Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka I. G. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...)S.A. w W. na swoją rzecz kwoty 60.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zadośćuczynienia z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że na skutek w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 19 kwietnia 2006 r., którego sprawca korzystał z ochrony ubezpieczeniowej u pozwanego, zmarł jej mąż J. G.. Podała, że ból i żal związany ze stratą najbliższej osoby nadal jej towarzyszy.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu wskazując, że w stanie prawnym obowiązującym w dniu zdarzenia brak było podstaw do przyznania zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych polegających na szczególnej więzi emocjonalnej ze zmarłym i prawie do życia w rodzinie. Stwierdził także, że odpowiedzialności ubezpieczyciela za takie naruszenie nie kreuje także art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który mówi o odszkodowaniu dla osoby bezpośrednio poszkodowanej. Nadto pozwany zakwestionował roszczenie co do wysokości uznając je za rażąco wygórowane.

Wyrokiem z dnia 23 września 2014 r. Sąd Rejonowy w Szubinie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty (punkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (punkt II), zasądził do pozwanego na rzecz powódki kwotę 812 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu (punkt III) oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w . Szubinie kwotę 1.000 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych (punkt IV).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach natury prawnej:

W dniu 19 kwietnia 2006 r. w Z. E. S. kierując samochodem ciężarowym marki S. w sposób nieumyślny naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że wprowadził do ruchu niesprawny technicznie samochód ze zbyt długim ładunkiem, wystającym poza tylną oś przyczep, gdzie podczas jazdy nastąpiło rozłączenie drążka w układzie kierowniczym, w wyniku czego utracił panowanie nad prowadzonym pojazdem i zjechał na prawe pobocze drogi uderzając w rosnąc tam drzewo.

1

Na skutek wypadku pasażer pojazdu J. G. - mąż powódki - zmarł w wyniku odniesionych obrażeń ciała. E. S. został skazany prawomocnym wyrokiem karnym. Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca, korzystał z ochrony ubezpieczeniowej u pozwanego.

Powódka i J. G. byli małżeństwem od 1974 r. Do chwili śmierci J. G. przeżyli razem 32 lata. Małżonkowie byli zgodnym małżeństwem, wychowali trzech synów, którzy w dniu śmierci J. G. byli dorośli. Jeden nich mieszka w S. i w chwili śmierci ojca musiał zajmować się ciężarną żoną, drugi pracował w żegludze śródlądowej, a trzeci odbywał służbę wojskową. Śmierć męża była dla powódki traumatycznym wydarzeniem, z którym musiała uporać się praktycznie sama. Szok związany z nagłym odejściem bliskiej osoby wywołał u niej lęki, smutek, stanu napięcia i wycofanie się z życia rodzinnego. Stan ten spowodował wystąpienie u powódki epizodu depresyjnego, z tego powodu leczyła się w Poradni (...) w S.. Zażywała przypisane jej leki.

Powódka od dwóch lat przebywa na emeryturze. Mieszka sama. Nie zawarła ponownie małżeństwa, ani też nie związała się z innym mężczyzną. Często nadal wspomina męża, z powodu jego braku odczuwa smutek. Do tej pory nie pogodziła się z jego śmiercią. Codziennie chodzi na grób męża.

W maju 2010 r. powódka wystąpiła z pozwem przeciwko pozwanemu o zasądzenie kwoty 12.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża (art. 446 § 3 k.c). Uzasadniając to roszczenie powódka powołała się na poczucie krzywdy osłabiające jej aktywność życiową. Przyznała, że pozwany dotąd wypłacił jej 18.000 zł. Wyrokiem zaocznym z dnia 22 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Szubinie uwzględnił roszczenie w całości. Łącznie pozwany wypłacił powódce kwotę 30.000 zł, które ta zdeponowała na koncie bankowym przeznaczając je wyłącznie na zakup opału na ogrzanie mieszkania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, zeznań świadka oraz ^ powódki.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w części do kwoty 20.000 zł. Zerwanie więzi rodzinnej w związku ze śmiercią męża, w okolicznościach którym pozwany nie zaprzeczył, stanowi naruszenie dóbr osobistych powódki. Skutkiem tego doznała ona krzywdy w postaci osamotnienia, osłabienia aktywności życiowej, utraty sensu wykonywania codziennych czynności. Dolegliwości te przybrały nawet formę epizody depresyjnego. Z tych względów kwota 20.000 zł stanowi odpowiednie i wystarczające zadośćuczynienie.

2

Uzupełnia ona również wcześniej wypłaconą przez pozwanego kwotę 30.000 zł tytułem odszkodowania.

Po przytoczeniu treści art. 448 k.c. i wyjaśnieniu przesłanek zasądzenia zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych Sąd wskazał, że w sprawie niewątpliwie doszło do naruszenie dobra osobistego powódki w postaci zerwania szczególnej więzi emocjonalnej ze zmarłym mężem, jednakże roszczenie przekraczające kwotę 20.000 zł było nadmiernie wygórowane.

Z tych względów Sąd orzekł jak w punkcie I i II wyroku, zaś o kosztach procesu postanowił na podstawie art. 100 k.p.c. Natomiast o kosztach sądowych orzekł na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od wyroku wniosła powódka zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni tych przepisów, polegającej na tym, iż przy prawidłowej ocenie stanu faktycznego dokonał oceny przedmiotu roszczenia pod kątem naprawienia szkody majątkowej, podczas gdy na podstawie tych przepisów Sąd powinien odnosić się wyłącznie do zadośćuczynienia. Nadto pozwana zarzuciła naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę dowodów i błąd w subsumcji polegający na uznaniu, że przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia, wypłacone odszkodowanie winno skutkować jego obniżeniem. Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę wyroku w punktach II i III poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz dodatkowej kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu a obie instancje.

Zażalenie w przedmiocie kosztów procesu wniósł pozwany zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i pominięcie zasądzenia od powódka na rzecz pozwanego kwoty 2.400 zł tytułem zwrotu należnych kosztów procesu. Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia, poprzez uzupełnienie punktu III orzeczenia przez dodanie orzeczenia o zasądzeniu od powódki na rzecz pozwanego kwoty 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki w części była zasadna.

3

Sąd Okręgowy jako Sąd meriti dokonał ponownej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, co prowadziło do wniosku, że poczynione ustalenia Sądu Rejonowego nie mogły prowadzić do aprobaty ustalonej wysokości zadośćuczynienia.

Tym samym zasadny okazał się zarzut naruszenia art. 448 k.c. jak i przepisu art. 233 § 1 k.p.c, skutkujący dowolną oceną dowodów przez pominięcie rozmiaru krzywdy, jakiej powódka doznała bezpośrednio po śmierci męża, i w rezultacie przyznanie jej zadośćuczynienia w kwocie rażąco zaniżonej.

Celem zadośćuczynienia z art. 448 k.c. za śmierć osoby bliskiej jest złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią i pomoc w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej. Rolą zadośćuczynienia jest zapobieżenie trwania naruszenia negatywnych doznań, jakie powstały na skutek nagłego zerwania więzi rodzinnej - tu powódki z jej mężem. Tym samym zadośćuczynienie ma kompensować odczuwalną stratę, osamotnienie i nie może być rażąco niskie.

A z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Powódka dochodziła kwoty 60 000 zł z tytułu zadośćuczynienia na etapie postępowania szkodowego z tego tytułu pozwany jej nie przyznał żadnej kwoty, co jest niesporne.

Z kolei Sąd Rejonowy w Szubinie w sprawie 1 C 52/10 rozstrzygnął w przedmiocie odszkodowania z art. 446§3 k.c. Kwota odszkodowania zasądzona na rzecz powódki w kwocie 12 000 zł nie może i nie powinna być uwzględniona przy ocenie wysokości odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, mając na uwadze dotychczasowe orzecznictwo sądów powszechnych, traktujące zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej jako instrument umożliwiający wyrównanie osobie najbliższej własnej szkody niemajątkowej /por. uchwała SN z 7.11.2012r. /III CZP 67/2012r. czy Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18.02.2015r. VI Aca 510/14, Lex nr 1665880/ uznał, że zasądzenie kwoty 20 000 zł na rzecz powódki jest rażąco niskie.

Sąd Rejonowy nie dostrzegł tego, że powódka przedwcześnie i nagle utraciła męża, a więc osobę najbliższą, stąd jej cierpienie i rozmiar krzywdy były znaczne.

Tym samym były podstawy do skorygowania przez Sąd Odwoławczy kwoty zadośćuczynienia, jako rażąco niskiego i podwyższenie tej kwoty do 40 000 zł łącznie, o czym orzekł Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku /art. 386§1 k.p.c./.

Konsekwencją zmiany wysokości zasądzonej kwoty była zmiana w zakresie zasądzonych na rzecz powódki kosztów procesu, o czym orzekł Sąd Okręgowy w punkcie I b

4

swojego wyroku poprzez zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kwoty 1217 zł. Powódka bowiem domagała się zasądzenia kwoty 60 000 zł, a kwota zasądzona to 40 000 zł, a zatem wygrała proces w 2/3, pozwany zaś w 1/3. Stąd powódce należała się kwota 2417 zł a pozwanemu 1217 zł, a przy zastosowaniu art. 100 k.p.c., ostatecznie zasądzono kwotę 1217 zł na mocy art. 98 k.p.c.

Konsekwencją tego rozstrzygnięcia było oczywiście oddalenie zażalenia jako bezzasadnego.

Wobec oddalenia apelacji na mocy art. 385 k.p.c. co do kwoty 20 000 zł, Sąd
Okręgowy w zakresie kosztów postępowania apelacyjnego orzekł na mocy art. 100 k.p.c. w
zw. z art. 108§1 k.p.c.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem

5