Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi–Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia SR A. S.

Protokolant: aplikant S. Ś.

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

z wniosku K. C.

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić wniosek;

2.  nie obciążać K. C. tymczasowo wyłożonymi przez Skarb Państwa w niniejszej sprawie wydatkami;

3.  oddalić wniosek K. C. o zasądzenie kosztów postępowania;

4.  oddalić wniosek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. o zasądzenie kosztów postępowania.

Sygn. akt II Ns 1927/13

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 24 października 2013 roku wnioskodawca K. C., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., polegającej na prawie korzystania z nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), obręb G-55, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...), polegającej na wykorzystywaniu zlokalizowanych na nieruchomości obciążonej urządzeń przesyłowych linii gazociągu (...) wraz z prawem do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych i ich instalacji, prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości obciążonej odpowiednim sprzętem, z zastrzeżeniem, że wjazd i wejście na nieruchomość obciążoną będzie dokonywać się wyłącznie w pasie technologicznym lub innym wskazanym przez właściciela, a właścicielowi niezależnie od wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu będzie przysługiwało prawo do żądania od (...) sp. z o.o. odszkodowania w przypadku wystąpienia szkody powstałej przy wykonywaniu powyższych, wynikających ze służebności uprawnień. Wniósł także o zasądzenie od uczestnika na swoją rzecz kwoty 37.921 złotych tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wraz z ustawowymi odsetkami od daty wydania orzeczenia w niniejszej sprawie do dnia zapłaty. Wniósł także o zasądzenie od uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawca wyjaśnił, że jest właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) Ł., obręb G. G-55, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...). Na działce tej znajdują się urządzenia przesyłowe uczestnika, który korzysta w powyższym zakresie z nieruchomości wnioskodawcy. Uczestnik wezwany do uregulowania zaistniałej sytuacji odmówił zapłaty powołując się na decyzję wydaną w trybie ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, nie przedstawiając jednak tego dokumentu.

(wniosek k. 2-3, pełnomocnictwo k. 4, k. 158, k. 214)

W odpowiedzi na wniosek z dnia 13 grudnia 2013 roku uczestnik (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uczestnik zakwestionował wniosek zarówno co do zasady, jak i dochodzonej wysokości wynagrodzenia. W uzasadnieniu wskazano, iż przez nieruchomość wnioskodawcy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia DN 400 relacji P. – Ł., odcinek K. – st. redukcyjna B., wybudowany w latach 1968-69. Podniesiono, że uczestnik dysponuje dla przedmiotowego odcinka decyzjami administracyjnymi, które stanowiły tytuł prawny do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy na cele położonego tam gazociągu, tj. decyzją o lokalizacji szczegółowej z 15.03.1968 r. i decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z 15.05.1968 r. wydaną w trybie art. 35 ustawy z 12.03.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Uczestnik podniósł też zarzut zasiedzenia prawa odpowiadającego treścią obecnej służebności przesyłu wskazując, iż uczestnik i jego poprzednicy prawni nieprzerwanie wykonywali na nieruchomości służebność rozumianą jako nieprzerwane i niezakłócone korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia jakim jest gazociąg, przy którym pracownicy gestora sieci, systematycznie i w sposób jawny dokonywali czynności zmierzających do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń. Podniesiono, że oznaczenie przebiegu gazociągu w postaci słupka znajdowało się na terenie działki wnioskodawcy. Także na profilu pochodzącym z okresu budowy gazociągu zaznaczone są na tym odcinku gazociągu dwa słupki betonowe, którymi oznaczono przebieg gazociągu w czasie budowy. W ocenie uczestnika, bieg zasiedzenia rozpoczął się z dniem 1 lipca 1969 r., gdy nastąpiło oddanie gazociągu do eksploatacji, a zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości mogło nastąpić na rzecz Skarbu Państwa z dniem 1 lipca 1979 r., z upływem 10 letniego okresu w dobrej wierze, ewentualnie z dniem 1 lipca 1989r z upływem okresu 20 letniego.

(odpowiedź na wniosek k 47-51, pełnomocnictwo k. 52,odpis KRS 54-57)

W piśmie z dnia 6 marca 2014 roku wnioskodawca zaprzeczył, by w niniejszej sprawie miało miejsce korzystanie przez uczestnika z trwałego i widocznego urządzenia w związku z istnieniem na działce wnioskodawcy urządzeń przesyłowych. Wnioskodawca nie wiedział o istnieniu linii pod jego gruntem. Wskazano także, że decyzja wywłaszczeniowa, na którą powołuje się uczestnik, nie została wydana w stosunku do przedmiotowej nieruchomości ani ówczesnego właściciela gruntu, a ponadto po stronie uczestnika i jego poprzedników prawnych nie istniała ciągłość posiadania przedmiotowych urządzeń ani też dobra wiara w korzystaniu z urządzeń przesyłowych.

(pismo k. 125-127)

W toku dalszego postępowania wnioskodawca i uczestnik pozostali przy dotychczasowych stanowiskach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość składająca się m.in. z działki o numerze ewidencyjnym (...), obręb G-55 Ł., o powierzchni 2,2536 ha przy ul. (...) w Ł., objęta prowadzoną w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi księgą wieczystą nr (...), jest własnością K. C.. W księdze wieczystej brak jest wpisów dotyczących ustanowienia służebności przesyłu na tej nieruchomości.

(wydruk z księgi wieczystej k. 34-40, kserokopia wypisu z rejestru gruntów k. 41)

Właścicielami działki nr (...) przy ul. (...) w Ł. byli B. C. i J. C., którzy otrzymali ją na podstawie umowy darowizny z dnia 15 lutego 2000 roku od ojca B. F. K.. Umową darowizny zawartą w dniu 27 czerwca 2008 roku B. C. i J. C. nieruchomość przy ul. (...) w Ł., oznaczoną jako działki (...), dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi księga wieczysta nr (...) darowali K. C..

(dokument k. 130-130v, odpis aktu notarialnego k. 131-133v, zeznania B. C. k. 161-162, wyjaśnienia B. C. k. 158 - niesporne)

Na nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka nr (...), obręb G-55 Ł., przy ul. (...) w Ł. przebiega skośnie czynny gazociąg wysokiego ciśnienia DN 400 relacji P. – Ł., wybudowany w 1968 roku i oddany do eksploatacji w dniu 1 lipca 1969 roku. Gazociąg obecnie jest oznaczony słupkami pionowymi w kolorze żółtym o wysokości 1,8 m i średnicy 112 mm ustawionymi bezpośrednio nad gazociągiem w punktach charakterystycznych np. załamań trasy lub elementów uzbrojenia terenu oraz punktach pośrednich według zasady, że z miejsca usytuowania słupka widoczny jest zawsze słupek następny i poprzedni. Odcinek gazociągu przebiegający przez teren działki wnioskodawcy posiada długość ok. 171 m. Początkowo gazociąg oznaczony był słupkami betonowymi w kolorze żółtym, słupki te ustawiane były tak, aby z odległości jednego słupka zobaczyć drugi. Obecnie na trasie gazociągu zachowały się już nieliczne słupki z okresu budowy gazociągu. Około 10-12 lat temu zaczęto stawiać słupki z polietylenu. Jeden z słupków PCV usytuowany jest bezpośrednio przy drodze ul. (...) po stronie północnej w stosunku do ulicy i działki nr (...), zaś inny słupek usytuowany jest na granicy z działką sąsiednią od strony wschodniej działki nr (...). Odległość pomiędzy tymi słupkami wynosi obecnie około 200 m. Inny z słupków PCV na trasie gazociągu jest usytuowany po stronie północno – zachodniej pasa drogowego ul. (...) przy rowie odwodnienia drogi. Po przeciwnej stronie drogi za rowem odwadniającym w odległości kilkunastu metrów znajduje się drugi słupek oznaczenia trasy gazociągu, starego typu, już nie stosowany. Przedmiotowy słupek betonowy jest dobrze widoczny z ul. (...) przy której znajduje się działka nr (...) z odległości ponad 600 m, co wynika z faktu nieckowego ukształtowania terenu z obniżeniem w kierunku cieku wodnego odwodnienia terenu, przebiegającego od strony południowej działki nr (...). Jest to słupek betonowy o wysokości ok. 80 cm. Słupki z PCV są stosowane i zabudowywane w terenie jako zastąpienie starych słupków zniszczonych lub utraconych, a także w celu dogęszczenia oznaczenia trasy. Takie działania są uzasadnione, gdyż betonowe stare słupki są mniej widoczne latem, zwłaszcza w przypadku upraw polowych wysokiej roślinności. Słupki oznacznikowe trasy gazociągu w rejonie działki nr (...) przy ul. (...) są rozstawione w taki sposób, że z miejsca każdego słupka widać dwa następne. Odległość między słupkami w największym rozstawie wynosi 412m, a w najmniejszym 13m. W sytuacji zniszczenia istniejących słupków betonowych, ustawiano nowe słupki. Starano się wówczas tak usytuować słupki aby nie znajdowały się po środku działki, ale na granicy. Takich sytuacji było ok. 5 w roku na terenie ok. 200 km. Nie ma możliwości wystąpienia takiej sytuacji, aby w okresie np. dwuletnim, trzyletnim wystąpił brak dwóch słupków.

(protokół z odbioru ostatecznego i oddania do użytku k. 69, zeznania świadka R. K. k. 159-160, opinia biegłego z zakresu gazownictwa k. 238-262, pisemna opinia uzupełniająca biegłego z zakresu gazownictwa k. 324-337, ustna opinia uzupełniająca biegłego z zakresu gazownictwa k. 387-391, mapy k.276, k. 344-348, zeznania świadka A. C. k. 392-393,)

Na terenie przedmiotowej nieruchomości będącej gruntem rolnym siane było zboże. F. K. był członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej władającą tą działką. Do 1999 roku poprzednicy prawni wnioskodawcy nie interesowali się nieruchomością. B. C. nie widziała czynności eksploatacyjnych wykonywanych na przedmiotowej nieruchomości, a dotyczących gazociągu.

(zeznania świadka B. C. k. 161-162)

Decyzją z dnia 15 marca 1968 roku wydaną przez Powiatowej Rady Narodowej w Ł. L.dz. B4-440/178/68 ustalono lokalizację szczegółową budowy gazociągu magistralnego P. – Ł. na odcinku R./ K./ - N./ ul. (...)/.

(decyzja k. 62-62v)

Decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. nr SW-VI-60/2/68 z dnia 15 maja 1968 roku wydaną m.in. na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958r o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /Dz. U. Nr 18, poz. 94 z 1961r/ zezwolono Zakładom (...) – przedsiębiorstwu państwowemu wyodrębnionemu w Ł. na przeprowadzenie budowy gazociągu magistralnego P. – Ł. na terenie wsi: S., K., gr. R., wsi: B., W., gr. W., wsi N., oś. A., wsi M., N., gr. N. pow. (...) zgodnie z planem sytuacyjnym budowy gazociągu zaakceptowanym przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. – Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 15 marca 1968 roku Nr. B4-440/178/68, przez nieruchomości osób prywatnych położone na trasie budowy, stanowiące własność osób wymienionych w decyzji. W decyzji wskazano, że inwestorowi oraz osobom przez niego upoważnionym przysługuje prawo dostępu do tych urządzeń celem ich naprawy i konserwacji, oraz że w przypadku powstania szkód na nieruchomościach w toku wykonywania prac, zgodnie z art. 36 ustawy właścicielom nieruchomości przysługuje prawo ubiegania się o odszkodowanie za zniszczenia, które wypłaci inwestor na podstawie orzeczenia Wydziału Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł.. Strony zostały pouczone o tym, iż od powyższej decyzji służy im prawo wniesienia odwołania do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Ł. (...) Spraw Wewnętrznych.

(decyzja k. 58-60)

Przez teren działki nr (...) nie przebiega inna magistrala gazowa G400 poza tą, która została wybudowana na podstawie po wydaniu decyzji z dnia 15 maja 1968 roku nr SW-VI-60/2/68. Przebieg tego gazociągu nie zmienił się.

(decyzja k. 58-60, mapy k. 64-66, opinia biegłego geodety z zał. k. 199-204, opinia ustna uzupełniająca biegłego k. 224, zeznania świadka R. K. k. 159)

Czynności eksploatacyjne gazociągu początkowo polegały na wykonywaniu obchodów pieszych nad gazociągiem raz w miesiącu oraz oblotów śmigłowcem nad gazociągiem raz na pół roku. Konserwacja słupków była przeprowadzana raz do roku. Obecnie obchody piesze odbywają się przynajmniej 1 raz do roku, zaś obloty śmigłowcem nad gazociągiem 3 razy w roku. Raz w roku jest także przeprowadzana konserwacja słupków. W trakcie obchodu pieszego następuje sprawdzenie czy z gazociągu nie wydobywa się metan. Kontrola z powietrza polega na tym, że leci się nisko nad ziemią wzdłuż trasy gazociągu i obserwuje czy w pobliżu są prowadzone jakieś prace lub zmieniona szata roślinna.

(zeznania świadka R. K. k. 159-160, zeznania świadka A. C. k. 392-393)

Zakłady (...) przedsiębiorstwo państwowe zostało utworzone zarządzeniem Ministra Górnictwa nr 163 z dnia 1 stycznia 1951 roku (następnie od dnia 1 czerwca 1975 roku funkcjonowało jako „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa” przedsiębiorstwo państwowe w Ł.).

Na mocy zarządzenia nr 70 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 31 grudnia 1975 roku utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą „ (...) Zakłady (...) w m. st. W.”, oraz z dniem 1 stycznia 1976 roku połączono to przedsiębiorstwo z przedsiębiorstwami (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa” i „ (...) Okręgowe Zakłady Gazownictwa”. W § 13 zarządzenia wskazano, iż połączenie przedsiębiorstw nastąpi w ten sposób, że przedsiębiorstwo (...) w m. st. W.” przejmie cały majątek połączonych przedsiębiorstw.

Na mocy zarządzenia nr 56 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 1 sierpnia 1982 roku utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą (...), które przejęło m.in. cały majątek jednostki organizacyjnej „ (...) Zakłady (...) w m. st. W.”.

Na mocy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 września 1996 roku państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (...) zostało przekształcone w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa.

(zarządzenia k. 80-82, k. 83-84, k. 85-89, rozporządzenie k. 90)

Na podstawie umowy przeniesienia własności z dnia 22 stycznia 2008 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła wkład niepieniężny (aport) na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (następnie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), w postaci aktywów trwałych stanowiących elementy sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej m.in. w postaci gazociągów wyszczególnionych w umowie.

(kopia aktu notarialnego k. 91-111, odpis pełny KRS k. 112-118 )

Na podstawie uchwał podjętych w dniu 24 maja 2013r nastąpiło połączenie spółek w trybie art. 492 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych przez przeniesienie całego majątku i obowiązków spółek przejmowanych (w tym (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.) na spółkę przejmującą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (obecnie po zmianie nazwy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.).

(odpis pełny KRS k. 54-57)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych wyżej dowodów, w tym dokumentów, na podstawie zeznań powołanych w sprawie świadków oraz na podstawie opinii biegłego z zakresu geodezji K. A. i biegłego z zakresu gazownictwa W. T..

Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić wiary opiniom biegłych. Podkreślić należy, iż biegli sądowi przekonująco uzasadnili w sporządzonych opiniach swoje stanowiska. Opinie pisemne, oraz opinie uzupełniające biegłych są rzeczowe, jednoznaczne, nie zawierają twierdzeń pozostających ze sobą w sprzeczności oraz są poparte fachową wiedzą z zakresu geodezji i gazownictwa.

W odniesieniu do opinii biegłego z zakresu geodezji należy podkreślić, że żadna ze stron nie wnioskowała o wydanie opinii przez innego biegłego. Biegły w ustnej opinii uzupełniającej wyjaśnił wątpliwości i podniesione przez wnioskodawcę zarzuty, które ostatecznie nie doprowadziły do zakwestionowania opinii i zgłoszenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego.

Natomiast w odniesieniu do opinii biegłego z zakresy gazownictwa jedynie pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o wydanie opinii uzupełniającej (k. 278-280, k. 353-357).

W tym miejscu należy zaznaczyć, że dla potrzeb rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie przydatna okazała się opinia biegłego z zakresu gazownictwa w tej części, gdzie wydana została na okoliczności związane z oznakowaniem gazociągu przebiegającego przez nieruchomość wnioskodawcy. Uczestnik podniósł w sprawie zarzut zasiedzenia, który okazał się uzasadniony (o czym w dalszej części uzasadnienia), dlatego nie było potrzeby dokonywania ustaleń faktycznych związanych z określeniem pasa służebności dla potrzeb ustanowienia służebności przesyłu. Biegły zarówno w pisemnej jak i w opiniach uzupełniających szczegółowo odniósł się do zgłoszonych wątpliwości wyjaśniając, że jako inżynier gazownictwa był świadkiem budowy gazociągu, która miała miejsce w 1968 roku. Wyjaśnił także, że słupki, które zobrazował w opinii, z wyjątkiem jednego przy ul. (...), to są nowe słupki. Takie słupki mogły zostać postawione w miejsce starych albo jako dogęszczenie. Biegły wyjaśnił, iż nie jest możliwe, aby przez okres kilku lat nie było słupków, gdyż to uniemożliwiałoby dokonywanie kontroli. Wyjaśnienia biegłego w tym zakresie korespondują z zeznaniami świadków A. C. i R. K., którzy wskazywali na regularność czynności kontrolnych na ziemi i z powietrza. Jednocześnie systematycznie odbywała się też konserwacja słupków. Biegły wyjaśniał, że obowiązek oznakowania gazociągu słupkami wynikał i nadal wynika z przepisów technicznych dla sieci gazowych. Pełne oznakowanie gazociągu stanowiło jeden z warunków dokonania skutecznych czynności odbiorowych. Sposób oznakowania wcześniejszych gazociągów wynikał z przyjętych zapisów w dokumentacji projektowej, a następnie już w toku eksploatacji jako ustalony przez operatora ze względu na zmieniający się z upływem czasu stan otoczenia. Zdarza się oczywiście, że słupki są niszczone , jednak operator na bieżąco w miarę pozyskiwania wiedzy w tym zakresie w ramach okresowych kontroli dokonuje uzupełnień, a często dogęszczeń. Operator gazociągu kładzie duży nacisk na kwestię właściwego oznakowania gazociągu, jednak właściwe oznakowanie jest też istotne dla właścicieli gruntów oraz różnych służb i wykonawców robót podejmujących prace ziemne. Nawet zatem jeśli na przedłożonej przez uczestnika mapie z 1986r uwidoczniony został tylko jednej słupek, to nie oznacza jeszcze, że przedmiotowy gazociąg na działce wnioskodawcy nie był prawidłowo, zgodnie z normami oznakowany. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że nie mogła przez dłuższy czas istnieć sytuacja, która utrudniałaby kontrole pracowników przedsiębiorstwa na trasie gazociągu, a także, iż te kontrole służyły między innymi zapewnieniu właściwego oznakowania.

Niezależnie od tego jak wynika z opinii biegłego - miarodajną informacją o gazociągu stanowi mapa zasadnicza, w której treści znajdują się zarówno trwałe elementy naziemne jako motywy sytuacyjne jak również urządzenia podziemne, w szczególności infrastruktura uzbrojenia terenu, w tym także gazociągi.

Uwzględniając powyższe, Sąd również nie miał podstaw do poddania w wątpliwość opinii biegłego z zakresu gazownictwa, stała się ona podstawą poczynionych ustaleń.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 28 czerwca 2016 roku oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawcy o dopuszczenie dowodów z opinii biegłych i dowodu z oględzin nieruchomości, ponieważ zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód z oględzin nieruchomości dotyczyłby stanu obecnego w terenie, natomiast dla dokonania ustaleń w sprawie istotne było jaki charakter miało posiadanie przez uczestnika nieruchomości wnioskodawcy w zakresie służebności przesyłu w okresie biegu terminu zasiedzenia.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca K. C. wnosił o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. polegającej na prawie korzystania z nieruchomość określonej jako działka nr (...), obręb G-55 Ł., dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz o zasądzenie na swoją rzecz od uczestnika wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wraz z odsetkami ustawowymi.

Z kolei uczestnik (...) Spółka z o.o. w W. podniósł w pierwszej kolejności zarzut, że przysługuje mu tytuł prawny do władania nieruchomością wnioskodawcy w zakresie służebności z uwagi na istnienie decyzji z dnia 15 maja 1968r., oraz zarzut zasiedzenia służebności, odpowiadającej dzisiejszej służebności przesyłu, która obciąża nieruchomość stanowiącą własność wnioskodawcy.

Przepisy prawa przewidują trzy niezależne od siebie sposoby ustanowienia służebności przesyłu. Są nimi: umowa, orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna. Ustanowienie służebności przesyłu w trybie sądowym następuje na podstawie dodanego w ramach art. 626 § 3 k.p.c., który stanowi, że "Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu". Oznacza to, że w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące trybu ustanowienia służebności drogi koniecznej.

Do ustanowienia służebności przesyłu może dojść także w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez starostę na podstawie art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U.10.102.651 ze zm.). Podobną regulację do wynikającej z przepisu art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami w przeszłości zawierały przepisy art. 35 i 36 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości z dnia 12 marca 1958 r. (Dz.U.74.10.64 ze zm.; zwanej dalej „ustawą wywłaszczeniową”), a następnie przepisy art. 46 i nast. ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości z dnia 29 kwietnia 1985 r. (Dz.U.91.30.127 ze zm.).

Niewątpliwie treść wprowadzonej z dniem 3 sierpnia 2008 r., na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), do polskiego sytemu prawnego służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) oraz treść przepisu art. 626 § 3 k.p.c. wprowadzonego wyżej wskazaną ustawą, wskazuje na dopuszczalność drogi sądowej w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu.

Jak ustalono, w dniu 15 maja 1968 r. została wydana na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości decyzja administracyjna, w której Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. zezwolił Zakładom (...) przedsiębiorstwu państwowemu na przeprowadzenie gazociągu na m.in. terenie wsi W.. Ustalono także, że inwestycja została następnie przekazana przez na rzecz poprzednika prawnego uczestnika, co zostało przez niego wykazane poprzez załączenie odpowiedniej dokumentacji.

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy wywłaszczeniowej w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania wyżej wskazanej decyzji, organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogą za zezwoleniem naczelnika gminy - a w miastach prezydenta lub naczelnika miasta (dzielnicy), zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Przepis ten we wskazanych w nim okolicznościach dawał więc podstawę do ograniczenia własności nieruchomości, mieszczącego się w granicach szeroko rozumianego pojęcia wywłaszczenia. Skutkiem ostatecznej decyzji administracyjnej wydanej na podstawie tego przepisu było ograniczenie prawa własności nieruchomości przez ustanowienie trwałego obowiązku znoszenia przez właściciela w sferze, w której może być wykonywana własność nieruchomości, stanu ukształtowanego przebiegiem zainstalowanego urządzenia przesyłowego (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 1863/00, niepubl., z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 679/04, niepubl., z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 680/04, niepubl., i z dnia 10 listopada 2005 r., III CZP 80/05, OSNC 206, nr 9, poz. 146).

Ostateczna decyzja wywłaszczeniowa wydana na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j. Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), dla wywołania przewidzianych tą ustawą skutków prawnych w postaci trwałego ograniczenia prawa własności musi jednak określać nieruchomość, której dotyczy. Wzgląd na konstytucyjną ochronę praw majątkowych wyrażoną w art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP uzasadnia rygorystyczne wymagania dotyczące tego aspektu treści decyzji administracyjnej o charakterze wywłaszczeniowym. W razie wydania takiej decyzji z niedokładnym określeniem nieruchomości, której dotyczy, ustalenie jej zakresu przedmiotowego może nastąpić przy wykorzystaniu innych elementów zawartych w treści tej decyzji, w tym dotyczących wymienionych w decyzji stron tego postępowania, o ile pozwala to na jednoznaczne przyporządkowanie nieruchomości wymienionym w decyzji stronom postępowania administracyjnego będących właścicielami lub użytkownikami wieczystymi określonych nieruchomości. /tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 września 2014 roku, w sprawie IV CSK 724/13, opubl. L., oraz www.sn.pl/

Załączona przez uczestnika do akt sprawy decyzja nie określa jednak dokładnie nieruchomości wnioskodawcy, ani nie wymienia właściciela nieruchomości. Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie doprowadziło też do ustaleń pozwalających na przyporządkowanie działki nr (...) wymienionym w decyzji właścicielom. W tych okolicznościach analiza treści osnowy decyzji administracyjnej jednoznacznie wskazuje, że zakres przedmiotowy tej decyzji nie obejmował nieruchomości wnioskodawcy (jego poprzedników), którzy ponadto nie zostali ujęci jako strony postępowania administracyjnego.

W świetle powyższego, decyzji z dnia 15 maja 1968r., nie można uznać za decyzję o ustanawiającą przewidziane w art. 35 ust. 1 ustawy wywłaszczeniowej, omówione wyżej ograniczenie własności nieruchomości, której dotyczy spór, związane z przeprowadzeniem przez nieruchomość gazociągu.

Decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, ma zatem ocena podniesionego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Należy podkreślić, iż instytucja służebności przesyłu, jako odrębny rodzaj służebności, znana prawu cywilnemu od dnia 3 sierpnia 2008 roku, nie wyklucza nabycia służebności tej treści w okresie wcześniejszym. Stosowanie art. 292 k.c. oraz odpowiednio art. 172 k.c. i nast. w odniesieniu do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej, odpowiadającej obecnej służebności przesyłu nie budziło zastrzeżeń w orzecznictwie i doktrynie (tak SN w postanowieniu z dnia 4 października 2006 roku, II CSK 129/06, niepubl., a także w uchwale z dnia 7 października 2008r., III CZP 89/08, niepubl.; tak też G. Bieniek, Urządzenia przesyłowe. Problematyka prawna, Warszawa 2008r, s. 64 – 68; M. Biernacki, Służebność przesyłu jako ograniczone prawo rzeczowe – kolaż prawniczy, Rejent 2010/4, s. 26, 27).

W oparciu o zgromadzony materiał w sprawie, Sąd ustalił, iż gazociąg wysokiego ciśnienia DN 400 usytuowany pod ziemią na nieruchomości wnioskodawcy został wybudowany w 1968 roku i oddany do eksploatacji w dniu 1 lipca 1969 roku. W ocenie Sądu, władztwo wykonywane przez poprzednika prawnego uczestnika na nieruchomości wnioskodawcy odpowiadało zakresowi służebności gruntowej przesyłu, polegało bowiem na wzniesieniu trwałych i widocznych urządzeń do przesyłu gazu oraz na korzystaniu z nich w tym celu, co stanowiło przedmiot działalności przedsiębiorstwa. Decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. nr SW-VI-60/2/68 z dnia 15 maja 1968 roku, wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości zezwolono poprzednikowi prawnemu uczestnika na przeprowadzenie budowy przedmiotowego gazociągu, decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. z dnia 15 marca 1968 roku ustalono lokalizację szczegółową budowy gazociągu magistralnego G400 P. – Ł. na odcinku R. /K./ - N. /ul. (...)/. Budowa urządzeń prowadzona na podstawie tych decyzji (niezależnie od tego, że decyzja z 15 maja 1968r nie odnosi się wprost do nieruchomości wnioskodawcy) obejmowała również gazociąg usytuowany na działce (...) przy ul. (...) w Ł., należącej obecnie do wnioskodawcy. W sprawie ustalono, że na działce wnioskodawcy nie jest usytuowany inny gazociąg wysokiego ciśnienia, zaś złożone do akt przez uczestnika plany gazociągu odzwierciedlają jego przebieg przez działkę wnioskodawcy, który to przebieg nie ulegał zmianie. Decyzje powyższe jako ostateczne wiążą sąd powszechny; nie zostały ona bowiem uznane za nieważne. Korzystają więc dziś z domniemania mocy obowiązującej decyzji administracyjnej – decyzja obowiązuje tak długo dopóki nie zostanie zmieniona lub uchylona przez nową decyzję opartą na odpowiednim przepisie prawnym (por.: wyrok WSA w Poznaniu z 5 czerwca 2008 roku, (...) SA/Po 426/07, LEX nr 509454).

Rozważając skuteczność podniesionego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności przesytu należy odwołać się do treści art. 292 k.c., zgodnie z którym służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

Przyjmuje się, że trwałym i widocznym urządzeniem w rozumieniu tego przepisu jest tylko rezultat świadomego działania człowieka (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 1969 r., II CR 516/68, OSNC 1969 nr 12, poz. 220), w zasadzie wytwór posiadacza służebności, a nie właściciela nieruchomości, z której posiadacz służebności korzysta (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1974 r., III CRN 94/74, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1998 r., I CKN 543/97, nie publ). Warto wskazać, że w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego powszechnie przyjmuje się, że dla nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu (art. 292 k.c. w zw. z art. 305 ⁴ k.c.) nie jest niezbędne, by widoczne elementy trwałego urządzenia, będącego przedmiotem korzystania przez przedsiębiorcę przesyłowego, znajdowały się na nieruchomości, którą obciążać ma ta służebność (tak też w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2011 r. I CSK 157/11). Natomiast w postanowieniu z dnia 16 stycznia 2013 r. II CSK 289/12 , Sąd Najwyższy wskazał, że gazociąg jest urządzeniem, które ma charakter trwały i widoczny, dla właściciela nieruchomości już w czasie realizacji inwestycji. Linie przesyłowe z natury rzeczy dzielą się na urządzenia napowietrzne i podziemne. Gazociągi, wodociągi i kanalizacje, to w przeważającej części urządzenia podziemne i już z tego względu nieracjonalna jest interpretacja art. 292 k.c., której wynikiem byłoby wymaganie, aby rura gazowa w toku biegu terminu zasiedzenia była widoczna dla właściciela każdej nieruchomości przez którą to urządzenie przebiega. Przy urządzeniach podziemnych w omawianym unormowaniu chodzi o możliwość ich stwierdzenia w toku biegu terminu zasiedzenia przy pomocy wzroku, ale po dokonaniu odkrywki. W ocenie Sądu Najwyższego w omawianej regulacji ustawodawca posłużył się bowiem pojęciem "widocznego urządzenia" a nie "urządzenia naziemnego". Omawiane unormowanie nie wymaga więc aby widoczność urządzenia była na powierzchni gruntu.

Podziemne urządzenia przesyłowe również spełniają przesłankę widoczności, jeżeli z innych łatwo dostępnych danych wynika niewątpliwie, że istnieją. Urządzenie, którego ma dotyczyć posiadanie, powinno stanowić dla właściciela wyraźne ostrzeżenie przed działaniem podmiotu, który korzystając z urządzenia przesyłowego umiejscowionego pod powierzchnią gruntu może doprowadzić do uzyskania odpowiedniej służebności gruntowej, i dlatego każdoczesny właściciel nieruchomości powinien mieć zapewnioną możliwość uzyskania wiedzy o usytuowaniu na jego nieruchomości urządzenia przesyłowego. W konsekwencji przyjąć należy, że w przypadku braku takiej wiedzy u kolejnego właściciela, przesłanka widoczności urządzenia zostanie zrealizowana, jeżeli urządzenie zostało tak oznakowane, że właściciel obiektywnie oceniając mógł i powinien taką wiedzę posiadać, stwierdzając istnienie na gruncie oznaczeń wymaganych właściwymi przepisami dla danego rodzaju urządzenia podziemnego. /tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 kwietnia 2016 roku, w sprawie I CSK 226/15, opubl. L./

Oznaczenie gazociągu w terenie, przebiegającego przez działkę wnioskodawcy, poprzez ustawienie w odpowiednich odległościach słupków oznacznikowych i oznaczenie przebiegu gazociągu na mapach powszechnie dostępnych w zasobie geodezyjnym, w ocenie Sądu, miało znaczenie dla ustalenia czy została spełniona przesłanka z art. 292 k.c. Podkreślić należy, iż ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie wskazują, że słupki oznacznikowe znajdowały się na nieruchomości wnioskodawcy (jego poprzedników) w całym okresie biegu terminu zasiedzenia. W tym czasie odbywały się systematyczne czynności kontrolne, które nie byłyby możliwe przy braku oznakowania. Nadto wnioskodawca i jego poprzednicy prawni mogli ustalić w oparciu o dokumentację geodezyjną, że są to urządzenia znakujące sporny gazociąg. Okoliczności tej nie zmienia fakt, że B. C. nie widziała czynności eksploatacyjnych na jej nieruchomości. Sama przyznała, że do 1999 roku nie interesowała się nieruchomością.

Uczestnik był dysponentem gazociągu i korzystał nieprzerwanie z gruntów należących do wnioskodawcy w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, wynikającej z lokalizacji gazociągu. W ocenie Sądu, przesłanki do zasiedzenia przedmiotowej służebności zostały więc spełnione. Przesłankami zasiedzenia służebności na podstawie art. 292 w związku z art. 172 k.c. są: posiadanie samoistne trwałego i widocznego urządzenia, służącego do wykonywania służebności, nieprzerwane posiadanie trwające przez czas potrzebny do zasiedzenia, który to czas jest zależny od dobrej lub złej wiary posiadacza i wynosi albo 10 lub 20 lat, albo 20 lub 30 lat, zależnie od stanu prawnego w chwili zasiedzenia.

Kwestią, która wymaga rozpoznania i od której zależy czas wymagany do zasiedzenia jest przesłanka dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili objęcia rzeczy w posiadanie, a w przypadku służebności i odpowiedniego stosowania do jej zasiedzenia przepisów o zasiedzeniu nieruchomości (art. 292 zdanie drugie k.c.) - w chwili rozpoczęcia wykonywania służebności, czyli korzystania z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 zdanie pierwsze k.c.). Dobrą lub złą wiarę ocenia się w przypadku nieruchomości z chwilą objęcia w posiadanie, zgodnie z zasadą „późniejsza zła wiara nie szkodzi”.

Sąd w niniejszej sprawie podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Łodzi (wyrok z dnia 30 września 2013 roku, w sprawie o sygn. akt I ACa 425/13), że państwowe osoby prawne, które w okresie przed dniem 31 stycznia 1989 roku w wyniku realizacji inwestycji przesyłowych, przebiegających przez nieruchomości nie należące do przedsiębiorstwa przesyłowego, co do których wydane były decyzje administracyjne o przebiegu linii przesyłowej i pozwolenia budowlane, objęły w dobrej wierze posiadanie służebności, jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności (art. 172 § 1 kc w zw. z art. 292 i art. 352 kc)

W powołanym orzeczeniu z dnia 30 września 2013 roku Sąd wskazał, że istnienie dobrej wiary w dacie wybudowania urządzeń nie oznacza istnienia dobrej wiary przy korzystaniu z cudzej nieruchomości, w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu, wobec każdoczesnego właściciela nieruchomości, a więc na przyszłość i trwałego ograniczenia jego właścicielskich uprawnień.

Sytuacja taka miała miejsce na gruncie rozpoznawanej sprawy. Poprzednik prawny uczestnika, objął w posiadanie służebność polegającą na korzystaniu z trwałych i widocznych urządzeń do przesyłu gazu usytuowanych w nieruchomości wnioskodawcy, przy czym nastąpiło to w konsekwencji wydania decyzji administracyjnych z dnia 15 marca 1968 roku i 15 maja 1968 roku, na podstawie których zrealizowano inwestycję polegającą na budowie gazociągu. Analiza treści osnowy decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 35 ustawy wywłaszczeniowej jednoznacznie wskazuje, że zakres przedmiotowy tej decyzji nie odnosił się do nieruchomości wnioskodawcy. Nie istnieje zatem ograniczenie własności nieruchomości, związane z przeprowadzeniem przez nieruchomość gazociągu. Fakt jednak, że poprzednik prawny uczestnika dysponował decyzjami administracyjnymi, mającymi swą podstawę w powołanych w nich przepisanych prawa, oznacza, że przystępując do realizacji inwestycji na podstawie tych decyzji i następnie obejmując służebność w posiadanie, objął w dobrej wierze posiadanie służebności przesyłu, jako korzystanie z nieruchomości poprzedników prawnych wnioskodawcy w zakresie odpowiadającym treści tej służebności. Od 1 lipca 1969 roku liczyć należy zatem w niniejszej sprawie początek biegu zasiedzenia służebności przesyłu.

Kodeks cywilny, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1965 r., wprowadził w przepisie art. 172 k.c. termin zasiedzenia przy dobrej wierze – 10 lat, zaś przy złej wierze – 20 lat i terminy te obowiązywały do zmiany art. 172, wprowadzonej ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 z późn. zm.) na mocy której terminy te wynoszą obecnie 20 i 30 lat. Te krótsze terminy stosuje się, gdy zasiedzenie nastąpiło przed wejściem w życie wyżej wymienionej noweli, tj. przed dniem 1 października 1990 r. Jeśli natomiast bieg zasiedzenia rozpoczął się, ale nie zakończył przed tą datą, mają zastosowanie terminy 20 i 30 lat (art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r.). W przedmiotowej sprawie przyjmując dobrą wiarę uczestnika, 10 letni termin zasiedzenia, rozpoczynający się w dniu 1 lipca 1969 roku, upłynął w dniu 1 lipca 1979 r.

Nie ulega wątpliwości, że początek biegu terminu zasiedzenia datuje się na okres, kiedy to przedsiębiorstwo państwowe, objęło w posiadanie urządzenia przesyłowe, a tym samym i nieruchomość poprzedników prawnych wnioskodawcy w zakresie, w jakim urządzenia te przebiegały. Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń przesyłowych gazu oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 k.c. i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 k.c.). Podkreślenia wymaga jednak, że przedsiębiorstwa energetyczne i inne przedsiębiorstwa przesyłowa, które do dnia 1 lutego 1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, w istocie były dzierżycielami w stosunku do Skarbu Państwa w rozumieniu art. 338 k.c, co uniemożliwiało im, podobnie jak w przypadku art. 128 k.c., nabycie na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych. Dopiero wprowadzenie zmian do kodeksu cywilnego stworzyło z dniem 1 lutego 1989 r. dla państwowych osób prawnych, a takimi były przedsiębiorstwa państwowe, możliwość nabywania dla siebie własności nieruchomości i innych praw rzeczowych. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., V CSK 502/10, LEX nr 1096048, z dnia 25 stycznia 2006 r. I CSK 11/2005 Monitor Prawniczy 2006/24 str. 1341, z dnia 10 kwietnia 2008 r. IV CSK 21/2008 LexPolonica nr 1879481, z dnia 17 grudnia 2008 r. I CSK 171/2008 OSNC 2010/1 poz. 15 i z dnia 17 grudnia 2010 r. III CZP 108/2010 LexPolonica nr 2427699 oraz wyroki z dnia 8 czerwca 2005 r. V CSK 680/2004 i z 31 maja 2006 r. IV CSK 149/2005 LexPolonica nr 409449).

Powyższe oznacza, że w okresie sprzed daty 1 lutego 1989 r., kiedy obowiązywał art. 128 k.c., wyrażający zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, to Skarb Państwa, a nie przedsiębiorstwo państwowe był posiadaczem urządzeń przesyłowych i cudzej nieruchomości, na której je posadowiono i tylko on mógł nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową przesyłu.

Podkreślenia przy tym wymaga, że objęcie przez Skarb Państwa, reprezentowany przez przedsiębiorstwo państwowe w celu budowy linii gazowej, następuje nie w ramach władczych uprawnień państwa, lecz w celu wykonania państwowych zadań gospodarczych. Dostarczanie gazu przez państwowe przedsiębiorstwa gazownicze oraz budowa i konserwacja urządzeń do tego służących, stanowiło bowiem wykonywanie zadań gospodarczych państwa, było więc działaniem w ramach dominium, a nie w ramach imperium. Skarb Państwa może być zatem uznany za posiadacza tych urządzeń oraz nieruchomości, na których się znajdują, w zakresie odpowiadającym służebności przesyłowej. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r., sygn. akt I CSK 171/08, LexPolonica nr 1977892, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., sygn. akt V CSK 502/10 LexPolonica nr 3996829).

Przenosząc te ogólne uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, do ziszczenia się przesłanek przewidzianych w art. 172 k.c. doszło w dniu 1 lipca 1979 roku, a zatem Skarb Państwa nabył na swoją rzecz, przez zasiedzenie, służebności przesyłu.

Wypada w tym miejscu przypomnieć, że nabycie własności przez zasiedzenie następuje z mocy samego prawa z upływem ostatniego dnia terminu zasiedzenia. Jest więc ono "jednorazowe", chociaż jego przesłanki realizują się w długim okresie. Orzeczenie o zasiedzeniu ma charakter deklaratoryjny, a nabycie ma charakter pierwotny. Posiadanie samoistne, jako jego przesłanka ma znaczenie do chwili zasiedzenia; kto nawet utracił posiadanie nieruchomości, czy też stał się posiadaczem zależnym po upływie terminu zasiedzenia nie przestaje być właścicielem i po potwierdzeniu tego nabycia może przenieść własność na osobę trzecią. Każdy też następca prawny właściciela "z tytułu zasiedzenia" może powołać się na tego rodzaju nabycie, gdyż w innym wypadku nie mógłby wykazać swego pochodnego nabycia prawa własności, przy czym obojętnie jest, czy ten następca ma nieruchomość w posiadaniu.’’ (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2012r, sygn. III CSK 316/11, LEX nr 1232468)

Nie ostało się twierdzenie pełnomocnika wnioskodawcy, jakoby złożone przez uczestnika dokumenty nie dotyczyły gazociągu przebiegającego na przedmiotowej nieruchomości. Zeznający w sprawie świadkowie oraz opinie biegłych pozwoliły na ustalenie, że jest to ten sam gazociąg, który został oddany do eksploatacji w 1969 roku. Jego przebieg nie ulegał zmianie. Wnioskodawca nie wykazał przy tym, jaki ewentualnie inny gazociąg miałaby przebiegać na jego nieruchomości. Podobnie twierdzenie wnioskodawcy o braku wykazania przeniesienia posiadania urządzeń, w świetle przedstawionych przez uczestnika dokumentów nie jest trafne. Przebiegający w nieruchomości gazociąg stanowi cześć infrastruktury i był przekazywane kolejnemu następcy jako element, bez którego nie mogłaby być prowadzona działalność.

Biorąc pod uwagę przekształcenia własnościowe w obrębie własności państwowej, w tym skutki przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę Skarbu Państwa nie ulega wątpliwości, iż w wyniku sukcesji uniwersalnej uprawnienia te ostatecznie przeszły na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

Wobec poczynionych uwag Sąd oddalił wniosek K. C. o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Należy wskazać, iż nabycie uprawnienia służebności przesyłu przez uczestnika na nieruchomości określonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka nr (...), obręb G-55 Ł., przy ul. (...) w Ł., oznacza iż posiada on tytuł prawny do korzystania w określonym zakresie z tej nieruchomości i dlatego roszczenie wnioskodawcy o ustanowienie służebności jest bezzasadne.

Skoro z powyższych przyczyn wniosek o ustanowienie służebności przesyłu podlegał oddaleniu, to oddaleniu podlegało również roszczenie w zakresie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

Sąd nie obciążył wnioskodawcy poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkami na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, mając na uwadze, że koszty te wywołane zostały w większości wnioskami, które przyczyniły się do dokonania ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia, oraz zważywszy, że wnioskodawca mógł pozostawać w przekonaniu co do zasadności wniosku. Na etapie przesądowym uczestnik powoływał się bowiem tylko na istnienie decyzji wydanej na podstawie ustawy wywłaszczeniowej, nie podnosił, że jego tytuł prawny do korzystania nieruchomości wynika z faktu zasiedzenia służebności. /pkt 2 postanowienia/.

Zgodnie z art. 108 kpc w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie sądowe sąd ma obowiązek orzec o tym, kto ponosi koszty postępowania. Na koszty postępowania podlegające rozliczeniu w orzeczeniu kończącym postępowanie składają się w szczególności: opłaty sądowe, opłaty kancelaryjne, wydatki (np. na wynagrodzenie biegłych sądowych), opłaty za czynności adwokatów lub radców prawnych. Zasady ponoszenia kosztów postępowania w procesie różnią się od zasad ponoszenia kosztów postępowania w postępowaniu nieprocesowym. W postępowaniu nieprocesowym, co do zasady, każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (art. 520 § 1 kpc). Wyjątek od tej zasady stanowi jedynie sytuacja, w której uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może wówczas stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości; to samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (art. 520 § 2 kpc). Jeżeli zaś interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika, przy czym regułę tę stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (art. 520 § 3 kpc).

Włożenie obowiązku zwrotu kosztów na jednego uczestnika postępowania nieprocesowego winno mieć miejsce wtedy, kiedy odpowiada to względom słuszności i spełnione zostają przesłanki przewidziane w art. 520 § 2 in fine k.p.c. W rozpoznawanej sprawie nie zachodzą przesłanki uzasadniające odejście od zasady ustanowionej w art. 520 § 1 kpc. Wniosek K. C. żądania ustanowienia służebności na nieruchomości podlegał bowiem oddaleniu. Uczestnik postępowania podejmował w postępowaniu czynności we własnym interesie, a dokonanie ustaleń przyczyniło się do wyjaśnienia jego sytuacji prawnej w odniesieniu do nieruchomości wnioskodawcy. Oddalając wniosek o zasądzenie kosztów postępowania na rzecz uczestnika, Sąd miał też na uwadze okoliczności, które zdecydowały o nieobciążaniu wnioskodawcy kosztami tymczasowo wyłożonymi przez Skarb Państwa.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 09 grudnia 1999 r. III CKN 497/98 „Uznanie przez sąd w postępowaniu nieprocesowym, że wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów postępowania nie uzasadnia odstąpienia od reguły określonej w art. 520 § 1 k.p.c., powoduje oddalenie tego wniosku.”

Dlatego też, z powyższych względów orzeczono, jak w pkt 3 i 4 sentencji.