Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st.sek.sąd. Elżbieta Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2016 roku

sprawy z powództwa głównego i pozwanych wzajemnych małoletnich Z. S. i D. S. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową M. S.

przeciwko pozwanemu głównemu i powodowi wzajemnemu H. S.

o podwyższenie i obniżenie alimentów

1.  Oddala powództwo główne,

2.  Oddala powództwo wzajemne,

3.  Znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania w tym koszty zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III RC 30/16

UZASADNIENIE

Powodowie D. S. i Z. S. wnieśli o podwyższenie alimentów przeciwko H. S. z kwoty 300 złotych od kwoty 600 złotych miesięcznie na rzecz małoletniego powoda oraz z kwoty 300 złotych do kwoty 500 złotych miesięcznie na rzecz małoletniej powódki poczynając od dnia 1 stycznia 2016 roku. Na uzasadnienie żądania wskazali, iż dodatkowe koszty w ich utrzymaniu powoduje zakłócenie miru domowego przez pozwanego, który nie uruchamia ogrzewania w domu będącym jego własnością za zamieszkiwanym przez małoletnich powodów. Zmusza tym powodów do ogrzewania elektrycznego i korzystania z ciepłych kąpieli poza domem (k. 2 - 5).

Pozwany H. S. w odpowiedzi na pozew i pozwie wzajemnym z dnia 16 marca 2016 roku wniósł o oddalenie powództwa głównego w całości natomiast w pozwie wzajemnym wystąpił o obniżenie alimentów z kwoty po 300 złotych miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich powodów do kwoty po 200 złotych miesięcznie. Ponadto wniósł o zwolnienie go z opłaty od pozwu wzajemnego. W odpowiedzi na pozew argumentował, że tytułem wynagrodzenia za pracę otrzymuje 1.332 złotych netto, zaś jego koszty utrzymania wynoszą 800 złotych, zatem nie jest w stanie łożyć na powodów w dotychczasowej wysokości. Od daty ostatnie orzeczenia o alimentach wzrosły koszty utrzymania pozwanego głównego, natomiast nie zrosły koszty utrzymania jego małoletnich dzieci, gdyż przedstawicielka ustawowa nie uiszcza opłat związanych z utrzymaniem zamieszkiwanego domu (k. 27 – 29).

Powyższe stanowiska zostały rozwinięte i podtrzymane przez obie strony w dalszym toku postępowania, zarówno w składanych pismach procesowych, jak i na rozprawie przed Sądem (pisma procesowe – k. 65, 77, 81, 83, 88; protokół z rozprawy – k. 60, k. 91, k. 99).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. S. oraz Z. S. są dziećmi H. S. i M. S.. Rodzice małoletnich są po rozwodzie. Powodowie główni wraz z przedstawicielką ustawową mieszkają w domu pozwanego głównego wraz z nim. W toku jest sprawa o opróżnienie lokalu mieszkalnego z powództwa H. S..

(okoliczności bezsporne, dokumenty z załączonych akt sprawy I C 381/15 )

Ostatnio alimenty na rzecz małoletnich powodów były ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2015 roku w sprawie I C 1680/14 na kwotę po 300 złotych miesięcznie na rzek każdego z dzieci, płatne począwszy od uprawomocnienia się wyroku z góry do dnia 15-tego każdego miesiąca.

(dowód: wyrok – k. 84 z załączonych akt Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. I C 1680/14)

Kiedy ustalano wysokość alimentów D. S. miał 16 lat i chodził do III klasy gimnazjum. Małoletnia Z. S. miała 12 lat i chodziła do klasy VI szkoły podstawowej. Łącznie koszt utrzymania każdego z dzieci małoletniego wynosiły około po 900 złotych, składały się na nie następujące pozycje: 300 zł – wyżywienie, 30 zł – telefon, 70 zł – artykuły szkolne, 50 zł – kieszonkowe, 150 zł – ubrania, 50 zł – wycieczki szkolne, 200 zł – koszty utrzymania domu i mediów, 50 zł – środki czystości. Z czego H. S. uiszczał koszty pokrywał domu i przekazywał dzieciom pieniądze częściowo na art. szkolne i ubrania. W pozostałym zakresie koszty utrzymania dzieci ponosiła ich matka.

M. S. miała 36 lat z zawodu była handlowcem, sprzedawcą, pracowała w sklepie spożywczym z wynagrodzeniem 1.260 zł netto miesięcznie oraz 100 zł za dyżur niedzielny. Otrzymywała ponadto zasiłek rodzinny w wysokości 212 zł.

H. S. miał 45 lat, z zawodu był mechanikiem maszyn i urządzeń przemysłowych, pracował jako pracownik budowlany. Zarabiał około 3.000 zł. Jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego z bratem. Gospodarstwo nie przynosi dochodów, dotacje to 300 – 400 zł na pół roku.

( dowód: dokumenty z akt sprawy o sygn. I C 1680/14)

Aktualnie D. S. jest uczniem I klasy szkoły ponadgimnazjalnej – Liceum Medycznego o profilu mundurowym. Miesięcznie jego potrzeby kształtują się następująco: 300 zł – wyżywienie, 150 zł – ubranie i obuwie, 110 zł – koszty dojazdu do szkoły, 50 zł – środki czystości, 100 zł – koszty edukacyjne, 200 zł – koszty utrzymania domu, 471 zł – mundur do szkoły, 50 zł – wycieczki szkolne, 50 – artykuły higieniczne, 70 zł – artykuły szkolne. Koszty dojazdu do szkoły pokrywane są z zasiłku z pomocy społecznej. Na mundur szkolny D. S. zarobił pracując w wakacje przy zbiorze owoców. Otrzymał też pieniądze od siostry ojca – K. S. (1), która opłaca mu również dostęp do Internetu w wysokości 30 zł. W prezencie kupiła mu także buty za 250 zł. Łącznie koszty jego utrzymania oscylują wokół kwoty 1.150 zł.

Koszty utrzymania małoletniej Z. S. wynoszą około 1.000 zł i składają się na nie następujące pozycje: 300 zł – wyżywienie, 30 zł – telefon, 70 zł – artykuły szkolne, 50 zł – kieszonkowe, 150 zł – ubrania, 50 zł – wycieczki szkolne, 200 zł – koszty utrzymania domu i mediów, 50 zł – środki czystości.

(dowód: zeznania M. S. – k. 60v, 61, zeznania H. S. – k. 61v, 62, zaświadczenia ze szkoły – k. 66, 67,zeznania świadka K. S. (1) – k. 99, zeznania powoda D. S. – k. 91, 91v )

Obecnie M. S. ma 37 lat, z zawodu handlowcem, pracuje jako sprzedawca i zarabia około 1.400 zł. Otrzymuje ponadto zasiłek rodzinny na dwoje dzieci, dodatek do tego zasiłku związany z dojazdem do szkoły do innej miejscowości (118 zł x 2 + 63 x 2 = 362 zł/miesięcznie) oraz otrzymała jednorazowy zasiłek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na dwoje dzieci łącznie w kwocie 200 zł. Przedstawicielka mieszka wraz z dziećmi w domu pozwanego głównego, z tego tytuły przekazuje pozwanemu 200 zł miesięcznie. Nie zapłaciła tej kwoty w styczniu i lutym 2016 roku.

(dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej – k. 60v, 61, decyzja (...) w N. – k. 68, kopia biletu (...) k. 69, przekazy pocztowe – k. 70 – 76, kopia opłaty na (...) – k. 95, kopia pisma do zakładu energetycznego – k. 97, 98)

H. S. pracuje jako pracownik budowlany w spółce (...) z siedzibą w W.. Wyjeżdża z domu o godz. 5.50 a wraca o godz. 17.30. Według zaświadczenia o wysokości zarobków otrzymuje 1.332 zł netto. Wynagrodzenie otrzymuje gotówką do ręki. Pracuje także w soboty. Jest współwłaścicielem z bratem gospodarstwa rolnego o pow. 4 ha, w tym 1 ha łąki i 2 ha ziemi ornej.

(dowód: zeznania H. S. – k. , zeznania świadka K. S. (2) – k. 62v, rachunki za prąd – 38 – 42, pokwitowanie za opłatę z tytułu odbioru odpadów komunalnych – k. 43-46, decyzja w sprawie wymiaru podatku rolnego i od nieruchomości – k. 47, F. VAT – k. 53)

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów, których treść nie była kwestionowana przez strony. Sąd uznał w większości za wiarygodne zeznania stron oraz świadków, potwierdzają one fakty istotne dla rozstrzygnięcia w sprawie, nie pozostają ze sobą w sprzeczności, są logiczne i spójne.

Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego głównego w zakresie wysokości wynagrodzenia, jakie uzyskuje z tytułu pracy na budowie. W ocenie Sądu jest to sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego oraz doświadczeniem zawodowym sądu z racji orzekania w sprawach alimentacyjnych. W ocenie Sądu pozwany główny otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie nie ujawnione przed organami skarbowymi, z uwagi na fakt prowadzenia egzekucji i zajęcie jego ujawnionych dochodów. Co potwierdza fakt, iż kwota wynagrodzenia nie jest przelewana na konto.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo główne, jak i powództwo wzajemne nie zasługują na uwzględnienie i dlatego też zostały oddalone.

W myśl art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).

Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepis art. 96 k.r.o. W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi
i majątkowymi. Potrzeby małoletnich powodów, którzy są w takim wieku, że nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, nie osiągają sami żadnych dochodów, nie mają własnego majątku, z upływem czasu rosną. W literaturze podkreśla się, iż z biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb (T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).

Od chwili, kiedy ostatnio była ustalona wysokość alimentów od pozwanego głównego na rzecz powodów głównych, to jest od momentu wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2015 roku w sprawie I C 1680/13 upłynął rok. Od tamtej pory nie uległa istotnej zmianie sytuacja małoletnich powodów ani pozwanego głównego, nie zmieniły się również możliwości zarobkowe rodziców. W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał, iż potrzeby powodów wynoszą około 900 – 1.000 zł. Zwiększyły się w zakresie kosztów dojazdu D. S. do szkoły ponadgimnazjalnej w Ł., jednakże jednocześnie przedstawicielka ustawowa otrzymała na ten cel zasiłek z pomocy społecznej w kwocie 63 zł. Taki sam zasiłek otrzymała na koszty dojazdu małoletniej Z. S.. Podobna sytuacja dotyczy zwiększenia potrzeb w zakresie kosztów edukacyjnych D. S.. Musiał on kupić mundur do szkoły, ale jednocześnie M. S. otrzymała zasiłek na wyprawkę szkolną obojga powodów w kwocie 200 zł, a ponadto powód w minione wakacje pracował i zarobił 1.400 zł, które to pieniądze mógł przeznaczyć na zakup munduru. Zmiany te nie są na tyle istotne, aby uzasadniały zmianę ustalonego zakresu obowiązku alimentacyjnego, albowiem okres czasu jaki upłynął od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi jest nieznaczny, z tego też powodu Sąd oddalił powództwo główne.

Oddalając powództwo wzajemne Sąd wziął pod uwagę to, iż H. S. nie wykazał, aby ograniczeniu uległy jego możliwości zarobkowe. W czasie kiedy sąd okręgowy orzekał o wysokości alimentów na rzecz małoletnich powodów, pozwany także ponosił wszystkie koszty utrzymania domu i zgodził się na kwotę po 300 zł miesięcznie. Po czerwcu 2015 roku M. S. zaczęła dopiero uczestniczyć w kosztach utrzymania domu (poza zakupem gazu) przekazując, jeszcze nie regularnie kwotę 200 zł przekazem pocztowym na rzecz H. S.. Sąd wziął pod uwagę także to, że pozwany główny nadal pracuje w tym samym miejscu i zarabia kwotę porównywalną do tej sprzed roku, a jego możliwości zarobkowe określone są przez pracę zawodową oraz posiadane gospodarstwo rolne, które winien wykorzystywać zgodnie z zasadami prawidłowego gospodarowania, jeżeli natomiast zrzeka się zysku na rzecz brata kosztem Sąd zgodnie z art. 136 k.r.o. Brak logiki w postępowaniu H. S. przejawia się w tym, że uiszcza on podatek rolny za siebie i brata, natomiast dochody z tytułu uprawy ziemi i dopłat do niej pobiera tylko brat. W art. 136 k.r.o. ustawodawca wskazał zdarzenia, których nie uwzględnia się przy ustalaniu możliwości majątkowych zobowiązanego. W uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów z dnia 26 maja 1995 r., III CZP 178/94 (LEX nr 4233), SN podkreślił, że: „Sankcja art. 136 k.r.o. skierowana jest przeciwko tylko tym osobom zobowiązanym do alimentacji, które z własnej woli, bez ważnych powodów, pomniejszają swoje możliwości zarobkowe (majątkowe) ze skutkiem utrudnienia lub uniemożliwienia realizacji obowiązku alimentacyjnego. Zdarzenia wymienione w art. 136 k.r.o. muszą być wynikiem działalności zobowiązanego, podejmowanej in fraudem osoby uprawnionej.

Biorąc pod uwagę wynik sprawy Sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania.