Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 marca 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

I/zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w Ł. na rzecz powódki J. M.:

1/kwotę 21.457,37 netto tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2011 z ustawowymi odsetkami od :

a/ kwoty 20.500,53 netto od dnia 1 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

b/ kwoty 956,84 netto za okres od dnia 9 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

2/ kwotę 4.839,50 tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2010 z ustawowymi odsetkami od kwot:

a/ 4.663,80 za okres od 1 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty,

b/ 175,70 za okres od dnia 9 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

3/ kwotę 5.236 tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2011 z ustawowymi odsetkami od kwot :

a/ 3.856,40 za okres od 1 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty,

b/ 1.379,60 za okres od 9 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

4/ kwotę 2.533,27 tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop z ustawowymi odsetkami od kwot:

a/ 960,82 za okres od 1 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

b/1.572,45 za okres od dnia 9 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

6/kwotę 1.800 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego powódki

II. oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

III. obciążył i nakazał pobrać od Towarzystwa (...) w Ł. na rzez Skarbu Państwa –Kasa Sądu Rejonowego dla Łodzi –Śródmieścia w Łodzi kwotę 2.454 złotych tytułem kosztów sądowych, których nie była obowiązana ponieść powódka J. M.,

IV. nadał wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.302,12 zł.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Powódka J. M. (wcześniej K.) zatrudniona została w Towarzystwie (...) w Ł. na podstawie umowy o pracę począwszy od dnia 1 lutego 1991 roku na stanowisku Kierownika Biura Zarządu pozwanego. Na postawie

porozumienia zamieniającego, z dniem 31 marca 2010 roku, powódka została zatrudniona u pozwanego w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Dyrektora biura i koordynatora pracy placówek z wynagrodzeniem 3.500 złotych + 60 % dodatku funkcyjnego płatnego z ½ z konta przedszkola oraz ½ z konta zarządu. Miesięczne wynagrodzenie za pracę powódki w 2011 roku w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 31 października 2011 roku stanowiło kwotę 3.500 złotych brutto, dodatek funkcyjny w kwocie 2.100 złotych, a następnie ½ tak wskazanych kwot.

Pozwany wypłacił powódce w 2011 roku wynagrodzenie za pracę w pełnej wysokości za miesiące: styczeń 2011 rok, sierpień 2011rok.,listopad i grudzień 2011 rok.

Na podstawie wniosku powódki z dniem 1 listopada 2011 roku wymiar etatu powódki został zmniejszony z pełnego wymiaru na ½ etatu.

Pozwany wypłacał wynagrodzenia za pracę pracownikom pozwanego, w tym powódce przelewem na konto. Przelewy wynagrodzenia za pracę dokonywane były przez księgową pozwanego. Funkcjonowały u pozwanego listy płac. Wynagrodzenie za pracę z tytułu stosunku pracy nie było wypłacane u pozwanego w formie gotówkowej. Wynagrodzenie za pracę wypłacane było pracownikom pozwanego na koniec każdego miesiąca. Jedynie należności z tytułu umów o dzieło wypłacane były pracownikom gotówką w kasie stowarzyszenia. W spornym okresie, to jest w roku 2011 powódkę z pozwaną nie łączyła żadna umowa cywilnoprawna. Powódka nie była w tym czasie zatrudniona na warsztatach terapii zajęciowej.

W roku 2011, z uwagi na problemy finansowe, wynagrodzenie za pracę dla powódki wypłacone zostało częściowo. Powódka poinformowała księgową na początku 2011 roku by nie wypłacać jej wynagrodzenia za pracę, co wiązało się z brakiem dotacji, otwarciem przedszkola i związanymi z tym wydatkami. Przez 2-3 miesiące 2011 roku pozwany nie wypłacał powódce wynagrodzenia za pracę w ogóle, potem powódka zwróciła się by wypłacać jej część wynagrodzenia za pracę z funduszu zarządu i nie wypłacać jej wynagrodzenia za pracę z funduszu przedszkola. Powódka nie otrzymywała żadnych z kwot przyznanych pozwanemu z tytułu dotacji, które miałyby być zaliczone na poczet wynagrodzenia za pracę.

W 2011 roku pozwany wypłacał powódce wynagrodzenie za pracę, tak jak dotychczas przelewem na konto. Jeżeli w rozliczeniu dotacji ujęte zostały należności rozliczone na poczet wynagrodzeń za pracę, winny zostać wynagrodzenia wypłacone na podstawie poleceń przelewów.

Sprawami księgowymi pozwanego zajmowało się biuro rachunkowe oraz główny księgowy pozwanego. Biuro rachunkowe wyliczało należne wynagrodzenie za pracę, należne podatki, składki na ubezpieczenie społeczne. Listy płac sporządzane przez biuro rachunkowe przekazywane były do głównej księgowej. Funkcjonowały 3 listy płac- lista płac obejmującą przedszkole, warsztaty terapii zajęciowej i zarząd pozwanego. Na podstawie przygotowanych przez biuro rachunkowe list płac główna księgowa obciążała odpowiednie konta danej jednostki. Wynagrodzenie za pracę nie było wypłacane u pozwanego gotówkowo.

W bilansie obejmującym rok 2011, sporządzonym do 31 marca 2012 roku ujęta była kwota zobowiązań z tytułu wynagrodzeń za pracę pracowników. Także zaległości z tytułu wynagrodzenia za pracę za okres wcześniejszy były regulowane na rzecz pracowników poprzez przelewy na rachunek bankowy.

Z dniem 1 czerwca 2012 roku powódce powierzone zostały obowiązki kierownika Warsztatów (...) Zajęciowej do czasu powrotu ze zwolnienia lekarskiego i urlopu I. B.. Pozwany wypłacił powódce wynagrodzenie za pracę za rok 2012 roku w pełni, z uwagi na zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy.

U pozwanego wypłacane było pracownikom dodatkowe wynagrodzenie roczne, stanowiące 8,5 % wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia w danym roku. W regulaminie obowiązującym u pozwanego wprowadzono zasadę, iż dodatkowe wynagrodzenie wypłacane jest po przepracowaniu 3 lat pracy, przy uwzględnieniu ogólnego stażu u pozwanego, licząc pełne lata pracy, biorąc pod uwagę pełne lata pracy. Dodatkowe wynagrodzenie wypłacane było pracownikom na podstawie obowiązującego u pozwanego regulaminu wynagradzania. Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacane było pracownikowi do końca I kwartału następnego roku. Pozwany wypłacił powódce tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2010 kwotę 801,02 złotych netto (1.150 złotych brutto) w dniu 25 marca 2011 roku.

Pozwany oświadczeniem woli z 6 grudnia 2012 roku (doręczonym powódce w dniu 17 grudnia 2012 roku) rozwiązał z powódką umowę o pracę na mocy art. 52§1 pkt 1 kp. Powódka złożyła odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę. Sprawa XIP 635/12 została zawieszona na mocy art. 177§1 pkt 4 kpc do czasu zakończenia postępowania w sprawie 1 Ds2214/13.

Należne a niewypłacone powódce wynagrodzenie za pracę za rok 2011 wyniosło:

-za miesiąc luty 2011 – 5.600 złotych brutto (3.901,34 złotych netto),

-za miesiąc marzec 2011 -5.600 złotych brutto (3.901,34 złotych netto),

-za miesiąc kwiecień 2011 -5.600 złotych brutto (3.901,34 złotych netto).

-za miesiąc maj 2011 -2.800 złotych brutto (1.950,67 złotych netto),

-za miesiąc czerwiec 2011 -2.8000 złotych brutto (1.950,67 złotych netto),

-za miesiąc lipiec 2011 -2.800 złotych brutto (1.950,67 złotych netto),

-za miesiąc wrzesień 2011 -2.800 złotych brutto (1.950,67 złotych netto),

-za miesiąc październik 2011 -2.800 złotych brutto (1.950,67 złotych netto),

Łącznie niewypłacone powódce wynagrodzenie za pracę za rok 2011 wyniosło 30.800 złotych brutto,21.457,37 złotych netto.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla powódki za rok 2010 wynosić winno 4.893,50 złotych brutto i za rok 2011 – 5.236 złotych brutto.

Powódka w latach 2010 -2012 wykorzystała 59 dni roboczych, w tym 31 dni w 2012 roku. Niewykorzystany urlop wypoczynkowy uwzględniając wymiar urlopu powódki 26 dni w roku, w dacie rozwiązania stosunku pracy wynosił 19 dni. Ekwiwalent pieniężny uwzględniając miesięczne wynagrodzenie powódki w kwocie 2.800 złotych wynosić winien 2.533,27 złotych brutto (1.748,22 złotych).

Urlop u pozwanego udzielany był w oparciu o wnioski urlopowe, które potem wkładane były do akt osobowych pracownika.

Pozwem z dnia 25 stycznia 2013 roku powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) kwoty 4.859 złotych, przy czym na kwotę złożyły się kwota 67 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2010 roku, kwota 67,36 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2010 roku, 67 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 października 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 168 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia od dnia 11 listopada 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 167 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia11 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 168 złotych od dnia 11 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty tytułem wyrównania wynagrodzenia za rok 2010, kwota 4.154,21 złotych tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego z ustawowymi odsetkami od dnia 10 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty z dnia 30 stycznia 2013 roku wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd zasądził na rzecz powódki dochodzone pozwem kwoty. Sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty został odrzucony.

Miesięczne wynagrodzenie powódki liczone, jak ekwiwalent za urlop wyniosło 5.302,12 złotych.

Oceniając materiał dowodowy Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom pozwanego, w zakresie twierdzeń, iż kwota 18.000,10 złotych, jako dotacja przyznana pozwanemu dla ognisk wychowawczych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przekazana powódce, miałaby w jakimś zakresie pokrywać wynagrodzenie za pracę powódki za rok 2011. Jak podnosiła powódka wskazana kwota przeznaczona była na wypłatę wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło dla pracowników ognisk wychowawczych. Sąd podniósł, że twierdzenia pozwanego pozostały całkowicie gołosłownymi, w żadnym zakresie nie zostały udowodnione. Należność z tytułu wyrównania wynagrodzenia za pracę powódki, jaka pozostała do wypłaty za rok 2011 obliczona została przez księgową pozwanego w piśmie z dnia 1 września 2014 roku, jak przyznał członek zarządu pozwanego przesłuchany w charakterze strony, co zostało opracowane w oparciu o dokumentację finansową znajdująca się u pozwanego. Sąd I instancji podkreślił, iż dokumentacja ta koreluje z potwierdzeniami przelewów dokonanych przez pozwanego na rzecz powódki oraz historią rachunku bankowego powódki potwierdzającą dokonane przez pozwanego wpłaty przez pozwanego w spornym okresie. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawała złożona przez pozwanego dokumentacja dotycząca rozliczenia otrzymanych dotacji w roku 2011, w których wskazywano, iż w ramach otrzymanej dotacji pokrywane były wynagrodzenia pracowników we wskazanych kwotach, albowiem według Sądu, nie można w żadnym zakresie ustalić, czy podane kwoty tytułem wynagrodzenia pracowników dotyczą umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, a przy tym czy obejmują zobowiązania pozwanego w stosunku do ogółu jego pracowników. Sąd podkreślił, iż osobą odpowiedzialną za sprawy kadrowe była M. S. jako specjalista ds. kadr, za sprawy płacowe – główna księgowa M. K. (1).

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, zdaniem Sądu I instancji, pozostawała także kwestia, iż powódka we wcześniejszym okresie nie dochodziła należności objętych pozwem. Decyzja w przedmiocie sądowego dochodzenia przez powódkę pozostawiona została pełni jej woli. Powódka już w postępowaniu w sprawie XIP 635/12 sygnalizowała istnienie zaległości z tytułu stosunku pracy.

Dodatkowo Sąd wskazał, iż na rozprawie w dniu 9 marca 2015 roku dopuścił dowód z uzupełniającego przesłuchania stron, z ograniczeniem do przesłuchania powódki (wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawie członka zarządu w osobie M. K. (2)), jedynie w zakresie okoliczności związanych z wypłatą na rzecz powódki ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Strony przesłuchane zostały na rozprawie w dniu 29 września 2014 roku.

Sąd Rejonowy, wobec sporu co do wysokości dochodzonych roszczeń, w szczególności w zakresie wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego za lata 2010 i 2011, dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości w celu dokonania wyliczeń zgodnie z zakreśloną tezą. Sąd uznał za miarodajną opinię biegłego ds. rachunkowości L. S., uznając że opinia została wydana zgodnie z wymogami fachowości i zgodnie z tezą dowodową. Biegły posiada wystarczającą wiedzę z dziedziny rachunkowości objętej zakresem przedmiotowym powyższej opinii. Jako biegły z wieloletnim stażem pracy legitymuje się również potrzebnym doświadczeniem zawodowym. Biegły był zatem w stanie ustalić fakty potrzebne do sporządzenia opinii, dokonać ich właściwej, obiektywnej analizy, jak też wyprowadzić poprawne wnioski. Dokładnie przedstawił on sposób dokonania wyliczeń, podając z jakich danych wynikały poszczególne kwoty. Z tego względu opinię biegłego należy uznać za sporządzoną nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori ocenie, lecz w oparciu o obiektywny materiał i dokonanie wyliczeń matematycznych, które potwierdzały prawidłowość wyrażonego przez biegłego sądu, w tym o wysokości dochodzonych należności.

Sąd Rejonowy podniósł, że pozwany w piśmie procesowym z dnia 9 marca 2015 roku złożył zastrzeżenia do opinii biegłego, nie kwestionując matematycznej prawidłowości wyliczeń dokonanych przez biegłego. W ocenie Sądu, podniesione przez pozwanego zastrzeżenia tak naprawdę nie odnosiły się do kwestii, które leżały w gestii biegłego. Biegły bowiem zgodnie z tezą dowodową dokonał wyliczeń w oparciu o dokumentację źródłową, w tym listy płac, wyciągi bankowe pozwanego oraz historię rachunku bankowego powódki, a także dokumentację znajdującą się w aktach osobowych powódki i w aktach sprawy, w tym szczególności obowiązujące w spornym okresie angaże dotyczące powierzonego powódce stanowiska i przyznanego wynagrodzenia za pracę. Sąd nie zgodził się zatem, iż wyliczenia zostały dokonane jedynie, jak wskazywał pozwany, w oparciu o oświadczenia powódki, które przekazywane były do biura rachunkowego. Biegły przy tym nie był powołany do oceny zarzutów pozwanego podnoszonych w toku postępowania, a jedynie do dokonania matematycznych wyliczeń, w oparciu o dokumentację źródłową.

Sąd I instancji oddalił wniosek pozwanego o wydanie opinii uzupełniającej przez biegłego do spraw rachunkowych, celem odniesienia się do zastrzeżeń zawartych w piśmie procesowym z dnia 9 marca 2015 roku, uznając iż wniosek ten zmierzał jedynie do przewlekłości postępowania na mocy art. 217§3 k.p.c. Potrzeba powołania biegłego wynikała z okoliczności, iż strona pozwana nie była w stanie samodzielnie dokonać hipotetycznych wyliczeń roszczeń powódki, w tym z tytułu dodatkowego wynagrodzenia za pracę za rok 2010 i 2011, co do których kilkakrotnie była zobowiązana przez Sąd. Wnioski pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego, w ocenie Sądu były niecelowe, bowiem zmierzały do dokonania przez biegłego oceny zarzutów pozwanego nie związanych z zakresem opiniowana. Sąd orzekając w sprawie oparł się na wyliczeniach rachunkowych biegłego w zakresie wyliczeń wartości kwotowych poszczególnych roszczeń.

Sąd Rejonowy oddalił też wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanego o zwrócenie się do V Wydziału Karnego tutejszego Sądu o załączenie w poczet materiału dowodowego sprawy V K943/13, w której powódce postawione zostały zarzuty w ramach postępowania karno –skarbowego, związane z nie odprowadzeniem w terminie zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia za pracę pracowników stowarzyszenia. Strona pozwana w żadnym zakresie nie wykazała w jakim zakresie wniosek ten miałby być przydatny do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie Sądu okoliczności objęte postępowaniem karno – skarbowym pozostają bez żadnego wpływu na kwestię związane z wypłatą na rzecz powódki dochodzonych pozwem roszczeń.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo co do zasady powództwo podlegało uwzględnieniu.

Powódka dochodziła ostatecznie wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2011, dodatkowego wynagrodzenia za rok 2010, dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2011 i roszczenia o ekwiwalent pieniężny za urlop.

W pierwszej kolejności, Sąd podkreślił, iż oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Ł. w Ł. w sprawie 1 Ds2214/13 na mocy art. 177§1 pkt 4 kpc. Zgodnie z powołanym przepisem Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie w sprawie cywilnej. Wynik postępowania karnego, które na obecnym etapie było postępowaniem w sprawie, a nie przeciwko osobie, z uwagi na ochronę wynagrodzenia za pracę, nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Nawet jeżeli powódce postawione zostałyby jakiekolwiek zarzuty związane z poświadczeniem w krótkich odstępach czasu w okresie od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2012 roku nieprawdy w dokumentach dotyczących wycieczek organizowanych przez pozwanego oraz przedstawienia do realizacji faktur za wyżywienie dzieci, które to koszty pokrywane są przez rodziców dzieci, w celu rozliczenia jej w ramach dotacji uzyskanej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wynik postępowania karnego nie będzie miał przełożenia na roszczenia objęte niniejszym postępowaniem.

W zakresie roszczenia o wynagrodzenie za pracę Sąd podkreślił, iż podstawowym obowiązkiem pracodawcy wynikającym ze stosunku pracy jest wypłata pracownikowi wynagrodzenia za wykonaną pracę (art. 94 pkt 5 kp).

Sąd Rejonowy wywiódł, że ciężar dowodu co do dokonania wypłaty wynagrodzenia i jej prawidłowości spoczywa na pracodawcy – zgodnie z art. 6 kc. W orzecznictwie słusznie podkreśla się, iż pracodawca, który wbrew obowiązkowi przewidzianemu w art. 94 pkt 9a kp nie prowadzi list obecności, list płac ani innej dokumentacji ewidencjonującej czas pracy pracownika i wypłacanego mu wynagrodzenia oraz prowadzi dokumentację w zakresie wynagrodzenia za pracę w stopniu uniemożliwiającym lub poważnie utrudniającym pracownikowi kontrolę prawidłowości dokonanej zapłaty, musi liczyć się z tym, że będzie na nim spoczywał ciężar udowodnienia nieobecności pracownika, jej rozmiaru oraz wypłaconego wynagrodzenia (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1999 roku sygn.akt I PNK 62/99 opubl. OSNAP 2000/15/579, wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 20 listopada 2007 r., II PK 81/07).

Brak dokumentacji płacowej wynikający z zaniedbania jej prowadzenia przez pracodawcę powoduje zmianę wynikającego z art. 6 k.c. rozkładu ciężaru dowodów, przerzucając go na osobę zaprzeczającą faktom, z których strona powodowa wywodzi skutki pozwu (por wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 kwietnia 2003 roku znak III APa 40/02 opubl.OSA 2003/12/43).

Sad potwierdził, iż pozwany nie wywiązał się w pełni z tego obowiązku.

Bezsporną okolicznością był fakt – co potwierdziła w zeznaniach M. K. (1), E. O. i powódka, iż wynagrodzenie za pracę dla pracowników pozwanego, w tym powódki wypłacane było na koniec danego miesiąca w formie bezgotówkowej – przelewem na rachunek bankowy pracownika. Forma gotówkowa obowiązywała jedynie w zakresie należności z umów cywilnoprawnych. Pozwany nie przedstawił, mimo ciążącego na nim ciężaru dowodowego, żadnych dowodów potwierdzających, iż pozwany spełnił na rzecz powódki w pełni wynagrodzenie za pracę za rok 2011 roku i dodatkowe wynagrodzenie za pracę za rok 2010 i 2011 w żądanym zakresie, by uwolnił się od odpowiedzialności w tym przedmiocie. Twierdzenia, jakoby powódka miała pobierać jakiekolwiek kwoty na poczet wynagrodzenia za pracę w formie gotówkowej pozostały nieudowodnione, a z przeprowadzonego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim zeznań powódki potwierdzonych zeznaniami świadka M. K. (1) wynikają okoliczności zgoła odmienne.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia, w zakresie dochodzonej pozwem kwoty z rzekomym odszkodowaniem za poniesioną przez pozwanego szkodę w wysokości ponad 200 000 złotych, wynikającą z nierozliczenia lub nieprawidłowego rozliczenia dotacji celowych na działalność pozwanego oraz zobowiązań w stosunku do ZUS i US Ł. w kwocie 150 000 złotych, które miały by zostać poniesione na skutek działań powódki oraz podniesionego przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie w dniu 27 listopada 2014 roku zarzutu, iż powódka, w świetle oświadczeń jakie złożyła wobec M. K. (1), o tym by nie wypłacać jej wynagrodzenia za pracę w spornym okresie, zrzekła się pozostałego roszczenia z tytułu wynagrodzenia za pracę za rok 2011, Sad poniósł, iż są one całkowicie nieuzasadnione i pomijają przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę, unormowane w kodeksie pracy.

Zgodnie z art. 84 kp pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia za pracę oraz przeniesienia go na inną osobę stanowi najbardziej ogólną i zarazem fundamentalną formę ochrony dochodów pracownika z pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy. Regulacja ta jest zgodna z konstrukcją stosunku pracy, w której odpłatność jest cechą konstytutywną. Zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia wyłącza prawną skuteczność wszelkich czynności prawnych - jednostronnych czy wielostronnych - których skutkiem byłoby zwolnienie pracodawcy z długu obejmującego wynagrodzenie za pracę. Dotyczy to zarówno czynności, w których pracownik zobowiązywałby się do nieodpłatnego wykonywania pracy w przyszłości, jak i zwolnienia pracodawcy z obowiązku zapłaty za pracę już wykonaną. W stosunku do prawa do wynagrodzenia za pracę niedopuszczalne jest więc dokonanie takiej czynności prawnej, jak zwolnienie z długu (art. 508 k.c.).

Gwarancją otrzymywania przez pracownika wynagrodzenia regularnie, we właściwym terminie i formie oraz należnej wartości stanowią przepisy także pozostałe przepisy zawarte w rozdziale II działu trzeciego kodeksu pracy. Ochrona ustanowiona w przepisach art. 84-91 k.p. dotyczy zarówno prawa do wynagrodzenia za pracę, jak i samego świadczenia. Główną przyczyną ustanowienia takiej regulacji jest alimentacyjna funkcja wynagrodzenia za pracę, związana z rolą wynagrodzenia jako podstawowego źródła utrzymania pracownika i jego rodziny.

Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany w swoim stanowisku całkowicie pomija uregulowania wynikające z brzmienia art. 87 kp i art. 91 kp .Potrącenie dochodzonej przez pracownika (powódkę) wierzytelności w procesie nie było dopuszczalne. Nie działają tu zwykłe reguły potrącenia wierzytelności takie jak w prawie cywilnym, gdyż należne powódce świadczenia podlegają ochronie i jedyne dopuszczalne potrącenie możliwe było w trybie art. 87 k.p.c. Nie jest to jednak potrącenie w rozumieniu art. 498 § 1 k.c., które z mocy art. 87 § 1 k.p. w związku z art. 505 pkt 4 k.c. i art. 300 k.p. nie jest uprawnione, gdy pracodawca ma wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za pracę (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 5 maja 1999 r., I PKN 665/98, OSNP 2000 nr 14, poz. 535; z 14 lutego 2002 r., I PKN 889/00, LEX 459064; z 17 lutego 2004 r. I PK 217/03, OSNP 2004 nr 24, poz. 419; z 20 marca 2009 r., I PK 195/08, OSNP 2010 nr 21-22, poz. 260). Zgodnie z art. 87 §1 kp z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności wymienione w tym przepisie. Natomiast w myśl art. 91. § 1 kp należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 kp mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

Ochrona ustanowiona dla wynagrodzenia za pracę w art. 87 k.p., polegająca na ograniczeniu dopuszczalnych kwot potrąceń, ma zastosowanie także dla niektórych wypłat gwarancyjnych niebędących wynagrodzeniem sensu stricto. Dotyczy to wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy w okresie pierwszych 33 dni choroby w roku. Ochroną tą objęte są też odprawa z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika, odprawa emerytalna i rentowa oraz nagroda jubileuszowa.. Konieczności stosowania art. 87 § 1 i 3 k.p. nie zmienia też fakt wypłacania wynagrodzenia już po ustaniu stosunku pracy

W orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2011 roku sygn..akt II PK 256/10 OSNP 2012/13-14/172 podkreślono, iż w sprawie z powództwa pracownika o zapłatę wynagrodzenia za pracę, pozwany pracodawca nie może potrącić swojej wierzytelności (nawet objętej tytułem wykonawczym), wynikającej z uprzedniego pobrania przez pracownika nienależnego (zawyżonego) wynagrodzenia (art. 498 § 1 k.c. w związku z art. 87 § 1 pkt 2 k.p. i art. 505 pkt 4 k.c. oraz art. 300 k.p.).

W oparciu o powyższe, Sąd I instancji uznał, że nie było dopuszczalne dokonywanie oceny możliwości potrącenia jakichkolwiek należności zgłoszonych przez pozwanego z należnościami dochodzonymi przez powódkę w toku procesu, zarówno w zakresie wynagrodzenia za pracę, dodatkowego wynagrodzenia za pracę i ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Uwzględniając wysokość wypłaconego na rzecz powódki wynagrodzenia za pracę za rok 2011 w oparciu o listy płac, wyciągi bankowe pozwanego i historię rachunku bankowego powódki pozwany nie dokonał wypłaty na rzecz powódki z tego tytułu łącznie kwoty 30.800 złotych brutto (21.457,37 złotych netto). W piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie z tego tytułu kwoty 20.500,53 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2012 roku oraz kwoty 956,84 z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty, co łącznie czyniło wyliczoną przez biegłego kwotę 21.457,37 złotych netto. Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powódki tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2011 łącznie kwotę 21.457,37 złotych netto z ustawowymi odsetkami od kwoty 20.500,53 złotych od dnia 1 stycznia 2012 roku (roszczenie o odsetki zasądzone zostało na mocy art. 481 kc w związku z art. 300 kp i w związku z art. 85 kp- wynagrodzenie za pracę wypłacane było u pozwanego do ostatniego dnia danego miesiąca), oraz od kwoty 956,84 złotych od dnia 9 marca 2015 roku (to jest od daty doręczenia pisma procesowego pełnomocnikowi pozwanego na rozprawie) do dnia zapłaty – na podstawie art. 481 kc w związku z art. 300kp, oddalając w pozostałym zakresie roszczenie o odsetki ustawowe.

Zasadne okazało się także roszczenie powódki o zasądzenie dodatkowego wynagrodzenia za rok 2010 i 2011. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracowników jednostek budżetowych określają przepisy ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U., nr 160 poz. 1080 z późn. zm.). Zgodnie z brzmieniem art. 4 ust 1 powołanej ustawy wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. U pozwanego kwestię tego świadczenia regulował także obowiązujący regulamin wynagradzania, który w §13 stanowi ponadto, iż dodatkowe wynagrodzenie wypłacane jest po przepracowaniu 3 lat pracy, przy uwzględnieniu ogólnego stażu u pozwanego, licząc pełne lata pracy. Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacane było pracownikowi do końca I kwartału następnego roku. Biegły dokonując wyliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego za pracę za rok 2010 i 2011 uwzględnił powyższe zasady oraz pod uwagę wziął także dokonaną na rzecz powódki wypłatę na poczet wynagrodzenia rocznego za rok 2010 kwoty 1.150 złotych brutto, co dało kwoty - 4.893,50 złotych brutto (rok 2010) i 5.236 złotych brutto (rok 2011).

Biorąc pod uwagę doprecyzowanie powództwa z tego tytułu, w związku z opinią biegłego, w piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2015 roku, Sąd zasądził wyliczone kwoty z ustawowymi odsetkami odpowiednio od kwoty 4.663,80 złotych od 1 kwietnia 2011 roku i od kwoty 3.856,40 złotych od 1 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty ( art. 481 w związku z art.300 kp), oraz w zakresie różnicy wynikającej z pisma procesowego z dnia 25 lutego 2015 roku - odpowiednio od kwoty 175,70 złotych i od kwoty 1.379,60 złotych od dnia 9 marca 2015 roku do dnia zapłaty (od daty doręczenia pełnomocnikowi pozwanego pisma z dnia 25 lutego 2015 roku na rozprawie).

Odnosząc się do zarzutu pozwanego złożonego już po zamknięciu rozprawy, co do powagi rzeczy osądzonej w zakresie dochodzonego przez powódkę roszczenia o dodatkowe wynagrodzenie roczne za rok 2010 roku, wynikającej z nakazu zapłaty z dnia 30 stycznia 2013 roku wydanego w postępowaniu upominawczym w sprawie XI Np 8/13, Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności wskazał, iż podniesiony przez pełnomocnika pozwanego zarzut jest spóźniony. Zgodnie z art. 217§1 kpc strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. W myśl art. 217 §2 kpc Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

W ocenie Sądu, strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, iż zarzutu dotyczącego rzekomej powagi rzeczy osądzonej w zakresie dodatkowego wynagrodzenia za rok 2010 roku nie mogła podnieść we właściwym czasie, w tym przed zamknięciem rozprawy. Niemniej jednak Sąd Rejonowy wskazał, iż nakaz zapłaty wydany w sprawie XINp8/13 mimo, iż nie wynika to wprost z sentencji tego nakazu w zakresie zasądzenia kwoty 4.154,21 złotych, iż roszczenie objęło wynagrodzenie roczne za rok 2010, to w sposób oczywisty potwierdza tę okoliczność roszczenie o odsetki zasądzone od kwoty 4.154,21 złotych od dnia 1 kwietnia 2010 roku, co wskazuje, że zasądzona należność dotyczyła dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2009.

Podstawę prawną zasądzenia należności z tytułu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy należny powódce stanowi art. 171. § 1kp. Biegły dokonując analizy akt osobowych zawierających wnioski urlopowe ustalił, iż powódka w latach 2010 -2012 wykorzystała 59 dni roboczych, w tym 31 dni w 2012 roku. Niewykorzystany urlop wypoczynkowy uwzględniając wymiar urlopu powódki 26 dni w roku, w dacie rozwiązania stosunku pracy wynosił 19 dni. Ekwiwalent pieniężny uwzględniając miesięczne wynagrodzenie powódki w kwocie 2.800 złotych w roku 2012 wynosić winien 2.533,27 złotych brutto (1.748,22 złotych). Pozwana nie wykazała okoliczności odmiennych i nie kwestionowała matematycznej prawidłowości wyliczeń biegłego. Stąd Sąd zasądził na rzecz powódki tytułem ekwiwalentu pieniężnego kwotę 2.533,27 złotych, z ustawowymi odsetkami odpowiednio od kwoty 960,82 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2013 roku – zgodnie z żądaniem powódki (powódka zatrudniona była u pozwanego do 6 grudnia 2012 roku) oraz od kwoty 1.572,45 złotych od dnia 9 marca 2015 roku, to jest od daty doręczenia pełnomocnikowi pozwanego pisma procesowego precyzującego powództwo w tym zakresie do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie w części dotyczącej odsetek ustawowych od dnia wniesienia pisma procesowego z dnia 25 lutego 2015 roku, a także w pozostałym zakresie ponad kwoty zasądzone.

Oddaleniu podlegało również powództwo ponad kwoty zasądzone.

O kosztach zastępstwa procesowego powódki Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc w związku z §6 pkt 5 w związku z §12 ust1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 t.j.), obciążając pozwanego kosztami zastępstwa procesowego powódki w pełnym zakresie, z uwagi, iż powódka przegrała proces jedynie w znikomym zakresie.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art.113 ust 1 w związku z art.98 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 roku, nr 90, poz.594) obciążając nimi pozwanego w zakresie w jakim przegrał sprawę. Na koszty te złożyły się: wydatki związane z wydaniem opinii przez biegłego poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa w kwocie 750 złotych oraz opłata od pozwu, której obowiązku nie miała uiścić powódka z uwzględnieniem wartości zasądzonych roszczeń. Sąd Rejonowy powołał się na art. 96 ust.1 pkt. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 roku Nr 167, poz. 1398 z późniejszymi zmianami) oraz art. 113 ust.1 i wskazał, że skoro powódka, jako pracownik nie miała obowiązku uiszczenia opłaty sądowej stosunkowej liczonej od wartości roszczenia – wartości przedmiotu sporu, Sąd obciążył tą opłatą pozwanego, a opłata ta wyniosła 5% wartości zasądzonego roszczenia, to jest 1.704 złotych (34.066,14 złotych x5%).

Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. w zakresie kwoty odpowiadającej jednomiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika.

Apelację od powyższego orzeczenia w części uwzględniającej powództwo wniósł pełnomocnik pozwanego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił

1. nieważność postępowania, określoną w art. 379 pkt 3 k.p.c. w zakresie punktu 1.2. wyroku, polegającą na rozstrzygnięciu w przedmiocie dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2010 mimo, że między stronami w tym zakresie miała miejsce powaga rzeczy osądzonej, przy jednoczesnym zaniechaniu uwzględnienia zarzutu powagi rzeczy osądzonej w zakresie kwoty 4839,50 zł z urzędu, po myśli art. 199 par. 1 punkt 2i art. 202 zdanie drugie k.p.c.;

2. naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c, a polegające na zaniechaniu zawieszenia postępowania, pomimo że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy zależy od wyniku toczącego się postępowania karnego;

3. naruszenie prawa materialnego - art. 118 k.c., poprzez orzeczenie obowiązku wypłaty powódce wynagrodzenia za pracę za okres od lutego do kwietnia 2011 roku w sytuacji, gdy roszczenia powódki uległy w tym zakresie przedawnieniu;

4. naruszenie prawa materialnego - art. 8 kodeksu pracy, poprzez orzeczenie o roszczeniach powódki, których dochodzenie stanowi nadużycie prawa, w sytuacji gdy powódka nie wypełniała swoich obowiązków pracowniczych, działała na szkodę (...), doprowadzając do zadłużenia pozwanego w ZUS i Urzędzie Skarbowym w wysokości 150.000 zł, a także wobec pracownika - /samej siebie/ powódki, nierozliczenia dotacji, skutkujących koniecznością zwrotu 200.000 zł do (...), w konsekwencji czego została dyscyplinarnie zwolniona z pracy,

5. naruszenie przepisów postępowania - art. 286 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c. poprzez uznanie, że opinia biegłego ds. rachunkowości sporządzona została w sposób wyczerpujący, zgodnie z wymogami fachowości i na tej podstawie oddalenie wniosku pozwanego o wydanie opinii uzupełniającej;

6. naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 232, 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a.  niedokonanie wszechstronnego rozważenia i w konsekwencji błędną ocenę materiału dowodowego, poprzez danie wiary zeznaniom powódki, a odmówienie wiary zeznaniom pozwanego;

b.  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na dowolnej ocenie okoliczności związanych z wadliwym wykonywaniem obowiązków pracowniczych przez powódkę, co skutkowało powstaniem szkody u pozwanego;

c.  niezasadne oddalenie wniosku dowodowego o zwrócenie się przez Sąd do V Wydziału Karnego Sądu rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia o udzielenie informacji o zarzutach, przebiegu postępowania i jego wyniku w sprawie V K 943/14, w której powódka jest osobą obwinioną.

Ponadto na podstawie art. 380 k.p.c, skarżący wniósł o rozpoznanie postanowienia Sądu Rejonowego, na mocy którego oddalił wniosek strony pozwanej o zwrócenie się do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia, V Wydział Karny udzielenie informacji o zarzutach, przebiegu postępowania i jego wyniku w sprawie V K 943/14, w której powódka jest osobą obwinioną., a w konsekwencji, o zwrócenie się przez Sąd Okręgowy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia, V Wydział Karny o udzielenie informacji o zarzutach, przebiegu postępowania i jego wyniku w sprawie V K 943/14, w której powódka jest osobą obwinioną.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części - w zakresie punktów I 1,I 3,I 4, II, III, IV poprzez oddalenie powództwa, w zakresie punktu I. 2. wyroku, na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c, o uchylenie orzeczenia i odrzucenie pozwu; oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje sądowe.

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik powódki wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. Nadto o przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci bilansu zbiorczego (...) Ł. za 2011 rok, sporządzonego na dzień 31 grudnia 2011 roku - dla stwierdzenia, iż pozwany miał świadomość istnienia zaległości w zapłacie wynagrodzenia za pracę powódki oraz jego wysokości; przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci protokołu z kontroli działalności statutowej i finansowej Zarządu Oddziału Dzielnicowego (...) Ł. z dnia 24 maja 2012 roku - dla stwierdzenia, iż pozwany uznał w sposób niewłaściwy dług obejmujący zaległe wynagrodzenie powódki, co doprowadziło do przerwania biegu terminu przedawnienia przysługującego jej roszczenia.

Pismem procesowym z dnia 20 maja 2016 r. strona pozwana wniosła dodatkowo o zwrócenie się do Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi V Wydział Karny o nadesłanie akt VK 943/14 i V K 21/16, które toczyły się przeciwko powódce w związku z wykonywaniem przez nią obowiązków Dyrektora Biura i Sekretarza Zarządu pozwanego, gdyż postępowanie karne toczyło się poza zainteresowaniem Sądu I instancji choć dotyczyło czynów powódki związanych ze świadczeniem przez nią pracy na rzecz pozwanego w szczególności w zakresie dokumentacji płacowej i księgowej a co za tym idzie ich wyniki mają wpływ na rozstrzygnięcie w sprawie niniejszej. Skarżący dodał, iż sprawy te zakończyły się po wydaniu wyroku.

Nadto pozwany wniósł o zwrócenie się przez Sąd do biura (...) zo.o. o nadesłanie zapisów księgowych dotyczących pozwanego z roku 20110 – 2011 na nośnikach danych bądź komplet wydruków. Po zmianie obsługi księgowej pozwanego okazało się bowiem, iż biegły wydający opinie w sprawie nie dysponował pełną dokumentacją księgową, a jedynie jej częścią w formie papierowej, częścią dokumentów przede wszystkim listami płac. Uzyskanie zaś tej dokumentacji pozwoli sądowi na zweryfikowanie zaskarżonego orzeczenia w szczególności w zakresie rzekomego nie pobierania przez powódkę wynagrodzenia oraz dodatkowych świadczeń pracowniczych w latach 2010 – 2011.

Pełnomocnik powódki pismem z dnia 2 czerwca 2016 r. wniósł o pominiecie wskazanych środków dowodowych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 16 czerwca 2016 r. strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja jedynie w zakresie podniesionego zarzutu przedawnienia i rozstrzygnięcia o kosztach procesu, zasługuje na uwzględnienie, w pozostałej zaś części, jako bezzasadna, podlega oddaleniu.

W myśl art. 291 § 1 kp roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Zarzut przedawnienia może być skutecznie podniesiony w postępowaniu apelacyjnym. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2001 r. II UKN 475/00 OSNP 2003/8/210 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1999 r. II UKN 56/99 OSNP 2000/22/829, PiZS 2000/3/38 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2004 r. V CK 38/04 LEX nr 277325).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy pozew między innymi o wynagrodzenie za pracę za 2011 r. został złożony przez powódkę w dniu 15 maja 2014 r. Z tych też względów za zasadne uznać należy twierdzenie apelacji, iż roszczenia dochodzone tytułem wynagrodzenia za miesiące luty, marzec i kwiecień 2011 r., wymagalne z ostatnim dniem miesiąca, są przedawnione. Wobec tego podniesiony w tym przedmiocie zarzut przedawnienia jest skuteczny.

Jednocześnie Sąd II instancji nie podziela sugestii pełnomocnika powódki, iż w okolicznościach sprawy doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia, gdyż pozwany w dniu 24 maja 2012 r. uznał w sposób niewłaściwy dług obejmujący zaległe wynagrodzenie powódki. Pełnomocnik strony powodowej podniósł, iż z dokumentu w postaci bilansu zbiorczego (...) Ł. za 2011 rok, sporządzonego na dzień 31 grudnia 2011 roku wynika, iż pozwany w tej dacie miał świadomość istnienia zaległości w zapłacie wynagrodzenia za pracę powódki oraz jego wysokości. Przyjęcie zaś przez pozwanego protokołu z kontroli działalności statutowej i finansowej Zarządu Oddziału Dzielnicowego (...) Ł. z dnia 24 maja 2012 roku oraz oświadczenie nie tylko przedstawicielom (...) Oddziału (...), ale i również innym obecnym podczas kontroli osobom w tym powódce, iż zobowiązuje się on do naprawy sytuacji finansowej jednostki oraz likwidacji zadłużenia, także tytułem zaległych wynagrodzeń potwierdza zaś, iż pozwany uznał w sposób niewłaściwy dług obejmujący zaległe wynagrodzenie powódki.

Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 123 § 1 pkt. 2 kc bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Celem uregulowania wyrażonego w tym przepisie jest ochrona zaufania osoby, której roszczenie przysługuje, wywołanego zachowaniem się zobowiązanego. Wskazanemu celowi omawianej regulacji odpowiada zaliczanie zarówno przez piśmiennictwo, jak orzecznictwo, do zdarzeń stanowiących uznanie, także takich zachowań się zobowiązanego, które nie zmierzają do wywołania skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia - nie są więc czynnościami prawnymi - ale wskazują na świadomość zobowiązanego istnienia roszczenia i mogą przez to uzasadniać przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość jego roszczeniu. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., II CKN 1312/00, LEX nr 75264) "Uznanie niewłaściwe wykazuje wiele podobieństwa do oświadczenia woli. Przede wszystkim rodzi ono skutki materialnoprawne uznania, jeżeli jest złożone wobec wierzyciela. Okoliczność, że dłużnik nie miał woli uznania roszczenia jest obojętna, jak też jest rzeczą obojętną, czy zdawał sobie sprawę z tych skutków. Następują one niezależnie od woli stwierdzającego. To je właśnie różni od oświadczenia woli sensu stricto. Wykazane podobieństwa uzasadniają zaszeregowanie uznania niewłaściwego do kategorii działań na tyle podobnych do oświadczenia woli, że uzasadnia to stosowanie do niego odpowiednio przepisów o czynnościach prawnych. W uznaniu niewłaściwym występują zarówno elementy wiedzy, jak i woli, a zatem wymieniona w art. 60 k.c. definicja oświadczenia woli obejmuje też uznanie niewłaściwe. (...)"(Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1995 r., III CZP 39/95, LEX nr 4217). Tym samym uznanie roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. występuje w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące. O uznaniu roszczenia można mówić wówczas, gdy określone zachowania dłużnika dotyczą w sposób jednoznaczny skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia. (wyrok s.apel. 2015.09.29 V ACa 125/15 V ACa 125/15 LEX nr 1842340). Dla zakwalifikowania zachowania dłużnika w kategoriach uznania roszczenia konieczne jest stwierdzenie, że z rozeznaniem daje wyraz temu, iż wierzycielowi przysługuje w stosunku do niego wierzytelność wynikająca z konkretnego stosunku prawnego. (wyrok s.apel. w Krakowie 2014.12.09 I ACa 1263/14 LEX nr 1651894). Nadto zawarcie przez dłużnika odpowiedzi na pozew stwierdzenia, że uznaje roszczenie "za zasadne", nie wyklucza późniejszego podniesienia zarzutu przedawnienia. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 r. II CKN 46/97 OSNC 1997/10/143).

W związku z powyższym w ocenie Sądu II instancji brak podstaw do uznania, iż zawarcie w bilansie, stanu zaległości (także tych wynikających z faktu niewypłacania wynagrodzeń pracownikom, w tym powódce) oraz zakończenie kontroli wewnętrznej zobowiązaniem się zarządu pozwanego do niezwłocznego wdrożenia planu naprawczego i spłaty zadłużenia, w tym względem pracowników, może być uznane za niewłaściwe uznanie długu przerywające bieg przedawnienia. Bezwzględnie bowiem powyższe choć miało miejsce wobec powódki, nie spełniało wymogu jednoznacznego skonkretyzowania, skierowanego przeciwko pozwanemu roszczenia. Oświadczenie zarządu miało charakter ogólny, odnosiło się powszechnie do likwidacji zadłużenia i nie wskazywało, iż deklarowana spłata zobowiązań ma obejmować konkretnie świadczenia powódki związane z brakiem wypłaty jej wynagrodzenia za określony okres i w określonej wysokości. Sama zaś świadomość istnienia zadłużenia względem powódki oraz tytułu, z którego ona wynika, bez wyraźnego zobowiązania wobec powódki do zapłaty należnego jej wynagrodzenia, nie może przynieść spodziewanych przez stronę powodową skutków procesowych w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Nie można też zgodzić się z powódką, iż uwzględnienie podniesionego w apelacji przez pozwanego zarzutu przedawnienia stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 8 kp). Na gruncie rozpoznawanej sprawy nie zachodzą bowiem okoliczności, które faktycznie dawałyby podstawy do takiej oceny, a tym samym niweczyłyby skutki zarzutu podniesionego przez apelującą stronę pozwaną.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, skorzystanie z zarzutu przedawnienia roszczenia majątkowego może być w wyjątkowych okolicznościach uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (wyr. SN z 21.8.1974 r., I CR 332/74, OSPiKA 1975, Nr 6, poz. 140 z glosą A. Szpunara; wyr. SN z 6.3.1996 r., II PRN 3/96, PiZS 1996, Nr 6, s. 63; uchw. SN z 10.3.1993 r., III CZP 8/93, OSNCP 1993, Nr 9, poz. 153 z glosą F. Zolla, PS 1994, Nr 5, s. 72; uchw. SN(7) z 29.11.1996 r., II PZP 3/96, OSNAPiUS 1997, Nr 14, poz. 249). Skorzystanie przez pracodawcę z zarzutu przedawnienia roszczenia z zakresu prawa pracy może nie zasługiwać na ochronę prawną ze względu na sytuację obu stron stosunku pracy, a nie tylko ze względu na okoliczności dotyczące pracodawcy korzystającego z tego zarzutu (wyr. SN z 29.6.2000 r., I PK 261/04, OSNP 2006, Nr 5–6, poz. 78). Za uchyleniem skutków zarzutu przedawnienia w zakresie roszczeń ze stosunku pracy może przemawiać szczególny charakter roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 marca 1996 r.; II PRN 3/96, OSNP 1996/18/264). Tymczasem, brak jest w niniejszej sprawie jakichkolwiek okoliczności wyjątkowych: roszczenia dotyczą podstawowego świadczenia pracowniczego jakim jest wynagrodzenie, ponadto, roszczenia te mają oparcie w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Nawet gdyby przyjąć za zasadne twierdzenia powódki, iż pozwany świadomie naruszał przepisy prawa, bezzasadnie korzystając z faktu akceptowanego przez nią wstrzymania wypłaty wynagrodzenia, okoliczność ta sama w sobie nie stanowi podstawy do uchylenia skutków podniesionego zarzutu przedawnienia. Istotą przedawnienia roszczenia ze stosunku pracy jest bowiem to że ten, przeciwko komu zasadnie przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, - tak Sąd Najwyższy w wyroku z 6.3.1998 r. (III ZP 50/97, OSNAPiUS 1998, Nr 18, poz. 534).

Zarzut nadużycia prawa zgłoszenia zarzutu przedawnienia roszczeń, z przyczyn leżących wyłącznie po tej stronie, przeciwko której przysługuje roszczenie, jest natomiast uzasadniony, gdy strona ta świadomie uniemożliwia lub utrudnia dochodzenie roszczeń wierzycielowi zmierzając do ich przedawnienia. Na gruncie rozpoznawanej sprawy powódka była w pełni świadoma istnienia tych roszczeń zanim się przedawniły, a pozwany w żadnym razie ich dochodzenia nie utrudniał. Sama – jak już podniesiono – wyraziła zgodę na wstrzymanie ich wypłaty. Trudno zatem racjonalnie zrozumieć dlaczego mając świadomość ustania stosunku pracy i istniejącego względem niej zadłużenia (które akceptowała), powódka bez zbędnej, zwłoki nie domagała się spełniania przez pracodawcę zaległych świadczeń pracowniczych. Jeszcze raz podnieść należy, iż nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia jest dopuszczalne tylko w sytuacjach wyjątkowych, gdzie z okoliczności faktycznych wynika, że byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego na podstawie art. 8 k.p. Wykazanie takich okoliczności spoczywa na stronie powodowej, którą obciąża ciężar dowodu w tym zakresie. Długie opóźnienie w dochodzeniu wierzytelności (nawet usprawiedliwione), nie powinno prowadzić do nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia. Na gruncie rozpoznawanej sprawy dochodzone z tytułu wynagrodzenia za pracę roszczenia, częściowo były przedawnione, a powódka nie wykazała by z uwagi na zasady współżycia społecznego czy konstrukcję nadużycia prawa, istniały podstawy do nieuwzględnienia podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia. W konsekwencji apelację pozwanego w tym przedmiocie uznać należało za skuteczną.

Z tych też względów zasądzoną na rzecz powódki tytułem wynagrodzenia za 2011 r. kwotę należało obniżyć o równowartość wynagrodzenia przedawnionego za okres od lutego do końca kwietnia 2011 r. tj. łącznie o kwotę 11.704,02 zł netto (93.901,34 zł x 3) ustaloną w oparciu o wyliczenia biegłego /k. 509-515/.

Powyższe rzutuje również na rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów procesu o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy, w tej części w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Z kolei w myśl art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. Przepis ten daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów. Swobodna ocena dowodów odnosi się do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, sygn. akt: II UKN 685/98, OSNAPUiS 2000 nr 17, poz. 655).

Sąd może oprzeć swe przekonanie jedynie na dowodach prawidłowo przeprowadzonych, a ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Sąd musi ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszelkie towarzyszące im okoliczności, które mogą mieć znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tych dowodów. Sąd zobowiązany jest przeprowadzić selekcję dowodów, wybierając te, na których się oparł i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Przez moc dowodową rozumie się przy tym siłę przekonania, jaką uzyskał sąd wskutek przeprowadzenia określonych dowodów o istnieniu lub nieistnieniu faktu, którego one dotyczyły. Ocena wiarygodności dowodu zależy od środka dowodowego. Sąd, oceniając wiarygodność decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę, czy też nie.

W ocenie Sądu Okręgowego skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć zatem miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego (por. wyrok SN z 6.11.2003 r. II CK 177/02 niepubl.)

Analizując treść apelacji należy stwierdzić, iż skarżący nie zdołał skutecznie wykazać przyczyn, które dyskwalifikowałyby możliwość uznania dokonanej przez Sąd pierwszej instancji oceny materiału dowodowego, w powołanym wyżej zakresie, za prawidłową. Procesowe zarzuty strony sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i interpretacją dowodów przezeń dokonaną i jako takie, nie mogą się ostać. Apelujący przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego i własny pogląd na sprawę, z pominięciem okoliczności dla niego niewygodnych lub nie odpowiadających jego wersji zdarzeń. Tymczasem, prawidłowo zrealizowanym, zadaniem Sądu Rejonowego było przeprowadzenie całościowej oceny zebranego w sprawie materiału, ponieważ tylko taka mogła dać pełny obraz spornych okoliczności i pozwalała na prawidłowe zastosowanie prawa materialnego.

W szczególności nie sposób zgodzić się ze skarżącym, iż Sąd dokonując oceny materii sprawy pominął okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia doprowadzając do częściowej nieważności postępowania w zakresie orzeczenia w przedmiocie dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 2010 r., gdyż nie uwzględnił zarzutu powagi rzeczy osądzonej do kwoty 4839,50 zł.

Zgodnie z art. 379 pkt 3 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi, jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona.

Przedmiotowa granica powagi rzeczy osądzonej wyznaczona przez przedmiot rozstrzygnięcia sądu oraz podstawę sporu pozwala na ocenę, czy zachodzi tożsamość roszczeń występujących w sprawie prawomocnie zakończonej i innych sprawach. Prawomocny wyrok nie stanowi przeszkody do wytoczenia powództwa między tymi samymi stronami tylko wtedy, gdy nie występuje tożsamość przedmiotu, a nadto jeżeli przedmiot powództw jest wprawdzie jednakowy, ale różne są podstawy powództw, przy czym chodzi w tym wypadku zarówno o podstawę faktyczną, jak i prawną żądania. (Wyrok SN z 14 lipca 2011 r., III UK 196/2010, Lex nr 1119539, LexisNexis nr 3900076)

Truizmem zatem jest stwierdzenie, iż o powadze rzeczy osądzonej decyduje - poza identycznością stron i identycznością przedmiotu rozstrzygnięcia - także tożsamość podstawy sporu. (Postanowienie SN z 22 kwietnia 1967 r., I CR 570/66, OSPiKA 1968, nr 7-8, poz. 158, LexisNexis nr 325449).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, wbrew twierdzeniom apelacji, przesłanki te nie zostały spełnione. W istocie przyznać należy, iż pozwem z dnia 25 stycznia 2013 roku powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) kwoty 4.859 złotych, przy czym na kwotę złożyły się kwota 67 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2010 roku, kwota 67,36 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2010 roku, 67 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 października 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 168 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia od dnia 11 listopada 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 167 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia11 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty, kwota 168 złotych od dnia 11 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty tytułem wyrównania wynagrodzenia za rok 2010, kwota 4.154,21 złotych tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego z ustawowymi odsetkami od dnia 10 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty z dnia 30 stycznia 2013 roku, wydanym w postępowaniu upominawczym, Sąd zasądził na rzecz powódki dochodzone pozwem kwoty. Niemniej jednak w oparciu o powyższe nie sposób stwierdzić, iż w istocie roszczenia powódki w zakresie dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2010 r. zostały już prawomocnie rozstrzygnięte. Sąd Okręgowy zgadza się z oceną Sądu I instancji, że treść nakazu zapłaty a zwłaszcza fakt, iż odsetki zasądzono od 1 kwietnia 2010 r., wskazuje, iż wymienionym postępowaniem objęte było dodatkowe wynagrodzenie roczne, lecz za 2009 r. Ustalenie to znajduje także oparcie w treści pozwu w tej sprawie /k. 548 /, gdzie powódka podnosiła, iż wskazane wynagrodzenie roczne winno zostać jej wypłacone do końca marca 2010 r. Z tych też względów przyjąć należało, iż twierdzenie, że wskazanym powództwem objęte było dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2010 r. – wymagalne dopiero z ostatnim dniem marca 2011 r., jest całkowicie nietrafne. Sugestia apelacji, iż przedmiotowe postępowanie w tej części objęte było nieważnością z uwagi na powagę rzeczy osadzonej nie może zatem zostać zaakceptowana.

Nie sposób uznać również za słuszne twierdzeń apelacji, iż ocena materii sprawy nie była kompleksowa bowiem całkowicie pomijała aspekt prowadzenia postępowań karnych przeciwko powódce, których wynik w ocenie skarżącego miał istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Wobec powyższego zdaniem apelanta postępowanie w sprawie, w sposób nieuprawniony, nie zostało zawieszone.

Zgodnie z art. 177 § 1 pkt 4 kpc sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej.

Przepis ten daje sądowi możliwość fakultatywnego zawieszenia postępowania w sytuacji, gdy wynik innej, toczącej się już sprawy karnej, ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. Ujawnienie się czynu, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej zachodzi wtedy, gdy fakt popełnienia przestępstwa lub wykroczenia dyscyplinarnego ma prejudycjalne znaczenie dla odpowiedzialności cywilnej pozwanego. Inny charakter ma natomiast przypadek, w którym przepisy uzależniają powstanie określonych skutków od tego, czy miało miejsce przestępstwo. W tym przypadku sąd w postępowaniu cywilnym nie jest władny oceniać tej okoliczności samodzielnie, lecz powinien obligatoryjnie zawiesić postępowanie do czasu stwierdzenia jej przez sąd karny, chyba że rozstrzygnięcie tej kwestii w postępowaniu karnym okaże się niemożliwe z przyczyn procesowych.

Zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 kpc z uwagi na toczące się postępowanie karne nie jest więc obligatoryjne i zależy od rozważenia wpływu ustaleń postępowania karnego na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej (wyr. SN z 4.12.1998 r., I PKN 486/98, OSNAPiUS 2000, Nr 2, poz. 63).

Przedmiotem niniejszego postępowania jest rozstrzygniecie w przedmiocie prawa powódki do wynagrodzenia za pracę, dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Jak wynika z treści pism przedstawionych przez stronę apelującą sprawa karna - z uwagi, na którą pozwany domaga się zawieszenia postępowania w sprawie niniejszej – dotyczy zaś przestępstw karnoskarbowych, w tym nie odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy z wynagrodzeń pracowników. Jak sugeruje skarżący zakończenie tych postępowań pozwoli również na ustalenie kwestii związanych z dotacjami uzyskiwanymi przez pozwanego, okoliczności pobrania wynagrodzenia, prowadzenia dokumentacji płacowej, wydawania bieżących decyzji dla księgowej oraz podpisywania dokumentów.

W ocenie Sądu II instancji w tej materii Sąd Rejonowy słusznie podnosi, iż wynik postępowania karnego, z uwagi na ochronę wynagrodzenia za pracę, nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Nawet jeżeli powódka dopuściłaby się zarzucanych jej przestępstw, czy to poświadczenia nieprawdy celem rozliczenia określonych kosztów w ramach otrzymywanych przez pozwanego dotacji, czy niedopełnienia obowiązków fiskalnych spoczywających na niej jako na płatniku, bezwzględnie nie można uznać by powyższe miało wpływ na roszczenia objęte przedmiotowym postępowaniem. Rację ma przy tym skarżący podnosząc, iż jako pracodawca ma prawo dochodzić od powódki naprawienia szkody spowodowanej zawinionym przez pracownika nienależytym wykonywaniem obowiązków pracowniczych – art. 82 § 1 kp oraz za szkody w mieniu powierzonym – art. 114 kp. Jednakże powyższe, z uwagi na zakaz potrącenia z wynagrodzenia za pracę bez zgody pracownika należności innych niż określone w art. 87 kp, w niniejszym postępowaniu nie może być skuteczne. Wobec powyższego wydanie nawet skazujących wyroków karnych nie może skutkować oddaleniem powództwa w sprawie niniejszej, a pracodawca co najwyżej na drodze innego procesu może dochodzić wyrównania poniesionych działaniem powódki szkód.

Akceptacja powyższego czyni również bezzasadnymi zarzuty strony apelującej wskazujące na rzekomo nieuprawnione oddalenie jej wniosków o przeprowadzenie dowodów z akt przedmiotowych spraw karnych. Wnosząc je strona pozwana nie sprecyzowała bowiem w jakim zakresie okoliczności w nich ujawnione mogłyby rzutować na wynik niniejszego postępowania. Niejasnym jest co konkretnie z treści tych akt (dokumenty, zeznania) mogłoby przesądzać brak prawa powódki do wynagrodzenia. Nie sposób więc uznać, iż z uwagi na oddalenie wskazanych wniosków dowodowych stan faktyczny w sprawie został ustalony nieprawidłowo.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić również należy, że przeprowadzenie wskazanych dowodów zgłoszonych ponownie na etapie apelacji było także niedopuszczalne. Skoro przedmiotem dowodu mogą być tylko i wyłącznie fakty mające w sprawie istotne znaczenie (art. 227 kpc) mnożenie czynności procesowych, co do okoliczności nie mających takiego waloru, uznać należy za całkowicie zbyteczne.

Ponadto, nawet gdyby nie zgodzić się z powyższym założeniem, brak było podstaw do uwzględnienia wniosków w tym przedmiocie. Zgodnie z art. 162 kpc strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Prekluzja przewidziana w art. 162 k.p.c. obejmuje zatem swym zakresem wszystkie uchybienia procesowe, w tym i te które miały wpływ na wynik sprawy, w tym również w zakresie postępowania dowodowego, gdy naruszenie przepisów postępowania znalazło wyraz w wydanym w tej materii postanowieniu. (wyrok s.apel. w Katowicach 27-05-2010 V ACa 597/09 LEX nr 686895). Jeżeli uchybienie "utrwalone" w postanowieniu nie zostanie zgłoszone w terminie określonym w art. 162 k.p.c., strona utraci możliwość powołania się na nie w drodze zarzutu apelacyjnego, a tym samym wyłączona zostanie także kontrola przewidziana w art. 380 k.p.c. (por. wyrok s.apel. w Gdańsku 18-03-2013 V ACa 85/13 LEX nr 1353714).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy strona pozwana, wobec bezpodstawnego w jej ocenie oddalenia wskazanych powyżej wniosków dowodowych istotnych dla rozstrzygnięcia, powołanych zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc nie złożyła. Stwierdzić zatem należy, iż nie przysługuje jej prawo powoływania się na te uchybienia i wnioskowania o przeprowadzenie wskazanych dowodów w postępowaniu apelacyjnym. Wnioski te podlegały zatem oddaleniu.

Zdaniem Sądu Okręgowego w rozpatrywanym przypadku brak też było podstaw do oddalenia powództwa na podstawie art. 8 kp, z uwagi na nadużycie przez powódkę przysługującego jej prawa podmiotowego, w sytuacji gdy powódka nie wypełniała swoich obowiązków pracowniczych, działała na szkodę (...), doprowadzając do zadłużenia pozwanego w ZUS i Urzędzie Skarbowym w wysokości 150.000 zł, a także wobec, nierozliczenia dotacji, skutkujących koniecznością zwrotu 200.000 zł do (...), w konsekwencji czego została dyscyplinarnie zwolniona z pracy.

Zgodnie z art. 8 kp nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Klauzule "zasad współżycia społecznego" i "społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa" wyznaczają stronom stosunków pracy granice, w ramach których dopuszczalne jest korzystanie w stosunkach pracy z praw podmiotowych zagwarantowanych przepisami prawa pracy. Z istoty nadużycia prawa podmiotowego wynika, że dokonuje go strona, która wykonując swoje prawo, czyni to niezgodnie z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (wyr. SN z 20.1.2011 r., I PK 135/10, MoPr 2011, Nr 9, s. 475). Artykuł 8 kp umożliwia dokonanie oceny organowi stosującemu prawo, a także sądowi pracy, czy korzystanie przez uprawnionego z zagwarantowanego mu przepisami prawa pracy prawa podmiotowego mieści się czy też wykracza poza granice zasad współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa (wyr. SN z 17.9.1997 r., I PKN 273/97, OSNAPiUS 1998, Nr 13, poz. 394). Niemniej jednak w judykaturze ukształtował się pogląd, określany jako „zasada czystych rąk”, zgodnie z którym nie może powoływać się na naruszenie zasady współżycia społecznego osoba, która narusza przepisy prawa lub zasady współżycia społecznego. (wyr. SN z 6.3.1998 r., I PKN 552/97, OSNP 1999, Nr 4, poz. 124; wyr. SN z 8.6.1999 r., I PKN 96/99, OSNP 2000, Nr 16, poz. 615).

W rozpoznawanym przypadku, bez względu na to czy powódka dopuściła się wskazanych przez pracodawcę czynów będących przedmiotem postępowań karnych oraz postępowania sądowego, dotyczącego jej zwolnienia dyscyplinarnego, strona pozwana sprzeniewierzyła się elementarnym zobowiązaniom względem powódki, nie kompensując w sposób należyty wykonywanej przez nią pracy. Niezależnie od tego czy powódka łamała prawo czy nie, postępowanie pozwanego w tej materii było podyktowane jednostronnym interesem pracodawcy i odbyło się przy braku poszanowania prawa powódki do wynagrodzenia za pracę wykonaną. Stąd też powołanie się przez pozwanego na nadużycie przez powódkę prawa podmiotowego do dochodzenia należnych roszczeń, nie może zostać zaakceptowane. Brak więc podstaw do uznania, że pozwany pracodawca, winien korzystać z ochrony wynikającej z art. 8 kp. i oddalenia na tej podstawie roszczeń powódki.

Nie można też zgodzić się z apelującym, iż Sąd Rejonowy bezzasadnie, w oparciu wyłącznie o twierdzenia powódki z pominięciem twierdzeń pozwanego ustalił, iż przekazana powódce kwota 18.000 zł tytułem dotacji dla ognisk wychowawczych miała w określonym zakresie pokrywać także wynagrodzenie powódki za 2011 r. Zdaniem skarżącego stanowisko to potwierdza złożona przez pozwanego dokumentacja dotycząca rozliczenia dotacji w 2011 r. z której wynika, iż w jej ramach były pokrywane wynagrodzenia pracowników w określonych w niej kwotach.

W ocenie Sądu II instancji twierdzenie to nie przesądza słuszności stanowiska procesowego pozwanej. Okoliczność otrzymania przez pozwanego dotacji na wynagrodzenia i jej rozliczenia nie może być bowiem utożsamiana z wypłatą należnego wynagrodzenia powódce (nawet, jeśli na ten stricte cel była przeznaczona pierwotnie dotacja). Pozwany choć nie był ograniczony w zakresie przedstawiania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia faktu wypłaty powódce dochodzonego w niniejszym procesie wynagrodzenia, nie udowodnił powyższego. Tymczasem twierdzenie o wydatkowaniu dotacji na zobowiązania istniejące z tego tytułu, samo w sobie tej okoliczności nie przesądza. Jeszcze raz podnieść należy, iż twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227) powinno być udowodnione przez stronę, która zgłasza to twierdzenie - art. 232 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. (zob. wyrok SN z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, Wok. 2002, nr 7-8, poz. 44; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 kwietnia 1998 r., I ACa 308/98, PiM 2002, nr 12, poz. 147). Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. (wyrok s.apel. 28-02-2013 I ACa 613/12 w Białymstoku LEX nr 1294695). Brak dowodów potwierdzających wypłatę powódce świadczeń ze stosunku pracy obciąża zatem pozwaną.

Nieuprawnioną jest też argumentacja wskazująca na to, iż dodatkowe wynagrodzenie roczne w ogóle nie jest powódce należnym, gdyż została zwolniona dyscyplinarnie, zgodnie zaś z treścią art. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U.2013 r. 1144 j.t) pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego w przypadkach m.in. rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Istotnym jest, iż powódka nie jest pracownikiem sfery budżetowej z tych też względów powołane przepisy nie mają w stosunku do niej bezpośredniego zastosowania. Nadto w pozwanej, co bezsporne obowiązuje Regulamin Wynagradzania, w którym brak jest wskazanego obostrzenia i który bezpośrednio nie odnosi się do przepisów wskazanej ustawy. /k.300 -304/. Wobec tego i w tej materii twierdzeń apelacji nie można uznać za skuteczne.

Sąd Okręgowy nie zgadza się również z apelującym, iż wydana w sprawie opinia biegłego ds. rachunkowości nie została sporządzona w sposób wyczerpujący, zgodnie z wymogami fachowości i tym samym doszło do naruszenia art. 286 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c i bezprawnego oddalenia wniosku pozwanego o wydanie opinii uzupełniającej.

W myśl art. 217 § 1 i 3 kpc strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest jednak równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 Legalis). Zwraca na to także uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lipca 1999 roku, II UKN 37/99 OSNAPiUS 2000/20/741 wskazując, że sąd nie jest obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy (art. 217 § 2 i 3 k.p.c.).

Ponadto podnieść należy, iż w świetle stanowiska judykatury zadaniem biegłego nie jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, lecz naświetlenie i umożliwienie wyjaśnienia przez sąd okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez biegłego wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego mu materiału sprawy (por. wyrok SN z dnia 11 lipca 1969 r., I CR 140/69, OSNC 1970, nr 5, poz. 85; uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 grudnia 2006 r., V CSK 360/06, LEX nr 238973).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy kwestia, czy powódce zostało wypłacone całe należne wynagrodzenie za 2011 r., dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2010 i 2011 r. oraz ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, należała do ustaleń faktycznych sprawy. Ocena tych faktów należała do Sądu, a ich wykazanie –wobec nie przedstawienia ewidencji czasu pracy oraz kompleksowych list płac i udowodnienia przez powódkę, iż świadczenia te nie zostały jej wypłacone - obciążała pozwanego. Z tych też względów brak było podstaw do przeprowadzania dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, czy powódce zostało wypłacone całe należne wynagrodzenie, z uwzględnieniem wszystkich wypłaconych kwot. Opinia biegłego nie mogła z założenia służyć wykazaniu tego faktu. W kwestii zaś rzekomo nieprawidłowego sposobu obliczenia wymiaru niewykorzystanego przez powódkę urlopu wypoczynkowego i w konsekwencji błędnego wyliczenia należności z tytułu ekwiwalentu, podnieść należy, iż pozwana na etapie postępowania pierwszoinstncyjnego nie zgłaszała żadnych matematycznych zastrzeżeń co do ich rzetelności. Z uwagi na to wskazane twierdzenia, jako spóźnione, zgodnie z treścią art. 381 kpc, należało pominąć.

Na tej samej podstawie oddaleniu podlegały apelacyjne wnioski dowodowe o zwrócenie się przez Sąd do biura (...) zo.o. o nadesłanie zapisów księgowych dotyczących pozwanego z roku 20110 – 2011 na nośnikach danych bądź kompletu wydruków celem zweryfikowania wyliczeń biegłego w zakresie rzekomego nie pobierania przez powódkę wynagrodzenia oraz dodatkowych świadczeń pracowniczych w latach 2010 – 2011. Skarżący podniósł, iż po zmianie obsługi księgowej pozwanego okazało się bowiem, iż biegły wydający opinie w sprawie być może nie dysponował pełną dokumentacją księgową, a jedynie jej częścią w formie papierowej.

Zgodnie z art. 381 k.p.c., strona, która powołuje w postępowaniu apelacyjnym nowe fakty lub dowody, powinna wykazać, a przynajmniej uprawdopodobnić, że nie mogła ich powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji lub, że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Przepis ten nie może bowiem służyć stronom biernym w toku postępowania przed sądem I instancji (gdy nie ma uzasadnionych powodów do usprawiedliwienia tej bierności) do "przenoszenia" postępowania dowodowego na etap apelacyjny. Tym strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni (zob. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2002 r., IV CKN 980/00, LEX nr 53922).

Na gruncie rozpatrywanego przypadku zgłaszając wskazany środek dowodowy skarżący nie wykazał, iż nie mógł go powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Natomiast fakt, że po zmianie obsługi księgowej pozwanego okazało się, iż być może w procesie nie została okazana biegłemu cała dokumentacja księgowa, którą dysponowało biuro, obciąża tylko i wyłącznie pozwanego. To on bowiem wobec spoczywającego na nim ciężaru dowodu w tym zakresie, winien dołożyć należytej staranności i dopilnować by wyliczeń w sprawie nie dokonano z pominięciem istotnej dokumentacji księgowej. Pozwany z niewiadomych względów dopuścił się zaniedbań w tym przedmiocie. Nadto również w toku postępowania apelacyjnego pełnomocnik pozwanego nie był w stanie wskazać czy istnieje jakakolwiek dodatkowa dokumentacja, jaka i na co miałaby wskazywać. Wniosek ten poparty był jedynie przypuszczeniami strony pozwanej, że być może jest jakaś dodatkowa dokumentacja w formie elektronicznej, ale pełnomocnik nie był w stanie wskazać jaka. Brak więc podstaw do przeprowadzenia wskazanego dowodu w postępowaniu apelacyjnym.

Reasumując, żaden z zarzutów apelacji dotyczący naruszenia prawa procesowego tj. art. 379 pkt 3 k.p.c. art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c, a art. 286 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c. art. 232, 233 § 1 k.p.c jak i prawa materialnego art. 8 kp z wyjątkiem art. 118 k.c., nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Rejonowy w tej części w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie i na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, trafnie wywiódł, iż pozwany w zakresie nie przedawnionym nie wykazał by wypłacił na rzecz powódki należne jej wynagrodzenie za pracę za 2011 r., dodatkowe wynagrodzenie za 2010 i 2011 r. oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Biorąc powyższe pod uwagę na podstawie art. 386 § 1 kpc Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok jedynie w punkcie I (pierwszym) podpunkt 1 i podpunkt 1 litera a/ w ten sposób, że zasądził od Towarzystwa (...) w Ł. na rzecz J. M. kwotę 9753,35 (dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt trzy 35/100) złotych netto tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2011 z ustawowymi odsetkami od kwoty 8796,51 (osiem tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt sześć 51/100) złotych netto od dnia 1 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie z tego tytułu kwoty 20.500,53 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2012 roku oraz kwoty 956,84 z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pisma do dnia zapłaty, co łącznie czyniło wyliczoną przez biegłego kwotę 21.457,37 złotych netto. Niemiej jednak z uwagi na konieczność uwzględnienia zarzutu przedawnienia i oddalenia powództwa do kwoty 11.704,02 zł netto, należało odjąć ją od kwoty pierwotnie dochodzonej z tego tytułu 20,500,53 zł netto, co skutkowało zasądzeniem na rzecz powódki kwoty 9753,35 złotych netto tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za rok 2011 z ustawowymi odsetkami od kwoty 8796,51 złotych netto od dnia 1 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty, bez modyfikacji kwot wymagalności świadczenia i terminu dochodzonych odsetek w pozostałym zakresie.

W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy zmodyfikował też rozstrzygniecie o kosztach procesu zmieniając zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) podpunkt 6 oraz w punkcie III (trzecim) w ten sposób, że zasądził od Towarzystwa (...) w Ł. na rzecz J. M. kwotę 1296 (jeden tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

O kosztach zastępstwa procesowego powódki za I instancję Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc w związku z §6 pkt 5 w związku z §12 ust1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 t.j.), obciążając pozwanego tymi kosztami proporcjonalnie do jej wygranej w 72%.

Z kolei na podstawie art.102 kpc w zw. z art. 97 w zw. z art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005 r. nr 167, poz. 1398 ze zm.), mając na uwadze trudną sytuację finansową strony oraz okoliczność, iż do braku terminowej wypłaty wynagrodzenia swoimi decyzjami przyczyniła się również powódka, Sąd nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi, które przejął na rachunek Skarbu Państwa

W pozostałym zakresie na mocy art. 385 kpc apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

O kosztach procesu za II instancję orzeczono na podstawie art. 102 kpc biorąc pod uwagę ostateczny wynik sprawy oraz okoliczności podniesione powyżej.