Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VU 476/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 marca 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 476/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 marca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił A. H. prawa do emerytury.
W uzasadnieniu organ rentowy stwierdził, iż wnioskodawca nie wykazał, iż pracował w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat.

Od decyzji powyższej wnioskodawca A. H. wniósł w dniu 15 kwietnia 2015 roku odwołanie wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, że pracował w szczególnych warunkach w Fabryce (...) Spółce Akcyjnej w R. w okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 30 września 1992 roku. Ponadto wnioskodawca do odwołania dołączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 19 stycznia 2015 roku zaświadczające, iż wykonywał on we wskazanym okresie pracę w warunkach szczególnych na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera – wydawcy) wymienionym w dziale II poz. 3 punkt 11 wykazu B, określonym w załączniku nr 2 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego wydanym na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm.)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS nadmienił, że nie zaliczył okresów pracy wnioskodawcy od dnia 1 czerwca 1982 roku do dnia 11 listopada 1991 roku oraz od dnia 12 listopada 1991 roku do dnia 30 września 1992 roku, kiedy to zajmował odpowiednio stanowiska kierownika magazynu i mistrza. Organ rentowy wskazał, że wyżej wymienione stanowiska nie są wymienione w Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. H. urodzony (...) w dniu 11 lutego 2015 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Odwołujący nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym wymiarze 29 lat i 3 miesięcy, w tym 28 lat, 7 miesięcy i 2 dni okresów składkowych oraz 7 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył odwołującemu okres zatrudnienia od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 31 maja 1982 roku na stanowisku magazyniera i starszego magazyniera artykułów technicznych, to jest 6 lat, 9 miesięcy i 7 dni.

(dowód: decyzja z dnia 20 marca 2015 roku, k. 27 akt ZUS)

W okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 30 września 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Fabryce (...) Przedsiębiorstwie Państwowym. A. H. zajmował w wyżej wymienionym okresie następujące stanowiska:

- magazynier - od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 31 października 1975 roku,

- starszy magazynier artykułów technicznych – od dnia 1 listopada 1975 roku do dnia 31 maja 1982 roku,

- kierownik magazynu – od dnia 1 czerwca 1982 roku do dnia 11 listopada 1991 roku,

- mistrz – od dnia 12 listopada 1991 roku do dnia 30 września 1992 roku.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 września 1992 roku, k. 12 akt ZUS, pismo (...) Spółki akcyjnej w (...) z dnia 2 marca 2015 roku, umowa o pracę z dnia 26 sierpnia 1975 roku, angaż z dnia 2 grudnia 1975 roku, angaż z dnia 1 czerwca 1982 roku, angaż z dnia 12 listopada 1991 roku w aktach osobowych wnioskodawcy)

Początkowo wnioskodawca był zatrudniony w magazynie głównym, w którym znajdowały się okładziny azbestowe, szczęki hamulcowe, rozpuszczalniki, oleje i emalie oraz materiały produkcyjne, takie jak łożyska, koła zębate, śruby i części elektroniczne. Magazyn główny zaopatrywał pracowników we wszystkie części niezbędne do produkcji mostów. Praca magazyniera polegała na przyjmowaniu, rozpakowywaniu, czyszczeniu, wkładaniu w regały, a następnie wydawaniu wyżej wymienionych przedmiotów i substancji. Przedmioty pokryte azbestem były transportowane w skrzyniach o dużych gabarytach. Wnioskodawca wyjmował, je, czyścił, szlifował, usuwał ostre krawędzie i układał na paletach.

(częściowo zeznania świadka H. B., nagranie od minuty 15:52 do minuty 21:50, protokół z rozprawy z dnia 20 kwietnia 2016 roku, k. 20v – 21, częściowo zeznania świadka S. C., nagranie od minuty 6:11 do minuty 10:00, częściowo zeznania J. C., nagranie od minuty 31:09 do minuty 33:04, częściowo zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 45:02 do minuty 47:20, protokół z rozprawy z dnia 17 czerwca 2016 roku, k. 33v – 34v akt sprawy)

Po otrzymaniu angażu na stanowisko kierownika magazynu wnioskodawca nadal świadczył swe obowiązki w magazynie głównym. Awans zawodowy wiązał się dodatkowo z poszerzeniem zakresu czynności o pracę w drugim magazynie z farbami, lakierami i rozcieńczalnikami, który to magazyn znajdował się przy malarni. Odwołujący pracował od tej chwili zarówno w magazynie głównym, jak i magazynie zaopatrującym malarzy. Gdy była taka potrzeba to wychodził z magazynu głównego i rozdysponowywał farby i lakiery w drugim magazynie. Ponadto w razie takiej konieczności rozlewał farby i lakiery na mniejsze pojemniki. Zdecydowanie więcej czasu odwołujący spędzał w magazynie głównym. Wydawanie farb i lakierów zajmowało mu od pół godziny do godziny w zależności od potrzeb. W magazynie przy malarni pracował tylko odwołujący, a w magazynie głównym byli zatrudnieni inni pracownicy. Będąc zatrudnionym na stanowisku kierownika magazynu i mistrza wnioskodawca miał rozszerzony zakres obowiązków

(częściowo zeznania świadka S. C., nagranie od minuty 11:04 do minuty 13:35, częściowo zeznania świadka J. C., nagranie od minuty 33:55 do minuty 36:31, częściowo zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 39:30 do minuty 47:20, protokół z rozprawy z dnia 17 czerwca 2016 roku, k. 33v – 34v akt sprawy karta stanowiska pracy, zakres obowiązków na stanowisku mistrza w aktach osobowych wnioskodawcy)

W dniu 12 listopada 2014 roku Fabryka (...) (następca prawny Fabryki (...) Przedsiębiorstwa Państwowego) odmówiła wydania wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Argumentowała przy tym, iż stanowiska magazynier, starszy magazynier, kierownik magazynu, mistrz nie są stanowiskami zaliczalnymi do prac w warunkach szczególnych zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Nadto Spółka wskazała, iż ani z akt osobowych ani z dokumentacji zakładowej nie wynika, aby wnioskodawca świadczył swe obowiązki w warunkach szczególnych.

(dowód: pismo (...) Spółki Akcyjnej w (...) z dnia 12 listopada 2014 roku w aktach osobowych wnioskodawcy)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 22 grudnia 2014 roku, sygn. akt IV P 155/14 Sąd Rejonowy w Radomsku IV Wydział Pracy zobowiązał Fabrykę (...) Spółkę Akcyjną do wydania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 30 września 1992 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera – wydawcy) wymienionym w dziale II poz. 3 punkt 11 wykazu B, określonym w załączniku nr 2 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk prac, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. (...) nr 1-3 poz. 1).

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 22 grudnia 2014 roku, sygn. akt IV P 155/14, k. 4 akt sprawy)

W dniu 19 stycznia 2015 roku Fabryka (...) wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że A. H. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera – wydawcy) wymienionym w dziale II poz. 3 punkt 11 wykazu B załącznika nr 2 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku – Prace różne. Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 19 stycznia 2015 roku, k. 5 akt sprawy)

S ąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie jako bezzasadne podlega oddaleniu.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ugruntowany jest pogląd, że tylko praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowiskach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Praca w szczególnych warunkach to przy tym praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75; z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 6 czerwca 2011r., IUK 393/10, LEX nr 950426).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat i w dniu (...) 2011 roku ukończył 60 lat.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Fabryce (...) Przedsiębiorstwie Państwowym w okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 30 września 1992 roku był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych i aktach sprawy.

Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w wyżej wymienionym okresie, to jest czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Organ rentowy zakwestionował bowiem, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach i uznał wystawione w dniu 19 stycznia 2015 roku świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych tylko w zakresie, w jakim wskazywało, iż wnioskodawca świadczył taką pracę w okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do 31 maja 1982 roku.

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Podkreślić należy, że dokonana w świadectwach pracy ocena charakteru zatrudnienia wnioskodawcy nie jest dla sądu wiążąca. Dokumenty takie podlegają bowiem co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Świadectwo pracy jako dowód z dokumentu prywatnego nie ma silniejszej mocy dowodowej, niż dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron (wyrok SN z dnia 5 października 2011 r. II UK 43/11 LEX nr 1108484, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005r., II UK 15/05, LEX nr 603168 oraz wyroki tego Sądu z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98, LEX nr 50890; z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03, OSNC 2005 nr 6, poz. 113; z dnia 9 kwietnia 2009 r., I UK 316/08, LEX nr 707858; z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 117/08, OSNP 2010 nr 13-14, poz. 167; z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10, LEX nr 603161).

Weryfikacja zgromadzonej w sprawie dokumentacji oraz zeznań świadków, a także zeznań samego wnioskodawcy nie zezwala na uznanie, aby w jakimkolwiek okresie zatrudnienia w Fabryce (...) Przedsiębiorstwie Państwowym wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych. Odwołujący był zatrudniony w wyżej wymienionym przedsiębiorstwie na stanowisku kolejno: magazyniera, starszego magazyniera artykułów technicznych, kierownika magazynu i mistrza. Na podstawie materiału dowodowego nie można zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych pracy na żadnym ze wskazanych stanowisk. Zdaniem Sądu Okręgowego nawet w okresie zatrudnienia zaliczonym przez ZUS do pracy w warunkach szczególnych odwołujący nie wykonywał bowiem obowiązków w takich warunkach.

Charakter pracy skarżącego w całym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków H. B., S. C., J. C. oraz samego wnioskodawcy. Zważywszy, że świadkowie pracowali przez cały sporny okres z wnioskodawcą, należało uznać, iż dysponują oni wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona. Jednakże Sąd uwzględnił zeznania świadków, jak i zeznania samego wnioskodawcy jedynie częściowo. Przyczyną uznania materiału dowodowego za nie w pełni wiarygodny, zgodnie z art. 233 k.p.c, było stwierdzenie przez Sąd, iż – czy to ze względu na znaczny upływ czasu, czy też chęć uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia – zeznania świadków i wnioskodawcy nie zawsze były ze sobą spójne i kompatybilne. Świadkowie i sam wnioskodawca mieli niezwykle różnorodny pogląd na kwestię materiałów i substancji wydawanych przez odwołującego w spornym okresie. Zdaniem Sądu sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego byłoby uznanie, iż odwołujący w pełnym wymiarze czasu pracy wydawał jedynie okładziny azbestowe. Biorąc pod uwagę, iż w magazynie znajdowało się wiele materiałów i substancji niezbędnych do produkcji mostów, uznać należało, iż wnioskodawca musiał wydawać także inne przedmioty niż tylko te, które były pokryte azbestem.

Strona odwołująca chciała za wszelką cenę udowodnić, iż uzyskanie przez wnioskodawcę angażu na kierownika magazynu nie implikowało zwiększenia zakresu uprawnień i obowiązków. Jednakże sam wnioskodawca wskazał, iż po awansie zawodowym dzielił pracę w magazynie głównym z pracą w magazynie usytuowanym przy malarni, gdzie spędzał od pół godziny do godziny dziennie. Nadmienić nadto należy, że Sąd uznał za sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego stwierdzenie, iż kierownik magazynu nie miał dodatkowych uprawnień i nie wydawał poleceń podwładnym, podczas gdy w Przedsiębiorstwie byli zatrudnieni inni pracownicy na stanowisku magazynierów. Nie ulega wątpliwości, iż uzyskanie awansu zawodowego prowadziło do uzyskania przez wnioskodawcę zarówno nowych uprawnień jak i obowiązków, jak choćby - wymienione w ogólnym zakresie uprawnień i obowiązków pracownika - organizowanie pracy podległej jednostki organizacyjnej, to jest magazynu, dokonywanie oceny kandydatów na pracowników, opiniowanie wniosków i wystąpień, ingerowanie we wszystkich sprawach dotyczących podległej mu jednostki. Dlatego też Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy, jakoby awans na stanowisko kierownika magazynu nie spowodował zmiany jego sytuacji zawodowej.

Co równie istotne w przedmiotowej sprawie, wnioskodawca nie wykonywał jedynie obowiązków charakterystycznych dla magazyniera. Nawet abstrahując od kwestii świadczenia dodatkowych czynności na stanowisku kierownika magazynu, podnieść bowiem należy, iż sam odwołujący zeznał, iż zajmował się okładzinami azbestowymi, które musiał czyścić, gratować i szlifować. Powyższe potwierdziły zgodne i spójne zeznania świadków. Świadek J. C. wskazał nawet, iż głównym zadaniem odwołującego było czyszczenie i gratowanie (to jest usuwanie ostrych pozostałości metalu lub tworzywa sztucznego) przedmiotów dostarczonych do magazynu. Powyższe skłania do uznania, iż odwołujący nie wykonywał pracy jako magazynier w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dodatkowo podnieść należy, iż wykonywanych przez odwołującego prac w okresie od dnia 25 sierpnia 1975 roku do dnia 30 września 1992 roku nie można kwalifikować według wykazu A działu IV pozycji 40 rozporządzenia – Prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących , parzących i wybuchowych - albowiem odnosi się ono jedynie do przemysłu chemicznego. Zakład pracy, w którym był zatrudniony odwołujący podlegał bowiem pod inny resort, to jest hutnictwa i przemysłu metalowego - dział III wykazu A załącznika do rozporządzenia. Praca na stanowisku magazyniera w hutnictwie i przemyśle metalowym nie jest pracą w warunkach szczególnych. Należy podkreślić, że w świetle przepisów wykazu A załącznika do rozporządzenia, wyodrębnienie prac świadczonych w warunkach szczególnych ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego.

Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac – jak wskazuje Sąd Najwyższy - nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 1 czerwca 2010 r., sygn. akt II UK 21/10, LEX Nr 619638, z dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt III UK 174/10, LEX 901652, z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt II UK 166/12, LEX Nr 1171002). Stąd dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w wykazach stanowiących załącznik do tego rozporządzenia, natomiast wykazy stanowisk ustalane przez właściwe podmioty w odniesieniu do podległych zakładów pracy mają jedynie charakter techniczno-porządkujący. Samo nawet wymienienie danego stanowiska czy rodzaju prac warunkujących przyznanie spornego prawa do emerytury nie może być interpretowane w sposób rozszerzający, tzn. w całkowitym oderwaniu od rodzaju zakładu z danej branży w którym praca była wykonywana (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 19 kwietnia 2012r., III AUa 222/12, LEX nr 1171355). Nie jest zatem możliwe dowolne i swobodne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w rozporządzeniu (wyrok SA w Katowicach z dnia 7 lutego 1983 r., III AUa 849/12, LEX nr 1271881).

Kwalifikując pracę wnioskodawcy, nie można zatem nie uwzględniać określonego w załącznikach do rozporządzenia zaszeregowania prac według działów gospodarki. Z tego względu należy przyjąć, że w hutnictwie i przemyśle metalowym w którym pracował wnioskodawca, nie można wykonywać prac magazynowych, załadunkowych, rozładunkowych, transportu oraz konfekcjonować surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych (dział IV poz. 40), oraz prac polegających na przetwórstwie, magazynowaniu, przepompowywaniu, przeładunku, transporcie oraz dystrybucji ropy naftowej i jej produktów (dział IV poz. 19) dotyczących również przemysłu chemicznego. Koniecznym bowiem jest, by występował bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danej gałęzi gospodarki.

Pełnomocnik odwołującego wnosił o uznanie, iż praca wnioskodawcy odpowiadała zatrudnieniu na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera – wydawcy) wymienionym w załączniku nr 2 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku – Dział II poz. 3 punkt 11 – Prace różne. Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Wniosek ten należy uznać za bezzasadny. Podkreślenia bowiem wymaga, iż wnioskodawca zatrudniony był w fabryce maszyn. Pracodawca wnioskodawcy nie był zaś podmiotem zajmującym się przetwórstwem azbestu. Przyjmowane, szlifowane, gratowane i wydawane przez wnioskodawcę okładziny i szczęki nie składały się wyłącznie z azbestu. Nie ma też żadnych wątpliwości, iż wnioskodawca nie zajmował się wyrobami azbestowymi w pełnym wymiarze czasu pracy.

Problematyka dopuszczalności produkcji i stosowania azbestu uregulowana została w ustawie z 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest ( Dz.U. Nr 101 poz. 628 ze zm.). Ustawa ta reguluje także dodatkowe uprawnienia pracowników pracujących przy azbeście i w załącznikach przedstawia wykazy zakładów, które produkują wyroby zawierające azbest, zaprzestały produkowania wyrobów zawierających azbest oraz tych, które stosowały azbest w produkcji i których pracownicy są uprawnieni do świadczeń określonych w ustawie (por. wyrok SA w Łodzi z 9 stycznia 2014 r., sygn.. akt III AUa 625/13) W żadnym z wymienionych wykazów nie uwzględniono pracodawcy wnioskodawcy w spornym okresie.

Wobec powyższego uzasadniony jest wniosek, że faktu zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie nie można utożsamiać z wykonywaniem pracy bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Natomiast fakt, że w procesie technologicznym w jakiejś niewielkiej części były wykorzystywane wyroby zawierające azbest oraz, że wnioskodawca w trakcie pracy miał styczność z materiałami zwierającymi azbest nie pozwala na zaliczenie jakiegokolwiek okresu do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku. Bezzasadne jest bowiem stwierdzenie, że samo przebywanie w środowisku, w którym może znajdować się bliżej nieokreślona ilość pyłu jest pracą w szczególnych warunkach. Taka wykładania byłaby niedopuszczalnym rozszerzeniem katalogu prac zawartych w wykazie B dział IV poz. 1 uprawniającym do nabycia emerytury w obniżonym wieku – Prace różne. Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2010 r. I UK 3/10 Monitor Prawa Pracy 2010/8/394 oraz wyrok z 16 lipca 2008r., I UK 10/08, LEX nr 497716 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie III AUa 84/13, niepubl.).

Wyjaśnienia wymaga również podnoszona przez wnioskodawcę w odwołaniu kwestia, jakoby Sąd był związany w przedmiotowej sprawie wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku, w sprawie o sygn. IV P 155/14. Nie ma wątpliwości, iż odwołujący uzyskał korzystny dla siebie wyrok, który mocą art. 365 § 1 k.p.c. wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Prawomocny wyrok swą mocą powoduje więc, że nie jest możliwe dokonanie odmiennej oceny i odmiennego osądzenia tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami. Jednakże mocy wiążącej prawomocnego wyroku w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. nie można rozpatrywać w oderwaniu od art. 366 k.p.c., który przymiot powagi rzeczy osądzonej odnosi tylko "do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami" (por. Wyrok SA w Łodzi z 28 sierpnia 2014 roku, III APa 11/14). Wyrok w sprawie o sygn. IV P 155/14 jest zatem prawomocny między odwołującym a Fabryką (...) Spółką Akcyjną w R.. W świetle powyższego organ rentowy nie jest związany wyrokiem sądu ustalającym charakter wykonywanej przez ubezpieczonego pracy i mógł kwestionować – jak wynika z powyższego słusznie - zasadność wystawienia świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Należy podkreślić, że prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Tym samym przepisy regulujące nabywanie prawa do tego szczególnego świadczenia emerytalnego muszą być interpretowane ściśle, a ustalenia dotyczące faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych muszą być precyzyjne i nie budzące wątpliwości. Oznacza to w niniejszej sprawie niedopuszczalność dokonywania rozszerzającej wykładni przepisów dotyczących prac w chemii i prac wykonywanych bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, należy uznać że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a zatem brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.