Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Roberta Rafał Kwieciński

Protokolant: st. sekr. sąd. Irena Bąk

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2016 roku

sprawy z oskarżenia prywatnego M. Z.

przeciwko S. C.

oskarżonemu z art. 212§2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Koninie

z dnia 23 marca 2016 roku sygn. akt II K 1655/14

1.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok.

2.  Zasądza od oskarżonego S. C. na rzecz oskarżyciela prywatnego M. Z. kwotę 840 złotych tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej w postępowaniu odwoławczym

3.  Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 50 złotych oraz opłatę za to postępowanie w kwocie 60 złotych.

SSO Robert Rafał Kwieciński

UZASADNIENIE

S. C. został oskarżony przez M. Z. o to, że w dniu 04.12.2014r. o godz. 19:19 w Ś., na forum dyskusyjnym regionalnego portalu zamieszczonego na stronie internetowej http:/(...)dopuścił się on publicznego zniesławienia M. Z. będącego burmistrzem Ś. za pośrednictwem środków masowego przekazu w ten sposób, iż występując na wskazanym forum jako gość dokonał wpisu oznaczonego „#11” do burmistrza Z., w którym to wpisie oskarżony zarzucił oskarżycielowi prywatnemu zlecenie remontu ośrodka zdrowia jednoosobowo bez przetargu za bardzo wysoką cenę tzn. 2 miliony 800 tysięcy zł. oraz o otrzymanie przez oskarżyciela prywatnego od wykonawcy remontu ośrodka zdrowia korzyści majątkowej w wysokości 400 tysięcy złotych. Posunięcie to może poniżyć oskarżyciela prywatnego w opinii publicznej oraz narazić na utratę zaufania niezbędnego do zajmowania stanowiska burmistrza , to jest o czyn z art. 212 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 23 marca 2016r. w sprawie o sygn. akt II K 1655/14 Sąd Rejonowy w Koninie na podstawie art. 66 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 67 § 1 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne wobec S. C. za to, że w dniu 04.12.2014r. o godz. 19:19 w miejscowości L., za pomocą środków masowego komunikowania pomówił M. Z. o takie postępowanie, które może go poniżyć w opinii publicznej oraz narazić na utratę zaufania koniecznego dla sprawowania urzędu burmistrza Ś. w ten sposób, że na forum dyskusyjnym regionalnego portalu zamieszczonego na stronie internetowej http:/(...) występując jako gość, dokonał wpisu oznaczonego „#11 do burmistrza Z.”, w którym to wpisie sugerował, iż oskarżyciel prywatny zlecił remont Ośrodka (...) w Ś. jednoosobowo poza przetargiem za kwotę 2 800 000 zł. oraz otrzymał od wykonawcy tego remontu korzyść majątkową w kwocie 400.000 zł, to jest o występek z art. 212 § 2 k.k., na okres 1 roku próby.

Na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w wysokości 300 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt 2 k.k. Sąd Rejonowy zobowiązał oskarżonego do przeproszenia oskarżyciela prywatnego poprzez zamieszczenie na stronie głównej portalu internetowego(...) przeprosin następującej treści: „S. C. przeprasza burmistrza Ś. M. Z. za to, że w dniu 04.12.2014r. na forum dyskusyjnym regionalnego portalu zamieszczonego na stronie internetowej http://(...)występując jako gość, dokonał wpisu oznaczonego „#11 do burmistrza Z.”, w którym to wpisie podał nieprawdziwe informacje sugerując, iż M. Z. zlecił remont Ośrodka (...) w Ś. jednoosobowo poza przetargiem za kwotę 2 800 000 zł. oraz otrzymał od wykonawcy tego remontu korzyść majątkową w kwocie 400.000 zł”.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości apelacją oskarżonego, który wniósł o uchylenie tego orzeczenia jako, że rażąco narusza obowiązujące prawo karne, a ponadto SSR Iwona Mazanka – Smogór dopuściła się przestępstwa redagując fałszywe dowody winy, a następnie „uwzględnia je w wydanym wyroku”; podniósł też, że w akcie oskarżenia opracowanym przez adw. E. S. równocześnie zatrudnioną w Urzędzie Miasta i Gminy jako radca prawny jest niezgodny z prawdą zapis, bowiem komentarz był umieszczony pod pozycją #10 a nie jak w akcie oskarżenia podano #11, mimo zgłoszenia tego błędu nie zostało to sprostowane, co przesądza o braku znaczenia procesowego tego aktu oskarżenia, ten fakt przesądza, że całe postępowanie jak też wyrok kwalifikuje się do uchylenia.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego okazała się bezzasadna.

Argumentacja w niej zawarta jest całkowicie chybiona i nie zasługuje na akceptację. Skarżący choć kwestionuje swe sprawstwo, jednak polemizując z ustaleniami Sądu Rejonowego, stwierdza, iż na pytanie „Czy prawdą jest, że burmistrz Z. otrzymał od tego wykonawcy kwotę 400 tyś. łapówki; wystarczyło odpowiedzieć, że nie jest prawdą ponieważ jest to pomówienie” (186v –wers 7 i 8 od dołu). Sam zatem skarżący w istocie przyznaje nawet w złożonym środku zaskarżenia, że jego wpis miał charakter pomawiający.

Przed przystąpieniem do analizy zarzutów zawartych w apelacji Sąd odwoławczy pragnie zauważyć, iż orzeczenie wydane w przedmiotowej sprawie jest oparte na całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie, który został poddany wnikliwej analizie bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów. Analiza dowodów przeprowadzonych przez Sąd Rejonowy znajduje pełne odzwierciedlenie we wnioskach zawartych w pisemnym uzasadnieniu wyroku, które czyni zadość wymogom art. 424§1 i 2 k.p.k., co pozwala w pełni na przeprowadzenie kontroli instancyjnej.

Sąd Okręgowy pragnie również podkreślić, iż Sąd Rejonowy w Koninie w sposób prawidłowy oraz dokładny przeprowadził postępowanie dowodowe oraz wnikliwie i wszechstronnie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone odpowiednio dokładnie i starannie. Ocena materiału dowodowego przez Sąd Rejonowy dokonana została z uwzględnieniem reguł sformułowanych w przepisach art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Co więcej, jest ona oceną wszechstronną i bezstronną i jest zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd Okręgowy nie stwierdził także błędów logicznych, jak i faktycznych w rozumowaniu Sądu Rejonowego. W związku z powyższym kontrola apelacyjna uzasadnia twierdzenie, że zaskarżony wyrok został, tak jak tego wymaga norma zawarta w art. 410 k.p.k., prawidłowo i w pełni oparty na poprawnie dokonanej ocenie materiału dowodowego, zgromadzonego i ujawnionego w toku postępowania.

W procedowaniu Sądu Rejonowego nie sposób doszukać się żadnych błędów, a formułowane przez skarżącego pytanie dlaczego sędzia orzekająca w sprawie zaangażowała się w obronę oskarżyciela posiłkowego jest nieuprawnione. Brak jest bowiem jakichkolwiek zarzutów co do bezstronności Sądu orzekającego w sprawie.

Sąd I instancji wnikliwie i wszechstronnie rozważył wszystkie dowody, w szczególności wyjaśnienia oskarżonego oraz zeznania świadków: M. Z., S. K. , a także dokumenty w postaci: wydruków ze stron internetowych, raportu danych retencyjnych oraz dokumentów związanych z udzieleniem zamówienia publicznego.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, a ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji jest dokładna, nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów chronionej dyspozycją art. 7 k.p.k.

W tej sytuacji kontrola odwoławcza uzasadnia stwierdzenie, że zaskarżony wyrok znajduje pełne oparcie w prawidłowo dokonanej ocenie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego i ujawnionego w toku postępowania, tak więc nie ma podstaw do dyskwalifikowania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Wbrew odmiennym twierdzeniom zawartym w apelacji, nie ma żadnych podstaw ani do skutecznego kwestionowania dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny zebranego materiału dowodowego, ani też poczynionych na podstawie tego materiału ustaleń faktycznych w sprawie oraz rozważań prawnych dotyczących znamiona przestępstwa z art. 212§2 k.k.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, sporządzonego zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k., Sąd I instancji przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, a ustalenia swoje oparł na konkretnie wskazanych dowodach, które poddał logicznej i zgodnej z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenie.

Podnoszone przez skarżącego okoliczności jakie relacje łączą go z J. N. (1) czy też proboszczem parafii nie mają żadnego choćby najmniejszego znaczenia dla oceny jego zachowania, choć nie ulega wątpliwości, że stanowią one pewne podłoże działań oskarżonego. Tym bardziej to czy burmistrz Ś. ma poparcie mieszkańców, czy też tego poparcia mu brakuje nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, podobnie to jakie opinie miał przed objęciem piastowanego stanowiska. Nie było zatem żadnej potrzeby odtwarzania zapisów na płycie CD dotyczących zasług J. N. (2), gdyż również takowe nie mają wpływu na przekroczenie przez oskarżonego granic swobody wypowiedzi. Wysuwane przez skarżącego argumenty dowodzą, że nie rozumie on, iż przedmiotem niniejszego postępowanie jest nie zachowanie obecnego czy byłego burmistrza, ich zasługi dla regionu czy udzielane przez społeczeństwo poparcie, czy też to który z nich jest lepszym gospodarzem, a zachowanie oskarżonego polegające na dokonaniu wpisu objętego aktem oskarżenia. Nie jest też przedmiotem niniejszego postępowania to, czy jakieś inne osoby zamieszczały w internecie wpisy, które mogły mieć znamiona zniesławiające osobę pokrzywdzonego. Przedmiotem niniejszego postępowania jest bowiem jedynie jeden wpis opisany w akcie oskarżenia, co do którego zresztą oskarżony przyznał, że jest jego autorem, to, iż inne osoby zamieszczały podobne wpisy nie uprawniało oskarżonego do dopuszczania się podobnych czynów. Znamiennym jest, więc iż oskarżony nie kwestionował, że to on był autorem będącego przedmiotem postępowania wpisu. Wobec przyznania się przez oskarżonego do autorstwa tego wpisu zupełnie niezrozumiałym jest formułowanie tezy o nieważności prywatnego aktu oskarżenia ze względu na określenie pozycji tego wpisu na „#11” zamiast „#10”. Okoliczność ta nie ma przecież żadnego znaczenia dla oceny znamion przestępstwa z art. 212§2 k.k. Nie wyłącza także odpowiedzialności oskarżonego to, że wpis ten był zamieszczony na forum regionalnym przez jedną dobę i został usunięty przez administratora, skoro nie ulega wątpliwości, że treść tego wpisu dotarła do większej grupy osób a czas ten umożliwił osobom odwiedzającym portal zapoznanie się z nim.

Pokrzywdzony M. Z. w swych zeznaniach opisał okoliczności towarzyszące budowie ośrodka zdrowia nie ukrywając jednocześnie, iż zdawał sobie sprawę, że przebieg tej inwestycji budził kontrowersje w lokalnej społeczności. Pokrzywdzony odróżnił jednak słowa krytyki obywatelskiej z jakim się spotkał od wpisu oskarżonego, którego treść insynuowała wzięcie przez niego łapówki i zlecenie prac poza procedurą zamówień publicznych. Ta właśnie okoliczność legła zresztą u podstaw decyzji o złożeniu prywatnego aktu oskarżenia. Sąd Rejonowy nie miał żadnych podstaw do innej niż to uczynił oceny zeznań tego świadka, zwłaszcza, że co do okoliczności związanych z przebiegiem inwestycji znalazła ona potwierdzenie w zeznaniach świadka S. K. i dokumentacji przetargowej.

Tym samym Sąd Rejonowy nie dopuścił się błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Skarżący nie wykazał zresztą na okoliczności, które mogłyby podważyć wiarygodność zebranego materiału dowodowego, formułując jednak nie poparte niczym zarzuty dotyczące braku obiektywizmu ze strony sądu, a nawet popełnienia przestępstwa podczas oceny dowodów.

Ponadto należy wskazać, iż obowiązkiem Sądu Rejonowego było dokładne określenie w treści wydanego wyroku czynu oskarżonego. Sąd nie jest bowiem związany opisem czynu sformułowanym przez oskarżyciela. Rozstrzygnięcie Sądu może odnosić się do czynu zarzucanego w takiej postaci, w jakiej został on określony w akcie oskarżenia, ale nie musi. Przedmiotem osądu (rozstrzygnięcia) w procesie karnym jest konkretne zdarzenie faktyczne, wskazane w akcie oskarżenia, a nie mniej lub bardziej dokładny opis przyjęty w zarzucie (zob. wyrok SN z 30.01.2002r., sygn. akt III KKN 184/99). Prawidłowa redakcja sentencji wyroku była zatem obowiązkiem Sądu Rejonowego, stąd zarzuty oskarżonego, iż jest to kolejny dowód na to, że Sąd Rejonowy wypełniał role oskarżycielskie jest absurdalna. Podobnie Sąd I instancji był uprawniony do określenia wymiaru kary wg swojego uznania, w niniejszej sprawie nie wymierzył zresztą żadnej kary, ponieważ warunkowo umorzył postępowanie. Wreszcie całkowicie niezasadne były zarzuty dotyczące tego, iż Sąd Rejonowy powołał się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Sądy orzekające w Polsce bardzo często powołują się na orzecznictwo tego trybunału, a także innych sądów, np. Sądu Najwyższego lub Trybunału Konstytucyjnego. Stanowi to zwykły element rozważań prawnych zawartych w każdym uzasadnieniu wyroku i nie jest żadnym poświadczaniem nieprawdy.

Analizując treść apelacji w istocie stwierdzić należy, że polemika skarżącego sprowadza się podobnie jak przyjęta przed Sądem linia obrony do kwestionowania zniesławiającego charakteru dokonane wpisu. Tymczasem w ocenie Sądu odwoławczego, nie może budzić wątpliwości, iż oskarżony sugerując, iż oskarżyciel prywatny zlecił remont Ośrodka (...) w Ś. jednoosobowo poza przetargiem za kwotę 2 800 000 zł. oraz otrzymał od wykonawcy tego remontu korzyść majątkową w kwocie 400.000 zł, wyczerpał wszystkie znamiona przestępstwa z art. 212 § 2 k.k. Sąd Rejonowy szczegółowo odniósł się do tej kwestii i brak jest potrzeby ponownego powielania tego stanowiska przez Sąd odwoławczy. Uwypuklić jedynie należy, że zniesławiający zarzut nie musi mieć charakteru skonkretyzowanego, może przybrać postać pogłoski, bądź twierdzeń wysoce ogólnikowych i niejednoznacznych, może być także formułowany hipotetycznie w formie podejrzeń, insynuacji lub tzw. pytań retorycznych zawierających w podtekście odpowiedź. Tak właśnie było w przypadku oskarżonego, który w ramach dokonywania krytyki organu samorządu terytorialnego posłużył się trybem pytającym, przypuszczającym, retorycznym i sugerującym. Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, iż pytanie może zawierać zniesławiającą treść jeżeli zawiera w sobie zniesławiające fakty. Chodzi o sytuacje, w których rozsądna interpretacja słów pozwala na stwierdzenie, że są one w istocie stawieniem zarzutu niewłaściwego postępowania. Tak właśnie było w przedmiotowej sprawie, a oskarżony nie miał żadnych podstaw do formułowania tego typu zarzutów wobec pokrzywdzonego. Nawet gdyby tego typu informacje na wskazanym forum pojawiły się już wcześniej, nic nie uprawniało oskarżonego do ich powielania, zwłaszcza że oskarżony nie dysponował jakimkolwiek dowodem wskazującym na ich prawdziwość. Nie wykazał nawet cienia prawdziwości tych zarzutów, a tylko taki dowód (prawdziwości zarzutów) mógłby ekskulpować go od odpowiedzialności. Takie przypisanie więc oskarżycielowi, za pomocą środków masowego komunikowania, że w swojej działalności burmistrza działał wbrew przepisom prawa oraz dopuścił się przyjęcia korzyści majątkowej, jest pomówieniem narażającym oskarżyciela prywatnego na utratę zaufania niezbędnego do pełnienia wskazanej wyżej funkcji oraz na poniżenie w opinii publicznej i stanowi nadużycie wolności słowa.

Z tych względów Sąd odwoławczy nie znalazł żadnych podstaw do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Na koniec podkreślić należy, iż prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił również stopień winy i społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu, który pozwolił na warunkowe umorzenie postępowania. Mając na uwadze dotychczasowy ustabilizowany tryb życia oskarżonego i niekaralność za przestępstwa należy zasadnie przypuszczać, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegać porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa, a w przyszłości uczestnicząc w życiu publicznym będzie dbał o to, by dopuszczona przez prawo krytyka osób wykonujących funkcje publiczne miała swe odzwierciedlenie w rzeczywistości.

Zobowiązanie natomiast oskarżonego do przeproszenia pokrzywdzonego będzie bez wątpienia zasadniczą jeśli nie jedyną rekompensatą i może przyczynić się do zniwelowania skutków zachowania oskarżonego. Słusznie również Sąd Rejonowy uznał, że adekwatną formą przeprosin będzie tożsama z tą w jakiej oskarżony dokonał zniesławienia oskarżyciela prywatnego.

Mając na względzie powyższe rozważania, a także nie znajdując innych podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku na podstawie art. 437§1 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł o utrzymaniu tego orzeczenia w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i art. 7 ustawy z 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 50 zł oraz opłatę w kwocie 60 złotych.

Nadto Sąd Okręgowy na podstawie art. 628 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. oraz § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015, poz. 1800) zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela prywatnego kwotę 840 zł tytułem wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym.

SSO R.R. Kwieciński