręczenie polisy potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia ma jedynie charakter deklaratoryjny. Nadto wskazano, iż brak doręczenia stronie wezwania do zapłaty, nie ma żadnego wpływu na wymagalność całej składki ubezpieczenia. (k. 45-47, 52v – pismo procesowe z dnia 20 listopada 2015 roku wraz z datą nadania)

W dniu 9 grudnia 2015 roku tut. Sąd wydał wyrok zaoczny zgodny z żądaniem pozwu. (k. 55 – wyrok zaoczny z dnia 9 grudnia 2015 roku)

Od ww. wyroku zaocznego pozwany w dniu 30 grudnia 2015 roku (data nadania w placówce pocztowej) wniósł sprzeciw, zaskarżając go w całości. Pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko dodatkowo wskazując, iż gdyby otrzymał polisę potwierdzająca zawarcie przedmiotowej umowy, to wypowiedziałby wznowioną umowę. Nadto dążyłby do zminimalizowania zbędnych kosztów. (k. 59 – 63 - sprzeciw od wyroku zaocznego)

W piśmie z dnia 16 marca 2016 roku (data nadania w placówce pocztowej) strona powodowa podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Stwierdziła, że w związku z przesłaniem polisy ubezpieczeniowej na nieaktualny adres pozwanego, powód zrezygnował z dochodzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie raty składki, tym samym powód cofnął powództwo w zakresie skapitalizowanych odsetek w wysokości 206,40 złotych, naliczonych od dnia 10 stycznia 2013 roku do dnia 15 grudnia 2014 roku od kwoty raty składki oraz w zakresie dalszych odsetek ustawowych liczonych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Pozwany wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 822 złotych z tytułu 2 raty składki ubezpieczeniowej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu wg. norm przepisanych. (k. 77-78 – pismo z dnia 16 marca 2016 roku wraz z datą nadania)

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Towarzystwo (...) S. A. z siedzibą w W. oraz C. P. zawarli umowę ubezpieczenia OC samochodu V. (...) nr VIN (...) - polisa nr (...), na okres od dnia 1 lipca 2011 roku do dnia 30 czerwca 2012 roku. C. P. zobowiązał się do opłacenia w składki ubezpieczeniowej w zamian za ochronę udzieloną przez Towarzystwo (...) S. A. (k. 48 – polisa ubezpieczeniowa nr (...)).

Wobec braku zawiadomienia o wypowiedzeniu ww. umowy po upływie okresu 12 miesięcy jej obowiązywania z mocy prawa została zawarta kolejna umowa ubezpieczenia na 12 miesięcy - nr polisy (...). (k. 36 – polisa nr (...))

W dniu 28 czerwca 2012 roku C. P. zawarł umowę ubezpieczenia OC z (...) S.A. samochodu V. (...) nr VIN (...), na okres od dnia 1 lipca 2012 roku do dnia 30 czerwca 2013 roku - polisa nr (...). (k. 64 – 67 – polisa nr (...))

C. P. zamieszkuje od 2006r. przy ul. (...), o czym Towarzystwo (...) S. A. z siedzibą w W. wiedziało zawierając umowę ubezpieczenia w dniu 1 lipca 2011r. Jednakże przesłało polisę ubezpieczeniową nr (...) na inny - nieaktualny adres.

(okoliczność bezsporna, polisa k. 48)

C. P. nie zapłacił na rzecz Towarzystwa (...) S. A. z siedzibą w W. drugiej składki ubezpieczeniowej określonej w polisie nr (...) wymagalnej od dnia 9 stycznia 2013 roku. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny – niesporny pomiędzy stronami Sąd ustalił na podstawie dokumentów i kopii dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności wymienionych wyżej w stanie faktycznym sprawy. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą zasadniczo spójny i nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Stwierdzić należy, że żadna ze stron nie poddawała w wątpliwość ich wiarygodności i mocy dowodowej, a również i Sąd nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie wątpliwości w tym zakresie z urzędu.

Czyniąc ustalenia faktyczne Sąd uwzględnił również twierdzenia strony, którym przeciwnik nie przeczył w trybie art. 230 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Odnosząc się w pierwszej kolejności do rozstrzygnięcia zawartego w pkt. 2 sentencji wyroku wskazać należy, iż Sąd umorzył postępowanie w zakresie kwoty 206,40 zł ze względu na zawarte w piśmie z dnia 16 marca 2016 roku (data nadania w placówce pocztowej) oświadczenie o częściowym cofnięciu pozwu. W ocenie Sądu cofnięcie pozwu nie stanowiło przy tym działania sprzecznego z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzającego do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). W konsekwencji zastosowanie znalazł w tym zakresie art. 355 § 1 k.p.c.

Przechodząc do pozostałej części żądania w ocenie Sądu powództwo co do żądania zasądzenia kwoty 822 złotych od pozwanego na rzecz strony powodowej nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy wskazać, że między stronami nie było sporu co do zawarcia umowy ubezpieczenia OC w zakresie wskazanym w polisie nr (...) samochodu V. (...) nr VIN (...), na okres od dnia 1 lipca 2011 roku do dnia 30 czerwca 2012 roku. Spór natomiast dotyczył kwestii istnienia ubezpieczenia OC (zgodnie z wystawioną polisą nr (...)) oraz kwestii należności z tytułu umowy ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela (art. 813 § 1 k.c.). Celem zawarcia tej umowy jest powstanie między stronami stosunku prawnego, na podstawie którego każda ze stron zobowiązuje się wobec drugiej do spełnienia określonego świadczenia, mając jednocześnie prawo do żądania spełnienia świadczenia przez drugą stronę. Składka ubezpieczeniowa jest elementem przedmiotowo istotnym umowy ubezpieczenia, jej wysokość uzależniona jest od wielu czynników, a uiszczana jest zawsze za okres trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Zgodnie z art. 5 § 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 392, j.t.) - dalej u.u.ob. ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego ubezpieczenia. Art. 12 u.u.ob. wskazuje, że odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 u.u.ob. jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć, czy do umowy ubezpieczenia zawartej z mocy art. 28 ustawy u.u.ob. od dnia 1 lipca 2012r. należy stosować znowelizowany przepis art. 28 ustawy, czy też należy go stosować w wersji obowiązującej do dnia 11 lutego 2012r., czyli do daty wejścia w życie nowelizacji. Jest to istotna kwestia, gdyż, jeżeli należy stosować stare przepisy, to wówczas ubezpieczyciel nie miał obowiązku potwierdzenia zawarcia umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, a pozwany nie miałby możliwości wypowiedzenia umowy w trybie art. 28a u.u.ob.

Zgodnie z art. 6 ustawy nowelizującej, tj. ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.205.1210) do umów ubezpieczenia zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Jako że nowela weszła w życie w 11 lutego 2012r., zdaniem Sądu do umowy zawartej z mocy prawa pomiędzy stronami w dniu 1 lipca 2012r. należy stosować znowelizowany art. 28 i dodany nowelą art. 28a § 1, zgodnie z którym jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym co najmniej jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w trybie art. 28 ust. 1, umowa zawarta w tym trybie może zostać przez niego wypowiedziana na piśmie, gdyż nie ulega wątpliwości, że umowa z 1 lipca 2012r. zawarta z mocy prawa na okres 12 miesięcy jest kolejną, nową umową, a nie kontynuacją tej obowiązującej od 1 lipca 2011r. (vide: wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy z dnia 15 stycznia 2015 r. - sygnatura akt VIII Ga 383/14).

Stosownie do art. 28 ust. 1a i 1b u.u.ob. (wg stanu prawnego na dzień 1 lipca 2012 roku) wynika, że w razie zawarcia umowy, o której mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń jest obowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Nie później niż 14 dni przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, zakład ubezpieczeń jest obowiązany do wysłania ubezpieczającemu informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia.

Na gruncie niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż strona powodowa przesłała polisę nr (...) na adres ul. (...) w W.. Pozwany wykazał, iż od ok. 6 lat nie przebywa pod ww. adresem. Jego miejsce zamieszkania jest przy ul. (...) w W., o czym strona powodowa została powiadomiona już w chwili zawierania pierwotnej umowy ubezpieczenia w dniu 1 lipca 2011r., potwierdzonej polisą nr (...).

Zdaniem Sądu niewątpliwe jest, że w przypadku otrzymania przez pozwanego polisy nr (...), która zostałaby wysłana na aktualny adres zamieszkania, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, pozwany do daty wymagalności drugiej składki (9 stycznia 2013r.) wypowiedziałby umowę ze stroną powodową na mocy art. 28a u.u.ob., mając na uwadze istniejący stosunek ubezpieczenia z (...) S.A. Zatem nie ulega dla Sądu wątpliwości, że gdyby nie błąd zakładu ubezpieczeń polegający na przesłaniu polisy na nieaktualny adres zamieszkania, obowiązek zapłaty drugiej składki na z tytułu ubezpieczenia OC nigdy by się nie zaktualizował. W konsekwencji domaganie się przez zakład ubezpieczeń zapłaty ww. składki należy uznać za nadużycie prawa – działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, które nie korzysta z ochrony – art. 5 k.c.

Z uwagi na powyższe Sąd oddalił powództwo co do kwoty 822 złotych i umorzył postępowanie co do kwoty 206,40 złotych i uchylił wyrok zaoczny wydany w dniu 9 grudnia 2015 roku – art. 347 k.p.c.

Na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 30 zł tytułem zwrotu opłaty od sprzeciwu od wyroku zaocznego.

W świetle powyższych ustaleń i powołanych przepisów prawnych Sąd orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)