Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2016 r. w Szczecinie

sprawy R. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 1 czerwca 2015 r. sygn. akt VI U 280/15

oddala apelację.

SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko SSA Anna Polak

III AUa 621/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją
z 18/02/2015, po rozpatrzeniu wniosku R. J. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ na dzień 1/01/1999 udokumentował 24 lata 8 miesięcy i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych, zamiast 25 lat wymaganych ustawą, a nadto wykazał 13 lat 10 miesięcy i 23 dni okresów pracy w szczególnych warunkach, zamiast wymaganych co najmniej 15 lat. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu pracy w Zakładach (...) w G. od 26/06/1972 do 23/10/1973 na stanowisku robotnik transportu. Do ogólnego stażu pracy oraz okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu od 29/10/1975 do 02/11/1975 jako przerwy w pracy po odbytej zasadniczej służbie wojskowej.

Z powyższą decyzją nie zgodził się ubezpieczony, który wniósł o jej zmianę
i przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 1 czerwca 2015 r. oddalił odwołanie.

Sąd okręgowy ustalił, że R. J., urodzony (...), od 2/091969 r. do 10/02/1985 pracował w Zakładach (...) w G.. W okresie zatrudnienia ubezpieczony najpierw ukończył Przyzakładową (...) Szkołę (...), a od 26/06/1972 do 30/09/1972 pracował na stanowisku robotnika transportu. 1/10/1972 rozpoczął pracę na stanowisku bielarza w wykańczalni. Od 24/10/1973 r. do 28/10/1975 R. J. odbywał służbę wojskową i 3/11/1975 powrócił do pracy w Zakładach (...) i pracował dalej na stanowisku bielarza, aż do zakończenia pracy w Zakładzie, tj. do 10/02/1985 r. W dniu 11/02/1985 R. J. rozpoczął pracę w Spółdzielni Usługowo – (...) w Ś. na stanowisku kotlarza i pracował tam do 25 września 1989r. Od 17/06/1990 do 1/01/1991 r. był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. i w tym okresie od 06/07/1990 r. do 1/01/1991 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Od 02/01/ 1991 r. do 30/06/1991 r. ubezpieczony zatrudniony był w Warsztacie Usług (...) w G. na stanowisku mechanika samochodowego. Od 1/07/1991 r. do 6/08/1995 r. R. J. został zarejestrowany jako bezrobotny, z prawem do zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 1/07/ 1991 do 30/11/1992. W okresie od 7/08/1995 r. do 31/01/1996 r. był zatrudniony na stanowisku pracownika fizycznego przy odzyskiwaniu ołowiu, miedzi i aluminium w Przetwórstwie Tworzył (...) L. K.. Od 8/03/1996 r. do 11/02/1998 r. ubezpieczony był zarejestrowany jako bezrobotny i w okresie od 9/03/1996 r. do 8/03/1997 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych. W dniu 13/02/1998 R. J. rozpoczął pracę na stanowisku pracownika obsługi w Firmie (...) R. R. w Ś. i pracował tam do 20 czerwca 1998 r., a następnie, tj. od 1/10/1999 r. do 29/06/2002 r. jako tapicer i montażysta w (...) Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe w G.. We wszystkich wymienionych zakładach pracy ubezpieczony zatrudniony był na pełny etat. Nadto, ubezpieczony od 18/11/ 2003 do 29/02/2004 pracował w charakterze wolontariusza w Stowarzyszeniu (...) w G., a od 01/03/2004 do 31/05/2004 i od 07/06/2004 do 31/03/2005 wykonywał obowiązki robotnika gospodarczego w Domu Pomocy Społecznej nr (...)w G.. W okresie od 1 września 2006 r. do 30 listopada 2006 r. ubezpieczony odbył przygotowanie zawodowe na stanowisku konserwatora. Od 2 stycznia 2007 r. ubezpieczony pracuje na podstawie umowy zlecenia w (...) Sp. z o.o. do dnia dzisiejszego jako ochroniarz.

W dniu 22/01/2015 r. ubezpieczony złożył w ZUS wniosek o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w odmownej decyzji z 18/02/2015 nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w Zakładach (...) w G. od 26/06/1972 do 23/10/1973 na stanowisku robotnik transportu. Do ogólnego stażu pracy oraz okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił też okresu od 29/10/1975 do 02/11/1975 jako przerwy w pracy po odbytej zasadniczej służbie wojskowej. Organ rentowy nie uwzględnił również okresu, w którym ubezpieczony był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. jako bezrobotny i nie pobierał w tym czasie zasiłku dla bezrobotnych (okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych został przez organ rentowy uwzględniony).

Sąd okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego jako podstawę prawną wskazując art. 184 ust. 1, ust. 2 w zw. z art. 32 ust. 1, ust. 2 i 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2015 roku, poz. 748, ze zm.) - zwaną dalej ustawą emerytalną - § 2 ust. 1, § 3 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem z 7 lutego 1983r. Sąd okręgowy rozważył, że spór dotyczył nie uwzględnienia m.in. przerwy w świadczeniu pracy przez ubezpieczonego w okresie od odbytej zasadniczej służbie wojskowej, a przed powrotem w dniu 3/11/1975 do zakładu pracy w Zakładach (...) na stanowisko robotnika transportu. Z wiarygodnych legitymacji ubezpieczeniowej R. J. i angażu wynika, że ubezpieczony rozpoczął pracę bielarza w Zakładach (...) w dniu 1/10/1973, gdzie pracował także jako robotnik transportu na terenie magazynu. Praca ubezpieczonego jako robotnika transportu polegała na załadowywaniu i wyładowywaniu wózków z tkaninami, surowymi które następnie przeznaczane były na tzw. „bielnik”. Zarówno załadunek jak i wyładunek ubezpieczony wykonywał ręcznie. Tkaniny przewoził wózkami ręcznymi. W wykazie A stanowiącym załącznik do zarządzenia resortowego Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 4 z 1987 roku) w dziale VII Prace w przemyśle lekkim, pod pozycją 4 – prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, w punkcie 50 zostało wymienione stanowisko robotnika transportu wewnętrznego. Sąd zaliczył zatem ubezpieczonemu okres pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach w Zakładach (...) w G. na stanowisku: robotnik transportu (od 26 czerwca 1972 r. do 30 września 1973 r.) i bielarz (od 1 października 1973 r. do 10 lutego 1985 r., z wyłączeniem okresu 4 dni między zakończeniem służby wojskowej a powrotem do pracy). W konsekwencji czego, zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974 r.) zaliczył ubezpieczonemu do okresu pracy w szczególnych warunkach okres odbywania zasadniczej służby wojskowej. Ubezpieczony po odbyciu służby wojskowej podjął bowiem zatrudnienie w tym samym zakładzie, w którym pracował wcześniej. Sąd okręgowy uwzględnił również do okresów pracy w warunkach szczególnych okres od 11/02/1985 do 25/09/1989 w Spółdzielni Usługowo – (...) w Ś. na stanowisku kotlarza, co łącznie z uznanymi, w tym przez organ rentowy, dało 15 lat 2 miesiące i 21 dni pracy w szczególnych warunkach.

Sąd okręgowy miał na uwadze, że ubezpieczony domagał się doliczenia do ogólnego stażu ubezpieczeniowego okresu posiadania statusu osoby zarejestrowanej w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Sąd okręgowy przyjmując jako podstawę materialnoprawną art. 6 ust. 2 pkt 6 ustawy emerytalnej doliczył do okresu składkowego 19 dni od 17/06/1990 do 05/07/1990, kiedy ubezpieczony był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w G., ale nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych. Sąd podniósł, że dla celów ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury do wymaganego okresu zatrudnienia nie zalicza się okresów pozostawania bez pracy i bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych przypadającego po 15 listopada 1991 r. (wyrok SN z 5.4.2000 r., II UKN 306/00, OSNP 2003, Nr 2, poz. 43; wyr. SN z 25.1.2002 r., II UKN 789/00, OSNP 2003, Nr 22, poz. 547; wyr. SN z 20.1.2000 r., II UKN 318/99, OSNAPiUS 2001, Nr 10, poz. 361; uchw. SN z 17.11.1995 r., II UZP 21/95, OSNAPiUS 1996, Nr 8, poz. 120; wyr. SN z 11.4.1996 r., II UR 3/96, OSNAPiUS 1996, Nr 19, poz. 310; wyr. SN z 28.3.2000 r., II UKN 440/99, OSNAPiUS 2000, Nr 21). Łącznie okres składkowy i nieskładkowy wyniósł 24 lata i 9 miesięcy. R. J. nie posiada zatem wymaganego ustawą 25 letnią okresu składkowego i nieskładkowego.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony, który nie zgodził się z oceną sądu okręgowego. Zarzucił: 1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów, dowolną i jednostronną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, prowadzącą do błędnych wniosków w zakresie uznania, iż spornego okresu od 29/10/1975 do 02/11/1975 r. nie można zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych, gdyż jest to przerwa zbliżona charakterem do okresu urlopu bezpłatnego, a poza tym nie spowoduje osiągnięcia wymaganych 25 lat stażu ubezpieczeniowego; 2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 7 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej poprzez jego niezastosowanie, a co za tym idzie nie uwzględnienie okresu przebywania na zwolnieniu chorobowym od dnia 02/06/1998 do 10/1998 r. jako okresu stażu pracy; 3. błąd w ustaleniach faktycznych mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy polegający na pominięciu faktu, iż w okresie od dnia 13 lutego 1998 r. do dnia 20 czerwca 1998 r. ubezpieczony pracował na stanowisku pracownika obsługi w firmie (...), a w okresie od dnia 2 czerwca 1998 r. do października 1998 r. przebywał na zwolnieniu chorobowym, który nie został zaliczony przez organ do stażu pracy, choć zgodnie z ustawą emerytalną przedmiotowy okres należało zaliczyć do stażu pracy ubezpieczonego; - na uznaniu, iż organ rentowy prawidłowo nie uwzględnił okresu rejestracji ubezpieczonego w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku, w konsekwencji czego nie uwzględniono tych okresów do stażu pracy. Skarżący wniósł o zmianę wyroku i przyznanie mu prawa do emerytury, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja była niezasadna.

Sąd okręgowy w oparciu o zgromadzone dowody dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń i prawidłowo zastosował prawo materialne, tj. przepisy art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 2 i ust. 4 w zw. z art. 6 ust. 2 pkt 6 ustawy emerytalnej, co sąd apelacyjny w całości aprobuje. W szczególności trafnie przeanalizował dowody nie dopuszczając się w tej kwestii dowolności i w oparciu o wszechstronną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w granicach swobodnej oceny dowodów, o której stanowi art. 233 § 1 k.p.c. wyprowadził należycie uzasadnione wnioski, które stały się podstawą do wydania orzeczenia drugo instancyjnego. Sąd pierwszej instancji trafnie ustalił, że ubezpieczony nie spełnił ustawowo wymaganej przesłanki co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, i na tej płaszczyźnie poczynił niezbędne ustalenia, co do okresu pracy ubezpieczonego według stanu na dzień 1/01/1999. Sąd okręgowy prawidłowo doliczył ubezpieczonemu do tego ogólnego stażu ubezpieczeniowego okres 19 dni statusu osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku, co dało łącznie 24 lata 9 miesięcy. Sąd okręgowy trafnie przy tym wyjaśnił, że zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 6 ustawy emerytalnej, brak podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu do stażu ubezpieczeniowego okresów po dniu 15/11/1991, kiedy posiadał status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku. Pomimo tego, że wadliwie pominięto w ogólnym stażu pracy okres 5 dni (od 29/10/1975 do 02/11/1975), które zostały zakwalifikowane natomiast przez sąd okręgowy do stażu pracy w szczególnych warunkach, a zatem biegnący po odbyciu przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej w dniu 28/10/1975, a przed faktycznym powrotem do zakładu pracy w dniu 03/11/1975, to jednak nie mogło to spowodować zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia, gdyż R. J. nadal nie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, wynoszącym 25 lat.

Wbrew bowiem zarzutowi apelacyjnemu, organ rentowy - jak wynika z karty przebiegu zatrudnienia z 06/02/2015, k. 56 a.e. - zaliczył ubezpieczonemu do ogólnego stażu ubezpieczeniowego okres od 2/06/1998 do 20/06/1998, w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z dniem 20/06/1998 (v. świadectwo pracy z Firmy (...) z dnia 20/06/1998, k. 16 a.e.). Ubezpieczony nie przedłożył w toku postępowania przez organem rentowym, jak i sądem okręgowym, dokumentu potwierdzającego podjęcie przez niego zatrudnienia bezpośrednio po 20/06/1998r. lub posiadanie innego tytułu uprawniającego do doliczenia mu czasu od 21/06/1998 do 10/1998 do okresów składkowych i nieskładkowych. W związku z rozwiązaniem stosunku pracy, mimo ewentualnej czasowej niezdolności do pracy i „przebywaniu na zwolnieniu lekarskim”, nie wchodził w rachubę żaden okres składkowy, gdyż po rozwiązaniu umowy o pracę nie było już tytułu do liczenia okresu zasiłkowego, a zarazem okres po ustaniu zatrudnienia nie mógł być zaliczany do okresów nieskładkowych. Apelacja i w tym okazała się zatem chybiona.

Wszystkie tytuły do objęcia R. J. ubezpieczeniami społecznymi, czy kwalifikacja określonego zdarzenia prawnego do okresów składkowych albo nieskładkowych, po myśli art. 5 i 6 ustawy emerytalnej, po dniu 31/12/1998 były prawnie obojętne, gdyż dla prawa emerytalnego z art. 184 ustawy emerytalnej, bada się, czy wnioskodawca posiadał wymagany ogólny staż ubezpieczeniowy według stanu na dzień 1/01/1999. Zgodnie zaś z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w tej ustawie powstaje z dniem spełnienia się wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Wówczas, na wniosek osoby uprawnionej, organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu prawa (art. 116 i art. 118 ustawy emerytalnej). Niespełnienie przez wnioskodawcę wszystkich ustawowych warunków koniecznych do przyznania świadczenia musi spowodować wydanie decyzji odmownej. Wydanie takiej decyzji następuje również wtedy, gdy nie została spełniona chociażby jedna z ustawowych warunków niezbędnych do przyznania świadczenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w niniejszej sprawie sąd orzekający w pierwszej instancji nie naruszył prawa materialnego, tj. przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, gdyż ubezpieczony w dacie decyzji nie spełnił wszystkich wymaganych warunków, w tym wskazanego w art. 27 cyt. ustawy stażu ubezpieczeniowego, wynoszącego według stanu na dzień 1/01/1999 co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Mając na uwadze powyższe rozważania, sąd apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako niezasadną.

SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko SSA Anna Polak