Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II S 19/16

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2016 roku.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący S.S.A. Robert Wróblewski (sprawozdawca)

Sędziowie: S.A. Grzegorz Kapera

S.A. Tadeusz Kiełbowicz

Protokolant: Anna Czarniecka

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej Dariusza Szyperskiego

po rozpoznaniu skargi

pełnomocnika Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjnego i Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w J.,

z dnia 20 maja 2016 roku (data wpływu 23 maja 2016 roku), na przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu o sygnaturze akt PO V Ds. 69.2016,

na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2004 roku Nr 179, poz. 1843; z późniejszymi zmianami) –

p o s t a n a w i a

1)  oddalić skargę pełnomocnika Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjnego i Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. jako niezasadną,

2)  kosztami postępowania obciążyć Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjne i Handlowe (...) sp. z o.o. z siedzibą w J., zaliczając na ich poczet wniesioną opłatę w wysokości 100 złotych.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjnego i Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. złożył w dniu 20 maja 2016 roku skargę na naruszenie prawa Spółki do rozpoznania sprawy o sygnaturze akt PO V Ds. 66.2016 w postępowaniu przygotowawczym, prowadzonym przez Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu, bez nieuzasadnionej zwłoki. Powyższa skarga wpłynęła do Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu w dniu 23 maja 2016 roku.

Skarżący wniósł o:

1.  stwierdzenie naruszenia prawa Pokrzywdzonej do rozpoznania i zakończenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez prokuraturę, w szczególności – Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu;

2.  niezwłocznego wyznaczenia prokuratora odpowiedzialnego za prawidłowe i terminowe prowadzenie czynności w związku z zawiadomieniem Pokrzywdzonej z 4 marca 2016 r. o popełnieniu przestępstwa, celem wykrycia sprawców przestępstwa i pociągnięcia ich do odpowiedzialności karnej;

3.  niezwłoczne przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów przez Pokrzywdzoną w jej pismach procesowych;

4.  zasądzenia od Skarbu Państwa – Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu na rzecz Pokrzywdzonej sumy pieniężnej w wysokości 20.000 zł;

5.  zasądzenia od Skarbu Państwa – Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu na rzecz Pokrzywdzonej opłat za czynności radcy prawnego przed organami wymiaru sprawiedliwości według norm przepisanych.

W ocenie skarżącego żądanie uzasadnione jest tym, że Prokuratura Okręgowa we Wrocławiu, do dnia złożenia skargi nie dokonała żadnych czynności merytorycznych w sprawie, czym narusza prawo pokrzywdzonej Spółki do rozpoznania i zakończenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

W odpowiedzi na powyższe, Prokurator wniósł o oddalenie skargi, jako niezasadnej.

Przystępując do rozpoznania skargi, Sąd Apelacyjny ustalił następujące fakty:

W dniu 4 marca 2016 roku złożono do Prokuratury Okręgowej w Legnicy zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.

Protokolarne zawiadomienie o przestępstwie przyjęto od R. K. – Prezesa zarządu spółki C. (...) w dniu 18 marca 2016 roku. Uwzględniając uzyskane dane Prokurator Okręgowy w Legnicy wystąpił z wnioskiem o rozpoznanie sporu o właściwość miejscową.

Prokurator Regionalny we Wrocławiu, w dniu 26 kwietnia 2016 roku, rozstrzygnął spór i uznał za właściwą do prowadzenia postępowania Prokuraturę Okręgową we Wrocławiu.

Sprawa przydzielona została referentowi, który jednak – po zapoznaniu się z nią – wystąpił z wnioskiem o wyłączenie ze sprawy z uwagi na okoliczności mogące wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności.

Wniosek uznano za uzasadniony. Uwzględniając go, postanowieniem z 19 maja 2016 roku, Zastępca Prokuratora Okręgowego we Wrocławiu zadecydował o wyłączeniu tego prokuratora. Tego samego dnia sprawę przydzielono nowemu referentowi, który – postanowieniem z dnia 25 maja 2016 roku – wszczął śledztwo.

Postanowieniami z dnia 14 czerwca 2016 roku prokurator rozstrzygnął o oddaleniu wniosków dowodowych złożonych przez pełnomocnika pokrzywdzonej Spółki.

Sąd Apelacyjny zważył ponadto, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim należy zważyć, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. 04.179.1843), z przewlekłością postępowania mamy do czynienia wówczas, gdy trwa ono dłużej, niż jest to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przy ocenie, czy doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki - zgodnie z art. 2 ust. 2 powołanej ustawy - należy mieć w szczególności na uwadze terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia tego postępowania, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Nie ulega zatem wątpliwości, że ocena, czy w konkretnej sprawie doszło do przewlekłości postępowania, nie powinna ograniczać się wyłącznie do upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, lecz jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi zachowanie określonych procedur.

W doktrynie i w rozstrzygnięciach w praktyce ugruntowało się stanowisko, że nie każda zwłoka może być przyczyną stwierdzenia przewlekłości, lecz jedynie zwłoka nieuzasadniona. Ocena, czy postępowanie trwa dłużej niż to konieczne, dokonywana musi być zawsze na podstawie zarówno analizy charakteru dokonywanych czynności, jak i stanu faktycznego sprawy.

W kontekście tychże kryteriów, Sąd Apelacyjny nie stwierdził, aby w toku postępowania przygotowawczego doszło w niniejszej sprawie do nieuzasadnionej bezczynności organów je prowadzących.

Skarżący zarzucił Prokuraturze Okręgowej we Wrocławiu niepodjęcie żadnych czynności merytorycznych, czym – w ocenie pełnomocnika – naruszono prawo pokrzywdzonej Spółki do rozpoznania i zakończenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Wniosek ten nie znajduje jednak odzwierciedlenia w aktach sprawy o sygnaturze PO V Ds. 69.2016. Otóż z akt sprawy wiadomo, że 18 marca 2016 roku, czyli w dwa tygodnie po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, przyjęto ustne zawiadomienie o przestępstwie od R. K. – Prezesa zarządu spółki C. (...). Na podstawie okoliczności zawartych w tym protokole konieczne stało się rozstrzygnięcie problemu procesowego, związanego z właściwością miejscową, a potem konieczna okazała się zmiana prokuratora referenta.

Nie powinno być wątpliwości, że przed przystąpieniem do przedsiębrania czynności merytorycznych, absolutnie konieczne stało się in concreto rozstrzygnięcie ww. kwestii procesowych. Należy podkreślić – kwestii o charakterze pierwszorzędnym dla rzetelnego postępowania karnego.

Nie oznacza to jednak, że Sąd Apelacyjny nie ma żadnych zastrzeżeń co do sprawności postępowania. Zważyć bowiem należy, że szybkość i sprawność postępowania nie jest celem samym w sobie, ale sposobem czy środkiem realizacji celów procesu karnego, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 1-3 k.p.k., a przede wszystkim w pkt 4 § 1 art. 2 k.p.k. A zatem postępowanie karne powinno być prowadzone sprawnie, aby do rozstrzygnięcia doszło w rozsądnym terminie.

Mając na uwadze powyższe uwagi, a także całościowo oceniając dotychczasowy sposób prowadzenia postępowania przygotowawczego, należy z całą mocą zwrócić uwagę na konieczność zintensyfikowania czynności procesowych, w celu jak najszybszego zakończenia tego etapu postępowania.

Wiadomo, że funkcją skargi na przewlekłość postępowania jest przede wszystkim niejako wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego.

Podkreślić tu jednak od razu trzeba, że sądy powinny bardzo ostrożnie formułować ewentualne zalecenia w odniesieniu do postępowania przygotowawczego, o co wnosi pełnomocnik w skardze. Otóż specyfika czynności podejmowanych w postępowaniu przygotowawczym, odmienna od postępowania sądowego taktyka i celowość działania, odmienne reguły, a także odrębność praktyki pracy prokuratora i konieczność analizy akt postępowania przygotowawczego rodzą istotne trudności w ocenie zarzutów. W konsekwencji mogą zatem wpływać także na celowość i trafność zaleceń formułowanych przez sąd. Zalecenia te z pewnością nie mogą dotyczyć sposobu zakończenia postępowania ani jego kierunku, nie mogą ingerować w czynności związane z zakresem stawianych zarzutów czy zawierać oceny stopnia uprawdopodobnienia postawionych w toku tego postępowania zarzutów. Zalecenia nie mogą zatem ingerować w merytoryczny kierunek działań.

Z powyższych względów należało oddalić skargę pełnomocnika Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjnego i Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. na przewlekłość postępowania przygotowawczego, a także obciążyć go kosztami postępowania, zaliczając na ich poczet wniesioną opłatę w wysokości 100 zł. Podstawę tego rozstrzygnięcia daje przepis art. 17 ust. 1 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2004 r. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.).

SSA Tadeusz Kiełbowicz SSA Robert Wróblewski SSA Grzegorz Kapera