Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2012 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. G. (1), J. G., M. M. i L. M.

przeciwko

Wspólnocie Mieszkaniowej nieruchomości położonej w L. przy ul. (...)

o ustalenie

na skutek apelacji powódki L. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku

z dnia 8 maja 2012 r. sygn. akt I C 105/12

oddala apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powodowie J. i Z. G. (2) oraz M. M. i L. M. wnieśli w dniu 19 marca 2012 r. pozew o ustalenie, że nie istnieje uchwała pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), podjęta w dniu 9 grudnia 2010 r.

Zdaniem powodów wskazana uchwała nie istnieje, gdyż za jej podjęciem głosowała J. K., która w dacie podjęcia uchwały nie była spadkobiercą zmarłego w dniu 23 maja 2010 r. właściciela lokalu nr (...) – Z. K. (1).

Nadto uchwała jest sprzeczna z art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali, bowiem nie dotyczy zarządu nieruchomością wspólną lecz inwestycji indywidualnych właścicieli lokali.

Pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Słupsku oddalił powództwo, czyniąc następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W budynku nr (...), położonym w L. przy ul. (...), funkcjonuje dziewięć wyodrębnionych lokali. Lokal nr (...) stanowił współwłasność małżeńską małżonków J. i Z. K. (1). Z prawem własności tego lokalu związany jest udział w wysokości 11/100 w prawie własności nieruchomości wspólnej oraz udział w wysokości 11/100 w prawie użytkowania wieczystego gruntu, na którym posadowiony jest budynek. Z. K. (1) zmarł 23 maja 2010 r.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 27 października 2011 r. Sąd Rejonowy w Lęborku stwierdził, że spadek po Z. K. (1), zmarłym 23 maja 2010 r, nabyła na podstawie testamentu w całości jego żona J. K..

W dniu 9 grudnia 2010 r. na zebraniu pozwana Wspólnota Mieszkaniowa podjęła uchwałę o treści: „właściciele wyrażają zgodę na wykonanie dla lokali ostatniej kondygnacji w budynku wspólnoty mieszkaniowej (...) osobnego podłączenia przewodów kominowych zgodnie z opinią kominiarską nr 188/10 z 11.10.2010 r. Koszt prac zostanie pokryty z funduszu remontowego wspólnoty”. Za podjęciem uchwały głosy osobiście oddali: Z. K. (2) (lokal nr (...) – udział w wysokości 110/1000), J. K. (lokal nr (...) – udział w wysokości 120/1000), M. S. (lokal nr (...) - udział w wysokości 130/1000), T. i T. małż. M. (właściciele lokalu nr (...) – udział 117/1000) oraz I. S. (lokale nr (...) i (...) – udziały 63/2000 i 60/1000).

Łącznie za uchwałą z dnia 9 grudnia 2010 r. oddanych zostało 600 z 1000 udziałów.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. W pierwszej kolejności Sąd ten uznał, że powodowie mieli interes prawny w wytoczeniu powództwa, wymagany przez art. 189 kpc. Sąd nadto wskazał, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jednolity: Dz.U. 2000 r, nr 80, poz. 903 ze zm.), we wspólnotach mieszkaniowych, w których liczba lokali wyodrębnionych i niewyodrębnionych jest większa niż siedem, uchwały właścicieli lokali są podejmowane bądź na zebraniu, bądź w drodze indywidualnego zbierania głosów przez zarząd. Stosownie do treści § 2 art. 23 cyt. ustawy uchwały zapadają zwykłą większością głosów właścicieli lokali, liczoną według wielkości udziałów.

Powodowie zakwestionowali uprawnienie J. K. do głosowania za uchwałą i wywodzili, że w dacie podjęcia tej uchwały nie dysponowała ona prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym w dniu 23 maja 2010 r. Z. K. (1). W tej sytuacji za uchwałą oddali głosy właściciele reprezentujący tylko 480 z 1000 udziałów i uchwałę tę należy uznać za nieistniejącą.

Sąd Okręgowy nie podzielił powyższej argumentacji powodów. Zwrócił uwagę z jednej strony na treść art. 1027 kc, zgodnie z którą względem osoby

trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa do spadku tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia, z drugiej zaś strony na przepis art. 925 kc, według którego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 kc).

J. K. nabyła spadek po swoim mężu Z. K. (1) w dniu 23 maja 2010 r., niezależnie od tego, że Sąd Rejonowy w Lęborku prawomocnym postanowieniem z dnia 27 października 2011 r. stwierdził nabycie przez nią spadku. W tej sytuacji J. K. była uprawniona w dniu 9 grudnia 2010r. do głosowania nad uchwałą pozwanej wspólnoty mieszkaniowej, gdyż z chwilą otwarcia spadku nabyła wchodzące w skład spadku prawo własności części lokalu i praw z nim związanych, a co za tym idzie uchwała ta została podjęta zgodnie z regułami określonymi w art. 23 § 2 ustawy – z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali i nie jest w związku z tym uchwałą nieistniejącą.

Sąd Okręgowy nie rozważał zarzutu sprzeczności uchwały z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, gdyż powodowie nie zaskarżyli tej uchwały w trybie i czasie określonym w art. 25 cyt. ustawy o własności lokali.

Wyrok Sądu I instancji zaskarżyła w całości apelacją powódka L. M..

Skarżąca zarzuciła:

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 29 ust. 1e ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali w zw. z art. 1027 kc przez przyjęcie, że w dniu 9 grudnia 2010 r. J. K. była uprawniona do oddania ważnego głosu za przyjęciem uchwały i swoje uprawnienie wykazała stosownym dokumentem, co skutkowało bezpodstawnym przyjęciem przez Sąd Okręgowy, iż zaskarżona uchwała jest ważna,

naruszenie art. 189 kpc w zw. z art. 58 kc i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali poprzez błędne przyjęcie, że badanie zgodności uchwały z przepisem prawa bezwzględnie obowiązującym nie jest możliwe w trybie powództwa opartego na art. 189 kpc, w szczególności jeżeli uchwała nie dotyczy nieruchomości wspólnej.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmiany tego wyroku w kierunku uwzględnienia powództwa.

W uzasadnieniu apelacji powódka powołała się na rozstrzygnięcie innej sprawy, rozpoznanej przez Sąd Okręgowy w Słupsku pod sygn. akt IC 123/11 i przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku pod sygn. akt V ACa 4/12, w której powódka kwestionowała uprawnienie spadkobierców zmarłych właścicieli lokali, którzy w dacie podjęcia uchwały nie legitymowali się prawomocnymi postanowieniami o stwierdzeniu nabycia spadku, do głosowania nad uchwałą, zaś sądy obu instancji zaaprobowały jej argumentację, ustalając w konsekwencji, że uchwała nie istnieje.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że orzeczenia wydane w sprawie o sygn. akt IC 123/11 Sądu Okręgowego w Słupsku (sygn. akt V ACa 4/12 Sądu Apelacyjnego w Gdańsku) nie miały charakteru prejudycjalnego w postępowaniu zakończonym zaskarżonym wyrokiem i zarówno Sąd Okręgowy, jak i Sąd Apelacyjny nie były związane ustaleniami faktycznymi i oceną prawną tych ustaleń, dokonanymi w powołanej sprawie.

Zasadnie Sąd Okręgowy uznał, podzielając stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w końcowych fragmentach uzasadnienia wyroku z dnia 23 lutego 2006 r. I CK 336/05 Lex nr 424423, że powoływanie się na niezgodność uchwały z prawem w postępowaniu o ustalenie nieistnienia uchwały, nie może odnieść skutku, gdy uchwała nie została zaskarżona w terminie i trybie określonym w art. 25 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Sąd Najwyższy w powołanym orzeczeniu wskazał także, iż po upływie terminów z art. 25 ust. 1a ustawy o własności lokali nie można powoływać się na niezgodność uchwały z prawem i nieważność czynności prawnej, o której stanowi art. 58 § 1.

Nie doszło zatem w rozpoznawanej sprawie do zarzucanego w apelacji naruszenia art. 189 kpc w zw. z art. 58 kc i art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali.

Nie można też było uznać trafności zarzutu naruszenia art. 29 ust. 1e ustawy o własności lokali, gdyż przepis ten nie statuuje obligatoryjnego wymagania aby zarządca nieruchomości żądał od właścicieli lokali okazania dokumentów potwierdzających prawo własności lokali, a jedynie wskazuje na taką możliwość. Nie ulegało wątpliwości, że J. K. w dacie podjęcia przez pozwaną wspólnotę mieszkaniową uchwały, której dotyczyło żądanie pozwu, była spadkobiercą swojego męża Z. K. (1). Zasadnie powołał Sąd Okręgowy dyspozycję art. 925 kc. Śmierć spadkodawcy jest zdarzeniem prawnym, które pociąga za sobą przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego na jego spadkobierców. Chwilą otwarcia spadku jest chwila śmierci spadkodawcy (art. 924 kc). Spadek przechodzi w drodze dziedziczenia z mocy samego prawa bezpośrednio na spadkobiercę (art. 925 kc). Stwierdzenie nabycia spadku nie czyni spadkobiercami osób w nim wymienionych, a jedynie dokumentuje to, ze są one spadkobiercami. Nie tworzy nowego stanu prawnego, lecz stwierdza stan, który powstał przed wydaniem postanowienia sądu i niezależnie od jego wydania. Ma zatem znaczenie deklaratywne.

J. K. w dniu 9 grudnia 2010 r. była jedynym spadkobiercą zmarłego męża Z. K. (1), co zostało jedynie potwierdzone w postanowieniu Sądu Rejonowego w Lęborku z dnia 27 października 2011 r, a zatem była ona uprawniona do głosowania nad uchwałą pozwanej wspólnoty mieszkaniowej całością przysługujących lokalowi nr (...) udziałów w prawie własności nieruchomości wspólnej i prawie użytkowania wieczystego gruntu.

Art. 1027 kc, według którego względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia spadkobierca może udowodnić swe prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku, ma zastosowanie w przypadkach, gdy osoba trzecia, nie roszcząca sobie praw do spadku, kwestionuje nabycie tych praw przez spadkobiercę (np. w procesie o wydanie przedmiotu spadku).

Materiał dowodowy sprawy nie wskazuje, aby prawo do spadku J. K. zostało zakwestionowane w dniu 9 grudnia 2010 r. przez powódkę, przez innych właścicieli lokali, bądź przez zarząd wspólnoty.

Kwestionowanie tego prawa w procesie wytoczonym po upływie ponad roku od daty podjęcia uchwały i po uzyskaniu przez J. K. postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku stanowi w ocenie Sądu Apelacyjnego próbę obejścia art. 25 ustawy o własności lokali i nie zasługuje na ochronę.

W związku z powyższym należało apelację oddalić, w oparciu o art. 385 kpc.