I C 1818/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Wydział:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:st. sekr. sąd. Bożena Czajkowska
-
Słowa kluczowe:
Podstawa prawna:
Powołane przepisy:
Korekty wprowadzone przez SAOS:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-07-2016
-
Osoba publikująca:Mariola Wiśniewska
-
Korektor:Anna Kulik-Sieczka
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 104/13 I ACa 1221/12 I ACa 1221/12 I ACa 1380/11 I ACa 1380/11 I ACa 144/13 I ACa 144/13 I ACa 144/13 I ACa 144/13 I ACa 144/13 I ACa 144/13 I ACa 295/11 I ACa 364/12 I ACa 364/12 I ACa 364/12 I ACa 525/12 I ACa 525/12 I ACa 525/12 I ACa 525/12 I ACa 525/12 I ACa 63/13 I ACa 63/13 I ACa 63/13 I ACa 63/13 I ACa 65/13 I ACa 65/13 I ACa 65/13 I ACa 65/13 I ACa 769/12 I ACa 769/12 I ACa 835/12 I ACa 835/12 I ACa 835/12 I ACa 835/12 I ACa 839/12 I ACa 839/12 I ACa 864/12 I ACa 864/12 I ACa 864/12 I ACa 864/12 I ACa 94/13 I ACa 94/13 I ACa 992/12 I ACa 992/12 I ACa 992/12 I CSK 621/10 III CZP 32/11 III CZP 76/10 IV CSK 307/09 I ACa 1131/05 I Aca 104/11 I Nc 1255/15 I PR 203/65 II AKa 44/09 II CKN 756/97 III K 1607/05 IV CR 79/78
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I C 1818/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 czerwiec 2016 r.
Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym
Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz
Protokolant st. sekr. sąd. Bożena Czajkowska
Po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2016 r. w Toruniu.
sprawy z powództwa
H. S.
przeciwko:
(...) S.A. w W.
o:
zapłatę
orzeka:
I. zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki H. S. kwotę 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) (czterdzieści siedem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2015r. do dnia zapłaty;
II. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.439,76 zł (trzy tysiące czterysta trzydzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I C 1818/15
UZASADNIENIE
H. S. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 15.000,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 18 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia i zwrot kosztów procesu.
W uzasadnieniu powódka wskazała, iż w dniu 27 sierpnia 2005 roku doszło do wypadku drogowego w wyniku którego śmierć poniósł S. S. (brat powódki). Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W.. Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi, który odmówił wypłaty zadośćuczynienia.
Powódka podniosła, iż łączyły ją z bratem bardzo dobre relacje, zawsze mogła liczyć na pomoc brata. Wcześniej rodzeństwo mieszkało razem, wychowywało się razem, lubili bawić się w chowanego, grać w piłkę nożną, chodzić na ryby i raki. Zmarły spędzał z powódką wszystkie imprezy rodzinne i święta. Powódka często odwiedza grób brata, sprząta w około, zapala znicze. Podkreśliła, iż zadośćuczynienie ma zrekompensować jej krzywdę. W jej ocenie kwota 15.000 zł jest odpowiednia do rozmiaru krzywdy jakiej doświadczyła na skutek śmierci osoby najbliższej. W wyniku śmierci brata doszło do naruszenia dobra osobistego powódki , co w świetle art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. uzasadnia przyznanie jej zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 28 października 2015 roku, wydanym w sprawie oznaczonej sygnaturą akt I Nc 1255/15, Sąd uwzględnił żądanie powódki.
Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu sprzeciwu, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, podał, że w jego ocenie, w stanie prawnym obowiązującym w dacie zdarzenia brak było podstaw do dochodzenia od pozwanego roszczenia objętego żądaniem pozwu. Podniósł, iż zadośćuczynienie powinno być adekwatne i spełniające funkcję kompensacyjną. Nadto odszkodowanie ma charakter indywidualny i zależy od różnych okoliczności faktycznych, które powódka winna wykazać.
Na rozprawie w dniu 15 lutego 2016r. pełnomocnik powódki cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. S. (1).
Sąd ustalił, co następuje:
W dniu 27 sierpnia 2005 roku w S., kierujący samochodem ciężarowym marki M. o nr. rej. (...), K. K. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ten sposób, że nie zachował szczególnej ostrożności i bezpiecznego odstępu podczas manewru wyprzedzania, w wyniku czego uderzył w jadącego na rowerze poboczem drogi S. S., który wskutek odniesionych obrażeń zmarł.
Sprawca szkody wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 17 maja 2006 roku, wydanym w sprawie III K 1607/05, został skazany za ten czyn.
(dowód: akta IIIK 1607/05 - k. 126)
Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..
Pismem z dnia 4 sierpnia 2015 roku powódka skierowała do (...) S.A. w W. żądanie zapłaty zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią brata.
Pismem z dnia 17 sierpnia 2015 roku (...) S.A. w W. odmówił wypłaty zadośćuczynienia.
(bezsporne)
S. S. był bratem H. S..
H. S. łączyły bliskie relacje ze zmarłym bratem, rodzeństwo mieszkało blisko siebie i często się odwiedzało. H. S. jest chrzęsną córki zmarłego brata. Po śmierci brata długo nie mogła się pogodzić ze stratą, dużo płakała, nastrój był obniżony, gorzej spała, nie miała apetytu. Powódka miała wsparcie w rodzinie, pracowała zawodowo i zajmowała się domem. Brak jest przesłanek, aby uznać, że reakcja żałobna nasiliła u powódki rozpoznane już wcześniej zaburzenia lękowo – depresyjne na podłożu organicznym.
(dowód: opinia sądowo - psychologiczna - k. 86-88; zeznania świadka B. S. k. 65v, zeznania świadka W. K. k.65v, zeznania świadka M. S. (2) k. 65v-66, przesłuchanie powódki k. 66)
Sąd zważył, co następuje:
Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, zeznań świadków, akt sprawy karnej, opinii biegłego psychologa oraz przesłuchania powódki.
Prawdziwość dokumentów nie budziła jakichkolwiek wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron.
Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania świadków W. K., B. S., M. S. (2) oraz powódki na okoliczność więzi emocjonalnych łączących powódkę z bratem oraz krzywd jakich doznała ona w związku z jego śmierci. Ich zeznania były spójne i logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym oraz korespondowały z opinią biegłego psychologa. Dlatego sąd dał im wiarę.
Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego psychologa, albowiem odpowiedz na pytania dotyczące stanu zdrowia psychicznego powódki wymagała wiedzy specjalnej.
Wyjaśnić należy, iż przepis art. 278 § 1 k.p.c. uprawnia Sąd do wezwania jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Sąd nie jest związany opinią biegłego i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Ocenę opinii biegłego odróżniają jednak szczególne kryteria. Stanowią je: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonej w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest bowiem przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na podstawie kryteriów prawdy i fałszu. Nie chodzi tu bowiem o kwestię wiarygodności lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości zawartego w opinii i jej uzasadnieniu rozumowania. Sąd ocenia dowód z opinii biegłego nie tylko przez pryzmat jej wniosków końcowych, ale również w oparciu o dokumentację, na podstawie której została wydana.
W przedmiotowej sprawie Sąd uznał za przekonywującą opinię biegłego psychologa, ponieważ była ona logiczna i spójna oraz udzielała w wystarczającym stopniu odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Została wydana po zbadaniu powódki i zapoznaniu się przez biegłego z aktami sprawy. Nie można także pominąć tego, że sporządzona została przez osobę posiadającą niepodważalną wiedzę dotyczącą dziedziny objętej zakresem przedmiotowym opinii. Biegły posiadał zatem wystarczającą wiedzę i doświadczenie, by móc w prawidłowy sposób odpowiedzieć na pytania zawarte w tezie dowodowej. Nadto żadna ze stron nie kwestionowała opinii biegłego.
Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł brat powódki, jak również że sprawca tego zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istniały podstawy do żądania zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., a jeżeli tak to, czy istniała pomiędzy powodami a zmarłym więź, którą można byłoby kwalifikować jako dobro osobiste w rozumieniu art. 24 k.c.
Sąd Rejonowy uznał, mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz obowiązujące normy prawa i dorobek orzecznictwa w zakresie ich wykładni, że na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej.
W tym miejscu podkreślić należy, że do powstania szkody doszło przed przywróceniem na grunt prawa polskiego instytucji zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej w związku z wprowadzeniem do kodeksu cywilnego art. 446 § 4 k.c., co miało miejsce w 2008 r. W dacie śmierci brata powodów brak było unormowania, które przyznawało roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej.
Liczne jednak orzeczenia Sądu Najwyższego w tym zakresie, wskazują na utrwalony pogląd, iż najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (por. wyrok z dn. 14.01.2010 r., IV CSK 307/09, OSP 2011, nr 2 , poz. 15.; uchwała z dn. 22.10.2010 r. III CZP 76/10, Biul. SN 2010 r., nr 10, poz 11; wyrok z dn. 10.11.2010 r. II CSK 248,10; wyrok z dn. 11.05.2011 r. I CSK 621/10; uchwała z dn. 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012 r., nr 1, poz. 10; wyrok z dn. 15.03.2012 r., CSK 314/11).
W uzasadnieniach tych orzeczeń Sąd Najwyższy wskazywał, że katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art. 23 k.c. ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Nie budzi wątpliwości, że przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest znacznie szerszy i obejmuje ochronę wszelkich dóbr osobistych, rozumianych jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Sąd Najwyższy podkreślał przy tym doniosłą role więzi rodzinnych, zapewniających członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną, i stąd wywodził, iż z uwagi na potrzebę ochrony prawa do życia rodzinnego w konkretnym stanie faktycznym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może zatem stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Odnośnie wzajemnej relacji przepisów art. 446§4 k.c. i oraz art. 448 k.c., przyjęto natomiast, że dodanie tego drugiego było wyrazem woli ustawodawcy zarówno potwierdzenia dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i ograniczenie kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do najbliższych członków rodziny. Skutkiem nowelizacji jest możliwość dochodzenia przez nich tego roszczenia obecnie zarówno na podstawie art. 446§4 k.c., jak i art. 448 k.c., z tym, że na podstawie pierwszego z tych przepisów jest to prostsze z uwagi na ułatwienia dowodowe.
Stanowisko, że także na gruncie do stanu prawnego sprzed 3 sierpnia 2008 r. można było również przyznać osobom najbliższym zmarłego zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 448 k.c. zostało również zaakceptowane w szeregu orzeczeniach Sądów Apelacyjnych ( uzasad. Wyroku SA w Łodzi z dn.14.04.2010 r., IACa 178/10 (nie publ.); wyrok SA we Wrocławiu z dn. 10.02.2012 r., I ACa 1380/11, Legalis nr 731210; wyrok SA w Lublinie z dn. 20.04. 2011 r. I Aca 104/11 (nie publ.); wyrok SA w Lublinie z dn. 24.08.2011 r. , I ACa 295/11 (nie publ.), wyrok SA w Lublinie z dn. 21.05.2013 r., I ACa 104/13; wyrok SA w Gdańsku z dn. 8.05.2013 r. I ACa 144/13; wyrok SA w Łodzi z dn. 10.06.2013 r. I ACa 94/13; wyrok SA w Łodzi z dn. 21.02.2013 r. I ACa 525/12; wyrok SA w Łodzi z dn.06.06.2013 r. I ACa 63/13; wyrok SA w Szczecinie z dn. 14.03.2013 r. I ACa 835/12; wyrok SA w Gdańsku z dn. 06.03.2013 r. I ACa 769/12; wyrok SA w Poznaniu z dn. 27.02.2013 r. I ACa 65/13; wyrok SA w Białymstoku z dn. 27.02.2013 r. I ACa 864/12; wyrok SA w Białymstoku z dn. 20.02.2013 r. I ACa 364/12; wyrok SA w Białymstoku z dn. 15.02.2013 r. I ACa 839/12; wyrok SA w Poznaniu z dn. 13.02.2013 r. I ACa 1221/12; wyrok SA w Katowicach z dn. 07.02.2013 r. I ACa 992/12).
Niemniej jednak nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.
W ocenie Sądu, powódka sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi i wykazała, że łączyła ją z bratem silna więź emocjonalna. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że rodzeństwo miało ze sobą bliski kontakt, spędzało ze sobą dużo. Bez wątpienia nagła i niespodziewana śmierć brata była dla powódki tragicznym wydarzeniem, spowodowała ból i cierpienie, poczucie straty i pustki. Aktualnie powódka nadal często wspominają brata. Z uwagi na fakt, iż powódka wywodzi swe roszczenie z art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. nie było konieczne wykazywanie wstrząsu psychicznego prowadzącego do rozstroju zdrowia, lecz jedynie krzywdy w postaci cierpień psychicznych i fizycznych. W ocenie Sądu, ogół wskazywanych okoliczności wskazuje na silną więź emocjonalną między powódką a zmarłym i na cierpienia psychiczne związane ze śmiercią brata.
W oparciu o powołane przepisy kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (por. wyrok SA w Lublinie z dn. 07.07.2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalna wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach wyrok SN z dn. 26.02.1962 r., 4 CR 902/61, OSNCP 1963, nr 5, poz. 107; wyrok SN z dn. 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92; wyrok SN z dn. 22.03.12978 r. , IV CR 79/78, Monitor Prawniczy- Zestawienie Tez 2001/8 str. 469). W ocenie sądu przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy także uwzględnić indywidulane właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (por. SN w wyroku z dn. 1905.1998 r., II CKN 756/97, niepubl.).
Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień, ale jego wysokość nie może być dowolna, ściśle musi uwzględniać stopień doznanej krzywdy. Winna być ona odpowiednia. Jest to rekompensata za całą krzywdę i przyznaje się ją jednorazowo (por. wyrok SA w Poznaniu z dn. 08.02.2006 r. , I ACa 1131/05, LEX nr 194522).
W niniejszej sprawie nie budziło żadnych wątpliwości, że powódka była silnie związana emocjonalnie z bratem i jego śmierć była dla niej bolesnym doznaniem.
Z przesłuchania powódki wynikało, że odczuwa ból, cierpienia psychiczne. Jej życie po śmierci brata niewątpliwie uległo zmianie albowiem utraciła jedną z najbliższych sobie osób. Powódka wykazała, że śmierć brata faktycznie stała się dla niej źródłem negatywnych przeżyć psychicznych uzasadniających przyznanie jej zadośćuczynienia. Stąd uznał, że powódka udowodniła wszystkie przesłanki uzasadniające odpowiedzialność pozwanego, w tym udowodniła poniesioną krzywdę i jej rozmiar.
W ocenie Sądu, żądana przez powódkę kwota 15.000 zł jest adekwatna do rozmiaru cierpień i w pełni zrekompensuje doznaną szkodę i jednocześnie nie doprowadzi do jej wzbogacenia.
Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów żądaną kwotę.
O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 §1 i 2 k.c. Pozwany w dniu 17 sierpnia 2015 roku odmówił wypłaty zadośćuczynienia, mimo że istniały do tego podstawy, a zatem od tego dnia pozostawał w opóźnieniu w zapłacie zadośćuczynienia. Powódka dochodziła zapłaty odsetek od dnia następnego, tj. od dnia 18 sierpnia 2015r.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Ponieważ w niniejszej sprawie to pozwany jest stroną przegrywającą, dlatego też zasądzono od niego na rzecz powódki kwotę 3.439,76 zł, w tym kwotę: 750 zł tytułem opłaty od pozwu, 2 400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, ustalonego wg stawki minimalnej na podstawie§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. z 2002 r., nr163, poz. 1349), 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł x 2) oraz kwotę 255,76 zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego.