Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2016r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku IV Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie :

Przewodniczący SSR Agnieszka Kubica

Protokolant Anna Szyk-Palczykowska

po rozpoznaniu w dniu 20.06.2016r. w Gdańsku

sprawy

z powództwa R. R.

przeciwko A. R.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda R. R. wobec pozwanego A. R. ustalony ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym Gdańsk- Południe w Gdańsku w dn. 15.04.2011 r. w sprawie sygn. akt. IV RC 2/11 wygasł z dniem 10.04.2013 r.;

II.  zasądza od pozwanego A. R. na rzecz powoda R. R. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od pozwanego A. R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów sądowych.

Sygn. akt IV RC 470/15

UZASADNIENIE

R. R. wniósł przeciwko swojemu synowi A. R. pozew o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanego wygasł z dniem 10 kwietnia 2013 roku. Powód wskazał, że pozwany jest osobą dorosłą, decyzją z dnia 25 marca 2013 roku został skreślony z listy uczniów Technikum nr 18 w G.. Wskazał również, że pozwany obecnie się nie uczy, podjął pracę w Holandii, a następnie jako pracownik ochrony w hotelu w G..

W pozwie powód wniósł o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

/pozew – k. 2-3/

Postanowieniem z dnia 2 września 2015 roku tut. Sąd udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że do czasu prawomocnego zakończenia postępowania zawiesił postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku J. S. – sygn. KMP 3/15 co do alimentów na rzecz pozwanego A. R. wymagalnych od dnia 1 kwietnia 2013 roku.

/postanowienie z dnia 2.09.2015 r. – k. 17-18/

Zarządzeniem z dnia 10 maja 2016 roku tut. Sąd ustanowił kuratora procesowego dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. R..

/zarządzenie z dnia 10.05.2016 r. – k. 40/

Zarządzeniem z dnia 20 czerwca 2016 roku Przewodniczący zwolnił kuratora procesowego z jego funkcji z uwagi na stawiennictwo pozwanego na rozprawie.

/protokół z dnia 20.06.2016 r. – k. 52/

Na rozprawie w dnu 20 czerwca 2016 roku pozwany uznał powództwo o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego od dnia 1 września 2015 roku. Swoje stanowisko uzasadnił tym, iż dopiero podczas drugiego wyjazdu do Holandii zarabiał tyle, że mógł się samodzielnie utrzymać.

/protokół z dnia 20.06.2016 r. – k. 52-55/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. R. ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego R. R. i I. R..

/dowód: akta sprawy IV RC 2/11 - odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 3, odpis skrócony aktu urodzenia pozwanego – k. 4/

Na mocy ugody z dnia 15 kwietnia 2011 roku w sprawie o sygn. akt IV RC 2/11 R. R. zobowiązał się łożyć alimenty na rzecz A. R., J. R. i M. R. w wysokości po 500 zł miesięcznie na każde dziecko, poczynając od dnia 1 kwietnia 2011 roku.

A. R. miał wówczas 17 lat i uczęszczał do I klasy liceum ogólnokształcącego, a jego przeciętny miesięczny koszt utrzymania wynosił około 1.200-1.300 zł.

I. R. pozostawała bez pracy, bowiem zakończyła prowadzenie działalności gospodarczej z uwagi na jej nieopłacalność.

R. R. pracował wówczas w straży miejskiej uzyskując wynagrodzenie w wysokości około 2.500 zł netto. Nadto dorabiał jako informatyk uzyskując około 600 zł netto.

Poza A. R. jego rodzice mieli jeszcze na utrzymaniu dwoje dzieci: J. R. w wieku 8 lat i M. R. w wieku 6 lat.

/dowód: akta sprawy IV RC 2/11 - odpis skrócony aktu urodzenia J. R. – k. 5, odpis skrócony aktu urodzenia M. R. – k. 6, zaświadczenia – k. 7-8, k.13-14, protokół z dnia 15.04.2011r. – k. 18-19, postanowienie z dnia 15.04.2011r. – k. 20/

R. R. ma obecnie 46 lat, nadal pracuje jako funkcjonariusz straży miejskiej. Prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne z tytułu zaległych alimentów o sygn. KMP 3/15, w którym wierzycielami są jego dzieci, w tym pozwany.

/dowód: zaświadczenie – k. 14, zeznania powoda – k. 53/

I. W. obecnie prowadzi działalność gospodarczą w branży ubezpieczeniowej.

/dowód: zeznania pozwanego – k. 53-54/

Pozwany A. R. ma obecnie 21 lat. Pozwany w roku szkolnym 2011/2012 uczęszczał do I klasy XVIII Liceum Profilowanego, jednak nie otrzymał promocji do następnej klasy. Następnie w roku szkolnym 2012/2013 był uczniem I klasy Technikum nr 18 w G.. Decyzją z dnia 25 marca 2013 roku został skreślony z listy uczniów z uwagi na liczne nieusprawiedliwione nieobecności, słabe wyniki w nauce, lekceważenie obowiązków szkolnych i demoralizujący wpływ na otoczenie. Po skreśleniu z listy uczniów technikum pozwany nie kontynuował już nauki. A. R. pracował przy sprzątaniu magazynów, a następnie na podstawie umowy o dzieło przy pracach wykończeniowych klatki schodowej. Za pracę na podstawie umowy o dzieło uzyskał wynagrodzenie w wysokości 1.200-1.300 zł. Po zakończeniu tej pracy pozwany wyjechał do Holandii, w której przebywał od 17 lutego 2014 roku do 20 lipca 2014 roku. W Holandii wykonywał pracę w szklarni i przy montażu bram i okien, zdarzały się okresy, że nie pracował. Podczas pobytu w Holandii uzyskał wynagrodzenie w wysokości około 2.500 euro. Po powrocie do Polski pracował w hotelu na podstawie umowy zlecenia od października 2014 roku do września 2015 roku. Podczas pracy w hotelu stawka godzinowa pozwanego wynosiła 7 zł, co miesięcznie dawało 1.000 zł. Następnie pozwany zrezygnował z pracy i ponownie wyjechał do Holandii, w której to przebywał od października 2015 roku do grudnia 2015 roku, pracując przy produkcji dywanów. Po powrocie z Holandii pozwany nie podejmował już pracy. W czasie kiedy A. R. przebywał w Polsce, mieszkał u matki i sióstr w wynajmowanym przez matkę mieszkaniu. Obecnie zarejestrowany jest jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. bez prawa do zasiłku. Nadto pozwany został skierowany przez powyższy urząd na kurs operatorów wózków widłowych.

/ dowód: decyzja z dnia 25.03.2013r. – k. 4, zeznania powoda – k. 53, zeznania pozwanego – k. 53-54/

Sąd zważył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na przesłuchaniu stron i złożonych przez strony do akt dokumentach. Wiarygodność dokumentów nie była w toku procesu przez strony kwestionowana, nie budziła też wątpliwości Sądu. Oceniając wyjaśnienia stron Sąd miał na uwadze, że co do zasady były one bezsporne, strony natomiast odmiennie oceniały datę, w której to wygasł obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanego.

Nadto Sąd przeprowadził dowód z akt o sygn. IV RC 2/11.

Przepis art. 138 k.r.o. przewiduje, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może doprowadzić nie tylko do zmiany wysokości (podwyższenia lub obniżenia) alimentów, ale i do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Szczególnym przykładem zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. jest wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka wskutek osiągnięcia przez nie zdolności do samodzielnego utrzymywania się, co najczęściej łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej (art. 133 § 1 k.r.o.). Pamiętać jednak należy, iż uzyskania przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się nie można utożsamiać z osiągnięciem przez nie pełnoletniości. Ponadto rodzic może zwolnić się z obowiązku alimentacyjnego względem dorosłego nieusamodzielnionego ekonomicznie dziecka, jeżeli jego wykonywanie jest połączone z nadmiernym dla niego uszczerbkiem lub jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania (art. 133 § 3 k.r.o.).

Zaznaczyć należy, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci nie jest ograniczony terminem, a osiągnięcie przez dziecko określonego wieku nie stanowi przesłanki jego uchylenia. Nie ustaje też automatycznie z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego wykształcenia. Zależy on jedynie od tego, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeżeli chodzi o dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy dokładają starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki (por. wyrok Sadu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12 maja 2014 r., sygn. akt II CA 224/14, LEX nr 1682435).

Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy w Sieradzu w wyroku z dnia 30 października 2013 r., sygn. akt I Ca 384/13 (LEX nr 1716794), zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Z kolei art. 133 § 3 mówi o tym, że mogą oni uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Stosownie do powołanych przepisów przesłanką obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka jest brak zdolności dziecka do samodzielnego utrzymania się. Oznacza to, że o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się. Spełnienie tego kryterium zależy od okoliczności faktycznych.

W ocenie Sądu roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w całości.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, że obowiązek alimentacyjny R. R. względem pełnoletniego syna niewątpliwie wygasł. Kwestią sporną pomiędzy stronami pozostawała jedynie data jego wygaśnięcia. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może budzić wątpliwości, iż od czasu ustalenia obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanego po stronie tego ostatniego nastąpiła zmiana w postaci uzyskania przez niego możliwości zarobkowych.

W ocenie Sądu możliwości zarobkowe pełnoletni pozwany nabył po skreśleniu go z listy uczniów Technikum nr 18 w G., co miało miejsce w dniu 25 marca 2013 roku. Po wskazanej dacie A. R. nie kontynuował już nauki, miał do tego prawo, bowiem był już osobą pełnoletnią. Podkreślić należy, że decyzja o skreśleniu pozwanego z listy uczniów była podyktowana tym, iż miał on liczne nieusprawiedliwione nieobecności, słabe wyniki w nauce oraz lekceważył obowiązki szkolne, a także demoralizująco wpływał na otoczenie.

Podkreślić należy, że z samych zeznań pozwanego wynika, że po skreśleniu go z listy uczniów pracował przy sprzątaniu magazynów, a następnie na podstawie umowy o dzieło przy pracach wykończeniowych klatki schodowej. Za pracę na podstawie umowy o dzieło uzyskał wynagrodzenie w wysokości 1.200-1.300 zł. Po zakończeniu tej pracy pozwany wyjechał do Holandii, w której przebywał od 17 lutego 2014 roku do 20 lipca 2014 roku. W Holandii wykonywał pracę w szklarni i przy montażu bram i okien, uzyskując wynagrodzenie w wysokości około 2.500 euro. Po powrocie do Polski pracował w hotelu na podstawie umowy zlecenia od października 2014 roku do września 2015 roku. Podczas pracy w hotelu stawka godzinowa pozwanego wynosiła 7 zł, co miesięcznie dawało 1.000 zł. Następnie pozwany zrezygnował z pracy i ponownie wyjechał do Holandii, w której to przebywał od października 2015 roku do grudnia 2015 roku, pracując przy produkcji dywanów. Po powrocie z Holandii pozwany nie podejmował już pracy. Zauważyć należy, że w czasie kiedy A. R. przebywał w Polsce, mieszkał u matki i sióstr w wynajmowanym przez matkę mieszkaniu.

Z powyższego wynika zatem, że pozwany po skreśleniu go z listy uczniów był w stanie utrzymać się samodzielnie, czego potwierdzeniem są liczne prace podejmowane przez niego oraz rezygnacja z dalszego kształcenia.

Wskazać przy tym należy, iż same trudności w znalezieniu pracy przez dziecko, które nie podjęło dalszej edukacji w celu uzyskania zawodu, nie mogą uzasadniać obciążenia jego rodziców obowiązkiem alimentacyjnym. Nie można bowiem przerzucać na rodziców konsekwencji dokonywania przez dziecko niewłaściwych wyborów czy lekceważenia obowiązków szkolnych, w szczególności wówczas, gdy rodzic nie miał żadnego wpływu na te decyzje. Pozwany musi ponieść odpowiedzialność za dokonany wybór, a zadecydował on, że nie podejmie dalszej edukacji po skreśleniu go z listy uczniów technikum. Przyjęcie stanowiska, iż rodzice zobowiązani są do alimentowania dziecka, które nie kontynuuje nauki, tylko dlatego, że nie może ono znaleźć pracy umożliwiającej samodzielne utrzymanie się, jest nieuzasadnione.

W tej sytuacji Sąd uznał, że obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanego, wynikający z ugody z dnia 15 kwietnia 2011 roku w sprawie o sygn. akt IV RC 2/11 ustał z dniem wskazanym w pozwie, tj. 10 kwietnia 2013 roku. Od tego czasu pozwany posiada realną zdolność do samodzielnego utrzymania, nie kontynuuje nauki, a co za tym idzie sam ma możliwość zaspokajania swoich usprawiedliwionych potrzeb i to nie tylko takich, które zapewnią mu minimum egzystencji. Przy przyjęciu innego poglądu powód byłby nadmiernie obciążony świadczeniem na rzecz dorosłego syna.

Stąd też na zasadzie art. 133 § 3 k.r.o. w zw. z art. 138 k.r.o. orzeczono jak w pkt I sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., jak w pkt II i III wyroku obciążając pozwanego także kosztami postępowania zabezpieczającego.