Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSA Jacek Grela (spr.)

Sędziowie: SA Włodzimierz Gawrylczyk

SA Maria Sokołowska

Protokolant sekretarz sądowy Karolina Petruczenko

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2016 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 10 lipca 2015 r., sygn. akt VIII GC 139/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 13 500 (trzynaście tysięcy pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 806/15

UZASADNIENIE

Powódka A. S. wniosła trzy pozwy o zapłatę przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

W pozwie z 27 października 2011 r. domagała się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 189.983,28 zł z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami. W pozwie z 27 lutego 2012 r. domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 619.947,49 zł z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami. Natomiast w trzecim pozwie z 10 lutego 2013 r. domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kwoty 1.121.889,30 zł z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami. W każdym przypadku domagała się również zasądzenia kosztów procesu.

W każdym z wniesionych pozwów powódka przytaczając tożsamy stan faktyczny sprawy żądała zasądzenia należności za kolejne miesiące umowy najmu.

Uwzględniając wniesione przez powódkę pozwy Sąd Okręgowy wydał trzy nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym:

1. nakaz zapłaty z dnia 16 listopada 2011 r., sygn. akt VIII GNc (...),

2. nakaz zapłaty dnia 4 czerwca 2012 r., sygn. akt VIII GNc (...).

3. nakaz zapłaty z dnia 26 sierpnia 2013 r., sygn. akt VIII GNc (...).

Pozwany wniósł sprzeciwy od wymienionych trzech nakazów, w których zaskarżył je w całości i wniósł o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów procesów, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając wniesione sprzeciwy pozwany podniósł te same zarzuty oraz powołał tożsame dowody na ich poparcie.

Sąd Okręgowy z pierwszej w wniesionych spraw – o zapłatę czynszu i należności związanych z najmem za okres: listopad, grudzień 2008 r. i styczeń 2009 r. wydał w dniu 26 marca 2012 r. wyrok w sprawie o sygn. akt VIII (...) oddalający powództwo (k. 594 akt o sygn. (...)). Sąd uznał podniesiony przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzut braku legitymacji procesowej po stronie powódki. Sąd uznał, że powódka nie wyjaśniała kwestii związanych z umową cesji w pozwie, a w odpowiedzi na sprzeciw nie powołała dowodów potwierdzających podniesioną tezę o niezrealizowaniu umowy cesji. Sąd ocenił jej twierdzenia z repliki do sprzeciwu oraz później złożone dowody jako spóźnione i sprekludowane w świetle art. 479 ^{( 12)} § 1 k.p.c.

Wskutek apelacji wniesionej przez powódkę od tego wyroku został on uchylony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku i sprawa przekazana Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania – wyrok z dnia 30 października 2012 r., sygn. akt V ACa 817/12 (k. 625 akt o sygn. (...)). Sąd Apelacyjny wskazał na przedwczesność wniosku Sądu pierwszej instancji odnośnie braku legitymacji czynnej powódki.

W dalszym toku procesów strony podtrzymały swoje stanowiska.

Pismem procesowym z dnia 11 lutego 2015 r. powódka wniosła o połączenie, w celu łącznego rozpoznania trzech spraw:

- ponownie rozpoznawanej sprawy rozpoznawanej pod sygn. akt VIII (...),

- sygn. akt VIII GC (...),

- sygn. akt VIII GC (...).

Sąd w dniu 25 lutego 2015 r. połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia te trzy sprawy: o sygn. akt VIII (...), sygn. akt VIII GC (...) i sygn. akt VIII GC (...).

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2015 r., pod sygn. akt VIII GC (...), Sąd Okręgowy:

I. w sprawie z pozwu z dnia 27 października 2011 r. (o sygn. akt VIII (...)):

1. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 153.105,00 zł (sto pięćdziesiąt trzy tysiące sto pięć złotych) z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot;

2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

3. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 19.932,69 zł (dziewiętnaście tysięcy dziewięćset trzydzieści dwa złote sześćdziesiąt dziewięć grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa przez (...)Sądu Okręgowego w B. kwoty:

a) powódce 106,14 zł (sto sześć złote czternaście grosze),

b) pozwanemu 784,57 zł (siedemset osiemdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt siedem grosze), pozostałych zaliczek na wydatki;

II. w sprawie z pozwu z dnia 27 lutego 2012 r. (o sygn. akt VIII GC (...)):

1. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 583.918,80 zł z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot;

2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

3. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 35.665,03 zł (trzydzieści pięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt pięć złotych trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu,

4. nakazał zwrócić powódce ze Skarbu Państwa przez Oddział (...) Sądu Okręgowego w B. kwotę 600 zł (sześćset złotych) zaliczki na wydatki;

III. w sprawie z pozwu z dnia 10 lutego 2013 r. (o sygn. akt VIII GC (...)):

1. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.121.889,30 zł (jeden milion sto dwadzieścia jeden tysięcy osiemset osiemdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści groszy) z odpowiednio określonymi ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot;

2. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 22.300 (dwadzieścia dwa tysiące trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3. nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. kwotę 41.095 zł (czterdzieści jeden tysięcy dziewięćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych, od których poniesienia powódka została zwolniona;

4. nakazał zwrócić powódce ze Skarbu Państwa przez Oddział (...) Sądu Okręgowego w B. kwotę 500 zł (pięćset złotych) zaliczki na wydatki.

Podjęte rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy uzasadnił w następujący sposób:

W pierwszej kolejności Sąd a quo wskazał, że w każdej ze spraw, jeszcze przed ich połączeniem dnia 25 lutego 2015 r., przeprowadził postępowanie dowodowe w znacznej części, w szczególności przesłuchał większość wnioskowanych przez strony świadków. W przedmiotowych sprawach z uwagi na tożsamość materiału dowodowego w stosunku do rozpoznanej już wnikliwie przez sądy obu instancji sprawy VIII GC (...) – pod względem podstawy faktycznej i prawnej roszczenia powódki o zapłatę czynszu (różniły je jedynie wcześniejsze okresy wymagalności należności) – uzasadnione było przyjęcie ustaleń faktycznych poczynionych w tamtej sprawie za wiążące także w obecnie rozpoznawanych sprawach. W zakończonej sprawie o sygn. akt VIII GC (...), powódka dochodziła bowiem zapłaty czynszu na podstawie tej samej umowy najmu z dnia 1 października 2007 r. z (...) Spółką Akcyjną w W. (...)w B. za wcześniejszy okres. Postępowanie z powództwa A. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 149.328 zł z odsetkami i kosztami procesu tytułem zapłaty czynszu najmu za sierpień, wrzesień i październik 2008 r., zakończone zostało prawomocnym wyrokiem z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie o sygn. akt VIII GC (...). W sprawach obecnie rozpoznawanych powódka wystąpiła z tożsamymi twierdzeniami co do wszystkich istotnych okoliczności uzasadniających żądanie zapłaty czynszu za kolejne okresy obowiązywania umowy dlatego, że były one identyczne. Stąd należało liczyć się ze skutkami stanu faktycznego wytworzonymi przez prawomocne orzeczenie co do istoty sprawy w sprawie o sygn. akt VIII GC (...).

W połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawach, strony powołały te same wnioski dowodowe dla wyjaśnienia tożsamych okoliczności. Przed połączeniem spraw przesłuchani zostali ci sami świadkowie, którzy z uwagi na znaczny upływ czasu od zdarzeń związanych z przedmiotem spraw, w przeważającej części nie pamiętali szczegółów okoliczności, o które byli pytani. Odnosili się natomiast do składanych wcześniej zeznań w powołanej wyżej sprawie o sygn. akt VIII GC (...), jak i w prawomocnie zakończonej sprawie z powództwa (...) SA w W. przeciwko A. S. o zapłatę kwoty 199.094 zł tytułem zwrotu czynszu najmu uiszczanego od lutego do maja 2008 r. sygn. akt VIII GC (...), w której powództwo zostało oddalone (orzeczenie utrzymane w mocy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt I ACa (...)). Świadkowie podnosili, że w tych sprawach składali już szczegółowe zeznania, które obecnie podtrzymywali i wnosili o przyjęcie ich także w obecnie prowadzonym postępowaniu.

Z uwagi na powyższe, uznając jednocześnie, że kwestia, która była przedmiotem postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt VIII GC (...), stanowi element podstawy faktycznej rozstrzygnięcia spraw połączonych do rozpoznania w niniejszym postępowaniu (prejudycjalność), Sąd meriti przyjął za własne ustalenia poczynione przez Sąd w tamtej sprawie.

W rozpatrywanych obecnie sprawach powódka również dochodzi należności czynszowych na podstawie tej samej umowy z dnia 1 października 2007 r. za dalsze miesiące: w sprawie VIII (...) za listopad i grudzień 2008 r. oraz styczeń 2009 r., w sprawie VIII GC (...) za okres od lutego 2009 r. do grudnia 2009 r. i w sprawie VIII GC (...) za okres od stycznia 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. (w sprawach VIII (...) i VIII GC (...) powódka domagała się dodatkowo należności związanych z najmem: za ochronę fizyczną obiektu oraz za media i wywóz śmieci, które wymagają odrębnej oceny).

W tym miejscu Sąd pierwszej instancji odniósł się do treści art. 365 k.p.c., zgodnie z którym orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Wprawdzie co do zasady mocą wiążącą i powagą rzeczy osądzonej objęta jest jedynie sentencja wyroku, a nie uzasadnienie, jednakże nie sposób pominąć motywów wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne do określenia jego zakresu (wyrok SN z dnia 15 marca 2002 r. II CKN 1415/00, lex nr 53284; wyr. SN z dnia 29 marca 2006 r. II PK 163/05, OSNP 2007/5-6/71, lex nr 232587). Wyrażane jest w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym związanie sądu w innej sprawie ustaleniami prawomocnego orzeczenia dotyczy tego materiału procesowego, który odnosi się do podstawy faktycznej w zakresie hipotezy normy materialnoprawnej zastosowanej przez sąd, natomiast twierdzenia i dowody dotyczące innej podstawy prawej są dla konkretnej sprawy obojętne (uchwała SN z dnia 12 marca 2003 r. III CZP 97/02, OSNC 2003/12/160).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2008 r. wydanym w sprawie IV CSK 441/07 wskazał wyraźnie, że moc wiążąca orzeczenia merytorycznego, określona w art. 365 § 1 k.p.c. może być brana pod uwagę w zasadzie tylko w innym postępowaniu niż to w którym je wydano. Orzeczenie takie uzyskuje moc wiążącą z chwilą uprawomocnienia się, a zatem z chwilą definitywnego zakończenia postępowania. W dalszej kolejności wyjaśnił Sąd Najwyższy, że w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie podlega ona już ponownemu badaniu. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność przeprowadzenia postępowania dowodowego w tej kwestii, nie tylko zaś dokonywania ustaleń sprzecznych.

Rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami inny spór muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym, wcześniejszym wyroku (wyrok SN z dnia 18 czerwca 2009 r. II CSK 12/09 lex nr 515722).

A zatem w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się ta sama kwestia, nie może być ona już ponownie badana. Związanie orzeczeniem oznacza więc zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią, a nawet niedopuszczalność prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego (wyrok SN z dnia 15 lutego 2007 r. II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008/1/20; uchwała (7) SN z dnia 17 listopada 2008 r. III CZP 72/08, OSNC 2009/2/20; wyrok SN z dnia 16 maja 2013 r., IV CSK 624/12 - lex nr 1353259).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 24 października 2013 r., sygn. akt IV CSK 62/13, w razie prawomocnego uwzględnienia części roszczenia o spełnienie świadczenia z tego samego stosunku prawnego w procesie dotyczącym spełnienia reszty świadczenia sąd nie może w tych samych okolicznościach prawnych i faktycznych orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 stycznia 2014 r. I ACa (...).

Mocy wiążącej prawomocnego wyroku w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. nie można rozpatrywać w oderwaniu od art. 366 k.p.c., który przymiot powagi rzeczy osądzonej odnosi tylko "do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami." Granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej określa przedmiot rozstrzygnięcia i jego podstawa faktyczna, natomiast jej granice podmiotowe obejmują tożsamość obydwu stron procesu, a więc powoda i pozwanego (także ich następców prawnych). Związanie sądu prawomocnym orzeczeniem, zapadłym w innej sprawie, na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. (rozumiane jako rozstrzygnięcie kwestii prejudycjalnej) występuje w zasadzie przy tożsamości nie tylko przedmiotowej, ale i podmiotowej obu tych spraw. Prawomocne przesądzenie określonej kwestii między tymi samymi stronami tworzy indywidualną i konkretną normę prawną wywiedzioną przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 23 czerwca 2009 r., II PK 302/08, LEX nr 513001). Jeśli określona kwestia objęta tą indywidualną normą prawną ma znaczenie prejudycjalne w sprawie aktualnie rozpoznawanej między tymi samymi stronami, to nie może być ona w ogóle badana (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z 15 stycznia 2013 r., sygn. akt III AUa (...))

W ocenie Sądu meriti, mając na względzie powyższe rozważania, nie może budzić wątpliwości, że na gruncie obecnie rozpoznawanych trzech połączonych spraw i sprawy prawomocnie rozstrzygniętej wyrokiem Sądu Okręgowego w B. (sygn. akt VIII GC (...)) zachodzi zarówno tożsamość przedmiotowa, jak i podmiotowa. Skoro zatem, pomiędzy stronami niniejszego postępowania została już prawomocnie przesądzona kwestia związania stron umową najmu i nieskuteczności jej wypowiedzenia przez pozwanego, to ponowne badanie tej kwestii w niniejszym postępowaniu byłoby niedopuszczalne.

W konsekwencji, z uwagi na fakt, iż w świetle art. 365 § 1 k.p.c. rozpoznając połączone trzy sprawy Sąd jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie VIII GC (...), prowadzenie dalszego postępowania dowodowego na tożsame okoliczności w sprawie niniejszej, byłoby nie tylko niecelowe, ale i niedopuszczalne.

Zasadnicze ustalenia dotyczące stosunku umownego stron niniejszych postępowań, tożsame z ustaleniami w sprawie VIII GC (...) wymagały zatem powtórzenia, które Sąd Okręgowy przytoczył poniżej:

Bezsporne było, że powódka A. S. prowadząca działalność gospodarczą jako(...)w B. (wynajmująca) zawarła w dniu 1 października 2007 r. z (...) Spółką Akcyjną w W. (...)w B. (najemca) umowę najmu lokalu użytkowego numer (...). Przedmiotem umowy był budynek użytkowy o łącznej powierzchni 2.400 m2 położony w B. przy ul. (...). Umowę zawarto na dziesięć lat.

W (...) umowy najemca oświadczył, że znany jest mu stan techniczny i wyposażenie budynku. Przedmiot umowy miał zostać wydany w ciągu 3 dni od podpisania umowy na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, zawierającego opis stanu technicznego i wyposażenia, w tym rodzaj i stan instalacji znajdujących się w budynku.

Czynsz najmu strony ustaliły na 17 zł netto za 1 m2 powierzchni budynku (§ 5), łącznie 40.800 zł netto. Czynsz miał być płatny miesięcznie z góry w terminie 7 dni od daty otrzymania przez najemcę faktury VAT na rachunek bankowy wynajmującego wskazany na fakturze VAT.

Strony ustaliły w (...) umowy, waloryzację czynszu w marcu każdego roku w oparciu o średni wskaźnik wzrostu cen towarów konsumpcyjnych i usług za rok poprzedzający waloryzację publikowany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Ponadto strony przewidziały w(...) umowy, że najemcę obciążać miały wymienione opłaty dodatkowe, związane z eksploatacją przedmiotu najmu na następujących zasadach: opłaty z tytułu centralnego ogrzewania, zużycia wody, gazu, energii elektrycznej, łączności telefonicznej, kanalizacji i wywozu nieczystości stałych – pokrywane przez najemcę indywidualnie, w oparciu o umowy zawarte przez najemcę z dostawcami usług.

Przedmiot najmu miał być wykorzystywany na prowadzenie przez najemcę działalności gospodarczej w zakresie ekspedycji i zwrotowni prasy. Najemca uzyskał prawo dokonania na własny koszt adaptacji w celu przystosowania obiektu do działalności gospodarczej, którą miał prowadzić w budynku. Koszty związane z adaptacją przedmiotu najmu miał ponosić najemca(...)

Wynajmująca w umowie zobowiązała się w okresie trwania umowy m.in. do zapewnienia najemcy dostępu do mediów, a w szczególności do urządzeń koniecznych do ogrzewania budynku, poboru wody, energii elektrycznej, gazu oraz do kanalizacji (...)

Wynajmująca miała też obowiązek zapewnienia sprawnego działania wszystkich instalacji znajdujących się na gruncie oraz w budynku, w stopniu zapewniającym prawidłowe korzystanie przez najemcę z przedmiotu najmu, za wyjątkiem obowiązku usuwania awarii wynikających z przyczyn leżących po stronie najemcy lub niezależnych od wynajmującego a powstałych poza jego nieruchomością (...)

Najemcy przysługiwało prawo do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem:

a) z zachowaniem rocznego okresu wypowiedzenia w przypadku podjęcia przez najemcę realizacji inwestycji, polegającej na wybudowaniu przez najemcę własnego obiektu dla potrzeb ekspedycyjnych(...)w B.,

b) z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w przypadku niewykonania przez wynajmującego któregokolwiek ze swoich zobowiązań określonych w (...), po wcześniejszym pisemnym wezwaniu wynajmującego do ich wykonania, w dodatkowym dwutygodniowym terminie, licząc od momentu odebrania listu poleconego zawierającego wezwanie i bezskutecznym upływie tegoż terminu (...).

W umowie, co bezsporne, nie określono przewidywanego zakresu adaptacji przedmiotu najmu dla celów prowadzenia ekspedycji i zwrotowni prasy.

Odbiór przedmiotu najmu nastąpił w dniu 18 października 2007 r.

Przed podpisaniem umowy pracownicy pozwanej mieli dostęp do przedmiotu najmu, a także do węzła centralnego ogrzewania, jaki znajdował się w piwnicy (...) Przed zawarciem umowy obiekt oglądała D. B. (1) i (...)- pracownice pozwanej, a także projektanci planowanych adaptacji oraz osoby pomagające w tych pracach: S. P., B. P. (1), W. P., B. Ś..

Węzeł cieplny znajdujący się w piwnicy budynku przylegającego do przedmiotu najmu był sprawny. Przed nabyciem budynku przez powódkę była tam prowadzona restauracja i hurtownia chemiczna.

Węzeł cieplny znajdujący się piwnicy (...), budynku przylegającego do przedmiotu najmu był węzłem starego typu, (...). Węzeł ten mógł być ewentualnie wykorzystany przez pozwaną spółkę przy założeniu, że adaptacja pomieszczeń najmowanego budynku nie obejmowałaby całkowitego wyburzenia ścian wewnętrznych oraz pod warunkiem, że zachowano by wewnętrzną instalację centralnego ogrzewania z grzejnikami ożebrowanymi i grzejnikami członowymi żeliwnymi.

Założenie nowej instalacji c.o. z nowoczesnymi grzejnikami blaszanymi wykluczało dalszą pracę (...), niezbędne byłoby zamontowanie węzła wymiennikowego.

Ponowne podłączenie węzła do sieci cieplnej przy zachowaniu starej instalacji zapewniłoby uzyskanie normatywnych temperatur (...) i (...). Niewykluczona byłaby w takim przypadku regulacja (...) i ciśnienia dyspozycyjnego węzła przy udziale (...). Konieczne byłoby także zamówienie odpowiedniej mocy cieplnej dla ogrzania budynku.

W wypadku węzła (...) woda sieciowa wpływa do instalacji wewnętrznej i w razie nieszczelności może wypływać woda o wyższej temperaturze. Większość powodów powstawania nieszczelności narasta wolno i zwykle można to wcześniej zaobserwować i zlikwidować nieszczelność. Wydajność węzła wymiennikowego i (...) jest zbliżona.

Pozwana spółka dała zlecenie na zaprojektowanie adaptacji budynku dla potrzeb jej działalności W. P. w lipcu lub sierpniu 2007 r. Pierwotnie wykonano inwentaryzację i projekt technologii. Urząd Miasta B. uznał, że (...) S.A. musi wystąpić o pozwolenie na budowę i spółka była zobowiązana do dostarczenia pełniejszej dokumentacji. Wykonanie inwentaryzacji i projektu technologii nastąpiło w sierpniu lub wrześniu 2007 r., zaś przygotowanie pełnej dokumentacji (z dokumentacją branżową, m.in. dotyczącą centralnego ogrzewania) nastąpiło we wrześniu lub październiku 2007 r.

Projekt instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania i ciepła technologicznego autorstwa inż. S. P. został oznaczony datą 30 września 2007 r. Tą samą datą zostało oznaczone oświadczenie S. P. i B. P. (1) o tym, że projekt został sporządzony zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

Z projektu tego wynika, że w związku z przebudową oraz zmianą funkcji pomieszczeń w przedmiocie najmu istniejący węzeł cieplny należy przeprojektować, dostosowując go do aktualnych potrzeb budynku.

Adaptacja planowana przez pozwaną wymagała modernizacji węzła c.o., gdyż przy nowym układzie pomieszczeń obecna instalacja cieplna nie mogłaby działać.

W dniu 9 października 2007 r. D. F., dyrektor (...)S.A. zwrócił się do (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o wydanie warunków przebudowy istniejącego węzła c.o. zasilającego budynek przy ul. (...) na węzeł wymiennikowy wskazując na planowane parametry. W odpowiedzi (...) wskazał na wymogi modernizacji węzła.

Całość dokumentacji projektowej W. P. protokolarnie przekazał w dniu 31 grudnia 2007 r. pracownikowi pozwanej, D. B. (1).

Pozwana wyburzyła wszystkie ścianki działowe oraz zdemontowała wszystkie grzejniki znajdujące się w wynajmowanym budynku. Grzejniki zostały wywiezione na złom. Wyburzeniem ścian oraz demontażem zajmowała się firma (...). Prace rozpoczęto pod koniec 2007 r. i zakończono w marcu, kwietniu 2008 r.

Węzeł (...) został odłączony od sieci w styczniu 2008 r.

Najemca wystąpił w dniu 29 stycznia 2008 r. do (...)o wydanie warunków technicznych przyłączenia hali ekspedycji i zwrotowni prasy przy ul. (...). (...) podał, że jest zainteresowany wykonaniem przez (...) węzła cieplnego. W odpowiedzi (...) przesłał warunki przyłączenia oraz projekty umów o wykonanie węzła cieplnego oraz umowy o przyłączenie do sieci ciepłowniczej.

W piśmie z dnia 30 czerwca 2008 r. (...) w odpowiedzi na pismo (...) S.A. podał, że dotychczasowy węzeł (...) spełniał wymogi zasilania w energię cieplną dla budynku przy ul. (...) w oparciu o wydane poprzednio warunki techniczne. Podał, że z uwagi na wniosek o podłączenie do sieci z podaniem innych parametrów wewnętrznej instalacji (...) wydał nowe warunki z dnia 12 lutego 2008 r.

Strony wiosną 2008 r. prowadziły negocjacje dotyczące zawarcia trójstronnej umowy z (...), na mocy której spółka ta wybudowałaby nowy węzeł cieplny. W toku negocjacji przygotowano trzy projekty umów. Do zawarcia umowy ostatecznie nie doszło.

Pismem z dnia 17 kwietnia 2008 r. pozwana wezwała powódkę do wykonania umowy, w tym zapewnienia sprawnego działania wszystkich instalacji znajdujących się na gruncie budynku pod rygorem wypowiedzenia umowy. Pismo to podpisał ówczesny dyrektor oddziału pozwanego w B., D. F..

Powódka odpowiedziała, że instalacja cieplna w chwili przekazania obiektu była sprawna.

Pozwana pismem z dnia 14 maja 2008 r. wezwała powódkę do wykonania obowiązku wynikającego z(...)umowy.

Pismem z dnia 25 czerwca 2008 r. pozwana złożyła powódce wypowiedzenie umowy najmu wskazując, że podstawę prawną stanowi (...) umowy najmu oraz przepis art. 664 § 2 k.c. w zw. z niewykonaniem obowiązku określonego w(...)oraz przepisu art. 662 § 1 k.c. Pozwana podkreśliła, że powódka nie zapewniła sprawnego działania węzła c.o. w przedmiocie najmu w stopniu umożliwiającym prawidłowe korzystanie przez (...) S.A. z przedmiotu najmu.

Na zlecenie powódki mgr inż. P. D. (1), posiadający uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie m.in. sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, ocenił stan techniczny przyłącza ciepłowniczego i węzła cieplnego w obiekcie usługowym przy ul. (...) w B.. Wskazał w pisemnej opinii z 27 maja 2008 r., że instalacja może zostać uruchomiona i będzie pracować zgodnie z wcześniejszym projektem technicznym. Rzeczoznawca oceniał wyłącznie sam węzeł.

Na zlecenie pozwanej z dnia 31 lipca 2008 r. rzeczoznawca mgr inż. K. C. dokonał oceny technicznej węzła cieplnego w przedmiocie najmu. Wskazał on, że istniejący węzeł (...) został wyłączony z eksploatacji. Doradził, że celem ogrzania pomieszczeń należy zaprojektować i wybudować przyłącze sieci cieplnej i wymiennikowy węzeł cieplny w budynku.

W tym miejscu Sąd Okręgowy przypomniał, że w prawomocnie zakończonej sprawie o sygn. akt VIII GC (...), Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości. Te same dokumenty złożone zostały w obecnie rozpoznawanych sprawach.

Sąd w sprawie VIII GC (...) oparł się również na zeznaniach przesłuchanych świadków: J. S. (k 341-351), częściowo D. B. (1) (k 351-363, 912-918), S. P. (k 505-511, 911-912), częściowo D. F. (k 511-519), A. S., (k 519-526), P. D. (1) (k 577-579), B. Ś. (k 706-707), B. P. (1) (k 728-729), M. R. (k 730-731), P. J. (k 752-754), P. A. (k 754-757), C. D. (1) (k 757-762), D. B. (2) (k 761-762), W. P. (k 809-813), B. G. (1) (k 813-815), K. C. (k 813-815) i H. B. (k 908-911)

Sąd uznał zeznania J. S. za wiarygodne za wyjątkiem jego twierdzeń, że przed wypowiedzeniem umowy pozwany w ogóle nie sygnalizował problemów z węzłem c.o. Kwestie te były tematem spotkań, ponadto strony prowadziły negocjacje z (...) dotyczące podpisania trójstronnej umowy.

Zeznania świadek D. B. (1) Sąd uznał za niewiarygodne w tej części, w jakiej twierdziła, że w czasie jej wizyt w obiekcie nie widziała węzła cieplnego, gdyż przeczyły temu zeznania świadka P.. Ponadto podała, iż o potrzebie przebudowy węzła dowiedziała się dopiero po podpisaniu umowy podając, że umowa z projektantem została podpisana w październiku 2007 r. Tymczasem świadek W. P. zeznał, iż zlecenie otrzymał w lipcu lub sierpniu 2007 r. Zeznając uzupełniająco świadek przyznała, że projektant zaczął pracę w sierpniu 2007 r.

Zeznania świadka S. P. Sąd uznał za jasne i rzeczowe, znajdujące potwierdzenie w sporządzonych przez niego projektach.

Sąd uznał, że ostrożności wymagała ocena zeznań świadka D. F. z uwagi na relacje towarzyskie tego świadka i męża powódki, których powódka nie kwestionowała. Ponadto zeznania te były częściowo niewiarygodne w tej części, w jakiej świadek negował, aby dla (...) nie istniał nigdy problem węzła cieplnego, gdyż przeczyła temu choćby treść notatki na k 129-130.

Zeznania A. S.Sąd uznał za wiarygodne, choć świadek zeznała, że nie interesowała się kwestiami związanymi z ogrzewaniem, nie sprawdzała dostępu do mediów w budynku. Zresztą świadek wbrew zeznaniom świadka P. podawała, że przed podpisaniem umowy nie było założeń o wymianie systemu ogrzewania i miał być pozostawiony dotychczasowy system.

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zeznań świadka P. D. (1), który sporządził opinię prywatną. Świadek dodał, że gdyby wiedział o konflikcie stron, nie podjąłby się jej sporządzenia.

Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania B. Ś., która na polecenie W. P. sporządziła opracowanie na potrzeby zmiany sposobu użytkowania lokalu położonego przy ul. (...) w B.. Świadek, podobnie jak świadek P., podała, że skoro na projektach wpisano datę wrzesień 2007 r., to znaczy że w tym czasie rozpoczęto prace projektowe, choć datę tę ustala się umownie.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka A., gdyż rzeczowo podał on zakres wykonanych przez niego prac. Z uwagi na okoliczność, iż świadek nie pamiętał szczegółów i dat wykonywania czynności Sąd zobowiązał świadka w trybie art. 248 k.p.c. do przedłożenia dokumentacji dotyczącej jego umowy z (...).

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zeznań świadka C. D. (1). Podkreślił, że świadek nie był dyrektorem oddziału pozwanej w chwili podpisania umowy, ani w chwili omawiania kwestii węzła i umów z (...). Swoją wiedzę w tym zakresie świadek czerpał ze słyszenia od innych pracowników pozwanego i interpretacji dokumentów będących w dyspozycji pozwanej spółki. Świadek podpisał wypowiedzenie umowy najmu.

Sąd uznał za wiarygodne jasne i rzeczowe zeznania świadka W. P.. Wymaga jednakże podkreślenia, że świadek podkreślał wielokrotnie, że nie zna się na instalacjach centralnego ogrzewania.

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zeznań świadka K. C.. Świadek opisał realizację opinii prywatnej, którą sporządził w lipcu 2008 r., a zatem już po demontażu wszystkich grzejników. Świadek podał, że węzeł nie działałby, gdyż w warunkach przyłączenia wydanych przez (...) podano podłączenie przez węzeł wymiennikowy. Tymczasem z korespondencji z (...) wynika, że treść warunków przyłączenia wynikała z planów (...) dotyczących modernizacji węzła, nie zaś z wymogów przedsiębiorstwa energetyki cieplnej.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka H. B., kierownika (...), który podał, że choć węzeł mieścił się w piwnicy hotelu, nie było do niego utrudnionego dostępu. Świadek podał też, że w czasie działania restauracji, pomieszczenia firmy (...) były ogrzewane, choć zdarzały się problemy z instalacją.

Zeznania świadka B. P. (1) nie wniosły wiele do sprawy. Świadek podał, że jesienią raz był w budynku przy ul. (...), zajmował się projektowaniem wentylacji. Podobnie należało ocenić zeznania świadka P. J., który analizował możliwość ogrzewania budynku przy ul. (...) za pomocą kotłowni gazowej oraz świadek D. B. (2), która uczestniczyła w spotkaniu dotyczącym instalacji ogrzewania gazowego.

Zdaniem Sądu niewiele do sprawy wniosły też zeznania świadka B. G. (1), który na zlecenie poprzedniego właściciela budynku oceniał możliwość wymiany węzła c.o. lub budowy kotłowni na gaz.

Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt VIII GC (...) podzielił ustalenia pisemnej oraz ustnej opinii biegłego E. G.. Biegły rzeczowo i wyczerpująco odpowiedział na pytania zadane przez Sąd, w toku rozprawy ustosunkował się do zastrzeżeń strony pozwanej. Biegły wskazał, iż sporny węzeł (...) mógł działać przy spełnieniu pewnych warunków. Opisał przy tym ryzyko, jakie niesie ze sobą użytkowanie starszego typu węzła. Biegły podał też, iż przy spełnieniu określonych warunków możliwe byłoby uzyskanie odpowiednich temperatur we wnętrzach. Twierdzenie biegłego wspomagały w tym zakresie zeznania świadków R. i B., którzy podali, że przed wynajęciem obiektu pozwanemu działała tam restauracja i hurtownia chemiczna.

Sąd oddalił wniosek pozwanego złożony na rozprawie w dniu 25 maja 2011 r. dotyczący zlecenia biegłemu sporządzenia dodatkowej opinii uznając to za zbędne i spóźnione. Biegły mgr inż. E. G. sporządził opinię w sprawie w styczniu 2011 r. W opinii tej biegły zawarł tezę, że po spełnieniu określonych wymogów stary węzeł c.o. mógł działać. Już na tym etapie pozwany miał zatem możliwość wnoszenia o dodatkową opinię w zakresie możliwości użycia starego węzła w sytuacji, gdy nie wszystkie pomieszczenia posiadały grzejniki. Poza tym kwestia ta nie ma bezpośredniego związku z kwestią sprawności węzła.

Sąd na tej samej rozprawie oddalił także wniosek o ponowne przesłuchanie świadka H. B., gdyż kwestia demontażu węzła i tego, na czyje polecenie to nastąpiło, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd oddalił również wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego(...)na okoliczność w jakim zakresie ze względu na cel najmu określony w (...)umowy i zamiaru stron niezbędne byłoby wyburzenie ścian działowych znajdujących się w przedmiocie najmu, celem zorganizowania w nim prawidłowo funkcjonującej ekspedycji i zwrotowni prasy. W ocenie Sądu wniosek ten był zbędny, gdyż nie miał związku z kwestią zapewnienia przez powódkę dostępu do mediów. Ponadto biegły tezę o tym, że przy mniejszym stopniu wyburzenia ścian możliwe było ogrzewanie za pomocą starego węzła podał już w pisemnej opinii ze stycznia 2011 r. Na pisemną opinię wskazał zresztą pozwany uzasadniając swój wniosek. Wniosek ten był zatem spóźniony w świetle art. 479 ^{( 14)} k.p.c.

Sąd Okręgowy pominął dokument o nazwie „memorandum z dnia 27 stycznia 2009r.”, gdyż nie został on przedłożony przez którąkolwiek ze stron. Sąd jednakże odmówił wydania tego dokumentu pozwanemu. Sąd nie miał wątpliwości, że pisma tego pozwany nie złożył i nie pochodziło ono bezpośrednio od pozwanej spółki.

Sąd oddalił również wnioski dowodowe pozwanego powołane w piśmie z 2 czerwca 2010 r. o przeprowadzenie dowodu z protokołów przesłuchań świadków w postępowaniu karnym, jako zbędne. Sąd ocenił zgromadzony materiał dowodowy zgodnie z art. 233 k.p.c. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał wystarczająco ocenić zeznania świadka D. F..

Sąd na rozprawie w dniu 2 czerwca 2011 r. oddalił wniosek pozwanego zawarty w piśmie z 30 maja 2011 r. i wniosek zawarty w piśmie procesowym z 11 lutego 2011 r. o przeprowadzenie uzupełniającego dowodu z opinii biegłego jako zbędny. Nie ma podstaw do powoływania kolejnego biegłego w sytuacji, gdy strona nie zgadza się z wnioskami opinii, gdyż dąży do uzyskania opinii dla siebie korzystnej. Biegły w ustnej opinii dokonał szerokiego uzasadnienia swojej opinii odnosząc się do zastrzeżeń pozwanego. Pozwany podnosząc bardzo drobiazgowe kwestie zdawał się zaciemniać obraz sprawy oraz podstawowe wnioski wynikające z opinii, która okazała się dla niego niekorzystna.

Powyższe ustalenia Sądu Okręgowego ze sprawy VIII GC (...), Sad pierwszej instancji uzupełnił o ustalenia poczynione w obecnie rozpoznawanych sprawach, ewentualnie odniósł treść zeznań niektórych przesłuchanych w tych sprawach świadków do ich wcześniejszych zeznań.

W tym zakresie Sąd Okręgowy dokonał analizy treści zeznań świadków przesłuchanych w sprawie o sygn. akt VIII (...). Osoby, które nie złożyły zeznań we wcześniej rozpoznanej sprawie, obecnie potwierdzały okoliczności ustalone w zakończonej sprawie VIII GC (...), lub też nie wnosiły do sprawy nowych wiadomości, istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia. Aktualnie możliwe było dokonanie stosownych uzupełnień w stosunku do zeznań złożonych przez świadków w sprawie VIII GC (...). Sąd meriti zważył, że wniosek o przesłuchanie świadka H. B. został cofnięty podczas rozprawy w dniu 25 lutego 2015 r. z uwagi na zły stan zdrowia świadka.

Świadek G. C. (nie był wcześniej przesłuchiwany) był głównym księgowym w pozwanej spółce. Zeznał, że był obecny przy podpisywaniu umowy stron i wskazał wyraźnie, że treść umowy była narzucona przez pozwanego. Pozwany zapoznał się ze stanem technicznym lokalu przed podpisaniem umowy. Podał, iż uczestniczył w rozmowach, w których omawiany był szeroki zakres adaptacji, także w zakresie zmiany instalacji grzewczej, której projekt pozwany zlecił do wykonania. Podał, iż instalacja została wycięta na zlecenie pozwanego. Świadek zeznał też stanowczo, że problem braku środków na wykonanie inwestycji zadecydował o niemożliwości jej ukończenia i rozwiązaniu umowy z powódką. Świadek był w budynku przy ul. (...), ale nie pamiętał czy widział węzeł c.o., nie interesowały go takie szczegóły, wiedział tylko, że był zamiar zmiany tego węzła.

Ponownie przesłuchani świadkowie przeważnie odnosili się do swoich zeznań z wcześniejszych spraw i je podtrzymywali.

Świadek P. D. (2) – autor ekspertyzy wykonanej na zlecenie (...) dotyczącej możliwości ponownego uruchomienia węzła cieplnego potwierdzał zeznania z wcześniejszych spraw, że jego opinia była pozytywna.

Świadek A. S., która oceniała lokalizację pod względem logistycznym, powoływała się na niepamięć odnośnie szczegółów związanych z terminem wizji, projektem adaptacji budynku, potwierdzała jednak, że w momencie wizji było tam ogrzewanie, aczkolwiek nie wykonywano testów pomiaru ciepła przed podpisaniem umowy.

Świadek P. A., który zajmował się rozbiórką obiektu na zlecenie pozwanego, podtrzymywał swoje zeznania z wcześniejszych spraw. Wykonał wyburzenie ścian, demontaż posadzki, instalacji elektrycznej, instalacji grzewczej widocznej w 100%, poza demontażem węzła c.o. Prace wykonywał od grudnia 2007 r. przez około 3 miesiące.

Świadek D. B. (3) – wchodziła w skład zespołu ds. projektu uruchomienia w obiekcie ekspedycji (z A. S., S. T. i informatykiem). Nie pamiętała już dokładnie okoliczności związanych ze sprawą, podtrzymała wcześniej składane zeznania, potwierdzała demontaż instalacji grzewczej, jednak nie była w stanie odpowiedzieć na pytanie, czy węzeł cieplny miał być przez pozwanego wymieniony. Twierdziła, że były prowadzone rozmowy na temat dostępu do węzła, sama widziała węzeł i określiła go jako przestarzały, jednak nie miała wiedzy na temat jego sprawności.

Świadek W. P. – wykonawca projektu ogrzewania – sam nie sporządzał projektu, zlecał to innym projektantom, nie pamiętał już okoliczności związanych ze sprawą, podtrzymywał wcześniejsze zeznania.

Świadek B. Ś. – wykonywała inwentaryzację obiektu na zlecenie Pana P.. Podtrzymywała swoje zeznania, nie kojarzyła w ogóle węzła cieplnego.

Świadek B. P. (2) – wykonywał dla pana P. sprawdzenie projektu instalacji wewnętrznych c.o., ciepła technologicznego i wentylacji – nie pamiętał okoliczności związanych z wykonanym projektem, nie widział węzła c.o.

Świadek M. R. – prezes spółki (...), zarządzał obiektem przed sprzedażą powódce. Zeznał, że (...) przed sprzedażą obiektu rozwiązało umowę z (...), choć nie był pewien, nie pamiętał, czy w okresie sprzedaży powódce, węzeł był włączony. Potwierdzał, że był w tym okresie dostęp do węzła w budynku hotelu oraz, że przy maksymalnym włączeniu węzeł nagrzewał wystarczająco pomieszczenia.

Świadek D. F. – dyrektor(...)w B. w okresie 2005 -2008 r. zawarł umowę z powódką w imieniu zarządu, na podstawie uchwały podjętej w lipcu, początku sierpnia 2007 r. Podał, że był zatrudniony projektant, który przygotował koncepcję przebudowy, m.in. w zakresie zupełnie innego typu ogrzewania. Potwierdził znajomość stanu technicznego i wyposażenia obiektu przed podpisaniem umowy. Twierdził, że kwestia używania węzła nigdy nie była problemem. Projekt przebudowy przekraczał zaplanowany na ten cel budżet pozwanego. Gdy odchodził od pozwanego, było przygotowywane wypowiedzenie umowy najmu z powodu niedostarczenia mediów. Taka była wola prezesa pozwanej spółki. Świadek potwierdzał utrzymywanie kontaktów towarzyskich z Państwem S..

Świadek S. P. – projektant instalacji, działał jako podwykonawca pana P., wykonywał prace z Panem P. – nie pamiętał już szczegółów wykonanego zlecenia, podał, że instalacja musiała być przeprojektowana ze względu na zmianę funkcji budynku. Podał, że narzucił w swoim projekcie zmianę węzła, gdyż istniejący nie nadawał się do dalszej eksploatacji, nie było możliwości jego renowacji czy przebudowy. Twierdził, że węzeł mógł być używany pod warunkiem niedokonywania planowanych zmian.

Świadek B. G. (2) – dokonywał wizji w budynku, jednak nie pamiętał już szczegółów.

Świadek W. S. – kierowca dyrektora (...), m.in. Pana D. F.. Przyznał, że woził też państwo S. na imprezy. Słyszał rozmowy Pana F. i S. na temat zakupu ekspedycji przy Z., ale nie znał szczegółów. Wskazywał, że dyrektor F. był pierwszym, który wykazywał zainteresowanie lokalizacją przy ul. (...).

Świadek M. D. – osoba sprawdzająca projekt budowlany pod względem architektonicznym – nie była w obiekcie, nie sprawdzała projektu pod względem węzła cieplnego.

Świadek B. N. – dokonywała inwentaryzacji budynku dla potrzeb dystrybucji (...), jako pracownik biura nieruchomości. Podtrzymała zeznania złożone w innych sprawach, nie pamiętała stanu instalacji cieplnej ani nie oglądała węzła cieplnego, nie interesowało jej to.

Świadek D. B. (2) – pracownica firmy (...) sprzedającej materiały instalacyjne – była na spotkaniu w budynku, ale nie pamiętała żadnych szczegółów, podtrzymała zeznania złożone we wcześniejszych sprawach.

Świadek P. J. – nie pamiętał jak ogrzewany był obiekt ani czy oglądał węzeł c.o. i gdzie się znajdował. Podtrzymał zeznania złożone we wcześniejszych sprawach.

Świadek T. D. – recepcjonistka w (...)pracowała tam do 2005 r. – nie miała wiedzy na temat ogrzewania sąsiedniego budynku, gdzie była restauracja.

Świadek H. G. – pracownica(...) – podała, że w budynku przy(...) od 5-7 lat jest pustostan, podała, że nie wpuszczała do kotłowni przedstawicieli pozwanego, gdyż nie było takiej prośby z ich strony, nic nie wiedziała także o monitorowaniu czy ochronie budynku, podała, że został on zdewastowany, zaś w czasie, gdy w budynku była restauracja, organizowano tam wesela i stypy i nie było problemów z ogrzewaniem.

Świadek B. B. (1) – pracownik (...) podał że odłączenie budynku od miejskiej sieci ciepłowniczej miało miejsce w latach 2007/2008, nie pamiętał szczegółów: kiedy ani na czyj wniosek to nastąpiło. Nie potrafił stwierdzić, czy w momencie odłączania węzeł ten nadawał się do dalszej eksploatacji, nie przypominał też sobie która ze stron występowała o nowe warunki przyłączenia do sieci.

Świadek A. B. – pracownik (...) podał, że do końca stycznia 2008r. firma (...) była odbiorcą ciepła, a 31 stycznia 2008 r. firma (...) rozwiązała umowę z (...) na dostawę energii cieplnej. Nie potrafił ocenić stanu węzła (...). Podał, że ponowne podłączenie było możliwe, ale przedsiębiorstwo (...) stawiało warunek wybudowania węzła wymiennikowego. Nie miał wiedzy na temat dalszych pertraktacji i projektów kolejnych umów z (...).

Świadek W. B. – w chwili podpisywania umowy najmu był pracownikiem pozwanego na stanowisku dyrektora biura administracji i infrastruktury. Wizytował nieruchomość latem 2007 r., jako członek komisji i przy założeniu realizacji prac adaptacyjnych, uznał wraz z pozostałymi osobami, że będzie się nadawała na ekspedycję prasy. W trakcie tych oględzin nie wizytowano węzła cieplnego. Podał, że rozwiązanie przez (...) umowy na dostarczanie ciepła powodowało, iż nie było możliwe podpisanie nowej umowy w oparciu o stary węzeł. Podał, że dla pozwanego przed podpisaniem umowy było dość oczywistym, że dostarczenie mediów to element obciążający wynajmującą. O ile pozwany zakładał pewne nakłady na inwestycje na prace związane z instalacją centralnego ogrzewania wewnątrz budynku, o tyle nie przewidywał, że jeśli wykona te prace, to ciepło nie popłynie do budynku. Zarząd pozwanego przeznaczył na adaptację budynku kwotę 900 tys. zł. Przyznał, że wiedzę o stanie węzła posiadł między podpisaniem umowy a jej rozwiązaniem.

Świadek M. K. – pracownik pozwanego – doradca zarządu oraz dyrektor oddziału (...) i (...). Kojarzył nieruchomość przy ul. (...) w B., gdyż sam wskazał ją pracownikom (...), jako jedną z możliwych do wyboru na ekspedycję prasy. Zarekomendował ją dyrektorowi F., nie posiadał szczegółowej wiedzy co do jej stanu prawnego ani technicznego. Nie uczestniczył w dalszych rozmowach i nie wiedział dlaczego pozwany odstąpił od umowy.

W sprawie VIII GC (...) Sąd przesłuchał tych samych świadków. Ich zeznania były w zasadzie tożsame z zeznaniami przytoczonymi powyżej, świadkowie przeważnie podtrzymywali twierdzenia ze sprawy VIII GC (...), gdyż nie pamiętali już szczegółów związanych ze sprawą. Nie ma obecnie potrzeby przytaczania szczegółowo tych zeznań. Jako istotne należy jedynie uzupełnić zeznania świadka B. B. (1) – pracownika (...), który zeznał, że węzeł (...), jakkolwiek przestarzały, był sprawny i przyłączony do miejskiej sieci ciepłowniczej. Odłączenie nastąpiło na wniosek odbiorcy. Gdyby instalacji nikt nie ruszał, używał ją taką jaka była, to możliwe było jej dalsze użytkowanie. Dodał, że w B. zdarzają się jeszcze podobne obiekty zasilane węzłami tego typu.

W podobny sposób wypowiedział się świadek A. B. zeznając, że tego typu węzły są wymieniane, „znikają już w mieście”. Podał on natomiast, że stary węzeł nie nadawał się do podłączenia pod zmodernizowaną instalację.

Należało również przytoczyć zeznania świadka C. D. (1), Dyrektora (...)(kilka miesięcy po zawarciu umowy najmu z powódką). Świadek przesłuchany na rozprawie w dniu 6 lipca 2015 r. podał, że przygotowane były projekty techniczne i koncepcja zagospodarowania terenu. Świadek zeznał, że instalacja CO była sprawna w momencie obejmowania budynku, natomiast od początku był plan jej wymiany. Spór z powódką powstał odnośnie wyposażenia obiektu w ciepło. Zeznał, że w trakcie negocjacji trójstronnych z (...), firma ta miała wymieć węzeł na swój koszt. Powstał jednak problem związany z faktem, że (...) uzależniał budowę węzła od podpisania wieloletniej umowy na dostawę ciepła z pozwanym. Wynajmujący wynegocjował skrócenie umowy na odbiór ciepła z 10 lat do 5 lat, ale to także nie odpowiadało pozwanemu, który miał w umowie z powódką zagwarantowaną możliwość rozwiązania umowy najmu, gdyby wybudowano nowy budynek ekspedycji. Jak zeznał świadek to była oś sporu, gdyż pozwany nie chciał wieloletniej umowy z (...). W konsekwencji zarząd pozwanego podjął decyzję o wypowiedzeniu umowy z powódką.

Zeznania świadka D. w zakresie przygotowanych projektów budowlanych miały odzwierciedlenie w dokumentach nadesłanych z Urzędu Miasta B.. Daty sporządzenia projektu budowlanego hali ekspedycji i zwrotowni prasy (etap I przebudowa) – z sierpnia i września 2007 r. potwierdzały ustalone już fakty, że pozwany planował dokonanie wymiany instalacji grzewczej, wraz z węzłem c.o. jeszcze przed zawarciem umowy z powódką.

Sprawność węzła (...), który spełniał wymogi dla obiektu dla starej instalacji, która została przez pozwanego zdemontowana, potwierdziło (...) sp. z o. o. w B. w piśmie z dnia 30 czerwca 2008 r., jak i w piśmie z dnia 7 sierpnia 2008 r. Pisma były zgodne z zeznaniami świadków będących pracownikami (...).

Ponadto Sąd Okręgowy poczynił dodatkowe ustalenia w zakresie, w którym w sprawie VIII GC (...) Sąd nie rozstrzygał, tj. odnośnie twierdzeń i zarzutów podniesionych w obecnie rozpoznawanych sprawach:

- legitymacji procesowej po stronie powódki,

- wymagalności czynszu wraz z dodatkowymi należnościami z klauzuli waloryzacyjnej za kolejne miesiące najmu przedmiotowego lokalu dochodzone w połączonych trzech sprawach,

- przedawnienia roszczeń czynszowych za luty 2009 r. w sprawie z pozwu z 27 lutego 2012 r.,

- okoliczności związanych z żądaniem zwrotu poniesionych przez powódkę opłat za ochronę budynku oraz kosztów związanych z przebywaniem w budynku pracowników ochrony (ogrzewanie, elektryczność, woda, wywóz śmieci), których powódka domagała się w pozwach: sygn. akt VIII (...) i sygn. akt VIII GC (...).

W ponownie rozpoznawanej sprawie o sygn. akt VIII (...) Sąd a quo przeprowadził omówione w dalszej kolejności dowody z dokumentów oraz zeznań świadków dla ustalenia istotnych okoliczności związanych z legitymacją procesową czynną.

Bezspornym było, że powódka (jako cedent) zawarła z (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. (jako cesjonariuszem) umowę przelewu wierzytelności, mocą której przelano wierzytelności z tytułu umowy najmu nr (...) z dnia 1 października 2007 r. (według przepisów art. 509-518 k.c.), tytułem zabezpieczenia świadczonych powódce przez Bank (cesjonariusza) usług kredytowych. O powyższej cesji powódka powiadomiła pozwanego pismem z dnia 1 lipca 2008 r.

W piśmie z 15 lipca 2008 r. pełnomocnik Zarządu (...) SA – C. D. (1) poinformował bank o wypowiedzeniu powódce umowy najmu z 1.10.2007 r. oraz odmówił zapłaty jakichkolwiek należności na rzecz banku wskazując, że nie znajdują one żadnej podstawy prawnej.

Świadek M. P. – dyrektor Oddziału w B. Banku (...) w latach 2008 – 2011 (nowy świadek) wyjaśnił, że dla reprezentowanego przez niego Banku, umowa cesji wierzytelności zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności z tytułu kredytu bankowego nie doszła do skutku, gdyż dłużnik odmówił wpłat. W konsekwencji Bank zażądał nowego zabezpieczenia, innej umowy z innym dłużnikiem.

J. S. zeznając uzupełniająco w dniu 19 grudnia 2013 r. w zakresie umowy cesji potwierdził powyższe zeznania dyrektora (...) oddziału banku. Wskazał, że bank nie przyjął zabezpieczenia, nakazał wybranie innej firmy zamiast (...). Podał, iż konieczność zgody (...) na cesję, wynikała z samej umowy cesji.

Umowa cesji wierzytelności nr (...) z 1 lipca 2008 r. w tytule zawierała dopisek: „(z wymogiem poświadczenia dłużników)”.

W (...) umowy cesji strony uzgodniły obowiązki cedenta w przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej dłużnika lub niewywiązywaniu się przez niego z obowiązku zapłaty. Cedent zobowiązany był w takiej sytuacji przenieść na rzecz Banku wierzytelności z innych tytułów lub wobec innych dłużników w formie uzgodnionej z bankiem.

W piśmie S. H. do powódki z 9 marca 2012r. wyjaśniono, że dla Banku umowa cesji wierzytelności z umowy najmu nr (...) utraciła swoją moc,

a wierzytelności pieniężne i wszelkie roszczenia z nimi związane przeszły z powrotem na A. S.. W piśmie z 19 marca 2012 r. wydanym na żądanie A. S. Bank wyjaśnił, że nie miał obowiązku zawarcia odrębnej umowy ponownego przelewu wierzytelności na powódkę.

W dniu 17 września 2008 r. powódka i S. A. zawarły aneks nr (...) do umowy kredytowej, w wyniku którego w (...) umowy kredytowej w miejsce (...) S.A., jako dłużnik wierzytelności wstąpiła spółka (...) z o.o. z siedzibą w T.. Zostało to potwierdzone zawarciem w tym samym dniu kolejnej (niedotyczącej pozwanego) umowy cesji nr (...) na zabezpieczenie udzielonego powódce w dniu 1 lipca 2008 r. kredytu z nowym dłużnikiem wierzytelności.

Dowody z dokumentów obu umów cesji, a także dokumentów prywatnych w postaci pism banku z 9 i 19 marca 2008 r. oraz aneksu do umowy kredytowej Sąd meriti przeprowadził z urzędu w sprawie o sygn. VIII (...), co zostało omówione w części rozważań.

W pozostałych sprawach te same dowody zostały powołane przez powódkę w terminach przepisanych. Nie zachodziła tym samym potrzeba przeprowadzania w tym zakresie z urzędu dowodów sprekludowanych dla strony.

Powódka w sprawie o sygn. akt VIII (...) wystawiła z tytułu czynszu najmu faktury za miesiące listopad 2008 r., grudzień 2008 r. i styczeń 2009 r.:

1) numer (...)z 3 listopada 2008 r.,

2) numer (...)z 1 grudnia 2008 r.,

3) numer (...)z 2 stycznia 2009 r.

Ponadto wezwała pozwanego do zapłaty kwot po 1.259 zł za każdy z trzech miesięcy z tytułu waloryzacji czynszu, płatnej w terminie do 15 lipca 2011 r.

Powódka domagała się zwrotu kosztów ochrony obiektu za wymienione trzy miesiące, a także za okres od 17 października 2008 r. do 31 października 2008 r. na podstawie faktur wystawionych przez (...) sp. z o.o.

W pozwie tym powódka domagała się także zwrotu kosztów za energię elektryczną na podstawie faktur wystawionych przez (...) SA.

O zapłatę należności związanych z najmem na łączną kwotę 36.878,29 zł pełnomocnik powódki wezwał pozwanego pismem z dnia 23 października 2011 r. żądając zapłaty do dnia 28 października 2011 r.

Powódka w sprawie o sygn. akt VIII GC 139/13, wystawiła z tytułu czynszu najmu za miesiące od lutego do grudnia 2009 r. następujące faktury (dołączone do akt postępowania w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia o sygn. akt VIII GCo (...)):

1) numer(...)z 2.02.2009 r. – dowód na k. 164 akt VIII GCo (...),

2) numer (...)z 2.03.2009 r. – k. 168 akt VIII GCo (...),

3) numer (...) z 1.04.2009 r. – k. 172 akt VIII GCo (...),

4) numer (...)z 4.05.2009 r. – k. 176 akt VIII GCo (...),

5) numer (...)z 1.06.2009 r. – k. 181 akt VIII GCo (...),

6) numer (...) z 1.07.2009 r. – k. 185 akt VIII GCo (...),

7) numer (...)z 3.08.2009 r. – k. 190 akt VIII GCo (...),

8) numer (...)z 1.09.2009 r. – k. 195 akt VIII GCo (...),

9) numer (...) z 1.10.2009 r. – k. 200 akt VIII GCo (...),

10) numer (...)z 2.11.2009 r. – k. 205 akt VIII GCo (...),

11) numer (...)z 1.12.2009 r. – k. 210 akt VIII GCo (...).

Ponadto powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwot z tytułu waloryzacji czynszu, płatnej w terminie do 15 lipca 2011 r. w wysokości 1.259 zł za miesiąc luty 2009 r. oraz po 3.396,48 zł za miesiące od marca do grudnia 2009 r.

W tej sprawie powódka domagała się również od pozwanego innych należności związanych z ochroną fizyczną i utrzymaniem nieruchomości na podstawie wystawionych na nią faktur Vat:

1) za ochronę nr (...) – dowód na k. 165 akt VIII GCo (...),

2) za wywóz nieczystości nr (...) – k. 166 akt VIII GCo (...),

3) za gaz nr (...) – k. 167 akt VIII GCo (...),

4) za ochronę nr(...)– k. 169 akt VIII GCo (...),

5) za wywóz nieczystości nr (...)– k. 170 akt VIII GCo (...),

6) za gaz nr (...) – k. 171 akt VIII GCo (...),

7) za ochronę nr (...) – k. 173 akt VIII GCo (...),

8) za wywóz nieczystości nr (...)– k. 174 akt VIII GCo (...),

9) za gaz nr (...) – k. 175 akt VIII GCo (...),

10) za ochronę nr (...) – k. 177 akt VIII GCo (...),

11) za wywóz nieczystości nr(...)– k. 178 akt VIII GCo (...),

12) za prąd nr (...) (...) – k. 179 akt VIII GCo (...),

13) za wywóz nieczystości nr(...)– k. 182 akt VIII GCo (...),

14) za gaz nr (...) – k. 183 akt VIII GCo (...),

15) za prąd nr (...) (...) – k. 184 akt VIII GCo (...),

16) za wywóz nieczystości nr(...)– k. 186 akt VIII GCo (...),

17) za gaz nr (...) – k. 187 akt VIII GCo (...),

18) za prąd nr (...) (...) – k. 188 akt VIII GCo (...),

19) za wywóz nieczystości nr(...)– k. 191 akt VIII GCo (...),

20) za gaz nr (...) – k. 192 akt VIII GCo (...),

21) za prąd nr (...) (...) – k. 193 akt VIII GCo (...),

22) za wywóz nieczystości nr (...)– k. 196 akt VIII GCo (...),

23) za gaz nr (...) – k. 197 akt VIII GCo (...),

24) za prąd nr (...) (...) – k. 198 akt VIII GCo (...),

25) za wywóz nieczystości nr (...)– k. 201 akt VIII GCo (...),

26) za gaz nr (...) – k. 202 akt VIII GCo (...),

27) za prąd nr (...) (...) – k. 203-204 akt VIII GCo (...),

28) za wywóz nieczystości nr (...)– k. 206 akt VIII GCo (...),

29) za gaz nr (...) – k. 207 akt VIII GCo (...),

30) za prąd nr (...) (...) – k. 208-209 akt VIII GCo (...),

31) za gaz nr (...) – k. 211 akt VIII GCo (...),

32) za prąd nr (...) (...) – k. 212-213 akt VIII GCo (...).

Do zapłaty powyższych należności w terminie do dnia 22 grudnia 2011 r. powódka wezwała pozwanego pismem z dnia 15 grudnia 2011 r.

Powódka w sprawie o sygn. akt VIII GC (...), wystawiła z tytułu czynszu najmu za miesiące od stycznia 2010 do sierpnia 2011 r. następujące faktury (dołączone do akt postępowania w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia o sygn. akt VIII GCo (...)):

1) numer (...)z 4.01.2010 r. – dowód na k. 191 akt VIII GCo (...),

2) numer (...)z 1.02.2010 r. – k. 192 akt VIII GCo (...),

3) numer (...)z 1.03.2010 r. –k. 193 akt VIII GCo (...),

4) numer (...)z 1.04.2010 r. –k. 194 akt VIII GCo (...),

5) numer (...)z 4.05.2010 r. –k. 195 akt VIII GCo (...),

6) numer (...)z 7.06.2010 r. –k. 196 akt VIII GCo (...),

7) numer (...)z 1.07.2010 r. –k. 197 akt VIII GCo (...),

8) numer (...)z 2.08.2010 r. – k. 198 akt VIII GCo (...),

9) numer (...)z 2.09.2010 r. – k. 199 akt VIII GCo (...),

10) numer (...)z 1.10.2010 r. – k. 200 akt VIII GCo (...),

11) numer (...)z 3.11.2010 r. – k. 201 akt VIII GCo (...),

12) numer (...)z 2.12.2010 r. – k. 202 akt VIII GCo (...),

13) numer (...)z 3.01.2011 r. wraz z fakturą korygującą z 3.01.2011 – dowód na k. 203 i 204 akt VIII GCo (...),

14) numer (...)z 1.02.2011 r. – k. 205 akt VIII GCo (...),

15) numer (...) z 1.03.2011 r. – k. 206 akt VIII GCo (...),

16) numer (...) 1.04.2011 r. – k. 207 akt VIII GCo (...),

17) numer (...)z 5.05.2011 r. – k. 208 akt VIII GCo (...),

18) numer (...)z 1.06.2011 r. – k. 209 akt VIII GCo (...),

19) numer (...)z 1.07.2011 r. wraz z notą korygującą – k. 210 i 211 akt VIII GCo (...),

20) numer (...)z 1.08.2011 r. – k. 212 akt VIII GCo (...).

Ponadto powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwot z tytułu waloryzacji czynszu, płatnej w terminie do 15 lipca 2011 r. w wysokości 3.396,48 zł za miesiące styczeń i luty 2010 r. oraz po 5.270.40 zł za miesiące od marca do grudnia 2010 r., po 5.313,60 zł za miesiące styczeń i luty 2011 r. i po 6.760,88 zł za miesiące od marca do sierpnia 2011 r.

Pozwany odmówił zapłaty należności dochodzonych we wszystkich trzech sprawach.

Sąd pierwszej instancji wskazał nadto, że od dnia 1 stycznia 2011 r. stawka podatku VAT wzrosła z 22 do 23 % (w art. 41 ust. 1 ustawy z 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), przewiduje się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f nin. ustawy, stawka podatku wynosi 23 %, zgodnie z art. 146a pkt 1 nin. ustawy).

Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach od 2007 do 2011 przedstawiał się następująco:

a) w 2007 r. w stosunku do 2006 r. wyniósł 102,5 % (wzrost cen o 2,5 %) – zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2007 r. (M.P. z 2008 r. Nr 5, poz. 65),

b) w 2008 r. w stosunku do 2007 r. wyniósł 104,2 % (wzrost cen o 4,2 %) – zgodnie

z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2008 r. (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 58),

c) w 2009 r. w stosunku do 2008 r. wyniósł 103,5 % (wzrost cen o 3,5 %) – zgodnie

z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 14 stycznia 2010 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2009 r. (M.P. z 2010 r. Nr 4, poz. 43),

d) w 2010 r. w stosunku do 2009 r. wyniósł 102,6 % (wzrost cen o 2,6 %) – zgodnie

z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 13 stycznia 2011 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2010 r. (M.P. z 2011 r. Nr 6, poz. 70),

e) w 2011 r. w stosunku do 2010 r. wyniósł 104,3% (wzrost cen o 4,3 %) – zgodnie

z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 13 stycznia 2012 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2011 r. (M.P. z 2012 r., poz. 23),

Wniosek o zabezpieczenie roszczenia dochodzonego w sprawie VIII GC (...) został złożony przed wytoczeniem powództwa w spawie z pozwu z dnia 27 lutego 2012 r., pismem z 19 stycznia 2012 r., złożonym w Biurze Podawczym Sądu Okręgowego w B. w dniu 25 stycznia 2012 r. Postanowienie o oddaleniu wniosku uprawnionej Sąd wydał dnia 30 stycznia 2012 r. Postanowienie, zgodnie z zarządzeniem przewodniczącego, uprawomocniło się z dniem 23 lutego 2012 r.

Sąd Okręgowy przesłuchał także świadków dla ustalenia okoliczności związanych z żądaniem zwrotu poniesionych przez powódkę opłat za ochronę budynku oraz kosztów związanych z przebywaniem w budynku pracowników ochrony (ogrzewanie, elektryczność, woda, wywóz śmieci), których powódka domagała się w pozwach: sygn. akt VIII (...) i sygn. akt VIII GC (...):

Świadek A. W. – (nowy świadek, nie był przesłuchiwany we wcześniejszych sprawach) właściciel firmy (...), z którą powódka podpisała umowę na ochronę budynku wskazał, że umowę podpisał w październiku 2008 r., a usługi ochrony świadczone były od listopada 2008 r. do czerwca 2009 r., za usługi były wystawiane faktury.

J. S. odnośnie potrzeby ochrony i ogrzewania budynku podtrzymał swoje zeznania z wcześniejszych spraw.

Sąd meriti na rozprawie w dniu 6 lipca 2015 r. uznał, że materiał dowodowy zebrany dotąd w sprawach dawał podstawy do wydania wyroku. W tej sytuacji Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe dotyczące przesłuchania świadków, których wezwanie na rozprawę było utrudnione (art. 242 k.c.).

Sąd oddalił wnioski o przesłuchanie stron, gdyż na rozprawie w dniu 30 marca 2015 r. pełn. powódki oświadczyła, że powódka nie chce zaznawać, a obecny zarząd pozwanego nie ma wiedzy o okolicznościach zawarcia umowy.

Oddalił także wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego.

Dowód z opinii G. – nie był oceniony jako dowód z opinii biegłego w rozpoznawanych obecnie sprawach, mógł być oceniany jako dokument z innych akt. Należało jednak zważyć, że ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy w sprawie sygn. akt VIII GC (...), w tym również na podstawie sporządzonej tam opinii objęte są prawomocnością materialną wyroku. Sąd Okręgowy, a także Sąd Apelacyjny dokonały wszechstronnej oceny kwestionowanego środka dowodowego, uznając opinię za rzetelną i przydatną do dokonania ustaleń w sprawie, a także zgodną z pozostałym materiałem dowodowym. W konsekwencji Sąd Apelacyjny jednoznacznie wypowiedział się o braku podstaw do uzyskania uzupełniającej opinii biegłego lub opinii innego biegłego. Także przeprowadzone w połączonych sprawach dowody z zeznań opisanych wyżej świadków oraz z dokumentów prywatnych potwierdzały prawidłowość wniosków opinii biegłego G.. Dodatkowe wyjaśnienia biegłego także nie były już konieczne, tym bardziej, że udział biegłego w rozprawie był niemożliwy z uwagi na jego stan zdrowia.

Natomiast wykonanie nowej opinii byłoby niemożliwe również ze względów technicznych - z uwagi na istniejący od wielu lat stan zdewastowania przedmiotu najmu po zdemontowaniu instalacji, uniemożliwiający dokonanie oceny sprawności węzła na dzień 1 października 2007 r.

Sąd a quo oddalił też wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność cen rynkowych najmu w chwili zawierania spornej umowy stron – we wrześniu i październiku 2007 r. Wysokość stawek czynszu została uzgodniona przez strony w ramach swobody umów. Była ona przedmiotem rozpoznania w innych prawomocnie zakończonych sprawach powołanych wyżej, zatem na obecnym etapie nie było podstaw do kwestionowania wysokości pierwotnie ustalonych stawek czynszu, na których zapłatę pozwany wyraził zgodę i które początkowo uiszczał. Należy zauważyć, że pozwany nie kwestionował zawyżenia obecnie dochodzonych roszczeń czynszowych za okresy objęte rozpoznawanymi pozwami, ale już w momencie zawierania umowy. Powoływanie dowodu w dotychczasowych postępowaniach nie podnoszonego stanowiłoby kwestionowanie prawomocnych wyroków.

Z tych samych powodów Sąd Okręgowy oddalił wniosek o dokonania oględzin lokalu oraz o dowód z protokołu kontroli wewnętrznej pozwanego, a także informacji z banku.

Skoro powódka nie wykonała wezwania Sądu i nie wskazała kart akt sprawy Sądu Okręgowego o sygn. VIII GC (...), z których domaga się przeprowadzenia dowodu, dlatego należało również oddalić ten wniosek.

Podnoszenie przez pozwanego tego typu wniosków dowodowych, których nie podnosił we wcześniej rozpoznanych sprawach dotyczących tego samego stosunku umownego, należało ocenić jako nieuzasadnione przedłużanie postępowania. Wnioski te nie miały racji bytu tak z uwagi na przedmiot procesu, związanie Sądu ustaleniami poczynionymi w prawomocnie rozpoznanej sprawie VIII GC (...), jak i ekonomikę postępowania.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotowe sprawy zostały wszczęte przed zmianą przepisów kodeksu postępowania cywilnego, uchylającą przepisy dotyczące postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych. Podlegały zatem rozpoznaniu w trybie tychże przepisów, z uwagi na fakt, że były sprawami gospodarczymi w rozumieniu przepisu art. 479 ¹ § 1 k.p.c., a także art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych – w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia pozwów.

Przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd meriti miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia trzy sprawy dotyczące należności za kolejne okresy, wynikających z tej samej podstawy faktycznej i prawnej. Należało zważyć, że połączone sprawy zachowały swoją odrębność, dlatego występujące w każdej z nich zagadnienia procesowe zostały rozpoznane odrębnie w konkretnych postępowaniach, których dotyczyły.

W pierwszej kolejności Sąd rozważył kwestię legitymacji procesowej powódki. Zarzut braku legitymacji czynnej był podstawą oddalenia powództwa przez Sąd Okręgowy (w sprawie rozpoznawanej pod sygnaturą akt VIII (...)) z uwagi na przyjęcie za spóźnione dowodów przedstawionych przez powódkę dla wykazania tej okoliczności. W wyniku wniesienia apelacji przez powódkę, Sąd Apelacyjny w Gdańsku uchylił wyrok Sądu Okręgowego i skierował sprawę do ponownego rozpoznania z uwagi na przedwczesność wniosku o braku legitymacji czynnej powódki, a co za tym idzie nierozpoznanie istoty sprawy. Sąd Apelacyjny nakazał przeprowadzenie dowodów zgłoszonych w pozwie, w sprzeciwie od nakazu zapłaty oraz w piśmie powódki, w którym ustosunkowała się ona do zarzutów sprzeciwu i zgłosiła wnioski dowodowe, m.in. w postaci przesłuchania świadków, których nie przeprowadzono. Sąd Apelacyjny nakazał również rozważenie w tej sprawie dopuszczenia dowodów z urzędu dla ustalenia spornego zagadnienia istnienia legitymacji procesowej po stronie powódki (wyrok SA z 30.10.2012 r. – k. 652-672).

Kierując się powyższymi wskazaniami, rozpoznając ponownie sprawę pod sygnaturą VIII (...), Sąd Okręgowy uznał, że powódka nie miała obowiązku dowodzenia już w pozwie, że nie doszła do skutku umowa cesji przysługujących jej od pozwanego wierzytelności na rzecz (...) S.A. W ocenie Sądu art. 479 ¹² § 1 k.p.c. nie powinien być interpretowany w ten sposób, aby nakazywał on powódce przedstawianie wszelkich możliwych faktów i dowodów na wypadek podniesienia jakichkolwiek zarzutów pozwanego. Przewidziana w art. 479 ¹² § 1 k.p.c. tzw. prekluzja dowodowa odnosi się przede wszystkim do twierdzeń i dowodów dotyczących bezpośrednio zgłoszonego w pozwie roszczenia, a nie do twierdzeń i dowodów, które mogłyby być przedstawione przy hipotetycznym przyjęciu możliwego sposobu obrony pozwanego dłużnika (wyr. SN z 12.5.2006 r., V CSK 55/06). Należy zgodzić się z dominującym poglądem orzecznictwa, zgodnie z którym twierdzenia, wnioski dowodowe zgłaszane dopiero w toku postępowania, ale stanowiące rozwinięcie i sprecyzowanie twierdzeń przedstawionych w pozwie i będące adekwatną reakcją na sposób obrony strony pozwanej nie mogą być uznane za spóźnione w rozumieniu art. 479 ¹² § 1 k.p.c. O zaistnieniu potrzeby późniejszego zgłoszenia określonych twierdzeń decydują okoliczności konkretnej sprawy, a przepisy o prekluzji dowodowej nie mogą być stosowane w sposób formalistyczny kosztem możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy (wyr. SN z 5.11.2009 r., I CSK 158/09).

Powódka w pozwie o zapłatę wykazała swoją legitymację czynną załączając do pozwu umowę najmu, z której wynikał ciążący na pozwanym obowiązek płacenia czynszu dochodzonego w sprawie. Wbrew natomiast koncepcji pozwanej wobec faktycznego wygaśnięcia zawartej przez powódkę z (...) S.A. umowy cesji wierzytelności nie było żadnej konieczności, a tym bardziej obowiązku omawiania tej kwestii w pozwie i powoływania dowodów na tę okoliczność. Na brak takiego obowiązku wskazywało przedprocesowe zachowanie się pozwanego, który pomimo wiedzy o cesji wierzytelności nie powołał się na nią w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty (w ogóle nie udzielił odpowiedzi), a także nie podnosił tego zarzutu we wcześniejszych procesach dotyczących czynszu najmu między stronami, jak choćby w sprawie VIII GC (...).

Sprzeciw od nakazu zapłaty w omawianej sprawie został powódce doręczony w dniu 17 stycznia 2012 r. (k. 503 akt VIII (...)), zatem twierdzenia i dowody strony podniesione w odpowiedzi na ten sprzeciw z dnia 30 stycznia 2012 r. mieściły się w dwutygodniowym terminie z art. 479 ¹² § 1 k.p.c.

Powódka w sposób jasny umotywowała swoje twierdzenia wskazując na stanowisko samego pozwanego wyrażone w piśmie skierowanym do banku z dnia 15 lipca 2008 r. (k. 519 akt). W tym piśmie pozwany odmówił zapłaty jakichkolwiek należności na rzecz banku, gdyż nie znajdowały one podstawy prawnej, w związku z odstąpieniem od umowy najmu z powódką i uzasadnioną (w jego ocenie) odmową zapłaty czynszu.

Ponadto z przeprowadzonego, zgodnie ze wskazaniem Sądu Apelacyjnego, dowodu z zeznań świadka - M. P. – dyrektora (...)w B. w latach 2008 – 2011 wynikało wprost, że umowa cesji wierzytelności zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności z tytułu kredytu bankowego nie doszła do skutku. Bank wystąpił o kolejne zabezpieczenie, o inną umowę, która została zawarta. Potwierdzały tę okoliczność także uzupełniające zeznania świadka J. S., który wskazał, że pozwany odesłał cesję twierdząc, że jej nie przyjmuje. Bank zażądał w tej sytuacji od powódki innego zabezpieczenia i została wybrana inna firma zamiast pozwanego, której wierzytelności wobec powódki stanowiły zabezpieczenie umowy kredytu. Świadek podał też, że konieczność zgody (...) wynikała z umowy cesji. Cesja nie doszła do skutku wobec braku zgody (...).

Stanowisko powódki odnośnie wymagania zgody dłużnika na cesję w przypadku przedmiotowej umowy przelewu wierzytelności potwierdzały zatem zeznania świadków przesłuchanych w sprawie. Zeznania te świadczyły o zgodnej woli stron umowy cesji w przedmiocie uznania, że zawarta pierwsza umowa cesji nie wywarła pożądanych skutków prawnych z uwagi na kwestionowanie przez dłużnika powódki istnienia po jego stronie zobowiązania. Z tych względów nie doszło do zmiany tej umowy, w zakresie wskazania nowego dłużnika, a strony zawarły nową umowę cesji nr (...), w której na nowo określiły istotne jej postanowienia i wskazały nowego dłużnika.

Podstawową zasadą prawa zobowiązań jest swoboda zawierania umów, a istotną cechą każdej umowy jest autonomia woli zawierających ją stron. Zgodnie z wyrażającym tę zasadę przepisem art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W ocenie Sądu a quo nie było w omawianym przypadku przeszkód, by w ramach swobody umów z art. 353 ¹ k.c. strony umówiły się również, że zawarta umowa przestaje je wiązać w razie wyraźnego oświadczenia dłużnika (pozwanego), w którym stwierdził że nie przyjmuje cesji (w związku z odstąpieniem od umowy najmu z powódką) i nie ciążą na nim zobowiązania wynikające z tej umowy (warunek rozwiązujący). Swobodę stron mogły ograniczyć jedynie przepisy o charakterze iuris cogentis, a więc bezwzględnie obowiązujące, które w przypadku umowy przelewu wierzytelności nie przewidują konieczności pisemnych oświadczeń stron w tym zakresie. Tylko istnienie konkretnego przepisu prawa, który poszczególne zagadnienia - odnoszące się do pewnej umowy (bądź pewnego typu umów) normuje w sposób imperatywny, wykluczałoby możliwość regulowania przez strony w sposób odmienny wynikających z umowy wzajemnych praw i obowiązków.

W omawianym przypadku w ocenie Sądu nie było możliwe ustalenie, że umowa cesji mogła je obowiązywać bez zgody obu stron tej umowy. Celem cesji miało być zabezpieczenie spłaty zobowiązania powódki wynikającego z umowy kredytu. Strony zakładały skuteczność spłat, stąd nie kolidowało z tym celem wybranie innego dłużnika w miejsce pozwanego, który odmówił spłat. Pozwany przy tym z pewnością nie mógł decydować o obowiązywaniu umowy cesji, gdyż nie był stroną tej umowy i sam kategorycznie odmówił poddania się jej warunkom w okresie, kiedy umowę przesłano mu do akceptacji.

Ponadto Sąd meriti na podstawie art. 232 zd. 2 k.p.c., postanowił dodatkowo dopuścić z urzędu dowody, które strona powodowa powołała z naruszeniem reguł prekluzji dowodowej. Z uwagi na zaskakujący dla powódki fakt uczynienia przez pozwanego z kwestii nieskutecznej umowy cesji, głównego argumentu przemawiającego za oddaleniem powództwa, rzeczywiście dalsze dowody w postaci dokumentów wyrażających stanowisko Banku odnośnie dojścia cesji do skutku, a także dokumentu samej umowy cesji zostały dołączone z naruszeniem terminu określonego w art. 479 ¹² § 1 k.p.c.

Należy jednak wskazać, że z orzeczeń podejmujących problem przeprowadzenia dowodu niewskazanego przez strony wynika, że Sąd Najwyższy stan przemawiający za skorzystaniem z uprawnienia przewidzianego w art. 232 zdanie drugie k.p.c. opisywał za pomocą różnych formuł. Sąd Najwyższy wskazywał m.in., że taka sytuacja zachodzi, gdy może dojść do naruszenia elementarnych zasad, jakimi kieruje się sąd przy wymierzaniu sprawiedliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2007 r., V CSK 377/06), istnieje wysokie prawdopodobieństwo zasadności dochodzonego roszczenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r., I CSK 117/08, nie publ., z dnia 14 lipca 2006, II CSK 64/06 i z dnia 24 sierpnia 2011 r. IV CSK 551/10), zachodzi potrzeba przeciwstawienia się niebezpieczeństwu wydania oczywiście nieprawidłowego orzeczenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2010 r., I CSK 199/09, nie publ., z dnia 27 kwietnia 2012 r., V CSK 202/11, nie publ., i z dnia 14 lutego 2013 r., II CSK 295/12, nie publ.), dowód jest niezbędny do wydania słusznego wyroku, zgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., III CSK 62/12, nie publ.) albo może zapobiec pozbawieniu powoda ochrony prawnej w zakresie słusznego co do zasady roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2012 r., IV CSK 330/11, nie publ.).

W okolicznościach w omawianej sprawy uznać należało, że cel postępowania w postaci dążenia do wydania orzeczenia zgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy, uzasadniał przeprowadzenie z urzędu, w ramach dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej, dowodów formalnie dla strony powodowej spóźnionych. Przesądzenie w identycznej pod względem faktycznym i prawnym sprawie o sygn. akt VIII GC (...) istnienia po stronie pozwanego obowiązku uiszczania czynszu najmu na rzecz powódki, wymagało od Sądu, w celu wydania prawidłowego wyroku również w tej sprawie przeprowadzenia dodatkowych dowodów dla wyjaśnienia nowej kwestii, która we wcześniejszych postępowaniach, pomimo identycznej sytuacji faktycznej, nie była sporna. Dopuszczenie dowodu z urzędu nie mogło w tej sytuacji naruszać zasady bezstronności sądu i równości stron w procesie, gdyż sąd, korzystając z uprawnienia przewidzianego w art. 232 zdanie drugie k.p.c., realizuje cel postępowania cywilnego polegający na dążeniu do wydania słusznego orzeczenia, zgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 r., IV CK 24/03, OSNC 2005, Nr 3, poz. 45).

Sąd pierwszej instancji zauwazył, że wprawdzie zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, ale przepis ten ma charakter ius dispositivi i w umowie strony mogą (art. 353 ¹ k.c.) uzależnić skuteczność przelewu od zgody dłużnika. Strony umowy cesji wierzytelności z dnia 1 lipca 2008 r. już w tytule zawarły zastrzeżenie: „z wymogiem poświadczenia od dłużników” (k. 571 akt), tj. „Dłużników Wierzytelności”, uzależniając tym samym skuteczność cesji od zgody dłużników powódki (§ 1 ust. 1 umowy cesji) – w tym wypadku pozwanego, który został wskazany w wykazie stanowiącym załącznik do umowy cesji (k. 572 verte akt). Treść zawartej umowy była zatem zgodna z oświadczeniami woli złożonymi przez strony tej umowy, których wykładnię przedstawili zeznający w sprawie świadkowie.

W treści umowy cesji (...) uzgodniono obowiązki cedenta w przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej dłużnika lub niewywiązywaniu się przez niego z obowiązku zapłaty. Cedent zobowiązany był w takiej sytuacji przenieść na rzecz Banku wierzytelności z innych tytułów lub wobec innych dłużników w formie uzgodnionej z bankiem. Przedstawione przez powódkę w piśmie z 12 marca 2012 r., a także na rozprawie pisma Banku (...) do powódki z 9 marca 2012r. oraz z 19 marca 2012 r., wskazywały, że dla Banku umowa cesji wierzytelności z umowy najmu nr (...) utraciła swoją moc, a wierzytelności pieniężne i wszelkie roszczenia z nimi związane przeszły z powrotem na A. S. (k. 545), a Bank nie miał obowiązku zawarcia odrębnej umowy ponownego przelewu wierzytelności (k. 553).

Pisma z Banku należało traktować jako dowody z dokumentów prywatnych w rozumieniu art. 245 k.p.c., a nie jako dokumenty urzędowe z art. 95 prawa bankowego, gdyż nie zostały sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych banku, a na podstawie pisemnego oświadczenia pozwanego (...) o odmowie wpłat. Niezależnie od ich charakteru uznać należało, że strony umowy cesji przyjmowały zgodnie, że pierwotne zabezpieczenie umowy kredytowej nie doszło do skutku, wskutek odmowy zapłaty przez pierwotnie wybranego dłużnika, co jednoznacznie stwierdził przesłuchany przedstawiciel banku oraz przedstawiciel powódki. Pisma zostały podpisane, przez upoważnione do udzielania takich informacji osoby będące pracownikami banku.

Potwierdzeniem tego stanowiska było zawarcie w dniu 17 września 2008 r. przez S. A. z powódką aneksu nr (...) do umowy kredytowej, w wyniku którego w(...)umowy kredytowej w miejsce (...) jako dłużnik wierzytelności wstąpiła (...) spółka z o.o. z siedzibą w T. (k. 575 akt). Strony zawarły również w tym dniu – 17 września 2008 r. nową umowę cesji nr (...) na zabezpieczenie udzielonego powódce w dniu 1 lipca 2008 r. kredytu, ze wskazanym wyżej nowym „Dłużnikiem Wierzytelności” (k. 576-578).

Postępowanie stron umowy cesji w tym konkretnym przypadku wskazywało na ich zgodny zamiar uzyskania nowego zabezpieczenia, w sytuacji, w której wskazany przez powódkę dłużnik odstąpił od umowy najmu i odmówił zapłaty należności czynszowych, o czym poinformował cesjonariusza w piśmie z 15 lipca 2008 r. Należy stwierdzić, że niezależnie nawet od uznania potwierdzenia umowy przez dłużnika za decydujące o skuteczności cesji, odpadnięcie celu, dla którego dokonano przelewu wierzytelności zmieniło sytuację prawną stron tej umowy, spowodowało za obopólną zgodą stron umowy cesji, powrót przelanej wierzytelności do majątku cedenta ipso iure. Umowa cesji w swej treści nie przewidywała zobowiązania cesjonariusza do dokonania powrotnego przelewu z zachowaniem wymogu formy pisemnej. Poza tym dla ówczesnego Dyrektora(...)było jasne, że umowa cesji nie doszła w ogóle do skutku, wobec czego zażądał od powódki przedstawienia innego dłużnika w celu zawarcia nowej umowy. Powódka zaś spełniła żądanie banku uznając, że umowa cesji dotycząca (wskazująca) pozwanego wygasła.

W świetle powyższych okoliczności Sąd pierwszej instancji uznał, że powódce przysługiwały wszelkie uprawnienia wynikające z umowy najmu zawartej z pozwaną, co zostało potwierdzone zawarciem w dniu 17 września 2008 r. pomiędzy powódką, a S. A. kolejnej (niedotyczącej pozwanego) umowy cesji nr (...) na zabezpieczenie tego samego kredytu powódki.

Powyższe uwagi odnieść należało do pozostałych łącznie rozpoznawanych spraw, w których powódka podniosła twierdzenia i zgłosiła dowody dla wykazania braku związania umową cesji wierzytelności z 1 lipca 2008 r. nr (...):

- w sprawie VIII GC (...) (pozew z 27 lutego 2012 r.) w odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty,

- w sprawie VIII GC (...) już w pozwie z 10 lutego 2013 r., gdyż stanowisko pozwanego było jej wówczas znane z wcześniejszych spraw.

Przechodząc w dalszej kolejności do oceny zasadności głównego roszczenia dotyczącego we wszystkich trzech sprawach należności czynszowych za kolejne miesiące – zdaniem Sądu pierwszej instancji - uznać je należało za uzasadnione.

Z uwagi na związanie Sądu ustaleniami w zakończonej sprawie o sygn. akt VIII GC (...) opartej na tej samej podstawie faktycznej i prawnej między tymi samymi stronami, przyjąć należało, że zostało już prawomocnie przesądzone, że wypowiedzenie łączącej strony umowy najmu przez pozwanego w piśmie z 25 czerwca 2008 r. nie było skuteczne. Treść umowy najmu, a ponadto dowody z opinii biegłego, zeznań świadków i dokumentów prywatnych prowadziły Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt VIII GC (...) do przyjęcia, że przedmiot najmu w chwili wydania go pozwanemu nie posiadał wady w postaci niesprawnego węzła centralnego ogrzewania, co uniemożliwiałoby osiągnięcie w budynku temperatur 16 i 20° C określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, a tym samym uniemożliwiałoby zorganizowanie tam zwrotowni i ekspedycji prasy. Ustalenia te zostały w pełni podzielone przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku, rozpoznający apelację pozwanego od omawianego wyroku (wyrok SA z 30.12.2011 r., sygn. akt I ACa (...)).

Tożsame ustalenia faktyczne poczynił Sąd meriti również w obecnie rozpoznawanych sprawach, w których postępowanie dowodowe zostało ograniczone z uwagi na przesądzenie istotnych kwestii we wcześniej rozpoznanej sprawie, przy istnieniu obiektywnych okoliczności uniemożliwiających przeprowadzenie niektórych dowodów po raz kolejny z uwagi na znaczny upływ czasu od ocenianych zdarzeń (powoływanie się świadków na niepamięć, choroba biegłego uniemożliwiająca jego ponowne wyjaśnienia). Postępowanie dowodowe w zakresie, w jakim zostało powtórzone, a także dowody przeprowadzone po raz pierwszy w rozpoznawanych obecnie sprawach, potwierdzały jedynie wywody Sądów Okręgowego oraz Apelacyjnego w zakończonej sprawie.

Najistotniejsze rozważania dotyczące ustaleń stron umowy najmu w kwestii planowanej przez pozwanego adaptacji, a także braku możliwości uznania konieczności wymiany węzła centralnego ogrzewania za wadę przedmiotu najmu, w ocenie Sądu a quo należało w tym miejscu przytoczyć.

W(...) zawartej w dniu 1 października 2007 r. umowy najmu nr (...) określono, że przedmiotem umowy jest budynek, którego stan techniczny i wyposażenie są pozwanemu znane. Pozwany zamierzał przeprowadzić w budynku prace adaptacyjne celem przystosowania budynku do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ekspedycji i zwrotowni prasy. Wcześniej budynek był wykorzystywany na inne cele i dla obu stron było oczywiste, że w chwili wydania budynku nie będzie możliwym uruchomienie zamierzonej przez pozwanego działalności bez szeroko zakrojonych prac adaptacyjnych. Strony postanowiły w (...) umowy, że najemca ma prawo dokonać adaptacji przedmiotu najmu w celu przystosowania obiektu do działalności gospodarczej, która będzie prowadzona w budynku. Koszty związane z adaptacją ponosić miał najemca. W związku z koniecznością przeprowadzenia tych prac strony w (...) umowy odroczyły płatność czynszu do czasu rozpoczęcia przez najemcę prowadzenia działalności gospodarczej w budynku, nie później jednak niż od dnia 1.12.2007 r.

Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku I ACa (...), strony już w chwili podpisania umowy najmu zdawały sobie sprawę, że rozmiar prac adaptacyjnych będzie tak duży, że rozpoczęcie zamierzonej działalności gospodarczej może nastąpić nawet później niż po upływie dwóch miesięcy od dnia zawarcia umowy.

Kluczowe znaczenie miały rozważania dotyczące ujęcia przez pozwanego w ramach adaptacji budynku także przebudowy instalacji centralnego ogrzewania. W związku z zawarciem umowy najmu, na zlecenie pozwanego przygotowany został projekt budowlany instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania i ciepła technologicznego na terenie hali ekspedycji i zwrotowni prasy przy ul. (...). Projekt ten przewidywał zasadniczą zmianę instalacji centralnego ogrzewania łącznie z modernizacją węzła. Projekt został przygotowany w ramach planowanej adaptacji budynku, a nie w związku z tym, że istniejąca instalacja c.o. była wadliwa. Zaznaczyć należało, że powódka nie uczestniczyła w określeniu koncepcji adaptacji i nie miała wpływu na jej zakres i sposób wykonania.

Zeznający w rozstrzygniętej sprawie świadkowie potwierdzili, że istniejąca instalacja działała prawidłowo. Także świadkowie przesłuchani w obecnie rozpoznawanych sprawach, w tym osoby niezwiązane z żadną ze stron procesu, jak M. R. - szef firmy (...), zajmującej budynek przed pozwanym, czy też pracownicy (...) w sposób obiektywny określili stan węzła jako sprawny. Dla przykładu wskazać można na zeznania świadka B. B. (1) (pracownik (...)) w sprawie VIII GC (...), w której podał, że węzeł (...), jakkolwiek przestarzały, był sprawny i przyłączony do miejskiej sieci ciepłowniczej. Twierdził, że gdyby instalacji nikt nie ruszał, używał ją taką jaka była, to możliwe było jej dalsze użytkowanie. Dodał, że w B. zdarzają się jeszcze obiekty zasilane węzłami tego typu. Tożsama konstatacja wynikała również z opinii biegłego E. G..

Natomiast demontaż istniejącej instalacji wedle koncepcji pozwanego (który zgodnie z twierdzeniem wykonawcy wyburzeń P. A., został wykonany w 100% widocznej instalacji) oraz zmiana systemu ogrzewania powodowały, że niemożliwe było podłączenie nowej instalacji do starego węzła. Było to oczywiste dla stron skoro projekt budowlany dotyczący instalacji zakładał konieczność modernizacji węzła. Potwierdzali to liczni świadkowie przesłuchiwani w rozpoznanych sprawach oraz zeznający po raz pierwszy w rozpoznawanych obecnie sprawach. Było to zgodne z dokumentacją projektową, w szczególności w części dotyczącej instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania i ciepła technologicznego, złożoną do Urzędu Miasta B., w której przewidziano konieczność wymiany węzła c.o., a która pochodziła z sierpnia i września 2007 r. Daty sporządzenia projektu budowlanego hali ekspedycji i zwrotowni prasy (etap I przebudowy), potwierdzały ustalone już fakty, że pozwany uwzględniał wymianę węzła c.o. w ramach planowanych prac adaptacyjnych jeszcze na etapie przed zawarciem umowy najmu z powódką.

Skoro zakres zmian planowanych przez pozwanego jeszcze przed podpisaniem umowy najmu obejmował także przebudowę instalacji centralnego ogrzewania, to konieczność wymiany węzła c.o. była tego naturalną konsekwencją, którą pozwany także zakładał. Powódka natomiast wyrażała ogólną zgodę na dokonanie przez najemcę wszelkich zmian w celu doprowadzenia budynku do zaplanowanego stanu. Z faktu, że jedne zmiany wymuszały kolejne, tj. wymiana instalacji c.o. wymuszała zamontowanie nowego węzła c.o. nie można natomiast wywodzić wniosku o jego wadliwości.

Jak wskazał w dalszej kolejności w swym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny, zakres obowiązków powódki związanych z postanowieniem(...)e umowy, zgodnie z którym powódka miała zapewnić pozwanemu dostęp do mediów, a w szczególności do urządzeń koniecznych do ogrzewania budynku, poboru wody, energii elektrycznej, gazu oraz do kanalizacji określić należy uwzględniając fakt, że strony łączyła umowa najmu, a nie umowa spółki.

Zasadniczym obowiązkiem wynajmującego jest wydanie rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku – w tym wypadku do adaptacji na sortownię i zwrotownię prasy. Obowiązek określony w (...) jest funkcjonalnie związany z obowiązkiem wydania rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku. Interpretacja użytego w umowie terminu „dostęp” do mediów, w kontekście powyższych uwag, nie zakładała dostarczania przez powódkę energii w sytuacji, w której pozwany zdemontował istniejącą i działającą instalację. Powódka nie była bowiem dostawcą energii ani nie zobowiązywała się w umowie do współdziałania w celu osiągnięcia zamierzonego przez pozwanego celu gospodarczego jakim była adaptacja budynku do potrzeb sortowni i zwrotowni prasy. Zakres i rodzaj tych prac adaptacyjnych zależał wyłącznie od pozwanego. Powódka jedynie wyraziła zgodę na ich przeprowadzenie.

W kontekście powyższych rozważań, w ocenie Sądu pierwszej instancji za pozbawione logiki uznać należało stanowisko wyrażone w sprawie VIII (...) przez świadka W. B., dyrektora biura administracji i infrastruktury pozwanej spółki, zgodnie z którym dla pozwanego przed podpisaniem umowy było dość oczywistym, że dostarczenie mediów to element obciążający wynajmującą. Świadek stwierdził, że o ile pozwany zakładał pewne nakłady na inwestycje na prace związane z instalacją centralnego ogrzewania wewnątrz budynku, o tyle nie przewidywał, że jeśli wykona te prace, to ciepło nie popłynie do budynku.

Stanowisko to, jeśli faktycznie było zgodne z założeniami zarządu pozwanego, zakładało obowiązki powódki zupełnie nieadekwatne do charakteru łączącej strony umowy najmu. Zeznań tego świadka w przytoczonym zakresie, nie można było uznać za potwierdzające obowiązki stron umowy. Niezależnie od faktu, że świadek przewidywał nieuzasadnione obciążenia powódki w trakcie procesu adaptacji wykonywanej przez pozwanego, to jego interpretacja pojęcia „dostarczanie mediów” wykraczała poza sformułowania umowy najmu, a ponadto nie odpowiadała treści projektu budowlanego, a także zeznaniom innych świadków ze strony pozwanego, np. świadka G. C., który uczestniczył w rozmowach, w których omawiany był szeroki zakres adaptacji, także w zakresie zmiany instalacji grzewczej, której projekt pozwany zlecił do wykonania. Zeznania świadka B. potwierdzały raczej fakt, że strona pozwana nie doszacowała kosztów adaptacji budynku. Jak wskazał świadek zarząd planował przeznaczyć na remont 900.000 zł, natomiast, ostatecznie miał on pochłonąć ok. 2 mln zł (zeznania dyrektora D., k. 913). W sumie tych wydatków wymiana węzła c.o. nie stanowiła znaczącego wydatku. Brak dostarczenia mediów zapewniających utrzymanie wymaganych temperatur stanowił faktycznie jedynie pretekst do rozwiązania umowy przez pozwanego, który nie zamierzał finansować prac dwukrotnie droższych niż pierwotnie planował.

Sąd Apelacyjny przyjął również za Sądem Okręgowym, że zawarte w (...)umowy oświadczenie pozwanego, że stan techniczny budynku i jego wyposażenie były mu znane, prowadziło do wniosku, że pozwany wiedział również o tym, że węzeł znajdował się poza wynajmowanym budynkiem, w piwnicy przylegającego budynku hotelu.

Zeznający w sprawie o sygn. akt VIII (...) nowi świadkowie, jak G. C., który był głównym księgowym w pozwanej spółce i był obecny przy podpisywaniu umowy stron wskazał wyraźnie, że pozwany zapoznał się ze stanem technicznym lokalu przed podpisaniem umowy. Podał, że uczestniczył w rozmowach, w których omawiany był szeroki zakres adaptacji, także w zakresie zmiany instalacji grzewczej, której projekt pozwany zlecił do wykonania. Zeznał, iż instalacja została wycięta na zlecenie pozwanego. Świadek nie pamiętał czy widział węzeł c.o., nie interesowały go takie szczegóły, wiedział natomiast, że był zamiar zmiany tego węzła.

Konsekwencją powyższych rozważań było przyjęcie, że pozwany nie obalił wynikającego z art. 675 § 3 k.c. domniemania faktycznego, dotyczącego wydania rzeczy najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku. W dniu 1 października 2007r. (...) podpisał bez zastrzeżeń sporządzony przez panią B. protokół zdawczo-odbiorczy i przejął przedmiot najmu. Tym samym nie mógł w późniejszym czasie skutecznie twierdzić, że przedmiot najmu nie nadaje się do umówionego użytku twierdząc, iż nie znał rzeczywistego stanu przedmiotu najmu. Twierdzenie pozwanego niezależnie od tego, że taki brak staranności obciążałby pozwanego, nie było prawdziwe także z uwagi na ustalony fakt zlecenia przez pozwanego na przełomie lipca i sierpnia 2007 r. prac projektowych dotyczących nowej instalacji c.o. i nowego węzła cieplnego, jak i z faktu zwrócenia się przez pozwanego pismem z dnia 9 października 2007 r., a zatem niezwłocznie po zawarciu umowy najmu, do (...)w B. o wydanie warunków przebudowy istniejącego węzła c.o. w budynku położonym w B. przy ul. (...), na węzeł wymiennikowy.

W ocenie Sądu pierwszej instancji należało zatem przyjąć, że pozwany znał system ogrzewania funkcjonujący w przedmiocie najmu i planował jego zmianę na system nowocześniejszy, w ramach przewidzianego dla niego w umowie prawa adaptacji przedmiotu najmu, w celu przystosowania obiektu do działalności gospodarczej, którą zamierzał prowadzić w budynku(...)

Tym samym brak było podstaw do uznania, że przedmiot najmu obarczony był w chwili jego wydania najemcy wadą fizyczną polegającą na braku dostępu do mediów określonych w(...)zawartej umowy najmu.

Brak porozumienia stron co do zawarcia umowy trójstronnej z (...), dotyczącej budowy nowego węzła cieplnego wymiennikowego i fakt zdemontowania przez pozwanego — przed wyjaśnieniem sprawy zorganizowania w przedmiocie najmu nowego systemu ogrzewania — części instalacji grzewczej w sposób uniemożliwiający jej dotychczasowe użytkowanie, skutkował pozbawieniem lokalu ogrzewania, jednak stan taki powstał po zawarciu umowy najmu i wydaniu lokalu, co przesądzilo o tym, że nie sposób uznać zasadności twierdzeń pozwanego, jakoby przedmiot najmu w dacie zawarcia umowy był wadliwy z powodu braku sprawnej instalacji grzewczej.

Z tych względów powództwa w zakresie dotyczącym należności czynszowych za kolejne miesiące związania stron umową, wobec braku skutecznych zarzutów ze strony pozwanego niweczących te roszczenia, podlegały uwzględnieniu na podstawie art. 659 § 1 k.c. w zw. z (...) umowy najmu z 1 października 2007 r.

Jednocześnie Sąd Okręgowy stwierdził bezzasadność zarzutu przedawnienia podniesionego przez pozwanego w sprawie z pozwu z 27 lutego 2012 r. w odniesieniu do roszczenia dotyczącego czynszu za miesiąc luty 2009 r. w kwocie 51.035 zł.

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Jak zgodnie przyjmuje się w doktrynie, wniosek o udzielenie zabezpieczenia składany na podstawie art. 730 § 1 k.p.c. przed wszczęciem postępowania, jest z punktu widzenia chronologii wydarzeń, pierwszym krokiem wierzyciela, który może przerwać bieg przedawnienia (por. W. Bryl (w:) F. Błahuta [i in.], Kodeks cywilny..., t. 1, s. 286; J. Ignatowicz (w:) System Prawa Cywilnego, t. 1, s. 828; P. Machnikowski (w:) Kodeks cywilny..., red. E. Gniewek, t. 1, s. 424).

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Stosownie do art. 124 § 2 k.c., w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Powódka przed wytoczeniem omawianego powództwa wniosła o udzielenie zabezpieczenia roszczenia w sprawie o zapłatę 619.947,49 zł. Wniosek powódki z dnia

19 stycznia 2012 r. został złożony w Sądzie w dniu 25 stycznia 2012 r., postanowienie oddalające wniosek wydał Sąd Okręgowy w dniu 30 stycznia 2012 r. (k. 295 akt sprawy GCo (...)). Postanowienie, zgodnie z zarządzeniem przewodniczącego (k. 299 akt GCo (...) uprawomocniło się z dniem 23 lutego 2012 r.). Brak prawomocnego postanowienia w przedmiocie złożonego jeszcze w styczniu wniosku o udzielenie zabezpieczenia powodował, że skutek w postaci przerwanego biegu przedawnienia nie został zniweczony do dnia wniesienia pozwu w sprawie. Przedawnienie rozpoczęło bieg „na nowo” od uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie wniosku o zabezpieczenie. Tym samym należność dotycząca raty czynszu płatnej do dnia 10 lutego 2009 r. nie uległa przedawnieniu w terminie trzyletnim z art. 118 k.c., gdyż bieg przedawnienia został skutecznie przerwany w dniu 25 stycznia 2012 r., a więc przed upływem trzech lat od wymagalności tej raty czynszu.

Następnie Sąd Okręgowy uznał, że należny powódce czynsz za kolejne miesiące dochodzone w trzech sprawach należało podwyższyć zgodnie z umówionym w(...)umowy sposobem waloryzacji, tj. o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedzający waloryzację, od miesiąca marca każdego roku. I tak od marca 2008 r. nastąpiła waloryzacja o wskaźnik wzrostu z 2007 r. – 2,5%, w od marca 2009 r. o wskaźnik z 2008 – 4,2%, w 2010 r. o wskaźnik z 2009 r. – 3,5%, w 2011 r. o wskaźnik z 2010 r. – 2,6%. Pozwany poza bezzasadnym zarzutem zastosowania niewłaściwych wskaźników, nie powołał innych zarzutów przeciwko wysokości żądania powódki w tym zakresie. Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Sąd ustalił na podstawie komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, powołanych w uzasadnieniu w części ustaleń.

W opinii Sądu a quo za bezzasadne należało uznać zarzuty pozwanego dotyczące braku wystawienia faktur na kwoty zwaloryzowanego czynszu.

Zawierając umowę najmu strony w(...) dotyczącym „czynszu, opłat dodatkowych i innych obciążeń” wprowadziły w pkt 6 klauzulę automatycznej waloryzacji czynszu. Zgodnie z przepisem art. 358 ¹ § 2 k.c. wprowadziły klauzulę indeksową ustalając, że czynsz miał być waloryzowany w marcu każdego roku w oparciu o średni wskaźnik w wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedzający waloryzację publikowany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Należy zważyć, że uprawnienie do waloryzacji czynszu zastrzeżone na korzyść powódki w celu zabezpieczenia przed skutkami zmiany siły nabywczej pieniądza, uzależnione było wyłącznie od jej woli. W tym znaczeniu uznać można, że było to roszczenie bezterminowe, wymagające dla swej wymagalności wezwania do zapłaty ze strony powódki. Natomiast zgłoszenie żądania zapłaty kwot dodatkowych należności w oparciu o klauzulę z (...)umowy nie wymagało wystawienia faktur VAT, jak to strony określiły dla samych kwot czynszu, co do których w (...) umowy oznaczono, że płatność następować miała w terminie 7 dni od daty otrzymania przez najemcę faktury VAT. Niezależnie od odrębnego charakteru należności z tytułu waloryzacji czynszu, uzależnionych od żądania ze strony powódki, sama systematyka postanowień umowy wskazywała, że klauzula waloryzacyjna z (...) nie była objęta zobowiązaniem wcześniejszego dostarczenia faktury obejmującej to świadczenie, przewidzianym w (...) umowy.

Z tych względów wymagalność roszczeń wynikających z zawartej klauzuli waloryzacyjnej należało określać przy uwzględnieniu art. 455 k.c. („świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania”). W stan wymagalności stawiało to świadczenie wezwanie dłużnika przez powódkę do wykonania zobowiązania. Określone w wezwaniach dni spełnienia świadczenia były jednocześnie dniami wymagalności zobowiązań do zapłaty kwot waloryzacji czynszu.

O obowiązku uiszczenia odsetek orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 k.c., ustanawiającym obiektywną sankcję opóźnienia się dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Od poszczególnych kwot należności czynszowych, odsetki należało zasądzić od dnia następującego po wskazanym w fakturze dniu zapłaty, czyli od chwili, gdy pozwany opóźnił się ze spełnieniem każdego wymagalnego świadczenia pieniężnego.

Odsetki od kwot należności z tytułu waloryzacji opłat czynszowych Sąd meriti zasądził od dnia następnego po dniu zapłaty wskazanym w każdorazowych wezwaniach do zapłaty, doręczonych pozwanemu. Dodał, że w sprawie z pozwu z dnia 27 lutego (...) Sąd zasądził odsetki od dnia 16 lipca 2011 r., czyli tak jak w pozostałych dwóch sprawach, a w pozostałym zakresie (od 15 lipca 2011 r.) oddalił powództwo, gdyż we wspólnym wezwaniu do zapłaty z dnia 5 lipca 2011 r. zakreślono pozwanemu termin zapłaty do dnia 15 lipca 2011 r.

Sąd pierwszej instancji uznał, że bezzasadny okazał się także zarzut pozwanego podniesiony w sprawie sygn. akt VIII (...) – naruszenia przez powódkę zasad współżycia społecznego i nadużycia prawa podmiotowego poprzez dochodzenie roszczenia przez powódkę (k. 182 akt). Po pierwsze, pozwany w ogóle nie wyjaśnił na jakiej zasadzie uważał, że dochodzenie należności z umowy naruszało zasady współżycia społecznego, rozumiane jako podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania, przez co pozostał on nieuzasadniony. Można jedynie zauważyć, że pozwany dokonał praktycznie rozbiórki we wnętrzu przedmiotu najmu, łącznie z demontażem wszelkich instalacji i w takim stanie pozostawił lokal, który podlegał dalszym zniszczeniom. Okoliczności te w zdecydowany sposób wpływają negatywnie na ewentualną atrakcyjność lokalizacji dla innych potencjalnych klientów. Powódka tymczasem zobowiązana była i jest w dalszym ciągu do ponoszenia kosztów kredytu na nabycie nieruchomości oraz innych opłat z nim związanych. W kontekście omówionych wyżej zeznań świadka C. D. (2) podczas rozprawy z 6 lipca 2015 r., który zeznał, że pozwany nie zgodził się na warunek w umowie z (...) odbierania ciepła przez pięć lat, co miało zapewnić sfinansowanie budowy węzła przez (...), stwierdzić należało, że pozwany w istocie nie zamierzał kontynuować umowy najmu zawartej na 10 lat, prawdopodobnie licząc na wcześniejsze wybudowanie własnej sortowni prasy w B.. Tym samym to zachowanie pozwanego mogło podlegać niekorzystnej z punktu widzenia art. 5 k.c. ocenie. Zawarcie umowy na 10 lat było dla powódki gwarancją stałości stosunku najmu i uzasadniało umożliwienie pozwanemu dokonania dowolnej adaptacji budynku do własnych potrzeb. Rezygnacja z planów, tuż po dokonanych wyburzeniach, niweczyła wszelkie gospodarcze założenia powódki, mogła być odczytywana jako przejaw nielojalności względem niej.

Po wtóre, o naruszeniu prawa podmiotowego mogłaby być mowa wyłącznie w sytuacji, gdyby powódka czyniła z tego prawa bezprawny użytek. Zgodnie z treścią art. 659 § 1 k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. W okolicznościach niniejszej sprawy wynajmująca zrealizowała swój obowiązek, a najemca sam podjął decyzję o opuszczeniu przedmiotu najmu pod pozorem okoliczności, które bezpodstawnie określił mianem niewywiązania się z obowiązków przez wynajmującą polegającym na wydaniu wadliwego przedmiotu najmu, co zostało prawomocnie przesądzone przez Sąd Okręgowy w B. w sprawie o sygn. akt VIII GC (...). Po tym, gdy w postępowaniu sądowym zostało stwierdzone, że pozwany nie miał podstaw do zakończenia najmu, nie powrócił do przedmiotu najmu, biorąc na siebie wszelkie konsekwencje z tego tytułu płynące. Z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, niekorzystanie przez najemcę z przedmiotu najmu w sytuacji, gdy jest on postawiony do jego dyspozycji przez wynajmującego, nie może skutkować ujemną oceną zachowania powódki, polegającego na dochodzeniu należności zgodnych z zawartą umową.

Sąd Okręgowy uznał natomiast zarzuty pozwanego dotyczące bezzasadności dochodzonych przez powódkę należności z tytułu opłat za ochronę budynku, za prąd, ogrzewanie i wywóz śmieci z okresu od października 2008 r. do grudnia 2009 r.

W tym zakresie strony przewidziały w (...) umowy, że najemcę obciążać miały wymienione opłaty dodatkowe, związane z eksploatacją przedmiotu najmu na następujących zasadach: opłaty z tytułu centralnego ogrzewania, zużycia wody, gazu, energii elektrycznej, łączności telefonicznej, kanalizacji i wywozu nieczystości stałych – pokrywane przez najemcę indywidualnie, w oparciu o umowy zawarte przez najemcę z dostawcami usług.

Tym samym brak było podstaw do uznania, by koszty te miała ponosić powódka w oparciu o umowę zawartą z wybraną przez nią firmą ochroniarską, a następnie refakturować poniesione koszty wraz z opłatami za media i wywóz śmieci na pozwanego. Powódka twierdziła w pozwach, że są to roszczenia związane z najmem, jednak nie wywodziła w tym zakresie roszczeń odszkodowawczych oraz nie udowodniła przesłanek takiej odpowiedzialności pozwanego. Nie wykazała również konieczności poniesienia tych kosztów w celu zabezpieczenia mienia przed zniszczeniem, w szczególności w sytuacji, w której ostatecznie zrezygnowała z zamawianych usług. Jak wynikało z wiarygodnych zeznań świadka H. G. – pracownicy sąsiedniego (...)” – w budynku jest pustostan. Podała ona, że nic jej nie wiadomo o monitorowaniu czy ochronie budynku. Twierdziła, że budynek został zdewastowany, a wcześniej był bardzo porządnym budynkiem (k. 1034 akt VIII (...)).

O kosztach procesu Sąd a quo orzekł w każdej z trzech połączonych spraw z uwzględnieniem stosunku procentowego, w jakim strony utrzymały się ze swoimi żądaniami.

W sprawie z pozwu z 27 października 2011 r. powódka wygrała postępowanie w 80,58%. Orzekając o kosztach tego postępowania zastosować należało poza zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania z art. 98 § 1 k.p.c., także zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów z art. 100 k.p.c. Z poniesionych przez powódkę kosztów w łącznej wysokości 26.310,86 zł (9.500 zł – opłata sądowa od pozwu, 3.600 – koszty zastępstwa procesowego, 17 zł – opłata skarbowa, 9.500 zł – opłata od apelacji, 2.700 zł – koszty pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym, 100 zł – opłata sądowa od wniosku o zabezpieczenie, 893,86 zł – wydatki na koszty świadków), należne jej 80,58 % wynosiło 21.201,29 zł. Pozwany poniósł natomiast koszty w łącznej wysokości 6.532,43 zł (3.600 zł – koszty zastępstwa procesowego, 17 zł – opłata skarbowa, 2.700 zł – koszty pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym, 215,43 zł – wydatki na koszty świadków). Należne pozwanemu 19,42 % z poniesionych kosztów stanowiło 1.268,59 zł. Różnica poniesionych przez strony kosztów w kwocie – 19.932,69 zł podlegała zasądzeniu na rzecz powódki.

Ponadto na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 j.t.) ze Skarbu Państwa należało zwrócić stronom część niewykorzystanych zaliczek na koszty świadków: powódce 106,14 zł, a pozwanemu 784,57 zł.

W sprawie z pozwu z 27 lutego 2012 r. powódka wygrała w 94,18 %, stąd orzeczenie o kosztach wydano również w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.

Na poniesione przez powódkę koszty procesu – łącznie 38.315 zł, składały się w tej sprawie: opłata od pozwu 30.998 zł, 7.200 – koszty zastępstwa procesowego, 17 zł – opłata skarbowa, 100 zł – opłata sądowa od wniosku o zabezpieczenie. Należne powódce 94,18 % poniesionych kosztów stanowiło 36.085,06 zł. Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego – 7.200 zł oraz 17 zł – opłaty skarbowej, zatem należne mu 5,82 % tej kwoty stanowiło 420,02 zł. Ostatecznie od pozwanego na rzecz powódki zasądzić należało różnicę wymienionych wyżej kwot, tj. 35.665,03 zł.

Na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 j.t.) Sąd nakazał zwrócić powódce ze Skarbu Państwa kwotę 600 zł niewykorzystanej zaliczki na wydatki.

W trzeciej z rozpoznawanych łącznie spraw, powódka wygrała w całości, zatem zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., na rzecz powódki należało zasądzić od pozwanego całość poniesionych przez nią kosztów w wysokości 22.300 zł. Złożyła się na nie poniesiona przez powódkę opłata sądowa w wysokości 15.000 zł oraz koszty zastępstwa procesowego – 7.200 zł, 100 zł – opłata sądowa od wniosku o zabezpieczenie.

Pozwanego należało dodatkowo obciążyć kosztami opłaty sądowej od pozwu, w części, w której powódka została zwolniona od konieczności ich poniesienia. Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 j.t.) Sąd meriti nakazał pobrać je od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa, który tymczasowo kredytował postępowanie.

Na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 j.t.) Sąd nakazał zwrócić powódce ze Skarbu Państwa kwotę 500 zł niewykorzystanej zaliczki na wydatki.

Powyższe orzeczenie w części, tj.:

I. w sprawie z pozwu z dnia 27 października 2011 r. (o sygn. akt VIII (...)) w pkt l, 3 i 4;

II. w sprawie z pozwu z dnia 27 lutego 2012 r. (o sygn. akt VIII GC (...)) w pkt l, 3 i 4;

III. w sprawie i pozwu z dnia 10 lutego 2013 r. (o sygn. akt VIII GC (...)) w całości; zaskarżył apelacją pozwany i zarzucając:

I. w sprawie z pozwu z dnia 27 października 2011 r. (o sygn. akt VIII (...)):

1) nieważność postępowania na podstawie art. 379 pkt 2 k.p.c. z uwagi na nienależyte umocowanie pełnomocnika powoda adw. B. W. jako pełnomocnika substytucyjnego, wynikające z jego nieprawidłowego udzielenia przez adw. A. L., który będąc umocowanym do reprezentowania powoda w sprawie VIII (...) udzielił pełnomocnictwa substytucyjnego w sprawie VIII GC (...);

2) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 232 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 479 ¹² § l k.p.c. poprzez dopuszczenie z urzędu dowodów, które strona powodowa powołała z naruszeniem reguł prekluzji dowodowej, a dotyczące legitymacji procesowej powódki (skuteczność umowy cesji), co w efekcie doprowadziło do naruszenia prawa strony pozwanej do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku Sądu przestrzegania zasady równego traktowania stron;

II. we wszystkich zaskarżonych sprawach tj. w sprawie z pozwu z dnia 27 października 2011 r. (o sygn. akt VIII (...)), w sprawie z pozwu z dnia 27 lutego 2012 r. (o sygn. akt VIII GC (...)) oraz w sprawie z pozwu z dnia 10 lutego 2013 r. (o sygn. akt VIII GC (...)):

1) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 365 § l k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że "z uwagi na fakt, iż w świetle art. 365 § l k.p.c. rozpoznając połączone trzy sprawy Sąd jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie VIII GC (...), prowadzenie dalszego postępowania dowodowego na tożsame okoliczności w sprawie niniejszej, byłoby nie tylko niecelowe, ale i niedopuszczalne";

2) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 278 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 k.p.c. poprzez oddalenie zgłoszonego przez stronę pozwaną wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, w sytuacji, gdy zdaniem sądu do rozstrzygnięcia sprawy niezbędne były wiadomości specjalne (o czym świadczy oparcie się Sądu na opinii biegłego G., sporządzonej na potrzeby innego postępowania cywilnego);

3) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 278 k.p.c. w zw. z art. 235 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez przyjęcie mocy dowodowej opinii biegłego znajdującej się w aktach innej sprawy cywilnej za inną niż dokumentu prywatnego;

4) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § l k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. polegające ma dokonaniu ustaleń faktycznych w oparciu o dokumenty oraz zeznania świadka, które nie dotyczyły faktów, a stanowiły opinię o skutkach prawnych tych faktów, wobec czego nie mogły być przedmiotem dowodu;

5) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § l k.p.c. w związku z art. 105 ust. l pkt 2 lit. b oraz c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe polegające na nieuprawnionym zwolnieniu świadka z tajemnicy bankowej i dokonanie ustaleń faktycznych w oparciu o te zeznania;

6) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § l k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, niezgodny z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego, polegający na:

a) przyjęciu, że umowa cesji wierzytelności (...)z dnia l lipca 2008 r. (dalej jako „umowa cesji") nie doszła do skutku i jednocześnie, że doszło do retrocesji wierzytelności wynikających z umowy najmu z dnia l października 2007 roku, w wyniku czego przedmiotowe wierzytelności przeszły powrotnie na powoda;

b) przyjęciu, że:

i. projekt instalacji c.o. w ekspedycji i zwrotowi prasy pozwany otrzymał we wrześniu 2007 roku,

ii. przyjęciu, że z projektu instalacji wewnętrznej c.o. wynika, iż konieczna jest wymiana węzła (...) na wymiennikowy, co doprowadziło do błędnego ustalenia, iż pozwany wiedział w dniu zawierania z powodem umowy najmu o braku możliwości dostarczania ciepła do ekspedycji i zwrotowi prasy urządzonej w przedmiocie najmu zgodnie z projektem architektoniczne - budowlanym,

c) przyjęcie, iż celem stron zawierających umowę najmu z dnia l października 2007 roku było zobowiązanie powoda do zapewnienia pozwanemu dojścia do urządzeń doprowadzających media do przedmiotu najmu, a nie zapewnienie dostarczania mediów do przedmiotu najmu;

7) naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a) art. 65 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i dokonanie wykładni postanowień umowy cesji z pominięciem jej rzeczywistego brzmienia;

b) art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 76 k.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na dokonaniu wykładni postanowień umowy cesji z uwzględnieniem ustaleń niewłączonych do treści umowy, pomimo zastrzeżenia dla niej formy pisemnej pod rygorem nieważności;

c) art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 89 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że umowa cesji zawiera warunek rozwiązujący w postaci nieuzyskania zgody dłużnika przelewanej wierzytelności, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia, że umowa cesji uległa rozwiązaniu wskutek czego, wynikające z niej wierzytelności przeszły z powrotem na powódkę;

8) naruszenie art. 509 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, że zgodnie z postanowieniami umowy cesji mogło dojść do zwrotnej cesji wierzytelności ipso iure na rzecz powoda w sytuacji innej niż całkowita spłata wierzytelności na rzecz S. H. oraz że zawarcie kolejnej umowy cesji powoduje z mocy prawa rozwiązanie wcześniejszej umowy cesji zawartej pomiędzy tymi samymi stronami;

9) naruszenie art. 65 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie celu stron zawierających umowę najmu z dnia l października 2007 roku, jakim było umożliwienie pozwanemu zorganizowania w przedmiocie najmu ekspedycji i zwrotowi prasy;

10) naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a) art. 662 § l k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię skutkującą jego niezastosowaniem poprzez uznanie, że powód nie miał obowiązku zapewnienia sprawnego węzła cieplnego przez cały okres trwania stosunku najmu;

b) art. 664 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię skutkującą jego niezastosowaniem poprzez uznanie, że niezapewnienie dostępu do mediów nie stanowi wady przedmiotu najmu, uzasadniającą wypowiedzenie umowy najmu; co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia, że wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne pomimo istnienia wady przedmiotu najmu uzasadniającej przedterminowe zakończenie stosunku najmu;

wniósł o:

1. uchylenie zaskarżonego wyroku ze zniesieniem postępowania w związku z zarzutem nieważności postępowania w sprawie VIII (...) oraz naruszeniem art. 365 k.p.c. i 278 k.p.c. we wszystkich sprawach i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania;

2. na wypadek nieuwzględnienia zarzutu nieważności postępowania zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie wszystkich połączonych do wspólnego rozpoznania powództw w całości;

3. zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 34,00 złotych, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za swoje wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną ocenę prawną, opisane szczegółowo w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, o ile poniżej nie uznał odmiennie.

1. Na wstępie, przypomnieć należy ugruntowaną w judykaturze regułę, a mianowicie, że w wypadku wyroku oddalającego apelację, wydanego na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych prawidłowo ustaleń; wystarczy stwierdzenie, że ustalenia sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za własne. Konieczne jest jednak ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r., II CSK 126/05, niepublikowany, zamieszczony w LEX nr 179973).

Przywołać także należy zasadę, według której Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, opublikowana w OSNC 2008 z. 6 poz. 55).

2. Nieuzasadniony okazał się zarzut nieważności postępowania.

Słusznie wskazał skarżący, że połączenie spraw w trybie art. 219 k.p.c., nie pozbawia ich samodzielności.

W istocie, adwokat B. W. reprezentowała powódkę w sprawach o sygn. VIII GC (...) i VIII GC (...), zaś adwokat A. L. w sprawie o sygn. VIII (...). Sąd a quo w dniu 25 lutego 2015 r. połączył te sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, pod sygn. VIII GC (...) (por. k. 1133 akt o sygn. VIII (...)).

Przy piśmie z dnia 7 lipca 2015 r. zostało przedłożone do akt sprawy pełnomocnictwo substytucyjne udzielone przez adwokata A. L. adwokatowi B. W. (k. 917 akt).

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie powinno być żadnych wątpliwości, że od chwili połączenia spraw do ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod określoną sygnaturą, zarówno strony, ich pełnomocnicy, jak i Sąd orzekający są zobowiązani posługiwać się tą wspólną sygnaturą. Oczywistym jest, że adwokat A. L. mógł udzielić dalszego pełnomocnictwa tylko w zakresie swojego umocowania. Jednakże prawidłowo posłużył się aktualną sygnaturą sprawy.

Z kolei na rozprawie odwoławczej w dniu 12 lutego 2016 r. adwokat B. W. przedłożyła do akt sprawy pełnomocnictwo udzielone jej przez powódkę we wszystkich połączonych sprawach wraz z oświadczeniem powódki, że potwierdza wszystkie dotychczasowe czynności dokonane przez adw. B. W., jak i adw. A. L. (k. 1101 akt).

W ocenie Sądu drugiej instancji powyższe pełnomocnictwo i oświadczenie powódki zamyka problem nieważności postępowania, choć jak wyżej już wskazano, poprzednio również nie było podstaw do skutecznego podniesienia tego zarzutu.

3. Nieuzasadniony okazał się zarzut dotyczący dopuszczenia przez Sąd a quo określonych dowodów z urzędu.

Sąd odwoławczy w pełni podziela argumentację przedstawioną przez Sąd meriti, w dużej mierze opartą na judykaturze Sądu Najwyższego. Po pierwsze, brak podstaw aby stronie inicjującej proces narzucać konieczność antycypowania wszelkich zarzutów pozwanego. Po drugie, Sąd pierwszej instancji dowodami tymi – dodać trzeba, że nie były one sprekludowane we wszystkich połączonych sprawach – starał się wyjaśnić kwestie związane z legitymacją procesową, a więc instytucją prawa materialnego, które Sąd bierze pod uwagę z urzędu na każdym etapie postępowania. Po trzecie – co już Sąd a quo wyraźnie akcentował powołując się na orzeczenia Sądu Najwyższego – działanie Sądu z urzędu może również wynikać z powinności sędziowskiej. Chodziłoby tu o różnorodne, choć zawsze wyjątkowe sytuacje, w których należałoby działać w celu zapobieżenia wyrokowi uwłaczającemu poczuciu słuszności względnie zdrowemu rozsądkowi (por. T. Wiśniewski, Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2013, str. 237).

4. Nietrafne okazało się stanowisko skarżącego dotyczące naruszenia art. 365 § 1 k.p.c. i skutków stąd wynikających. Jednocześnie chybione okazały się również wszystkie te zarzuty, które dotyczyły skuteczności wypowiedzenia umowy łączącej strony.

Przypomnieć trzeba, że zgodnie z powyższym przepisem orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Sąd ad quem w pełni podziela zaprezentowaną w tym zakresie argumentację Sądu pierwszej instancji.

Podkreślenia wymaga – przed konkretnym odniesieniem się do analizowanych problemów – że wbrew sugestiom apelacji, Sąd meriti pomimo, że powołał się na związanie wynikające z art. 365 § 1 k.p.c. – poczynił własne ustalenia faktyczne poprzedzone oceną materiału dowodowego. Należy wspomnieć, że osoby zeznające w trzech połączonych sprawach w dużej mierze nie pamiętały różnorodnych szczegółów w takim zakresie jak w sprawie o sygn. VIII GC (...). Często też odwoływały się do złożonych tam zeznań. Sąd a quo przytoczył ustalenia faktyczne ze sprawy VIII GC (...), jak również ocenę tych dowodów. Jednakże, uczynił te ustalenia i tę ocenę własnymi. Jeżeli bowiem np. dany świadek w tamtej sprawie złożył zeznania, a Sąd uznał je za wiarygodne i następnie w niniejszej sprawie ów świadek pewnych rzeczy nie pamiętał i odwołał się do treści poprzednio złożonych zeznań, to brak jest podstaw do twierdzenia, aby Sąd a quo nie mógł również uznać tych wypowiedzi za wiarygodne.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy jednakże powyższe rozważania mają charakter tylko subsydiarny, ponieważ Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował art. 365 § 1 k.p.c. i w zasadzie mógł poprzestać na związaniu wynikającym z tego przepisu.

Wskazano już, że argumentacja Sądu a quo jest przekonywująca. Warto jednak wskazać na pewne podsumowanie problemu. Otóż, w judykaturze w zasadzie powszechny jest pogląd, że skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym ta kwestia nie może być już w ogóle badana. Zachodzi tu zatem ograniczenie dowodzenia faktów, objętych prejudycjalnym orzeczeniem, a nie tylko ograniczenie poszczególnego środka dowodowego. Dodaje się, że prawomocny wyrok oddalający powództwo wiąże na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. strony, sądy i inne organy oraz ma, w myśl art. 366 k.p.c., powagę rzeczy osądzonej. Uznaniu mocy wiążącej prawomocnego wyroku oddalającego powództwo nie stoi na przeszkodzie ogólne sformułowanie jego sentencji. Moc wiążącą na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. ma wprawdzie jedynie sentencja orzeczenia, niemniej jednak w niektórych przypadkach - jak np. w razie oddalenia powództwa - ze względu na ogólność rozstrzygnięcia, doniosłość przy ustalaniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawo-mocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2002 r., V CKN 1110/00, M.Prawn. 2015/2/85).

Zgodzić się należy ze skarżącym, że granice mocy wiążącej zakreśla co do zasady sentencja wyroku rozstrzygająca o żądaniach stron określających przedmiot procesu, zaś uzasadnienie wyroku zawiera jedynie wyjaśnienie podstaw faktycznych i prawnych rozstrzygnięcia, a więc nie rozciąga się ona na ustalenia faktyczne i oceny dotyczące stosunku prawnego. Jednakże podkreśla się również, że w szczególnych przypadkach, zwłaszcza przy orzeczeniach oddalających powództwo lub wniosek w postępowaniu nieprocesowym, gdy z sentencji nie wynika przedmiotowy zakres rozstrzygnięcia, doniosłe dla ustalenia granic mocy wiążącej mogą być motywy rozstrzygnięcia ale tylko w takich granicach, w jakich stanowią konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia i są konieczne dla wyjaśnienia jego zakresu tj. zakresu, w jakim indywidualizują jego sentencję jako rozstrzygnięcie o przedmiocie sporu (wyroki z dnia 8 czerwca 2005 r., V CSK 702/04 "Prawo Spółek z 2007 r., nr 4, s. 54, z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, OSNC - ZD z 2008 r., nr A, poz. 20, z 4 grudnia 2009 r., III CZP 97/09, OSNC z 2010 r. Nr 6, poz. 88, z dnia 11 lutego 2011 r., OSNC - ZD z 2012 r. Nr 1, poz. 6, z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 655/98, z dnia 27 maja 2002 r., IV CKN 1073/00, z dnia 21 czerwca 2007 r., IV CSK 63/07, z dnia 15 listopada 2007 r., II CSK 347/07, z dnia 13 marca 2008 r., III CSK 284/07, z dnia 25 czerwca 2014 r., IV CSK 610/13, z dnia 15 stycznia 2015 r., IV CSK 181/14-nie publ.).

Dodaje się również – co wymaga zaakcentowania – że za utrwalone trzeba uznać stanowisko przyjmujące moc wiążącą rozstrzygnięć prejudycjalnych. Często pojęcie to rozumiane jest nieprawidłowo w ten sposób, że przesądzenie danej kwestii prawnej w sprawie zakończonej wcześniej prawomocnym wyrokiem jest wiążące dla sądu orzekającego w sprawie późniejszej, w której występuje w tym samym lub zbliżonym stanie faktycznym ten sam lub zbliżony problem prawny.

Prejudycjalność zachodzi wówczas, gdy pomiędzy prawomocnym orzeczeniem oraz toczącą się sprawą zachodzi szczególny związek polegający na tym, że prawomocne orzeczenie oddziałuje na rozstrzygnięcie toczącej się sprawy, a nadto dotyczy rozstrzygnięcia dokonanego w stosunku do tych samych stron lub podmiotów objętych rozszerzoną prawomocnością orzeczenia. Żądania obu pozwów nie muszą być tożsame ale powinny być oparte na tej samej podstawie faktycznej i zmierzać do tego samego celu (szeroko na ten temat w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2015 r., IV CSK 726/14, niepublikowanym).

W sprawie o sygn. akt VIII GC (...) Sąd Okręgowy (podzielił to stanowisko również Sąd Apelacyjny), uwzględniając żądanie powódki w sprawie przeciwko pozwanemu, opartej na tych samych ustaleniach faktycznych i prawnych, przesądził, że pozwany bezskutecznie dokonał wypowiedzenia umowy z dnia 1 października 2007 r.

Wskazać trzeba – na co zwrócił uwagę Sąd meriti – że połączone sprawy, ale i ta o sygn. VIII GC (...), dotyczą tych samych kwestii. Najprościej rzecz ujmując, powódka domaga się zapłaty z tytułu czynszu za kolejne miesiące, a pozwany twierdzi, że jej żądania są nieuzasadnione, ponieważ skutecznie wypowiedział umowę. Przesądzenie zatem bezskuteczności wypowiedzenia umowy prawomocnym wyrokiem w sprawie pomiędzy tymi samymi stronami i osadzonej na tożsamej podstawie faktycznej, nie może być obojętne dla innych toczących się procesów.

Nie do pomyślenia byłaby sytuacja, że Sądy w oparciu o tożsame okoliczności faktyczne, rozmaicie rozstrzygałyby kwestie skuteczności wypowiedzenia określonej umowy.

Nie można też tracić z pola widzenia prawomocnie zakończonej sprawy z powództwa (...) SA w W. przeciwko A. S. o zapłatę kwoty 199.094 zł tytułem zwrotu czynszu najmu uiszczanego od lutego do maja 2008 r., sygn. akt VIII GC (...), w której powództwo zostało oddalone i następnie apelacja również została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt I ACa (...). W sprawie tej bowiem Sądy badały w istocie te same okoliczności, które były przedmiotem analizy w niniejszej sprawie (precyzyjnie w trzech połączonych sprawach). Nie powinno być wątpliwości – nawiązując do zaprezentowanej powyżej wykładni Sądu Najwyższego – że w przypadku wyroku oddalającego powództwo wręcz obowiązkiem jest sięgnięcie do motywów rozstrzygnięcia w celu ustalenia granic mocy wiążącej orzeczenia.

Reasumując, w ocenie Sądu ad quem, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, wystarczającym było sięgnięcie do sprawy o sygn. VIII GC (...), w celu ustalenia prejudykatu w postaci przesądzonej kwestii bezskuteczności wypowiedzenia przedmiotowej umowy oraz do motywów orzeczeń wydanych w sprawie o sygn. VIII GC (...), aby jednoznacznie uznać, że występuje tu bezwzględne związanie w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. Skoro tak – to sięgając ponownie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2002 r., V CKN 1110/00, M.Prawn. 2015/2/85) – trzeba stwierdzić, że skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym ta kwestia nie może być już w ogóle badana. Zachodzi tu zatem ograniczenie dowodzenia faktów, objętych prejudycjalnym orzeczeniem, a nie tylko ograniczenie poszczególnego środka dowodowego. Innymi słowy, w granicach związania Sąd a quo w ogóle mógł pominąć postępowanie dowodowe, a także analizę prawną.

5. W świetle powyższego bez znaczenia okazały się zarzuty apelacji, które nawiązywały do kwestii oddalenia wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego czy zarzuty dotyczące wykorzystania opinii biegłego z akt innej sprawy. Przedmiot badania biegłego bowiem pozostawał w ścisłym związku z problemem skuteczności wypowiedzenia umowy. Zatem skoro na podstawie m.in. opinii biegłego, sporządzonej w innej sprawie, Sąd orzekający w tamtej sprawie ustalił, że wypowiedzenie umowy było bezskuteczne, to aktualnie niedopuszczalnym by było sięganie do opinii innego biegłego czy nawet tego samego biegłego, w celu dokonania ponownej oceny skuteczności wypowiedzenia umowy.

Na marginesie stwierdzić trzeba, że apelujący słusznie wskazał, że co do zasady nie powinno się wykorzystywać opinii z innej sprawy. Dodać jednakże trzeba, że istnieje procedura dająca możliwość posłużenia się takim dowodem (por. szerzej H. Pietrzkowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2005, str. 303). W niniejszej sprawie jednakże z przyczyn wskazanych powyżej, dalsze rozważania na ten temat okazały się zbędne.

6. Chybione okazały się zarzuty apelującego dotyczące szerokorozumianej problematyki związanej z umową cesji wierzytelności.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd drugiej instancji podziela w tym zakresie argumentację Sądu a quo.

Uzupełniająco jednakże, w świetle zarzutów apelacji, należy rozwinąć pewne zagadnienia. W apelacji akcentowane są m.in. okoliczności nawiązujące do literalnej treści umowy cesji oraz do problemu tzw. retrocesji.

W istocie retrocesja przewidziana została tylko w § 6 umowy (k. 287 akt). W niniejszej sprawie nie zachodzi taki przypadek. Z kolei z (...)umowy (k. 288 akt) wynika, że wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 77 § 1 k.c. uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. W przedmiotowej sprawie – jak powyżej wskazano – strony przewidziały odpowiednią formę do zmiany umowy.

Jednakże w myśl art. 77 § 2 k.c. jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem.

Bezspornie z powyższego wynika, że wybór przez strony formy dla zmiany umowy, nie rozciąga się na formę jej rozwiązania. Skoro przedmiotową umowę cesji zawarto w zwykłej formie pisemnej, to jej rozwiązanie wymagało stwierdzenia pismem.

Należy przypomnieć, że w nauce prawa słusznie się wskazuje, że w wypadku rozwiązania za zgodą obu stron, wypowiedzenia i odstąpienia od umowy zawartej w zwykłej formie pisemnej wymaga się tylko, ażeby oświadczenie woli było stwierdzone podpisanym dokumentem (§ 2), co wcale nie jest jednoznaczne z zachowaniem formy pisemnej dla samego oświadczenia woli. Wystarcza więc sporządzenie i podpisanie odpowiedniej notatki albo innego dokumentu stwierdzającego dokonanie powyższej czynności prawnej (por. S. Rudnicki, R. Trzaskowski (w:), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna, LexisNexis 2014, tezy do art. 77).

W przedmiotowej sprawie zostały złożone do akt sprawy dokumenty, które wprost wskazują na to, że przedmiotowa umowa cesji została rozwiązana (k. 397v i 398 akt). W świetle wskazanego powyżej poglądu, są to wystraczające dowody potwierdzające rozwiązanie tej umowy. Zupełnie nieprzekonywujące są twierdzenia pozwanego (zawarte w apelacji – k. 1037-1038 akt), które miałyby podważyć wartość dowodową tych dokumentów.

W rezultacie nie powinno być wątpliwości, że powódka posiada czynną legitymację procesową i może dochodzić od pozwanego przedmiotowych roszczeń.

W tym miejscu należy tylko stwierdzić, że wbrew twierdzeniom apelującego nie wchodzi w rachubę naruszenie tajemnicy bankowej w sytuacji, gdy ujawniane są informacje na wniosek klienta banku i jego dotyczące w zakresie jego czynności, stanu konta itp.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 1 (pierwszym) sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

Z kolei o kosztach postępowania apelacyjnego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 i 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt. 6 i 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jednolity tekst Dz. U. z 2013 r. poz. 461).

Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika powódki w łącznej kwocie 13 500 zł (stosowne wynagrodzenie zostało zasądzone odrębnie w każdej z połączonych spraw (2700 zł + 5400 zł + 5400 zł).

Skoro pozwany przegrał postępowanie apelacyjne, to winien zwrócić powódce poniesione przez nią koszty procesu.