Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2016r. w S.

odwołania S. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 22 października 2014 r., 9 lutego 2015 r. i 1 marca 2015 r.

Nr (...)

w sprawie S. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o datę początkową przyznania emerytury i wysokość emerytury

I. oddala odwołania od wszystkich decyzji;

II. nakazuje wypłacić z sum Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Siedlcach) na rzecz adwokata M. U. kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy 80/100) złotych, w tym podatek VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej na rzecz S. L. z urzędu.

Sygn. akt: IV U 1311/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 22 października 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.24a ust.1b ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał S. L. zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 10 października 2014r. ,tj. od miesiąca, w których ubezpieczony ukończył wiek 65 lat i 6 miesięcy. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że w związku z przyznaniem emerytury prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem 10 października 2014r. Wysokość emerytury obliczona na podstawie art.26 ustawy emerytalnej wyniosła 1 893,13 złotych brutto, przy czym ustalona zaliczka wyniosła 1 790 złotych brutto w związku z nieprawidłowościami na koncie ubezpieczeniowym - do czasu ustalenia ostatecznej wysokości po otrzymaniu prawidłowego raportu z analizy konta rozliczeniowego. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że na poczet należności od 10 października 2014r. do 30 listopada 2014r. w kwocie 3 060,28 zalicza kwotę 613,27 złotych wypłaconej renty, dlatego do wypłaty przekazana zostanie kwota 2 447,01 złotych po uprzednim potrąceniu z niej kwoty 447,50 złotych z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek i składki na ubezpieczenie zdrowotne, przy czym miesięczna wysokość świadczenia do wypłaty po potrąceniu kwoty 447,50 złotych z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne wynosi miesięcznie 1 044,40 złotych (decyzja z 22 października 2014r. - w aktach organu rentowego).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony S. L. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że prawo do emerytury przysługuje mu od 11 kwietnia 2009r. w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Nadto zarzucił organowi rentowemu błędne wyliczenie wysokości kwoty zaliczki ,tj. 1 790 złotych, a także kwoty wyrównania w związku z tym, że kwota renty za październik 2014r. została potrącona z emerytury w całości, mimo że przez 10 dni października 2014r. renta jeszcze mu przysługiwała. Nadto ubezpieczony zarzucił bezpodstawne potrącanie z kwoty emerytury należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne podnosząc, że nie ma takich zaległości (odwołanie k.1 akt sprawy IV U 1311/14).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację przywołaną w zaskarżonej decyzji. W odniesieniu do twierdzeń ubezpieczonego co do tego, że przysługuje mu emerytura w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy wskazał, że w kwestii uprawnień ubezpieczonego do takiej emerytury toczyła się sprawa, która została zakończona prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 7 września 2011r. w sprawie III AUa 567/11 oddalającym odwołanie ubezpieczonego od decyzji odnawiającej mu takiego prawa. W odniesieniu do potrąceń z tytułu składek organ rentowy wskazał, że pismem z 30 października 2014r. ubezpieczony został powiadomiony, że począwszy od miesiąca listopada 2014r. zostały wprowadzone potrącenia (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

W dniu 9 lutego 2015r. organ rentowy wydał decyzję, w której przeliczył emeryturę ubezpieczonego od 10 października 2014r. ,tj. od daty przyznania świadczenia i ustalił ostateczną wysokość emerytury na kwotę 1 893,13 złotych brutto miesięcznie oraz obliczył wyrównanie za okres od 10 października 2014r. do 28 lutego 2015r. w kwocie 485,78 złotych (stanowiące różnicę między kwotą emerytury ustaloną w niniejszej decyzji a kwotą zaliczki ustaloną w decyzji z 22 października 2014r.). Nadto organ rentowy ustalił, że miesięczna wysokość świadczenia do wypłaty po potrąceniu kwoty 473,28 złotych z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne wynosi miesięcznie 1 099,47 złotych (decyzja z 9 lutego 2015r. - w aktach organu rentowego).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony S. L. zarzucając jej błędne wyliczenie wyrównania w kwocie 485,78 złotych oraz bezpodstawne potrącenie kwoty 473,28 złotych z tytułu rzekomo zaległych składek, a także brak wypłaty wyrównania za okres od 1 października 2014r. do 10 października 2014r. Nadto ponownie wskazał, że emerytura powinna być naliczona od 11 kwietnia 2009r. Powyższe odwołanie zarejestrowane zostało pod sygnaturą akt IV U 429/15 i postanowieniem z 28 sierpnia 2015r. zostało dołączone do sprawy z odwołania od decyzji z 22 października 2014r. celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IV U 1311/14 (odwołanie od decyzji z 9 lutego 2015r. i postanowienie z 28 sierpnia 2015r. k.22 i 28 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując na argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji oraz na argumenty podniesione w odpowiedzi na wcześniejsze odwołanie (odpowiedź na odwołanie od decyzji z 9 lutego 2015r. k.24-25 akt sprawy).

W dniu 1 marca 2015r. organ rentowy wydał kolejną decyzję, w której na podstawie ustawy z 23 października 2014r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw dokonał waloryzacji od 1 marca 2015r. emerytury ubezpieczonego poprzez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2015r. w wysokości 1 893,13 złotych przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 100,68%, co dało kwotę 1 906 złotych. Z uwagi zaś na to, że kwota podwyżki okazała się niższa niż 36 złotych, wysokość zwaloryzowanej emerytury ustalono poprzez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 28 lutego 2015r. ,tj. do kwoty 1 893,13 złotych kwoty waloryzacji wynoszącej 36 złotych. W ten sposób kwota emerytury po waloryzacji ,tj. od 1 marca 2015r. wyniosła 1 929,13 złotych. Nadto organ rentowy wskazał, że ze świadczenia potrąca się kwotę 482,28 złotych (decyzja z 1 marca 2015r. o waloryzacji emerytury – w aktach organu rentowego).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony S. L. kolejny raz podnosząc, że emerytura powinna być mu przyznana i wypłacona od 11 kwietnia 2009r., a także, że organ rentowy bezpodstawnie pomniejszył świadczenie o kwotę 482,28 złotych. Powyższe odwołanie zarejestrowane zostało pod sygnaturą akt IV U 668/15 i postanowieniem z 28 sierpnia 2015r. zostało dołączone do sprawy z odwołania od decyzji z 22 października 2014r. celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IV U 1311/14 (odwołanie od decyzji z 1 marca 2015r. i postanowienie z 28 sierpnia 2015r. k.33 i 40 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując na argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji oraz w odpowiedziach na wcześniejsze odwołania (odpowiedź na odwołanie od decyzji z 1 marca 2015r. k.37-38 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Od 8 sierpnia 1987r. ubezpieczony S. L. urodzony w dniu (...) był uprawniony do renty inwalidzkiej III grupy (pierwsza decyzja w sprawie renty z 30 grudnia 1987r. k.24 akt rentowych), a następnie do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Do renty ubezpieczony był uprawniony do chwili osiągnięcia wieku emerytalnego ,tj. wieku 65 lat i 6 miesięcy. W związku z osiągnięciem wieku emerytalnego zaskarżoną decyzją z 22 października 2014r. organ rentowy działając na podstawie art.24a ust.1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonemu od 10 października 2014r. zaliczkę na poczet emerytury, którą ustalił w wysokości 1 790 złotych brutto miesięcznie. Jednocześnie organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że w związku z przyznaniem emerytury z dniem 10 października 2014r. ustaje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja z 22 października 2014r. - w aktach organu rentowego). Termin płatności renty z tytułu niezdolności do pracy przypadał na 5. dzień każdego miesiąca (vide: decyzja o przeliczeniu renty z 17 stycznia 2014r. k.304 akt rentowych). W związku z tym renta za miesiąc październik 2014. została ubezpieczonemu wypłacona w całości ,tj. w kwocie 864,19 złotych brutto, co stanowi 528,37 złotych netto. Z chwila przyznania ubezpieczonemu prawa od emerytury – od 10 października 2014r. zaszła potrzeba rozliczenia renty wypłaconej za cały październik 2014r. poprzez zaliczenie kwoty renty za okres od 10 października 2014r. do 31 października 2014r. w wysokości 613,27 złotych brutto na poczet emerytury. W ten sposób ubezpieczony otrzymał za okres od 1 października 2014r. do 9 października 2014r. kwotę 250,92 złotych brutto tytułem renty oraz za okres od 10 października 2014r. do 31 października 2014r. kwotę 1 343,54 złotych brutto tytułem emerytury, przy czym na poczet emerytury za ten okres zaliczono rozliczoną rentę w kwocie 613,27 złotych (decyzja z 22 października 2014r. - w aktach organu rentowego i pismo Naczelnika Wydziału Świadczeń E.-Rentowych z 22 października 2015r. k.56 akt sprawy). Po ustaleniu ostatecznej wysokości emerytury ubezpieczonego, co nastąpiło w decyzji z 9 lutego 2015r. organ rentowy dokonał przeliczenia tego świadczenia od 10 października 2014r. ,tj. od przyznania świadczenia i w związku ze zwiększeniem tej kwoty z 1 790 złotych brutto tytułem zaliczki do kwoty 1 893,13 złotych brutto, a zatem o 103,13 złotych, dokonał stosownego wyrównania za okres od 10 października 2014r. do 28 lutego 2015r. w kwocie 485,78 złotych (vide: decyzja z 9 lutego 2015r. - w aktach organu rentowego).

W dniu 19 maja 2010r. mając ukończony 61. rok życia ubezpieczony wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o emeryturę w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Po rozpoznaniu tego wniosku, decyzją z 25 czerwca 2010r. organ rentowy odmówił ubezpieczeniu przyznania emerytury wskazując, że wykazany przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999r. okres pracy w szczególnych warunkach wynosi 11 lat i 21 dni zamiast co najmniej 15 lat (wniosek o emeryturę i decyzja z 25 czerwca 2010r. k.1 i 35 akt emerytalnych za wnioskiem z 19 maja 2010r.). Wyrokiem z 7 września 2011r. Sąd Apelacyjny w Lublinie w sprawie III AUa 567/11 prawomocnie oddalił odwołanie ubezpieczonego od w/w decyzji z 25 czerwca 2010r. (wyrok z 7 września 2011r. k.80 akt IV U 36/11 SO w Siedlcach). Skarga kasacyjna ubezpieczonego od powyższego wyroku postanowieniem Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2012r. nie została przyjęta do rozpoznania (postanowienie Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2012r. w sprawie III UK 152/11 k.104-107 akt IV U 36/11 SO w Siedlcach).

Przebywając na rencie z tytułu niezdolności do pracy, od 15 czerwca 1998r. ubezpieczony prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Z tego tytułu od 1 stycznia 2008r. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Okoliczność ta była przedmiotem decyzji organu rentowego z 7 października 2009r. W związku z nieregulowaniem składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne organ rentowy w dniu 15 października 2010r. wydał decyzję ustalającą zadłużenie ubezpieczonego w opłacie składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy poczynając od 1 stycznia 2008r. (kopia decyzji z 15 października 2010r. k.89-91 akt sprawy). Od obu w/w decyzji ubezpieczony odwołał się do Sądu Okręgowego w Siedlcach i oba odwołania podlegały prawomocnemu oddaleniu w sprawach o sygnaturach akt odpowiednio: IV U 894/09 i IV U 896/10. Inną decyzją z 29 czerwca 2012r. organ rentowy określił zadłużenie ubezpieczonego z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od kwietnia 2001r. do grudnia 2007r. na kwotę 11 537,77 złotych. Sprawa z odwołania ubezpieczonego od powyższej decyzji toczyła się pod sygnaturą akt IV U 673/12 i zakończyła się prawomocnym oddaleniem odwołania (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 2 lipca 2013r. k.19 i Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 30 października 2013r. k.42 oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Siedlcach z 2 stycznia 2014r. w przedmiocie wykładni wyroku z 2 stycznia 2014r. k.59-61 akt IV U 673/12).

Zadłużenie ubezpieczonego w opłacie składek zostało stwierdzone w wystawionych przeciwko ubezpieczonemu tytułach wykonawczych (tytuły wykonawcze – w kopercie na k.71 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonego S. L. od decyzji z 22 października 2014r., 9 lutego 2015r. i 1 marca 2015r. okazały się nieuzasadnione i jako takie podlegały oddaleniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do daty, od której organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury wskazać należy, że data ta jest prawidłowa. Jak wynika z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu organ rentowy decyzją z 22 października 2014r. przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 10 października 2014r. ,tj. od chwili ukończenia przez ubezpieczonego 65 lat i 6 miesięcy. Zgodnie z art.24 ust.1b pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie od 1 kwietnia 1949r. do 30 czerwca 1949r. wynosi co najmniej 65 lat i 6 miesięcy. Ubezpieczony, który urodził się w dniu (...) wiek 65 lat i 6 miesięcy osiągnął w dniu 10 kwietnia 2014r. Tym samym organ rentowy prawidłowo przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 10 października 2014r. Nie znajdują uzasadnienia twierdzenia ubezpieczonego, że prawo do emerytury powinien mieć przyznane od 11 kwietnia 2009r. Ubezpieczony ubiegał się uprzednio – w maju 2010r. o prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym, ale ustalenia Sądu pokazują, że roszczenie ubezpieczonego w tym zakresie podlegało prawomocnemu oddaleniu przez Sąd Apelacyjny w Lublinie.

Nieuzasadnione okazały się również zarzuty ubezpieczonego co błędnego ustalenia przez organ rentowy kwoty 1 790 złotych brutto tytułem zaliczki emerytury oraz niewłaściwego rozliczenia kwoty renty wypłaconej ubezpieczonemu za miesiąc październik 2014r. ,tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nabył prawo emerytury. Przedstawione wyżej ustalenia pokazują, że organ rentowy prawidłowo rozliczył kwotę wypłaconą ubezpieczonemu tytułem renty za październik 2014r. i zasadnie zaliczył część tej kwoty – za okres od 10 października 2014r. do 31 października 2014r. na poczet przyznanej ubezpieczonemu od 10 października 2014r. emerytury. Co do kwestii zaliczki na poczet emerytury przyznanej ubezpieczonemu w decyzji 22 października 2014r. w kwocie 1 790 złotych brutto miesięcznie wskazać należy na przepis art.120 ust.1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń. W decyzji z 22 października 2014r. przyznającej zaliczkę na poczet emerytury organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że po wyjaśnieniu nieprawidłowości na koncie rozliczeniowym wydana zostanie decyzja ustalająca ostateczną wysokość świadczenia. Tak też się stało i w kolejnej decyzji z 9 lutego 2015r. organ rentowy ustalił wysokość emerytury ubezpieczonego na kwotę 1 893,13 złotych brutto miesięcznie i dokonał wyrównania emerytury za okres od jej przyznania ,tj. od 10 października 2014r. do 28 lutego 2015r. (vide: decyzja z 9 lutego 2015r. - w aktach organu rentowego).

Nieuzasadnione okazały się wreszcie zarzuty ubezpieczonego o bezpodstawnym potrącaniu z emerytury należności z tytułu zaległości w opłacie składek. Na wniosek pełnomocnika ubezpieczonego organ rentowy przedstawił dokumenty wskazujące na istnienie po stronie ubezpieczonego zadłużenia z tego tytułu. Okoliczności z tym związane znane są Sądowi również urzędu – w związku z rozpoznawaniem odwołania ubezpieczonego od decyzji z 29 czerwca 2012r. (vide: ustalenia faktyczne).

W odniesieniu do potrąceń z emerytury wskazać należy, że uprawnienie takie daje organowi rentowemu przepis art.139 ust.1 pkt 5 ustawy emerytalnej, przy czym zgodnie z art.140 ust.1 pkt 3 ustawy emerytalnej potrącenia takie mogą być dokonywane do wysokości 25% świadczenia. Analiza każdej zaskarżonej decyzji pokazuje, że dokonując potrąceń z emerytury ubezpieczonego organ rentowy nie przekroczył dopuszczalnej granicy potrącenia. I tak, w decyzji z 22 października 2014r. kwota potrącenia wyniosła 447,50 złotych co stanowi 25% z kwoty zaliczki na poczet emerytury wynoszącej 1 790 złotych, w decyzji z 9 lutego 2015r. kwota potrącenia wyniosła 473,28 złotych co stanowi 25% z kwoty emerytury wynoszącej 1 893,13 złotych, a w decyzji z 1 marca 2015r. kwota potrącenia wyniosła 482,28 złotych co stanowi 25% z kwoty emerytury wnoszącej po waloryzacji od 1 marca 2015r. - 1 929,13 złotych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc oddalił odwołania ubezpieczonego od wszystkich zaskarżonych decyzji.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej na rzecz ubezpieczonego z urzędu przez adwokata M. U. Sąd orzekł na podstawie §12 ust.2 w zw. z §2 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – obowiązującego w dacie wszczęcia postępowania.