Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.

w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 5 listopada 2015 r. sygn. akt I C 885/15

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że wymienioną w punkcie I wyroku datę „5 listopada” zastępuje datą „30 września” zaś roszczenie w zakresie odsetek za wcześniejszy okres oddala;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1 800zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Robert Jurga SSA Barbara Górzanowska SSA Sławomir Jamróg

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 maja 2016 r.

Powódka M. D. działająca przez matkę U. D., domagała się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 80.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa, tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c., w związku ze śmiercią jej ojca P. D. w wyniku wypadku drogowego, do którego doszło w dniu 17 września 2011 r. w B., z winy kierowcy ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej przez stronę pozwaną.

Strona pozwana wniosła o odrzucenie pozwu względnie o oddalenie powództwa zarzucając, że przyznała powódce zadośćuczynienie w wysokości 45.000 zł na mocy ugody zawartej w dniu 1 marca 2013 r. pomiędzy matką małoletniej powódki reprezentowanej dodatkowo przez profesjonalnego pełnomocnika, a stroną pozwaną, w oparciu o art. 446 § 3 i 4 k.c., która to ugoda miała zaspokajać wszystkie roszczenia odszkodowawcze powódki w związku ze śmiercią jej ojca.

Wyrokiem z dnia 5 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny zasądził od pozwanego ubezpieczyciela na rzecz powódki kwotę 50.000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 5 listopada 2015 roku; w pozostałym zakresie powództwo oddalił; zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 867 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.500 zł tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy podał, że na skutek wypadku samochodowego z dnia 17 września 2011 r. śmierć poniósł P. D. – ojciec małoletniej powódki M. D., a jego sprawca został uznany za winnego i skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres pięciu lat próby prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...)w K. z dnia 22 lutego 2012 r., sygn. IX K 44/12/K. Pojazd sprawcy szkody ubezpieczony był w zakresie OC u pozwanego ubezpieczyciela Towarzystwa (...) S.A. w W., który przeprowadził likwidację szkody. Na mocy decyzji z dnia 7 lutego 2012 r. wypłacił on małoletniej powódce kwotę 15.000 zł, a następnie 1 marca 2013 r. jeszcze 30.000 zł, po zawarciu ugody, w której powódkę reprezentowała jej matka U. D. i profesjonalny pełnomocnik. Łącznie była to kwota 45.000 zł, w tym 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Powódka w chwili śmierci ojca miała 8 lat i uczyła się w szkole podstawowej. Powódka była pierwszym dzieckiem P. D. i U. D., urodziła się 5 lat po ślubie, była wyczekiwanych dzieckiem. Powódka dużo czasu spędzała z ojcem, który poświęcał jej wiele uwagi, troszczył się o nią. P. D. pracował w formie budowlanej i czasami wyjeżdżał w tygodniowe delegacje, jednak najczęściej bywał codziennie w domu. Powódka spędzała weekendy razem z ojcem na zakupach, spacerach czy jeździe na rowerach, łyżwach lub nartach. Czas spędzony z ojcem był dla niej bardzo cenny, cieszyła się tymi wspólnymi chwilami. Powódka miała bardzo dobre, bliskie relacje z ojcem. O śmierci P. D. małoletnia dowiedziała się od matki, rozumiała co się stało, zaczęła płakać i jąkać się pytając jak doszło do śmierci taty. Matka powódki zdecydowała, że córki nie będą obecne na pogrzebie. Dopiero po uroczystościach pogrzebowych małoletnia odwiedziła grób ojca. Przez pewien czas miała problemy ze snem, budziła się w nocy z płaczem. Matka musiała ją uspokajać i usypiać, rozmawiały o braku P. D.. Powódka miała problemy z koncentracja i skupieniem się na nauce w szkole. U. D. była z córką dwukrotnie u psychologa, jednak nie podjęła dłuższego leczenia. Obecnie powódka uczęszcza do 6 klasy szkoły podstawowej, nie ma trudności w nauce, jednak czasem lekceważy obowiązki szkolne. Ma problemy z koncentracją, jest nerwowa, zdarzają się jej wybuchy złości. Wcześniej była pogodnym i beztroskim dzieckiem, teraz często bywa zamyślona, myśli o zmarłym ojcu, wspomina go. W trakcie świąt przygotowuje koszulę ojca i miejsce przy stole wspominając zmarłego. Pierwszy rok po śmierci P. D. był dla rodziny i samej małoletniej najcięższy, jednak z czasem jest coraz lepiej. Powódka wspólnie z matką i siostrami pogodziły się z zaistniałą sytuacją i starają się żyć normalnie.

Ustalając stan psychiczny małoletniej powódki i zakres doznanych cierpień psychicznych Sąd Okręgowy oparł się na zeznaniach świadków natomiast oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa uzasadniając, że chociaż małoletnia była dwukrotnie konsultowana psychologicznie, to nie wymagała stałego leczenia i brak jest dokumentacji medycznej w tym zakresie, która mogłaby podlegać badaniu przez biegłego.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do łączącej strony ugody zawartej w postępowaniu likwidacyjnym szkody Sąd stwierdził, że w zakresie dotyczącym przysporzenia majątku dziecka matka powódki jako jej przedstawiciel ustawowy mogła dokonać tych czynności jako nieprzekraczających zwykłego zarządu. Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16.11.1982 r., sygn. akt I CR 234/82 ( LEX nr 8486) reprezentacja rodzica w sprawach majątkowych dziecka, jeśli obejmuje czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, wymaga umocowania udzielonego przez Sąd opiekuńczy (art. 101 § 3 k.r.o.). Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Konsekwencją braku zezwolenia Sądu opiekuńczego z art. 101 § 3 k.r.o. jest nieważność dokonanej czynności (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17.10.2000 r., I CKN 319/00 LEX nr 536776). Sąd pierwszej instancji stwierdził zatem, że tylko w zakresie zrzeczenia się w ugodzie dochodzenia dalszych roszczeń związanych ze śmiercią ojca małoletniej powódki można mówić o nieważności takiego oświadczenia zdziałanego bez zgody sądu opiekuńczego, natomiast pozostała część ugody, zgodnie z którą doszło do przysporzenia w majątku dziecka jest ważna i w zakresie nie objętych ugodą a przysługujących powódce roszczeń pozew nie mógł być odrzucony.

Uwzględniając kompensacyjny charakter zadośćuczynienia oraz to, że powinno ono być odpowiednie i uwzględniać wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez poszkodowanego krzywdy, Sąd Okręgowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione, a mianowicie co do kwoty 50.000 zł. Sąd podał, że dla małoletniej powódki zmarły ojciec był autorytetem, czułym opiekunem, nauczycielem, osobą zapewniającą poczucie bezpieczeństwa. Powódka była jego pierworodną córką, wyczekiwanym dzieckiem. Generalnie relacje pomiędzy rodzicem a dzieckiem, niezależnie od jego wieku, są zawsze silne i wpływają intensywnie na życie emocjonalne człowieka. Relacje jakie łączyły powódkę ze zmarłym ojcem były bliskie, serdeczne, więź między nimi była silna i niczym nie zakłócona. Powódka w dacie wypadku miała 8 lat i rozumiała naturę śmierci, wiedziała, że ojca już nigdy z nimi nie będzie. Powódka na wieść o śmierci ojca zaczęła płakać i jąkać się, miała problemy ze snem, budziła się z płaczem. Wymagała opieki i troski matki, uspokajania i wyjaśniania jak ułoży się na nowo życie bez taty. W istocie małoletnia utraciła ojca na takim etapie życia, kiedy był on najbardziej potrzebny, kiedy następował rozwój powódki, kształtowała się jej osobowość, kiedy udział ojca w wychowaniu dziecka jest niezbędny. Śmierć ojca powódki była nagła, niespodziewana, nastąpiła w tragicznych okolicznościach. Niespodziewane odejście najbliższej osoby stało się dla powódki przyczyną smutku, żalu i krzywdy, które powódka odczuwa do chwili obecnej. Powódka straciła miłość najbliższej osoby. Pomimo iż małoletnią powódkę wychowuje obecnie matka, to jednak krzywdy spowodowanej utratą biologicznego ojca nic jej nie wyrówna. Sąd Okręgowy wskazał jednak z drugiej strony, iż powódka nie wykazała, by śmierć ojca spowodowała u niej rozstrój zdrowia, a jej cierpienie przekroczyło przeciętną miarę dla tak traumatycznych przeżyć. Śmierć ojca nie spowodowała konieczności leczenia psychiatrycznego lub terapii psychologicznej powódki, a wystarczające okazały się dwie konsultacje z psychologiem. Powódka nie wykazała także okoliczności, które miałyby wskazywać na ponadprzeciętną, szczególną więź łączącą ją z ojcem. Ponadto, powódka zarówno po śmierci ojca, jak i obecnie znalazła oparcie i pomoc w postaci matki oraz dwóch sióstr, a także wujków i dalszej rodziny, a wszelkie rodzinne więzy są bardzo serdeczne. Powódka ma obecnie 12 lat i zarówno otrzymuje wsparcie od matki, jak i sama jako najstarsze dziecko wykazuje się dużą odpowiedzialnością i pomocą. Z uwagi na powyższe Sąd przyznał powódce zadośćuczynienie w wysokości 50.000,00 zł, ponad przyznaną już kwotę 25.000 zł, która nie rekompensowała w pełni krzywdy doznanej przez małoletnią. Sąd uznał, że kwota 80.000 zł jakiej domagała się w niniejszym postępowaniu powódka jest zawyżona i nieadekwatna do rozmiaru doznanej krzywdy, dlatego w pozostałym zakresie oddalił powództwo. Sąd wskazał, że ustawodawca dając fakultatywną możliwość przyznania sądowi „odpowiedniej sumy” z tytułu zadośćuczynienia dał pewien margines uznaniowości w zakresie wysokości zasądzonej kwoty z tytułu zadośćuczynienia, aby była ona jak najbardziej ekwiwalentna w stosunku do poniesionej przez poszkodowaną krzywdy. Zdaniem Sądu zasądzonego zadośćuczynienia nie można potraktować jako rażąco zawyżonego w stosunku do aktualnych realiów gospodarczych, a zarazem stanowi ono niewątpliwie dla powódki wymierną i odczuwalną korzyść majątkową.

Odsetki od kwoty przyznanego odszkodowania Sąd Okręgowy zasądził od daty wyrokowania przyjmując, iż wyrok w tym zakresie ma charakter orzeczenia kształtującego wysokość zobowiązania i dopiero od tej chwili roszczenie staje się wymagalne w świetle art. 455 k.c. i od tego czasu powstaje roszczenie o zapłatę odsetek zgodnie z art. 481 § 1 k.c. O kosztach procesu w zakresie pkt III sentencji wyroku Sąd orzekł w oparciu o art. 100 zd. 1 k.p.c. Na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. oraz art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych ( t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.), Sąd nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 2.500 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu od zasądzonego roszczenia, gdyż małoletnia powódka M. D. była zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła powódka M. D., zaskarżając go w części oddalającej powództwo. Powódka zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 446 § 4 k.c. polegające na błędnej wykładni i przyjęciu, że przyznane na rzecz powódki zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł jest w okolicznościach faktycznych sprawy adekwatne do jej krzywdy wywołanej śmiercią ojca P. D.;

2. art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. polegające na błędnej wykładni i przyjęciu, że odsetki za opóźnienie należą się powódce od dnia 5 listopada 2015 r. a nie od daty 27 kwietnia 2015 r. tj. od daty wytoczenia powództwa.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki dalszej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 27 kwietnia 2015 r. oraz dalszych odsetek od zasądzonej kwoty 50.000 zł od dnia 27 kwietnia 2015 r. do dnia 5 listopada 2015 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest tylko częściowo uzasadniona, a to w odniesieniu do sposobu zasądzenia odsetek za opóźnienie, zaś w pozostałym zakresie nie znajduje uzasadnionych podstaw. Podniesione w apelacji zarzuty dotyczące błędnej wykładni art. 446 § 4 k.c. są nietrafne i nie wykazujące wadliwości wydanego wyroku. Sąd Okręgowy poczynił bowiem prawidłowe ustalenia faktyczne, które nie są kwestionowane w apelacji. W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu pierwszej instancji przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Jak trafnie podkreślił Sąd Okręgowy, w orzecznictwie aprobowany jest kompensacyjny charakter zadośćuczynienia pieniężnego, który polega na przyjęciu, że ma ono na celu naprawienie - przez rekompensatę pieniężną - szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia powinien zatem w zasadzie decydować rozmiar doznanej krzywdy tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco, a zadośćuczynienie pieniężne ma na celu złagodzenie tych cierpień. (por. wyr. SN z dn. 30.01.2004 r. I CK 131/2003 - OSNC 2005/2/40; wyr SN z dn. 27.02.2004 r. V CK 282/2003 - lex 183777; wyr. SN z dn. 29.05.2008 r. II CSK 78/08 - LEX nr 420389).

Ustanawiając w przepisie art. 446 § 4 k.c. możliwość przyznania przez Sąd najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, ustawodawca nie sprecyzował kryteriów jego ustalania, pozostawiając w tym zakresie swobodę sądowi orzekającemu. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu zadośćuczynienie jest roszczeniem mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy i umożliwienie członkom rodziny zmarłego dostosowanie się do nowej rzeczywistości oraz złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej. Nie ma ono jednak na celu wyrównania wszelkich strat, jakie w wyniku śmierci osoby najbliższej zostały poniesione przez jego rodzinę.

Kryteriami oceny rozmiarów krzywdy mogą być w odniesieniu do powódki charakter więzi, jaka łączyła ją z tragicznie zmarłym ojcem, okoliczności, w jakich nastąpiła jego śmierć, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, skutki w postaci poczucia stagnacji, utraty radości życia, lęku przed przyszłością, a także wiek i sytuacja rodzinna pokrzywdzonej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509, wyrok Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2004 r., II CK 131/03, LEX nr 327923). W swoim założeniu zadośćuczynienie ma zrekompensować krzywdę - nie tylko doznany ból i cierpienie spowodowane śmiercią osoby bliskiej, ale przede wszystkim przedwczesną utratę członka rodziny, która zawsze będzie nieodwracalna w skutkach i poczucie osamotnienia, rozciągające się na całe życie osoby bliskiej; pomóc w przezwyciężeniu przykrych doznań i wspierać realizację tych celów pokrzywdzonego, które zostały udaremnione przez negatywne doświadczenia. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które z dużym prawdopodobieństwem wystąpią w przyszłości. Wysokość zadośćuczynienia powinna przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, jednak musi być utrzymana w rozsądnych granicach, tym samym nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i prowadzić do wzbogacenia pokrzywdzonego przez niezasadne czerpanie korzyści z faktu naruszenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił zakres cierpień i negatywnych doznań małoletniej powódki związanych ze śmiercią ojca. Uwzględnił także wszystkie wymienione wyżej przesłanki mające wpływ na wysokość tego zadośćuczynienia. Jakkolwiek śmierć ojca była dla powódki poważną stratą i bolesnym ciosem, wywołała ogromny stres, gdyż zgon nastąpił w sposób nieoczekiwany i gwałtowny, to jednak upływ czasu cierpienia te złagodził, zwłaszcza że powódka otoczona jest troskliwą opieką matki i innych członków rodziny. Cierpienia i przeżycia powódki były naturalną reakcją na stratę ojca, jakkolwiek przedwczesna śmierć rodzica zawsze jest dla dziecka zdarzeniem tragicznym. Rozmiar doznanej przez powódkę krzywdy czyni ustalone przez Sąd Okręgowy zadośćuczynienie w kwocie 75.000 zł (przy uwzględnieniu kwoty 25.000 już wypłaconej) odpowiednim. Podniesione w apelacji powódki zarzuty w tym zakresie nie podważają stanowiska Sądu Okręgowego. Jak wyżej wskazano, Sąd pierwszej instancji w wystarczającym stopniu rozważył na etapie ustalania rozmiaru krzywdy powódki, odpowiedniego z punktu widzenia jej kompensaty, zadośćuczynienia, wszystkie znamienne dla sprawy okoliczności, będące przejawami tej krzywdy. Natomiast zarzut niewłaściwego określenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony tylko wówczas, gdyby nie zostały wzięte pod uwagę wszystkie istotne kryteria wpływające na tę postać kompensaty. Korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, czyli albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 września 2012 r. I ACa 607/12, LEX nr 1223370).

Za trafne natomiast uznać należy zarzuty apelacji dotyczące odsetek za opóźnienie w zapłacie stosownego zadośćuczynienia. Sąd pierwszej instancji przyjął, że wyrok w tym zakresie ma charakter orzeczenia kształtującego wysokość zobowiązania i dopiero od tej chwili roszczenie staje się wymagalne w świetle art. 455 k.c. Należy jednak w pierwszym rzędzie przypomnieć, że w poprzednich latach w orzecznictwie występowała rozbieżność stanowisk co do początkowego terminu naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Istotnie, według niektórych orzeczeń, zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest wymagalne dopiero z dniem wyrokowania przez sąd (art. 316 k.p.c.) i od tego dnia zobowiązany pozostaje w opóźnieniu w jego zapłacie (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1997 r., I CKN 361/97, LEX nr 477638, z dnia 20 marca 1998 r., II CKN 650/97, LEX nr 477665, z dnia 4 września 1998 r., II CKN 875/97, LEX nr 477579, z dnia 9 września 1999 r., II CKN 477/98, LEX nr 477661). Natomiast w innych orzeczeniach przyjmowało się, że zadośćuczynienie za krzywdę zobowiązany ma zapłacić niezwłocznie po wezwaniu przez uprawnionego (art. 455 in fine k.c.), i od tego momentu należą się uprawnionemu odsetki (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r., II PR 257/70, OSNC 1971, nr 6, poz. 103, z dnia 12 lipca 2002 r., V CKN 1114/00, LEX nr 56055, z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 434/09, LEX 602683). Jednakże obecnie w orzecznictwie dominuje pogląd, według którego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, i z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010, nr 10, poz. 108). W świetle tego stanowiska terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania. Jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki te powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, o ile tylko w toku postępowania zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się powodowi należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia. Jeżeli natomiast sąd ustali, że zadośćuczynienie w rozmiarze odpowiadającym sumie dochodzonej przez powoda należy się dopiero od dnia wyrokowania, odsetki od zasądzonego w takim przypadku zadośćuczynienia mogą się należeć dopiero od dnia wyrokowania (por. wyrok SN z dn. 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10 – lex nr 848109). Sąd Apelacyjny w obecnym składzie opowiada się za tym właśnie poglądem.

W niniejszej sprawie pomiędzy stronami doszło do zawarcia ugody, która była podstawą wypłacenia małoletniej powódce łącznie 45.000 zł, w tym 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Jednakże wytaczając powództwo powódka zgłosiła dalsze roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia, a pozew został pozwanemu ubezpieczycielowi doręczony 29 czerwca 2015 r. (karta 18). Zatem dopiero ta data mogła stanowić podstawę do ewentualnego żądania odsetek za opóźnienie, o ile zaistniały już wówczas takie okoliczności, które pozwalały na ustalenie zobowiązania pozwanego do zapłaty zarówno co do zasady jak i wysokości. Jak wynika z materiału dowodowego i ustalonego stanu faktycznego, pozwany ubezpieczyciel miał prawo powziąć wątpliwości co do zasadności żądanie powódki, skoro uprzednio jej przedstawiciel ustawowy – matka, zawarł z pozwanym ugodę, jakkolwiek bez zgody sądu opiekuńczego co do zrzeczenia się dalszych roszczeń. Natomiast w chwili wyjaśnienia wątpliwości w związku z zajętym stanowiskiem pozwany, dysponując wszelkimi danymi, mógł dokonać oceny krzywdy powódki, gdyż w trakcie sporu nie zaszły żadne nowe okoliczności, które miałyby wpływ na wysokość zadośćuczynienia. W związku z powyższym nie było żadnych przeszkód, by przyjąć, że pozwany pozostawał w opóźnieniu jeszcze przed wydaniem wyroku (art. 817 § 2 k.c.). Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w zakresie odsetek liczonych od daty wyrokowania jest zatem nietrafne.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok jak w sentencji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., a oddalił apelację powódki w pozostałej części jako nieuzasadnioną, na podstawie art. 385 k.p.c. Mając na względzie, że apelacja powódki uwzględniona została jedynie w niewielkiej części, o kosztach postępowania orzeczono stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 6 pkt 6) w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163 poz. 1348 z późn.zm.).

SSA Robert Jurga SSA Barbara Górzanowska SSA Sławomir Jamróg