Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód M. N. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o. o. kwoty 15.262,01 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14.05.2013 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że na podstawie ustnych uzgodnień wykonał na zlecenie pozwanej prace w zakresie okorytowania oraz okablowania instalacji elektrycznych i niskoprądowych w (...)w W.. Powód wskazał, iż strony nie zawarły umowy na piśmie. Powód podniósł, iż w związku z brakiem właściwej koordynacji prac po stronie pozwanej, strony zadecydowały o zakończeniu współpracy. Powód podał, iż w dniu 21 listopada 2012 r. wykonał pomiary okablowania oraz sporządził dokumentację fotograficzną wykonanych prac. Strony w dniu 22 listopada 2012 r. podpisały protokół zdawczo-odbiorczy, w którym ujęto wszystkie prace wykonane i niewykonane przez powoda. Powód wskazał, iż protokół oraz wykonane pomiary stanowiły podstawę wyliczenia należnego powodowi wynagrodzenia. Powód podniósł, iż pozwana w dniu sporządzenia protokołu nie zgłaszała zastrzeżeń, co do sprawności okablowania. Powód podał, iż pozwana pismem z dnia 23 listopada 2012 r. poinformowała go, że przeprowadzone zostało sprawdzenie przewodów H. i (...) ułożonych w peszlach w posadzce i że powyższa kontrola wykazała, iż przewody są uszkodzone. Powód wskazał, iż powyższe twierdzenia pozwanej są bezpodstawne. Powód podał, iż obciążył pozwaną fakturą VAT nr (...) na kwotę 15.262,01 zł, zaś pismem z dnia 9 sierpnia 2013 r. wezwał pozwaną do zapłaty żądanej kwoty.

Nakazem zapłaty z dnia 9 września 2013 r., sygn. akt VIII GNc 5508/13 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od powyższego orzeczenia wniosła pozwana, zaskarżając nakaz w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwana wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, iż pierwotnie powód zobowiązał się do wykonania robót wynikających z przesłanej mu dokumentacji technicznej, za kwotę 53.510,00 zł. Pozwana podniosła, iż zaakceptowała powyższą ofertę i w związku z powyższym przesłała powodowi projekt umowy. Pozwana podała, iż powód nie wykonał znacznej części robót ujętych w protokole zdawczo-odbiorczym, zaś sam protokół został sporządzony w oparciu o zewnętrzne, nieszczegółowe oględziny efektów wykonanych robót. Pozwana wskazała, iż po sporządzeniu protokołu przeprowadzona została szczegółowa weryfikacja wykonywanych przez powoda robót, która ujawniła wiele wad i braków w wykonanych przez powoda robotach. Pozwana podniosła, iż zleciła poprawienie wadliwie wykonanych robót podmiotowi trzeciemu. Pozwana wskazała, iż za brak zawarcia przez strony umowy winę ponosi powód, gdyż projekt umowy został przesłany powodowi w dniu 03.10.2012 r., jednakże powód uwarunkował zawarcie umowy od uwzględnienia w niej wynagrodzenia za roboty dodatkowe. Pozwana podała, iż nie przystała na powyższą propozycję.

Wyrokiem z dn. 21.10.2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 15.262,01 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 14.05.2013 r. do dnia zapłaty oraz kotew 6.122,20 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że mailem z dnia 20 września 2012 r. pozwana przesłała powodowi przedmiar oraz projekt dla prac elektrycznych w budynku (...) w W..

Mailem z dnia 01.10.2012 r. powód przesłał pozwanej ofertę na wykonanie prac elektrycznych w budynku (...) w W..

Mailem z dnia 03.10.2012 r. pozwana przesłała powodowi projekt umowy na wykonanie prac elektrycznych w budynku (...) w W..

Strony prowadziły rozmowy w sprawie zmiany warunków umowy.

Powód mailem z dnia 02.11.2012 r. poinformował pozwaną, iż umowa nie zostanie zawarta bez jednoczesnego zaakceptowania kosztów dodatkowych.

Pozwana mailem z dnia 02.11.2012 r. poinformowała powoda, iż prace dodatkowe muszą zostać zaakceptowane przez Inwestora oraz wskazała, iż jeżeli pracownicy powoda i pozwanej spotkają się i powstanie wiarygodna specyfikacja i szczegółowy kosztorys prac dodatkowych z naniesionymi zmianami na projekcie, zostanie uruchomione uzgodnienie kosztów.

Pozwana mailem z dnia 06.11.2012 r. poinformowała powoda, iż koszty zostały zaakceptowane.

Strony na podstawie przesłanej dokumentacji projektowej, ofert powoda oraz korespondencji mailowej zawarły umowę ustną na okorytowanie oraz okablowanie instalacji elektrycznych i niskoprądowych w (...)w W..

Nie doszło do podpisania umowy pisemnej. Powód zaproponował prace na bazie zlecenia. Uwagi do umowy powoda nie zostały przez pozwaną zaakceptowane. Odbywały się spotkania koordynacyjne. Dokumentacja przedłożona przez pozwaną była niekompletna, nie zawierała tego, co oczekiwał inwestor. Powód wykonał okablowanie do części niskoprądowej i elektrycznej. Nie mogło dojść do porozumienia co do dalszych prac. Pozwana chciała zwiększyć zakres prac.

Prace z ramienia pozwanej nadzorowała M. Ś..

Pismem z dnia 21 listopada 2012 r. powód odniósł się do argumentacji pozwanej upatrującej winę w opóźnieniach po stronie powoda oraz wyjaśnił, iż prace były nienależycie przez pozwaną koordynowane.

Zerwanie współpracy nastąpiło w dniu 21 listopada 2012 r. Strony w dniu 22 listopada 2012 r. podpisały protokół zdawczo-odbiorczy, w którym ujęto wszystkie prace wykonane i niewykonane przez powoda.

W sporządzonym protokole zdawczo-odbiorczym uwzględniono usterki.

Powód obliczył kwotę za wykonane prace na podstawie wcześniejszej oferty i obmiaru prac. Pozwana odmówiła zapłaty wskazując, że część okablowania została uszkodzona. Prace wykonane przez powoda w trakcie odbioru były sprawdzane. Zastrzeżenia z protokołu były uwzględnione w rozliczeniu. Obmiar wykonywał J. K.. Był wykonany obmiar pomiarów elektrycznych i sygnałowych. Kable H. były sprawne. Jak powód kończył pracę, to bruzdy były zabezpieczone. Kable były prowadzone w peszlach. W ścianie doszło do przerwania kabli w wyniku wiercenia lub cięcia. Zwiększyła się ilość prac i okablowania. Pozwana nie zgodziła się na dodatkowe koszty. Prace zostały wykonane w zakresie wskazanym w protokole. Nie było opóźnień w pracach.

Pozwana zleciła wykonanie dalszych robót P. H.. Przed podpisaniem protokołu P. H. sprawdził jakość wykonanych robót. Zostały zrobione pomiary, użyte zostały odpowiednie mierniki. Kolejne usterki zostały wykryte pod koniec prac wykonywanych przez P. H.. Nie wiadomo kiedy powstały te usterki.

Strony ustaliły terminy i zakres prac. W późniejszym czasie wprowadzano liczne zmiany. Były duże różnice między tym, co początkowo ustalono, a końcowym zakresem prac. Prace zostały przerwane. Jednym z powodów przerwania prac był brak dobrej koordynacji ze strony pozwanej. Prace zostały obejrzane i został sporządzony protokół. W odbiorze brały udział osoby z ramienia pozwanej mające ocenić jakość wykonanych prac pod względem technicznym. Protokół został spisany i podpisany przez obie strony.

Pismem z dnia 23 listopada 2012 r. pozwana poinformowała powoda, iż przeprowadzone zostało sprawdzenie przewodów H. i (...) ułożonych w peszlach w posadzce i że powyższa kontrola wykazała, iż przewody są uszkodzone.

W dniu 30.04.2013 r. powód wystawił pozwanej fakturę VAT nr (...) z tytułu wykonania okorytowania oraz okablowania instalacji elektrycznych i niskoprądowych w (...) w W., na kwotę 15.262,01 zł z terminem płatności do dnia 13.05.2013 r.

Pismem z dnia 09.08.2013 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 15.262,01 zł z tytułu nierozliczonej należności wynikającej z faktury VAT nr (...) w terminie do dnia 16 sierpnia 2013 r.

Zakres wykonanych prac odbiegał od pierwotnych założeń projektowych. W układach transmisji sygnałów wizyjnych wystąpiła konieczność zastosowania wzmacniaczy sygnału, nastąpiło zwiększenie i wydłużenie kabli sygnałowych w sali konferencyjnej. Zastosowano kable niskiej jakości, niemające wpływu na prawidłowe wykonanie instalacji. Wykryte przez podwykonawcę uszkodzenia fizyczne nie obciążały powoda, który po przerwaniu robót formalnie nie powinien mieć dostępu do pomieszczeń. Strony zaakceptowały protokół zdawczo-odbiorczy za wiedzą inwestora, instalacja spełniała wymagania prawne i była sprawna technicznie w dniu 22 listopada 2012 r. Nie można było przeprowadzić wszystkich pomiarów, które były możliwe dopiero po wykonaniu całości prac. Ewentualne wady wykryto i usunięto. Wartość wykonanych prac nie została zawyżona w stosunku do cen rynkowych obowiązujących na rynku (...) w IV kwartale 2012 r. Powód nie mógł wykonać wszystkich pomiarów, które nie miały wpływu na jakość dotychczasowo wykonanych prac. Powód wykonał prace dodatkowe nie objęte ofertą. Faktura będąca podstawą dochodzonego roszczenia nie była zawyżona w stosunku do całości wykonanych prac. Prace wykonane przez powoda zostały wykonane prawidłowo.

Następnie Sąd Rejonowy zważył, że w sprawie nie było sporne, iż doszło pomiędzy stronami do zawarcia umowy, której przedmiotem było wykonanie określonych prac przez powoda, nie było również sporu co do tego, iż powód wykonał tylko część przewidywanych pierwotnie prac, po czym został sporządzony protokół zdawczo-odbiorczy po zaprzestaniu prac przez powoda. Jak stwierdził Sąd Rejonowy, z jednoznacznej opinii biegłego, jak i z zeznań powoda wynika, iż zakres prac wykonanych został określony w sporządzonym protokole, a zatem, w ocenie sądu niezrozumiałe jest jego kwestionowanie skoro został przez stronę pozwaną przyjęty a przed sporządzeniem prace mogły być i zostały sprawdzone. W protokole zawarto stwierdzone usterki. Brak jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż protokół nie oddaje rzeczywistego stanu rzeczy.

Również jak wynika z zeznań powoda i opinii biegłego prace powoda zostały wykonane prawidłowo, brak podstaw do przyjęcia podnoszonych przez pozwaną jakichkolwiek nieprawidłowości, zwłaszcza podnoszonych usterek później jakoby miały związek i były wynikiem prac powoda. W tym stanie pozostawała do zweryfikowania wysokość wyliczonego przez powoda wynagrodzenia wskazanego w załączonej do pozwu fakturze, co stanowiło żądanie pozwu.

W ocenie Sądu Rejonowego, w świetle opinii biegłego, uzupełnionej na rozprawie jednoznacznie należy stwierdzić, iż wyliczone wynagrodzenie nie zostało zawyżone. Zebrany materiał potwierdza, iż nie tylko nie przekracza stawek zaakceptowanych przez pozwaną ale jest niższe od wynagrodzenia obowiązującego na rynku z miejsca i okresu wykonywanych prac. Biegły wskazał na rozprawie, iż powód wykonał prace z pozycji 1-5 załącznika z k. 84 w całości, czego zsumowanie daje już kwotę wyższą niż przyjętą przez powoda, biegły wskazał, że powód nie wykonał w całości prac z punktu 8 tego załącznika, jednak powód nie naliczył całości kwoty z punktu 8 pozwanemu. Zdaniem Sądu powód udowodnił więc w całości zasadność dochodzonego pozwem roszczenia. Sąd Rejonowy zważył, że strony zawarły umowę o dzieło zgodnie z art. 627 k.c.

Sąd zważył też, że po uzyskaniu wiadomości specjalnych przedstawionych przez biegłego rzeczoznawcę A. Ś. należało uznać, że oferta powoda zawierająca podstawową cenę w wysokości 53.510,00 zł netto została opracowana według średnich cen rynkowych obowiązujących w IV kwartale 2012 r. na terenie województw (...) natomiast ceny rynkowe robót na terenie województwa (...) były o około 25 % wyższe od tych wskazanych w ofercie.

Jak wynika z zeznań reprezentanta strony pozwanej został zaakceptowany wstępny kosztorys na kwotę opinii biegłego rzeczoznawcy wartość wykonanych prac nie została zawyżona w stosunku do cen rynkowych obowiązujących na rynku (...) w IV kwartale 2012 r. tym samym faktura będąca podstawą dochodzonego roszczenia nie była zawyżona w stosunku do całości wykonanych prac i odnosi się do ustaleń stron .

Odnosząc się natomiast do twierdzeń pozwanj, iż po sporządzeniu protokołu przeprowadzona została szczegółowa weryfikacja wykonywanych przez powoda robót, która ujawniła wiele wad i braków w wykonanych przez powoda robotach Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 638 § 1 k.c. do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (art. 556 k.c.). Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie (art. 560 § 1 k.c.)

Gdy chodzi o kwestię uprawnień z rękojmi za wady to obowiązkiem kupującego jest udowodnienie istnienia wady i zachowania aktów staranności (zbadanie rzeczy i powiadomienie sprzedawcy o wadzie), a obowiązkiem sprzedającego wykazanie, że wada nie istnieje, bądź, że nie dochowano aktów staranności, lub, że ich dochowanie było spóźnione.

W myśl natomiast art. 563 § 1 k.c. kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. Jednakże przy umowie sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarcza utrata uprawnień z tytuł rękojmi następuje, jeżeli kupujący nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach danego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej wykryciu (§ 2 cytowanego przepisu).

Sąd Rejonowy stwierdził, że prawidłowe zastosowanie przez pozwaną przepisów o rękojmi nakładało na nią obowiązek: wykazania wady wykonanych robót, udowodnienia, że dochowała aktów staranności, o których mowa w art. 563 k.c. oraz złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy, bądź żądania obniżenia ceny, albo też dostarczenia towaru wolnego od wad.

Tymczasem przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że strony podpisały protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 22 listopada 2012 r., w którym szczegółowo określiły zakres wykonanych prac i ewentualne uchybienia. Zdaniem Sądu Rejonowego nie ulega wątpliwości, że wykryte przez nowego podwykonawcę uszkodzenia fizyczne wykryte już po podpisaniu protokołu nie mogą obciążać powoda, który po przerwaniu robót formalnie nie miał dostępu do pomieszczeń a odpowiedzialność za zabezpieczenie instalacji elektrycznych przed uszkodzeniem w wyniku wykonywania innych robót budowlanych w tym okresie spadała na kierownika budowy. Nadto z opinii biegłego wynika, że prace w zakresie instalacji elektrycznej wykonane do 22 listopada 2012 r. powód wykonał prawidłowo, zgodnie ze sztuką techniczną. Za bezzasadne Sąd Rejonowy uznał twierdzenie pozwanej, że powyższy protokół został sporządzony wyłącznie w oparciu o zewnętrzne nie szczegółowe oględziny efektów wykonanych robót, a dopiero po sporządzeniu tego protokołu została przeprowadzona weryfikacja szczegółowa wykonanych przez powoda robót, która ujawniła wiele wad i braków w wykonanych robotach. Sąd podkreślił, iż w istocie protokół odbioru robót budowlanych ma to znaczenie, że potwierdza, że prace zostały wykonane w całości, określa ich jakość oraz stanowi swego rodzaju pokwitowanie dla wykonawcy prac, iż umowa została przez niego zrealizowana. W związku z powyższym należało uznać, że pozwana nie udowodniła istnienia wad wykonanych robót, a tym bardziej nie udowodniła, że za ewentualne wady winę ponosi powód.

Niezależnie od uprawnień wynikających z przepisów o rękojmi pozwany mógł w przypadku wystąpienia wady domagać się zasądzenia od powoda odszkodowania na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 471 k.c.

Sąd Rejonowy zważył także, iż w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

Jeżeli pozwana chciałby opierać swe zarzuty na przepisach o wykonaniu zobowiązań to powinna udowodnić, że zakupiony towar ma wady, za które winę ponosi powód, wykazać jaką z tego tytułu poniosła szkodę i zgłosić zarzut potrącenia należności przysługującej powodowi z kwotą należnego odszkodowania.

Tymczasem przeprowadzone postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że powód wykonał instalację elektryczną w zakresie potwierdzonym protokołem zdawczo-odbiorczym, natomiast pozwana nie udowodniła, że wykonane prace miały wady, z które ponosi winę powód, nie wykazała jaką z tego tytułu poniosła szkodę, nie zgłosiła również zarzutu potrącenia oraz nie wypłaciła powodowi wynagrodzenia za wykonaną pracę.

W tym stanie sprawy w pkt 1 wyroku na podstawie art. 627 k.c. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 15.262,01 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda koszty procesu.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyła pozwana, która zaskarżyła ten wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1) art. 278 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez przyjęcie:

1. że dopuszczony przez Sąd dowód z opinii biegłego stanowi dowód na okoliczność prawidłowego wykonania przez powoda części prac, za które powód dochodzi wynagrodzenia w pozwie, pomimo iż: a/ biegły nie dokonał oględzin i pomiarów prac rzeczywiście wykonanych przez powoda, a także pomimo, iż b/ protokół zdawczy robót z dnia 22 listopada 2012 r. wskazywał prace zakwestionowane przez pozwanego oraz c/ biegły nie wydał kategorycznej opinii, ale powoływał się jedynie na prawdopodobieństwo określonych zdarzeń, d/ biegły stwierdził wykonanie przez powoda szerszego zakresu prac niż wynika z ww. protokołu oraz z faktury wystawionej przez powoda;

2. że opinia biegłego potwierdza istotny w sprawie fakt dotyczący wartości wynagrodzenia powoda za część prac wykonanych na podstawie umowy (tj. że stanowi dowód na okoliczność wartości wynagrodzenia powoda), pomimo iż podstawą wyliczeń biegłego nie było wynagrodzenie umowne ustalone przez strony w umowie, ale ceny rynkowe;

II. naruszenie przepisów postępowania w zakresie oceny dowodów, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na:

1)  błędnej ocenie treści dokumentów: oferty powoda, protokołu zdawczego z 22 listopada 2012 r. oraz faktury VAT nr (...) i wyciągnięcie z nich nieuzasadnionych wniosków, że prace wskazane w protokole zdawczym oraz fakturze obejmują szerszy zakres niż określony w pkt 3 i 4 oferty powoda,

2)  dokonaniu ustaleń co do zakresu prac powoda na podstawie twierdzeń biegłego, iż obejmowały one w całości pkt 1-5 oraz znaczną część pkt 8 oferty powoda, pomimo iż biegły nie dokonał w tym zakresie własnych oględzin i pomiarów, a tylko odwołał się do protokołu zdawczego z 22 listopada 2012 r., z którego wynika zresztą węższy zakres prac (tj. określonych w pkt 3 i 4 oferty powoda),

3)  pominięciu istotnych w sprawie dowodów (bez wyjaśnienia przyczyn pominięcia czy odmowy wiarygodności) w postaci faktur wystawionych przez podmioty trzecie, potwierdzających wykonanie bądź poprawienie przez inne osoby większości prac określonych w ofercie powoda (z poz. 2,4,5, 6,7 i 8), a tym samym wykluczających wykonanie tych prac przez powoda, tj. również naruszenie art. 328 § 2 k.p.c;

a w konsekwencji podjecie sprzecznych ze sobą ustaleń co do zakresu prac wykonanych przez powoda, tj. że powód wykonał prace określone w protokole zdawczym z 22 listopada 2012 r., a jednocześnie, że wykonał w całości prace, o których mowa w pkt 1-5 oferty powoda i w znacznej części z pkt 8 tej oferty;

4)  bezpodstawnym, w świetle materiału dowodowego i okoliczności sprawy, uznaniu, że protokół zdawczy z dnia 22 listopada 2012 r. był bezusterkowy, pomimo iż wskazywał wprost prace zakwestionowane przez pozwanego;

5)  dokonaniu ustaleń co do prawidłowości prac powoda w oparciu o twierdzenia biegłego w tym zakresie, pomimo iż biegły nie odniósł się do zastrzeżeń wskazanych w protokole z dnia 22 listopada 2012 r., więc jego wnioski w tym zakresie nie mogą stanowić dowodu,

6)  pominięciu zeznań świadków W. J. i M. N. oraz częściowe pominięcie zeznań M. S. i P. H., którzy zeznali, że pozwany miał zastrzeżenia do prac powoda, a kolejna firma część z nich musiała wykonać na nowo,

7)  odmowie wiarygodności zeznaniom pozwanego C. F., pomimo iż zostały one potwierdzone zeznaniami ww. świadków w zakresie dot. wadliwości prac powoda oraz dokumentami, tj. częściowo protokołem zdawczym oraz pismem pozwanego z dnia 23 listopada 2012 r.,

a w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie, że prace wymienione w protokole zdawczym z dnia 22 listopada 2012 r. zostały przez powoda prawidłowo wykonane;

8)  dokonaniu ustaleń co do wartości wynagrodzenia powoda na podstawie stawek rynkowych i oparcie się w tym zakresie na opinii biegłego odwołującej się do stawek rynkowych zamiast umownych, pomimo iż strony były związane umową i obowiązywało je uzgodnione wynagrodzenie umowne,

9)  pominięciu okoliczności, iż w aktach sprawy brak jest innych dowodów jednoznacznie potwierdzających wartość prac wykonanych rzeczywiście przez powoda, określonych

w protokole zdawczym z 22 listopada 2012 r., a zakres prac określonych w tym protokole wskazuje na ich przynależność do poz. 3 i 4 oferty powoda i znacznie niższą wartość niż wynikająca z faktury powoda,

a w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie, że wartość wynagrodzenia powoda za wykonana przez niego część prac została wykazana i odpowiada kwocie dochodzonej pozwem;

III. naruszenie prawa materialnego, tj.

1)  art. 6 k.c. poprzez uznanie za wykazaną okoliczności zakresu i wartości prac wykonanych rzeczywiście przez powoda w budynku (...) w W.,

2)  w konsekwencji również art. 627 i nast. k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż pozwany był obowiązany do zapłaty powodowi wynagrodzenia za część prac wykonanych przez powoda w budynku (...) w W., w szczególności wynagrodzenia w wysokości określonej w pozwie.

Pozwana wniosła o:

1 zmianę w całości zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa,

2  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu wraz kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania apelacyjnego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wskazał, iż strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie w toku procesu dowodu w postaci opinii biegłego A. S.. Co więcej mimo zgłoszenia dowodu z kolejnej opinii biegłego sądowego, strona pozwana nie zgłosiła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c, co do oddalenia tegoż wniosku dowodowego, czym wyłączyła sobie na tym etapie postępowania możliwość kwestionowania przydatności sporządzonej opinii dla sprawy jak i treści zawartych w niej wniosków. Podnoszone przez pozwaną zarzuty mają więc na celu obejście normy art. 162 k.p.c.

W ocenie powoda większość twierdzeń zawartych w treści apelacji faktycznie sprowadza się wyłącznie do polemiki z ustaleniami Sądu Rejonowymi, które to ustalenia sądu należy uznać za logiczne i tworzące spójną całość.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy nie było żadnych racji, które przemawiałyby za koniecznością zmiany zaskarżonego orzeczenia lub jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Na wstępie przypomnieć należy ugruntowaną w judykaturze regułę, a mianowicie, że w wypadku wyroku oddalającego apelację, wydanego na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych prawidłowo ustaleń; wystarczy stwierdzenie, że ustalenie sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za własne, co niniejszym Sad Okręgowy czyni.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów prawa procesowego i materialnego wskazanych w apelacji.

Stwierdzić należy, że zarzuty apelacji sprowadzają się głównie naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów proceduralnych związanych z oceną materiału dowodowego, a w szczególności dowodu z opinii biegłego, sporządzonej w sprawie, na podstawie której sąd Rejonowy uznał, iż wysokość wynagrodzenia za prace wykonane przez powoda do 22.11.2012 r. nie zostały przez niego zawyżone.

Wobec tak postawionego zarzutu - w pierwszej kolejności stwierdzić zatem należy, że pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie zaprzeczyła okoliczności, że strony umówiły się, iż podstawą ich rozliczenia za prace, które powód wykonał na rzecz pozwanej do dnia 22.11.2012 r. będzie protokół zdawczo-odbiorczy z tego właśnie dnia. Okoliczność tę potwierdziły także zeznania świadka J. K. (k-222), św. M. Ś. (k-271), powoda, jak również reprezentant pozwanej przyznał w złożonych zeznaniach, że na dzień 22.11.2012 r. zarządzono sporządzenie protokołu zdawczo-odbiorczego.

W sprzeciwie pozwana podniosła natomiast zarzuty, sprowadzające się do tego, że powód nie wykonał znacznej części robót ujętych w protokole zdawczo-odbiorczym z dn. 22.11.2012 r., (przy czym pozwana nie wskazała jakie roboty nie zostały wykonane), że prace wykonane przez powoda dotknięte były wadami (w tym przypadku pozwana również nie wskazała jakie to były wady) oraz że wysokość wynagrodzenia żądana przez powoda była zawyżona.

Należy jednocześnie zauważyć, że wykazanie w/w okoliczności, z uwagi na konieczność posiadania wiedzy specjalnej, wymagało wsparcia dowodem z opinii biegłego. Pozwana natomiast w sprzeciwie od nakazu zapłaty, kwestionując roszczenie powoda tak co do zasady jak i co do wysokości, nie złożyła stosownego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego celem wykazania zarzutów podniesionych w sprzeciwie. Pozwana jedynie w piśmie procesowym z dn. 11.02.2015 r. „przyłączyła” się do wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego (k-330).

Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego na wniosek powoda i po doręczeniu stronom opinii, pozwana w piśmie procesowym z dn. 29.07.2015 r. złożyła co prawda zastrzeżenia do opinii biegłego, lecz pomimo wskazanych zastrzeżeń i zarzutu, że przedmiotowa opinia jest nieprzydatna dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu, pozwana wniosła jedynie o zobowiązanie biegłego do ustosunkowania się do jej zarzutów i wezwanie w tym celu biegłego na rozprawę oraz do przeprowadzenia dowodów z dokumentów dołączonych do tego pisma. W związku z powyższym sąd wezwał biegłego na rozprawę, w dn. 7.10.2015 r. i tym samym umożliwił stronom zadanie biegłemu pytań celem rozwiania wątpliwości co do sporządzonej przez niego opinii pisemnej. Na rozprawie w dn. 7.10.2015 r. biegły podtrzymał opinię pisemną i odniósł się do zadanych mu przez strony pytań. W szczególności, biegły podtrzymał swoją pisemną opinię i ponownie stwierdził, że wynagrodzenie powoda dochodzone w niniejszej sprawie nie było zawyżone.

Jak wynika z protokołu rozprawy z dn. 7.10.2015 r. pozwana nie złożyła zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.c odnośnie postanowienia sądu, którym sąd pominął dalsze twierdzenia pozwanej, a ponadto, w apelacji pozwana nie postawiła zarzutu nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy jej dalszych wniosków dowodowych. Jak zaś już wcześniej wskazano, jedynie dowodem z opinii biegłego pozwana mogła wykazać zasadność podnoszonych zarzutów, a w szczególności zakwestionować wysokość roszczenia powoda.

Z zeznań świadków trudno bowiem wywieść, że np. usterki, o których mówili (np. świadek P. H., który mówił o przeciętych kablach) były zawinione przez powoda, zwłaszcza że sam powód jak i św. J. K. zgodnie zeznali, że wszelkie zgłaszane usterki były przez powoda usuwane na bieżąco. Dodatkowo, jak stwierdziła pozwana w sprzeciwie, już po sporządzeniu protokołu zdawczo-odbiorczego z dn. 22.11.2012 r. , pozwana bez udziału powoda przeprowadziła „weryfikację” prac wykonanych przez powoda, która ujawniła wiele wad i braków w wykonanych przez powoda robotach. Pozwana jednak nigdy nie przedłożyła dokumentu, potwierdzającego fakt dokonania takiej weryfikacji, zawierającego opis w/w wad i braków w pracach powoda. Pozwana nie wezwała też powoda do usunięcia stwierdzonych wad i braków i nie wyznaczyła mu w tym celu stosownego terminu. Pozwana niejako „przerzuciła” na sąd obowiązek ustalenia wad, które ujawniła w wyniku w/w „weryfikacji” prac powoda, w oparciu o zeznania świadków. Tymczasem, to pozwana stawiając zarzut wadliwego wykonania prac przez powoda powinna w procesie te wady wskazać. Dlatego też zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że nie ulega wątpliwości, iż wykryte przez nowego podwykonawcę uszkodzenia fizyczne wykryte już po podpisaniu protokołu nie mogą obciążać powoda, który po przerwaniu robót formalnie nie miał dostępu do pomieszczeń a odpowiedzialność za zabezpieczenie instalacji elektrycznych przed uszkodzeniem w wyniku wykonywania innych robót budowlanych w tym okresie spadała na kierownika budowy.

Pozwana postawiła też zarzut, iż biegły niezasadnie przyjął jako podstawę swoich wyliczeń ceny rynkowe, a nie wynagrodzenie umowne ustalone przez strony. Trzeba więc w tym miejscu wskazać, że biegły stwierdził w swojej opinii, że oferta powoda, która stanowiła podstawę do ustalenia przez strony warunków umowy, z analizy cen materiałów, robocizny, wykorzystania sprzętu została opracowana właśnie wg średnich cen rynkowych obowiązujących w IV kwartale roku 2012 na terenie województwa (...) (k-363). Zatem odwołanie się biegłego do cen rynkowych trudno uznać za pozbawione podstaw. Dodać też trzeba, że biegły co prawda stwierdził, że nie może dokładnie ocenić i oszacować wartości rynkowej prac powoda ale i tak ceny rynkowe we wszystkich obszarach prac na terenie województwa (...) są o 25 % niższe od cen obowiązujących w województwie (...). Biegły z całą stanowczością i odpowiedzialnością stwierdził więc, że wartość oferty powoda była zaniżona w stosunku do cen rynkowych obowiązujących na rynku (...) (k-364).

Jak już wyżej wskazano, biegły na rozprawie w dn. 7.10.2015 r. odpowiadał na pytania stron i pozwany nie zgłosił już nowych wniosków dowodowych

Na koniec Sąd Okręgowy pragnie zaznaczyć, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. (a do takiego zarzutu de facto sprowadza się apelacja pozwanego) wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej - niż przyjął sąd - wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie przez skarżącego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., II CK 293/02, LEX nr 151622). W judykaturze powszechnie przyjmuje się, że zarzucenie naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu podstaw tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99, LEX nr 52347; z dnia 2 kwietnia 2003 r., I CKN 160/01, LEX nr 78813; z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, LEX nr 164852; z dnia 29 czerwca 2004 r., II CK 393/03, LEX nr 585758). Jeżeli bowiem z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona ocena dowodów może być skutecznie podważona (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, OSNC 2000/7-8/139).

Zdaniem Sądu Okręgowego, apelacja pozwanej nie zawiera zarzutów, które mogłyby stanowić skuteczne podważenie oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Rejonowy.

Ostatecznie też pozwana, mimo podnoszonych zarzutów o wadliwości prac wykonanych przez powoda, a także mimo informacji zawartej w piśmie z dn. 23.11.2012 r. (k-45) , iż powód zostanie obciążony wszystkimi kosztami związanymi z usuwaniem wad, nie zgłosiła w niniejszym postępowaniu zarzutu potrącenia swojego ewentualnego roszczenia odszkodowawczego z wierzytelnością powoda. W związku z czym jej zarzut pominięcia przez Sąd Rejonowy faktur wystawionych przez podmioty trzecie, czy zeznań świadków, mających potwierdzić wykonanie lub poprawienie przez inne osoby prac powoda – należy uznać za niezasadny.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej (punkt 1 wyroku).

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c. (punkt 2 wyroku), w związku z czym pozwana zobowiązana jest zwrócić powodowi kwotę 1.200 zł. tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, zgodnie z § 6 pkt. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 j.t.).

SSO Elżbieta Kala SSO Marek Tauer SSR del. Artur Fornal