Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2013 r. w Gdańsku

sprawy Z. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o prawo do renty

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 8 kwietnia 2013 r., sygn. akt IV U 2102/12

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 1088/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E., powołując się na przepisy: art. 12, art. 57 ust. 1 oraz art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił ustalenia Z. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że orzeczeniem z dnia 14 czerwca 2012 r. komisja lekarska ZUS orzekł, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł Z. D. kwestionując dokonaną w postępowaniu administracyjnym ocenę: stanu swojego zdrowia oraz wpływu rozpoznanych u niego schorzeń na jego zdolność do pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 08 kwietnia 2013 r. w sprawie IV U 2102/12 Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 25 czerwca 2012 r. w ten sposób, że ustalił Z. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Z. D. do dnia 26 kwietnia przebywał na świadczeniu re­habilitacyjnym (przez okres 12 miesięcy). Następnie wniósł o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził postępowanie orzecznicze. Zarówno lekarz orzecznik, jak i komisja lekarska ZUS uznali, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

W oparciu o powyższe orzeczenia, decyzją z dnia 26 czerwca 2012 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na niespełnienie przez niego podstawowej przesłanki, o jakiej mowa w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, którą jest istnienie niezdolności do pracy.

Ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję organu rentowego, domagając się ustalenia mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdol­ności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Pojęcie niezdolności do pracy, ustalenie której jest podstawą przyznania renty, precyzuje art. 12 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z ust. 1 niezdolna do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub czę­ściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl ust. 2 całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykony­wania jakiejkolwiek pracy.

Stosownie zaś do treści ust. 3 częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zważywszy na zakres wiadomości specjalistycznych niezbędnych do rozstrzygnięcia, Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: psychologa (celem przeprowadzenia nie­zbędnych testów dla ceny stopnia inteligencji i cech osobowościowych skarżącego) i psychia­try jako właściwego dla oceny schorzeń skarżącego.

Biegły psycholog przeprowadził badanie testem (...), w wyniku którego stwierdzono u skarżącego zarówno inteligencję jak i funkcje słowno-pojęciowe i wykonawcze na poziomie przeciętnym. W wyniku badania testem (...) stwierdzono znacznie podwyższony poziom lęku, cechy introwersyjne i unikanie kontaktów interpersonalnych. W ocenie biegłe­go psychologa wywiad i obserwacja ubezpieczonego wskazują na cechy typowe dla zaburzeń depresyjnych: obniżenie nastroju utrata zainteresowań, mniejsza energia, trudności ze sku­pieniem uwagi obniżona samoocena, pesymistyczne spostrzeganie przyszłych wydarzeń i myśli samobójcze.

Biegły psychiatra, oceniając stan psychiczny skarżącego, stwierdził: podporządkowanie i drażliwość w jego zachowaniu, zachowaną orientację auto i allopsychiczną, nastrój znacznie obniżony, nastawienie lękowe i rezygnacyjne, napęd psychoruchowy obniżony. Zdaniem bie­głego skarżący nie ujawnia produkcji psychotycznych, myśli suicydalne występują okresowo, pamięć dynamiczna i statyczna nieco obniżona, uwaga i koncentracja nieco zaburzone.

Biegły rozpoznał zaburzenia depresyjne, epizod umiarkowany, znaczne nasilenie dolegliwości. Zdaniem biegłego, skarżący wymaga leczenia stacjonarnego. W konsekwencji bie­gły uznał skarżącego za częściowo niezdolnego do pracy na okres roku, tj. od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r.

Organ rentowy zakwestionował wnioski zawarte w opinii biegłego psychiatry w przedmiocie przyjętej przez biegłego daty niezdolności do pracy. W ocenie tego organu nawet przyjmując, że nastąpiło istotne pogorszenie wymagające obecnie według biegłego ustalenia częściowej nie­zdolności do pracy, to nie można się zgodzić, że niezdolność ta istniała od dnia 27 kwietnia 2012 r., tj. od zakończenia świadczenia rehabilitacyjnego. Zdaniem organu rentowego okoliczność, że leczenie psychiatryczne było kontynuowane nie oznacza, że niezdolność do pracy istniała. Jak podkre­ślał ten organ, już w czasie rehabilitacji we wrześniu 2011 r., wskazywano na stopnio­wą poprawę samopoczucia i nastroju, dobre rokowania, pozytywną reakcję na psychoterapię. W konsekwencji organ rentowy wniósł o uzupełnienie opinii biegłych.

Ustosunkowując się do zastrzeżeń tego organu, biegły podtrzymał swoje wnioski, podnosząc, że zauważa pogorszenie stanu zdrowia skarżącego. Jak wskazał biegły, na podstawie tych samych faktów, doszedł on do odmiennych wniosków orzeczniczych, niż konsul­tant ZUS.

Organ rentowy podtrzymał swoje zastrzeżenia, wnosząc o powołanie nowego ze­społu biegłych.

Sąd Okręgowy uznał zasadność wniosku w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry w nowej osobie, albowiem opinia uzupełniająca nie dała pełnej odpo­wiedzi w przedmiocie zasadności przyjętej przez biegłego daty niezdolności ubezpieczonego do pracy w świetle podnoszonych przez ten organ okoliczności, że w czasie rehabilita­cji ubezpieczonego we wrześniu 2011 r. wskazywano na stopniową poprawę samopoczucia i nastroju, dobre rokowania, pozytywną reakcję na psychoterapię.

Biegły lekarza psychiatra w osobie lek. med. R. Ł. (1) na podstawie akt sprawy, dokumentacji medycznej i wykonanego badania doszedł do wniosku, że ubezpieczony ujawnia zaburzenia depresyjne o stosunkowo dużym nasileniu. Odnosząc się do argumentacji strony organu rentowego, że ubezpieczony czuł się dobrze w momencie badań wykonywanych przez lekarzy ZUS wskazywał, że ocena lekarzy leczących była inna, a przytoczona argumen­tacja tego organu, że poprawa nastąpiła po pobycie w sanatorium nie jest określeniem precy­zyjnym, gdyż w wypisie zanotowano „niewielka poprawa”. Zdaniem biegłego prawidłowej oceny dokonał lekarz prowadzący i biegły sądowy. W konsekwencji biegły uznał, że zaburze­nia depresyjne upośledzają w istotnym stopniu zdolność do pracy zawodowej skarżącego w okresie od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r.

Z opinią nie zgodził się organ rentowy, który powieliła swoją poprzednią argumentację, ponownie wnosząc o powołanie nowego zespołu biegłych.

Zdaniem Sądu I instancji stanowisko skarżącego w przedmiocie uznania go za niezdolnego do pra­cy zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten nie znalazł bowiem podstaw do kwestionowania żadnej z opinii wydanych przez biegłych sądowych. Opinie te, wbrew przekonaniu organu rentowego zasłu­gują na pełną akceptację, są jasne, spójne, wobec czego pozwalają na przyjęcie ustaleń bie­głych za prawidłowe i oparte o wszechstronną ocenę schorzeń skarżącego. Biegli uzasadnili swoje stanowisko bardzo szeroko i wnikliwie, a opinie wyjaśniają wszystkie istotne okolicz­ności dotyczące schorzeń wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego z opinii biegłych sądowych jednoznacznie wynika, że ubezpieczony ujawnia zaburzenia depresyjne o stosunkowo dużym nasileniu. Zarówno pierwszy jak i drugi biegły wskazują na brak poprawy w stanie zdrowia, wyprowadzając wnioski o niezdolności skarżącego do pracy. Sąd ten podkreślił, że w ocenie biegłych nastąpiło wręcz pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonego i wnioski co do pogorsze­nia stanu zdrowia zawarte w opiniach konsekwentnie wypływały z dokonanych przez bie­głych ustaleń dotyczących aktualnego stanu zdrowia badanego i zasługują na pełną aproba­tę.

Odnosząc się do podnoszonej przez organ rentowy kwestii daty powstania niezdolności do pra­cy, tj. dnia 27 kwietnia 2012 r., to Sąd I instancji zauważył, że organ ten, kwestionując tą datę, wska­zywał na poprawę stanu zdrowia skarżącego po jego pobycie w sanatorium, zaś z kolei biegły lek. psychiatra R. Ł., podkreślał, iż w wypisie tym odnotowano tylko „niewielką popra­wę”. Zdaniem tego Sądu w sytuacji, gdy skarżący przed pobytem w sanatorium był osobą niezdol­ną do pracy (niekwestionowane), to wyprowadzenie wniosku o jego zdolności do pracy tylko na tej podstawie, że w wyniku leczenia sanatoryjnego uzyskano niewielką poprawę, jest wnioskiem za daleko idącym, o ile nie został on poparty innym rozpoznaniem.

W informacji o przebytej rehabilitacji wskazano rozpoznanie zaburzenia adaptacyjno-depresyjne, lękowe. Sąd Okręgowy zauważył, że ubezpieczony od dnia 19 marca 2012 r. przebywał na oddziale dziennym PZP z rozpoznaniem „zaburzenia depresyjno- nawracające” i został wypisany w stanie objawowej poprawy dopiero w dniu 08 czerwca 2012 r.

Nadto Sąd ten pragnie, że pierwsze badanie przez biegłego lek. psychiatrę odbyło się w dniu 06 listopada 2012 r., a następne w dniu 30 stycznia 2013 r. Drugi biegły, wskazywał na pogorszenie stanu zdrowia skarżącego w odniesie­niu do stanu z listopada. Lekarz konsultant ZUS wydawał opinię w kwietniu 2012 r., tj. w trak­cie leczenia ubezpieczonego, które trwało na oddziale dziennym do czerwca 2012 r., tj. po okresie badania przez lek. konsultanta ZUS. Z powyższego wynika, że w kwietniu 2012 r., tj. po zakończeniu świadczenia rehabilitacyjnego skarżący nie był zdolny do pracy, na co wskazuje zakończenie leczenia w czerwcu 2012 r. Mając na uwadze okresy leczenia skarżącego zarów­no w sanatorium, jak i na oddziale dziennym PZP w O. i dokonane rozpoznania po ich zakończeniu, Sąd I instancji uznał, że biegli wyprowadzili trafne wnioski, że ubezpieczony nie od­zyskał zdolności do pracy po zakończeniu świadczenia rehabilitacyjnego.

W świetle opinii biegłych nie budziło wątpliwości tego Sądu, iż schorzenia psychiatryczne stwierdzone u skarżącego przez badających biegłych powodują na tyle istotne ograniczenia sprawności jego organizmu, że skutkują niezdolnością do pracy. O istnieniu niezdolności do pracy decyduje zaawansowanie rozpoznanych zmian chorobowych. Musi być ono na tyle duże, by powodować utratę zdolności co najmniej do wykonywania pracy zgodnej z posiada­nymi kwalifikacjami. Skarżący po zakończeniu świadczenia rehabilitacyjnego kontynuował leczenie, jak również co wynika z opinii biegłych i lekarza prowadzącego winien je konty­nuować w stacjonarnej placówce PZP i nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowy, że biegli rozpoznali u wnioskodawcy takie zaawansowanie zmian chorobowych, które pozwalało na uznanie, że po dniu 27 kwietnia 2012 r. jest on częściowo niezdolny do pracy.

W świetle powyższego Sąd ten uznał, iż decyzja organu rentowego nie była prawidłowa i stosownie do art. 477 (14) § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. zaskarżając ten wyrok w całości i zrzucając temu orzeczeniu:

1) naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 12 ust. 1 i 2, art. 13 ust. 1 i 2 oraz art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) poprzez przyjęcie, iż Z. D. jest częściowo niezdolny do pracy, a w konsekwencji przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r.,

2) błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez oparcie się na opinii biegłych, pomijających faktyczne przesłanki ustalenia niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy dokonał streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie, przytoczył treść art. 12 ust. 1 i 3, art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej oraz wskazał, że przy ocenie niezdolności do pracy należy brać pod uwagę nie tylko rodzaj schorzeń powodujących niezdolność do pracy, ale również wiek osoby ubiegającej się o świadczenie, czy też możliwe do przeprowadzenia zabiegi medyczne wpływające na poprawę stanu zdrowia, a także możliwość wykonywania dotychczasowej bądź innej pracy. Dopiero ocena tych wszystkich czynników składa się na wiedzę medyczną, o której mowa w ostatnim wskazanym powyżej przepisie.

W ocenie apelującego, w czasie badania ubezpieczonego przez biegłych sądowych, jego stan psychiczny był znacząco odmienny od ocen psychiatrycznych konsultantów ZUS wykonanych w kwietniu i czerwcu 2012 r., ponieważ nie stwierdzono wówczas ewidentnych odchyleń od normy, stan psychiczny oceniony został jako wyrównany, nie powodujący niezdolności do pracy. Tak więc wobec przyjęcia, iż u odwołującego nastąpiło istotne pogorszenie dolegliwości, uprawniające do rozpoznania zaburzeń depresyjnych - epizodu umiarkowanego w czasie badania przez biegłego w dniu 16 października 2012 r. należy przyjąć, iż częściowa niezdolność do pracy powstała od tej daty, nie zaś od dnia 27 kwietnia 2012 r.

Zdaniem organu rentowego biegły sądowy psychiatra nie jest uprawniony do podważania opinii specjalisty z zakresu tej samej gałęzi medycyny - konsultanta ZUS z dnia 01 czerwca 2012 r., który rozpoznał przebyte zaburzenia adaptacyjne oraz potwierdził dobry efekt dotychczasowego leczenia ambulatoryjnego w ramach (...) i 12 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego. Jak również nie ma żadnych uprawnień do kwestionowania wyników hospitalizacji psychiatrycznej ubezpieczonego w ramach oddziału dziennego, który został wypisany w stanie objawowej poprawy.

Organ ten wywodził dalej, że kilku lekarzy tej samej gałęzi medycyny, doświadczonych klinicystów z różnych ośrodków, obserwujących ubezpieczonego podczas rehabilitacji leczniczej o profilu psychologicznym oraz pobytu w oddziale dziennego pobytu w znacznie dłuższym przedziale czasowym wyraźnie podkreśla dobre wyniki dotychczasowego leczenia skarżącego, z poprawą w zakresie funkcjonowania społecznego i dobrym rokowaniem u osoby młodej, z głównie reaktywnym podłożem zaburzeń, a zatem pogorszenie stanu psychicznego wnioskodawcy nastąpiło w późniejszym okresie.

Wobec różnicy ustaleń biegłych o częściowej niezdolności do pracy przez skarżącego od dnia 27 kwietnia 2012 r., a stwierdzonego przez lekarzy konsultantów specjalistów z zakresu psychiatrii w kwietniu i czerwcu 2012 r. stanu zdrowia psychicznego wnioskodawcy w okresie „ranliwym” szczególnie dla ustalanego czasu powstania niezdolności do pracy, wniosek o powołanie nowego zespołu biegłych sądowych, bardziej doświadczonych klinicznie np. ze środowiska akademickiego nie został przez Sąd I instancji uwzględniony.

W związku z powyższym, w ocenie apelującego, zaskarżony wyrok przyznający wnioskodawcy prawo do częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 kwietnia 2012 r. pozostaje w sprzeczności z faktem stwierdzonej w tym okresie poprawy zdrowia ubezpieczonego, pomimo dopiero w późniejszym okresie stwierdzonego przez biegłych nasilenia zaburzeń depresyjnych.

W konkluzji apelacji organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Z treści apelacji wynika zarzut poczynienia przez ten Sąd błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia, poprzez uznanie, w oparciu o sporządzone w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych lekarzy, że wnioskodawca jest okresowo, częściowo niezdolny do pracy od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r.

Podkreślenia wymaga, że skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 r. w sprawie III CK 245/04, publik. LEX 174185).

Do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest wystarczające przekonanie apelującego o innej, niż przyjęta wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich ocenie odmiennej niż przeprowadzona przez Sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/00, publik. LEX nr 40424 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie I ACa 1116/2005, publik. LEX nr 194518).

W ocenie Sądu II instancji organ rentowy nie zdołał wykazać wadliwości rozumowania Sądu Okręgowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy zachodzą w niniejszej sprawie łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 57 ust. 1 lub ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną) przesłanki ustalenia Z. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

U podstaw dokonanej przez Sąd I instancji oceny zdolności Z. D. do pracy leżały w istocie sporządzone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym opinie biegłych sądowych lekarzy: psychologa mgr E. W. z dnia 05 października 2012 r. (k. 21-22 akt sprawy) oraz psychiatry lek. med. R. Ł. (1) z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy).

Sąd Apelacyjny wskazał, że opinia biegłego podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. wyrok S.N. z dnia 21 października 2004 r. w sprawie V CK 143/04, publik. LEX nr 585885).

Sąd ten stwierdził, iż sporządzone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym opinie biegłych sądowych lekarzy odpowiadają wymogom stawianym przez przepis art. 285 § 1 k.p.c., ponieważ nie tylko umożliwiają ich sądową kontrolę, ale nadto uzasadnienia są przystępne i zrozumiałe dla osób nie dysponujących wiedzą medyczną, zaś wnioski sformułowane zostały jasno i czytelnie.

Opinie te sporządzone zostały przez lekarzy o specjalności adekwatnej do schorzeń, na które cierpi Z. D.. Treść tych opinii świadczy o tym, że ich wydanie poprzedzone zostało rzetelną i wnikliwą analizą zgromadzonych w sprawie dowodów, mających wpływ na wyrażone w tych opiniach finalne ustalenia. Biegli sądowi lekarze przekonywująco i logicznie uzasadnili swoje stanowisko.

Zdaniem Sądu II instancji dokonana przez tych biegłych ocena wpływu rozpoznanych u wnioskodawcy schorzeń na jego zdolność do pracy uwzględnia zarówno wymienione w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej czynniki medyczne, jak i wymienione w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej czynniki zawodowe. Treść wniosków końcowych opinii biegłych sądowych lekarzy koresponduje z zawartymi w tych opiniach opisami badań przedmiotowych.

W zaświadczeniu o stanie zdrowia z dnia 27 marca 2012 r. (k. 82 akt dok. lek. ZUS) jako chorobę podstawową rozpoznano u Z. D. przedłużoną reakcję depresyjną, zaś jako chorobę współistniejącą nadciśnienie tętnicze.

Zaskarżoną decyzję z dnia 25 czerwca 2012 r. (k. 32 akt ren. ZUS) organ rentowy wydał w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 14 czerwca 2012 r. (k. 31 akt ren. lek. ZUS i k. 100 akt dok. lek. ZUS), w którym wskazano, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

U podstaw tego orzeczenia leżało dokonane przez lekarzy konsultantów ZUS (psychiatrów) w opiniach: z dnia 17 kwietnia 2012 r. (k. 83-84 akt dok. lek. ZUS) i z dnia 01 czerwca 2012 r. (k. 97-99 akt dok. lek. ZUS) ustalenie, że po zakończeniu terapii w dziennym oddziale psychiatrycznym wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

W świetle powyższych okoliczności za kluczowe dla oceny zdolności Z. D. do pracy zarobkowej uznać należy ustalenie wpływu rozpoznanych u niego schorzeń psychiatrycznych na sprawność jego organizmu.

Dla uznania wnioskodawcy za niezdolnego do pracy konieczne jest, aby naruszenie sprawności organizmu powodowało, co najmniej utratę w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej).

Z treści art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej wynika bowiem, że nie ma niezdolności do pracy w przypadku, gdy naruszenie sprawności organizmu nie jest przeszkodą do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi lub możliwymi do nabycia kwalifikacjami (por. uzasadnienie wyroku S.N. z dnia 17 kwietnia 2008 r. w sprawie II UK 192/07, publik. LEX nr 511705).

Kluczowa dla stwierdzenia, czy rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia czynią go niezdolnym do pracy, jest zatem ocena elementu „znaczności” ograniczenia jego zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji na skutek wynikających z powyższych schorzeń przeciwwskazań.

Zaznaczyć bowiem należy, że niezdolność do pracy w stopniu mniejszym niż „znaczny” nie jest niezdolnością do pracy objętą ochroną rentową (por. wyrok S.N. z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie I UK 22/10, publik. LEX nr 607130).

Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze zawodowe – tokarz (wywiad zawodowy N-10 k. 88 akt dok. lek. ZUS), dotychczas pracował na stanowiskach: mistrza (świadectwo pracy k. 4-4v. akt ren. ZUS), aplikanta, pracownika sklepu seniora, menadżera zawodu –stażysty, pracownika sklepu seniora (świadectwo pracy k. 5 akt ren. ZUS) oraz zastępcy kierownika sklepu (świadectwo pracy k. 6 akt ren. ZUS), a zatem dla oceny wpływu rozpoznanego u niego schorzenia psychiatrycznego na zdolność do pracy przyjąć należy zarówno jego kwalifikacje formalne, jak i kwalifikacje rzeczywiste, wynikające z dotychczasowego doświadczenia zawodowego.

W świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego wykonywanie pracy tokarza (odpowiadającej kwalifikacjom formalnym ubezpieczonego), jak i świadczenie innych prac fizycznych (odpowiadających jego kwalifikacjom rzeczywistym) wiąże się nieodłącznie z długotrwałym, znacznym wysiłkiem fizycznym, wymaga zachowania sprawności ruchowej, w tym w szczególności sprawności manualnej oraz utrzymywania wymuszonej pozycji ciała. Natomiast wykonywanie pracy na stanowisku menadżera lub zastępcy kierownika sklepu (odpowiadającej jego kwalifikacjom rzeczywistym) wymaga zachowania pełnej sprawności psycho-intelektualnej, sprawności motorycznej oraz wymuszonej pozycji ciała. Natomiast zarówno wykonywanie prac fizycznych takich jak: praca tokarza, czy praca sprzedawcy, jak i wykonywanie pracy umysłowej na stanowiskach kierowniczych wiąże się z koniecznością pracy w dużych zespołach ludzkich, co determinuje wymóg sprawnej komunikacji interpersonalnej.

Powyższe znajduje częściowe oparcie w treści dokumentu w postaci wywiadu zawodowego dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego ZUS N-10 z dnia 24 maja 2012 r. (k. 88 akt dok. lek. ZUS), z którego wynika, że praca na ostatnio zajmowanym stanowisku – zastępcy kierownika sklepu była średnio-ciężką, samodzielną pracą z przewagą wysiłku umysłowego, wymagającą: szczególnej koncentracji, sprawności obu rąk, chodzenia, wymuszonej pozycji ciała i rytmu zmianowego, wykonywaną wewnątrz pomieszczenia.

Treść wniosków końcowych opinii biegłych sądowych lekarzy: psychologa mgr E. W. z dnia 05 października 2012 r. (k. 21-22 akt sprawy) oraz psychiatry lek. med. R. Ł. (1) z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) wskazuje, że u Z. D. występują objawy typowe dla zaburzeń depresyjnych o dużym nasileniu w postaci: obniżenia nastroju, utraty zainteresowań, mniejszej energii, trudności ze skupieniem uwagi, obniżonej samooceny, czy pesymistycznej oceny przyszłości.

W świetle powyższych opinii zasadne jest przyjęcie, że objawy towarzyszące stwierdzonym u wnioskodawcy zaburzeniom depresyjnym o dużym nasileniu w znaczącym stopniu upośledzają zdolność wnioskodawcy do pracy umysłowej oraz wykonywanej w dużych zespołach ludzkich.

Zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego jest zatem uznanie, że rozpoznane u ubezpieczonego schorzenie w znacznym stopniu ogranicza jego zdolność do wykonywania pracy odpowiadającej poziomowi jego formalnych i rzeczywistych kwalifikacji.

Wniosków końcowych w/w sporządzonych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym opinii biegłych sądowych lekarzy nie podważa stanowisko organu rentowego, wyrażone w zastrzeżeniach z dnia 18 lutego 2013 r. (k. 82-83 akt sprawy) oraz powtórzone w uzasadnieniu apelacji (k. 113-114 akt sprawy), zgodnie z którym biegły sądowy psychiatra nie jest upoważniony do podważania opinii lekarza konsultanta ZUS (psychiatry) z dnia 01 czerwca 2012 r. (k. 97-99 akt dok. lek. ZUS), który potwierdził dobry efekt dotychczasowego leczenia ambulatoryjnego w ramach (...) i okresu 12 miesięcy pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, jak również kwestionowania wyników hospitalizacji psychiatrycznej ubezpieczonego w ramach oddziału dziennego od dnia 19 marca 2012 r. do dnia 08 czerwca 2012 r.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że orzeczenie właściwego lekarza orzecznika ZUS, wydawane ze względu na specjalne wiadomości (kwalifikacje) lekarza podlega weryfikacyjnej ocenie w postępowaniu sądowym, ale z zachowaniem specjalistycznego warunku takiej weryfikacji. Sąd Ubezpieczeń Społecznych nie może dokonywać ustaleń w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych w oderwaniu albo z pominięciem dowodu z biegłych (por. wyrok z dnia 15 września 2009 r. w sprawie I UK 1/09, publik. LEX nr 574538).

Tym samym dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy o specjalizacji, odpowiadającej rodzajowi schorzeń ubezpieczonego, jest nieodzowne w postępowaniu sądowo-odwoławczym od decyzji organu rentowego w przedmiocie prawa do świadczenia uzależnionego od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji i służy weryfikacji, dokonanej w postępowaniu administracyjnym, oceny stanu zdrowia i wpływu rozpoznanych schorzeń na zdolność do pracy zarobkowej. Sąd Ubezpieczeń Społecznych nie dysponując wiedzą specjalistyczną z zakresu medycyny musi polegać na ocenie tych okoliczności dokonanej przez biegłych sądowych lekarzy odpowiednich specjalizacji i dokonuje oceny wniosków końcowych sporządzonych przez nich opinii w oparciu o kryteria logiki i doświadczenia życiowego. Chybione jest zatem podważanie przez apelującego wniosków końcowych opinii biegłego sądowego psychiatry z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) w oparciu o wskazane wyżej okoliczności.

Na marginesie dodać w tym miejscu należy, że Sąd I instancji zasadnie uwzględnił wnioski organu rentowego: o uzupełnienie opinii biegłego sądowego psychiatry lek. med. M. K. z dnia 06 listopada 2012 (k. 41-42v. akt sprawy) oraz o dopuszczenie dowodu z opinii nowego biegłego sądowego psychiatry na okoliczność stanu zdrowia wnioskodawcy oraz wpływu rozpoznanych u niego schorzeń na jego zdolność do pracy (k. 59-60 akt sprawy).

Ponadto we wnioskach końcowych opinii sądowo-psychiatrycznej z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) biegły sądowy psychiatra lek. med. R. Ł. (1) wyczerpująco odniósł się do stanowiska organu rentowego zaprezentowanego w zastrzeżeniach do opinii biegłych: z dnia 27 listopada 2012 r. (k. 41-42v. akt sprawy) oraz z dnia 18 lutego 2013 r. (k. 82-83 akt sprawy) wskazując, że ocena lekarzy orzeczników Zakładu dotycząca stanu zdrowia psychicznego ubezpieczonego odbiegała od oceny: lekarzy prowadzących oraz biegłych sądowych lekarzy, zaś powołana „poprawa” jaka podobno nastąpiła po pobycie w sanatorium nie jest określeniem precyzyjnym, gdyż w wypisie zanotowano „niewielka poprawa”.

Odnosząc się do zgłoszonego przez organ rentowy w zastrzeżeniach z dnia 18 lutego 2013 r. (k. 82-83 akt sprawy) wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii nowego zespołu biegłych: psychologa i psychiatry Sąd II instancji wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie zachodziła potrzeba dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii od innych biegłych sądowych tych samych specjalizacji, ponieważ opinie biegłych sądowych lekarzy: psychologa mgr E. W. z dnia 05 października 2012 r. (k. 21-22 akt sprawy) oraz psychiatry lek. med. R. Ł. (1) z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) są jasne i kompletne, w pełni odnoszą się do zagadnień będących ich przedmiotem, wnioski końcowe nie budzą wątpliwości w świetle zasad logiki, wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a jednocześnie w/w opinie zostały sporządzone w sposób umożliwiający prześledzenie z punktu widzenia tych zasad toku rozumowania tych biegłych (por. wyrok S.N. z dnia 24 sierpnia 2011 r. w sprawie IV CSK 551/10, publik. LEX nr 1129153).

Zasadnie zatem Sąd Okręgowy uznając, że sprawa została dostatecznie wyjaśniona, na mocy art. 217 § 3 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym od dnia 03 maja 2012 r., w zw. z art. 227 k.p.c. orzekł, jak w postanowieniu z dnia 08 kwietnia 2013 r. w sprawie IV U 2102/12 (k. 95 akt sprawy).

W związku z powyższym prawidłowo Sąd ten uznał sporządzone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym opinie biegłych sądowych: psychologa mgr E. W. z dnia 05 października 2012 r. (k. 21-22 akt sprawy) oraz psychiatry lek. med. R. Ł. (1) z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) za miarodajne dla ustalenia: stanu zdrowia psychicznego wnioskodawcy oraz wpływu rozpoznanych u niego schorzeń psychicznych na jego zdolność do wykonywania pracy zarobkowej.

Odmienna ocena przeprowadzonych przez Sąd I instancji dowodów, zaprezentowana przez organ rentowy w apelacji (k. 113-114 akt sprawy), zgodnie z którą rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia psychiatryczne w okresie od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 15 października 2012 r. nie ograniczały w znaczącym stopniu jego zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie znajduje oparcia w zgromadzonych w niniejszej sprawie dowodach, ponadto jest sprzeczna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a tym samym stanowi jedynie gołosłowną polemikę z merytorycznie uzasadnionym stanowiskiem biegłych sądowych lekarzy.

Na marginesie podkreślenia w tym miejscu wymaga, że orzeczeniem z dnia 13 czerwca 2013 r. (k. 140-140v. akt sprawy) lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż Z. D. jest częściowo niezdolny do pracy od dnia zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego (tj. od dnia 27 kwietnia 2012 r.) do dnia 30 czerwca 2014 r.

Dla ustalenia wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy konieczne jest spełnienie łącznie wszystkich przesłanek z art. 57 ust. 1 pkt 1-3 ustawy emerytalnej, w tym spornej przesłanki w postaci niezdolności do pracy z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Ponieważ przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, a w szczególności dowody z opinii biegłych sądowych lekarzy: psychologa mgr E. W. z dnia 05 października 2012 r. (k. 21-22 akt sprawy) oraz psychiatry lek. med. R. Ł. (1) z dnia 10 sierpnia 2012 r. (k. 69-69v. akt sprawy) wykazały, że Z. D. jest okresowo od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r., częściowo niezdolny do pracy, a zatem brak jest podstaw prawnych do odmowy ustalenia mu prawa do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznając, że przeprowadzone w przedmiotowej sprawie dowody dają miarodajne podstawy do przyjęcia, że Z. D. jest okresowo, częściowo niezdolny do pracy od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia 26 kwietnia 2013 r., dokonał prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. Apelacja organu rentowego nie zdołała podważyć oceny dokonanej przez ten Sąd.

Za bezzasadne uznać zatem należy podniesione w apelacji tego organu zarzuty: poczynienia błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 12 ust. 1 i 3, art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego, a w szczególności art. 12 ust. 1 pkt 2 oraz art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej są zaś bezprzedmiotowe, ponieważ przepisy te w ogóle nie znajdowały zastosowania w niniejszej sprawie.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.